Το πρόστιμο-μαμούθ των 415.051.036 ευρώ που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα για παρατυπίες στον ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων) δεν είναι απλώς ένας αριθμός. Είναι μια βαριά κατηγορία για δεκαετίες κακοδιαχείρισης, ανοχής και –σε κάποιες περιπτώσεις– καθαρής απάτης. Και το σημαντικότερο: δεν θα πληρωθεί από τους υπεύθυνους. Θα πληρωθεί από όλους εμάς.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποίησε εκτεταμένους ελέγχους σε επιδοτήσεις που δόθηκαν την περίοδο 2016–2023. Τα ευρήματα ήταν σοκαριστικά: ψευδείς δηλώσεις εκτάσεων, βοσκοτόπια σε γκρεμούς, σε δρόμους ή σε περιοχές Natura, ανύπαρκτα ζώα, και αιτήσεις με πλασματικά στοιχεία που εγκρίνονταν μαζικά. Παρά τις σαφείς ευρωπαϊκές οδηγίες για αυστηρούς ελέγχους και γεωχωρική τεκμηρίωση, η Ελλάδα επέτρεψε τη διανομή κοινοτικών κονδυλίων με τρόπο αυθαίρετο και ανεξέλεγκτο.
Η Κομισιόν δεν κάνει λόγο για απάτη εκ μέρους των παραγωγών, αλλά για διοικητική αδυναμία – ένα πολύ ευγενικό περιτύλιγμα για αυτό που όλοι καταλαβαίνουμε: κάποιοι δήλωναν ψεύτικα στοιχεία και κάποιοι τα ενέκριναν. Και κάποιοι πληρώνονταν.
Το ερώτημα όμως είναι άλλο: ποιος πληρώνει τώρα το τίμημα; Γιατί από όποια πλευρά κι αν το δεις, η απάντηση είναι μία: ο Έλληνας φορολογούμενος.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν ζητά από την Ελλάδα να γράψει μια επιταγή. Αντ’ αυτού, προχωρά σε παρακράτηση 415 εκατομμυρίων ευρώ από μελλοντικά κοινοτικά κονδύλια που αφορούν τις αγροτικές ενισχύσεις. Δηλαδή, όταν η Ελλάδα θα αιτηθεί νέες επιδοτήσεις για τους αγρότες της, θα λαμβάνει λιγότερα χρήματα – κατά 415 εκατομμύρια ευρώ.
Όμως οι αγρότες θα συνεχίσουν να πληρώνονται κανονικά, όπως είναι υποχρεωμένο να διασφαλίσει το ελληνικό κράτος. Που σημαίνει ότι το κράτος θα πρέπει να καλύψει το κενό από δικούς του πόρους – δηλαδή από τα έσοδα που προέρχονται από όλους εμάς: τους φορολογούμενους.
Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα καμία επίσημη ανακοίνωση για καταλογισμό ευθυνών σε όσους υπέβαλαν ψεύτικες αιτήσεις. Δεν υπάρχει καμία λίστα με ονόματα. Δεν έχει ανακοινωθεί ότι έστω ένα ευρώεπιστράφηκε από εκείνους που ωφελήθηκαν παρανόμως. Και το πιο ανησυχητικό: κανείς δεν διαβεβαιώνει ότι το φαινόμενο έχει σταματήσει πλήρως.
Ο πρώην Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκης Βορίδης, υπέβαλε την παραίτησή του από το Υπουργείο Εσωτερικών, δηλώνοντας πως δεν υπάρχουν προσωπικές πολιτικές ευθύνες και πως το θέμα είναι διοικητικό. Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, ανακοίνωσε ότι σκοπεύει να προσφύγει κατά της απόφασης της Ε.Ε. για μείωση του προστίμου. Όμως αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι η ζημιά έχει ήδη γίνει, και πως το κόστος έχει μετακυλιστεί στους ώμους της κοινωνίας.
Το πραγματικό σκάνδαλο δεν είναι μόνο η κακή διαχείριση. Είναι ότι για άλλη μια φορά, σε αυτή τη χώρα, την πληρώνει ο αθώος. Δεν υπήρξε τιμωρία, δεν υπήρξε λογοδοσία, δεν υπήρξε επιστροφή χρημάτων. Υπάρχει μόνο ένα ποσό-μαμούθ που φεύγει από το δημόσιο ταμείο και αποδεικνύει για ακόμη μία φορά πως η ατιμωρησία έχει κόστος – και το πληρώνουμε όλοι.
Αν θέλουμε να μιλάμε για κράτος δικαίου, για σοβαρή δημόσια διοίκηση και για υπεύθυνη πολιτική, η υπόθεση αυτή δεν πρέπει να ξεχαστεί. Πρέπει να υπάρξει διαφάνεια, έρευνα, ονομαστικοί καταλογισμοί, και –το σημαντικότερο– επιστροφή των χρημάτων από όσους τα έλαβαν παράνομα.
Μέχρι τότε, δυστυχώς, το “μαμούθ” θα συνεχίσει να το ταΐζει ο ελληνικός λαός.
