ΑΓΙΑ ΑΝΝΑ: Η μητέρα της Θεοτόκου. Αν και δεν αναφέρεται σε κανένα βιβλίο της Καινής Διαθήκης, η Άννα κατέχει περίοπτη θέση στην ευσέβεια της Ορθόδοξης Εκκλησίας.
Οι όποιες πληροφορίες για την Άννα αντλούνται από τα Απόκρυφα Ευαγγέλια, ιδίως το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου και το Περί Νηπιότητας του Σωτήρος. Το όνομά της είναι ο εξελληνισμένος τύπος της εβραϊκής λέξης «Hannah», που σημαίνει εύνοια, χάρη.
Σύμφωνα με το Πρωτευαγγέλιο του Ιακώβου, η Άννα ήταν σύζυγος του Ιωακείμ. Το ζευγάρι δεν είχε παιδιά και παρακαλούσε τον Θεό να του χαρίσει ένα. Το αίτημά τους δεν έμεινε αναπάντητο από τον Θεό, ο οποίος απέστειλε άγγελο να τους γνωστοποιήσει ότι όχι μόνο θα αποκτούσαν τέκνο, αλλά ότι αυτό θα γινόταν διάσημο σε όλο τον κόσμο («λαληθήσεται το σπέρμα σου εν όλη τη οικουμένη»).
Πράγματι, η γηραιά Άννα απέκτησε ένα κοριτσάκι «εξ επαγγελίας, αλλά και κατά τους νόμους της φύσεως», σύμφωνα με την Ορθόδοξη θεολογία. Το ονόμασε Μαριάμ και ήταν προορισμένη να γίνει η μητέρα του Χριστού. Η Καθολική Εκκλησία προχώρησε περισσότερο και δέχθηκε την Άσπιλο Σύλληψη της Θεοτόκου (Immaculata Conceptio).
Η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά τρεις φορές την Αγία Άννα κατά τη διάρκεια του εορταστικού κύκλου: Στις 9 Δεκεμβρίου, τη Σύλληψή της, στις 25 Ιουλίου την Κοίμησή της και στις 9 Σεπτεμβρίου, μαζί με τον σύζυγό της Ιωακείμ. Η Καθολική Εκκλησία τιμά την Αγία Άννα στις 26 Ιουλίου.
Κατά τον 5ο αιώνα η αυτοκράτειρα του Βυζαντίου Ευδοξία ανήγειρε ναό προς τιμήν της στα Ιεροσόλυμα, όπου, κατά την παράδοση, γεννήθηκε η Άννα. Το 550 ο Ιουστινιανός ίδρυσε ναό στην Κωνσταντινούπολη προς τιμήν της Αγίας Άννας.
Η Αγία Άννα (Hannah στα Αραβικά) τιμάται και από τη Μουσουλμανική Θρησκεία. Στο Κοράνι, η Άννα αναφέρεται ως σεβάσμια και πνευματική γυναίκα, μητέρα της Παναγίας.
Λείψανα της Αγίας Άννας υπάρχουν στην αγιορείτικη σκήτη της Αγίας Άννας (Μονή Μεγίστης Λαύρας), στον Ιερό Ναό της Αγίας Άννας Κατερίνης, καθώς και σε πολλά ιερά προσκυνήματα του κόσμου.
Απολυτίκιο Αγίας Άννας (9 Δεκεμβρίου)
Σήμερον της ατεκνίας δεσμά διαλύονται· του Ιωακείμ γαρ και της Άννης, εισακούων Θεός, παρ’ ελπίδα τεκείν αυτούς, σαφώς υπισχνείται θεόπαιδα, εξ ης αυτός ετέχθη ο απερίγραπτος, βροτός γεγονώς, δι’ Αγγέλου κελεύσας βοήσαι αυτή· Χαίρε κεχαριτωμένη ο Κύριος μετά σου.
Απολυτίκιο της Αγίας Άννας (25 Ιουλίου)
Ζωήν την κυήσασαν εκυοφόρησας, αγνήν θεομήτορα, θεόφρον, Ἄννα· δι’ ο προς λήξιν ουράνιον, ένθα ευφραινομένων, κατοικία εν δόξη, χαίρουσα νυν μετέστης, τοις τιμώσι σε πόθω, πταισμάτων αιτουμένη ιλασμόν, παμμακάριστε.
Απολυτίκιο των Θεοπατόρων Αγίων Ιωακείμ και Άννας (9 Σεπτεμβρίου)
Των δικαίων Θεοπατόρων σου Κύριε, την μνήμην εορτάζοντες, δι᾽ αυτών σε δυσωπούμεν· Σώσον τας ψυχάς ημών.
Η Δυάς η αγία και Θεοτίμητος, Ιωακεὶμ και η Άννα ως του Θεού αγχιστείς, ανυμνείσθωσαν φαιδρώς ασμάτων κάλλεσιν ούτοι γαρ έτεκον ημίν, την τεκούσαν υπέρ νουν, τον άσαρκον βροτωθέντα, εις σωτηρίαν του κόσμου, μεθ’ ης πρεσβεύουσι σωθήναι ημᾶς.
