Εορτολόγιο: Αντίγονος. Ευπρέπιος, Ευπρέπειος, Ευπρεπής, Ευπρεπία.
17 Οκτωβρίου: Άγιος Ανδρέας ο Οσιομάρτυρας «Ὁ ἐν τὴ Κρίσει» – Ο τολμηρός και ελεύθερος στο φρόνημα και το λόγο Οσιομάρτυρας Ανδρέας, καταγόταν από την Κρήτη και έζησε τον 8ο αιώνα μ.Χ. επί αυτοκράτορας Κωνσταντίνου Ε’ του Κοπρώνυμου.
Όταν αυτός ξεκίνησε διωγμό κατά των αγίων εικόνων, ο Ανδρέας πληροφορήθηκε τα έκτροπα που γίνονταν εναντίον εκείνων που τις προσκυνούσαν, γι’ αυτό άφησε την Κρήτη και πήγε στην Κωνσταντινούπολη. Και όταν είδε από κοντά τη βία κατά των ορθοδόξων, αισθάνθηκε την ανάγκη από Ιερή αγανάκτηση να ελέγξει τον ίδιο τον αυτοκράτορα.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Και η ευκαιρία του δόθηκε όταν ο Κωνσταντίνος ο Ε’ βγήκε από το παλάτι, στην επιστροφή ο Ανδρέας παραφύλαξε και με θάρρος τον πλησίασε και τον ρώτησε: «ἄρα χριστιανὸς εἰ, βασιλεῦ;». Ο Κωνσταντίνος έμεινε εμβρόντητος στην αρχή. Αλλά έπειτα εξοργισμένος διέταξε να τον συλλάβουν. Η διαταγή εκτελέστηκε και μάλιστα ένας από τους υπασπιστές κτύπησε τον Ανδρέα και συγχρόνως τον ρώτησε: «οὕτως ἐδιδάχθης ἀτιμάζειν τὸν βασιλέα;».
Και ο Ανδρέας του απάντησε με τον εξής αθάνατο λόγο: «οὐδεὶς ἁμαρτάνει βασιλέα ἐλέγχων παρανομοῦντα». Θυμωμένος τότε ακόμα περισσότερο ο βασιλιάς, διέταξε και μαστίγωσαν άγρια τον Ανδρέα. Έπειτα τον παρέδωσαν σε όχλο εικονομάχων, που τον έσυραν επάνω σε κοφτερές πέτρες. Κατόπιν κάποιος αγροίκος ψαράς με κοφτερό τσεκούρι, έκοψε το πόδι του αγίου και έτσι μετά από λίγο πέθανε.
Το λείψανό του το έριξαν σε ακάθαρτο τόπο, αλλά ορθόδοξα χέρια το πήραν νύκτα και το έθαψαν ευλαβικά σε τόπο ονομαζόμενο «τῆς Κρίσεως».
Η μνήμη του Αγίου Ανδρέα επαναλαμβάνεται και την 21η Οκτωβρίου, μετά των Άγιων Στεφάνου, Παύλου και Πέτρου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεῖς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Ἀσκητικῶς προγυμνασθεῖς ἐν τῷ ὄρει, τᾶς νοητᾶς τῶν δυσμενῶν παρατάξεις, τὴ πανοπλία ὤλεσας παμμάκαρ τοῦ Σταυροῦ, αὔθις δὲ πρὸς ἄθλησιν, ἀνδρικῶς ἀπεδύσω, κτείνας τὸν Κοπρώνυμον, τῷ τῆς πίστεως ξίφει, καὶ δι’ ἀμφοὶν ἐστέφθης ἐκ Θεοῦ, Ὁσιομάρτυς, Ἀνδρέα ἀοίδιμε.
Κοντάκιον
Ἦχος γ’ . Ἡ Παρθένος σήμερον.
Ἑορτάζει σήμερον, ἡ Βασιλεύουσα πόλις, ἑορτὴν ὑπέρλαμπρον, τῆς φωτοφόρου σου Μνήμης, ἅπασαν προσκαλουμένη πόλιν καὶ χώραν· χαίρει γάρ, ὡς κτησαμένη θησαυρόν μέγαν, τὸ πολύαθλόν σου σῶμα, Ἀνδρέα Μάρτυς, ὀρθοδοξίας φωστήρ.
Ὁ Οἶκος
Ἀντὶ ὅπλων, σταυρὸν ἀράμενος πανένδοξε, ἀντὶ θώρακος δέ, τὴν πίστιν ἐνδυσάμενος, πρὸς πάλην ἐξῆλθες ἐχθρῶν ἀοράτων καὶ ὁρωμένων, Μάρτυς, αὐτόκλητος, καὶ τούτων κατέβαλες τὰς παρατάξεις σθένει τοῦ Πνεύματος· οὗ ἐμφορηθεὶς πλουσίως Ὅσιε, κἀμοὶ παράσχου βραχεῖαν χάριν, φωταγωγοῦσάν μου τὸν νοῦν, ἀξίως τοῦ ὑμνῆσαί σου τοὺς γενναίους ἀγῶνας, ὀρθοδοξίας φωστήρ.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
1091 – Σίφωνας ισχύος T8/F4 χτυπά το κέντρο του Λονδίνου.
1346 – Μάχη του Νέβιλ: Ο βασιλιάς Δαυίδ Β΄ της Σκωτίας αιχμαλωτίζεται από τους Άγγλους κοντά στο Ντέραμ και φυλακίζεται στον Πύργο του Λονδίνου για 11 χρόνια.
1448 – Δεύτερη Μάχη του Κοσόβου: ο οθωμανικός στρατός με επικεφαλής τον σουλτάνο Μουράτ Β΄ νικά τον κυρίως ουγγρικό στρατό του Ιωάννη Ουνιάδη.
1456 – Ιδρύεται το πανεπιστήμιο του Γκράιφσβαλντ, το δεύτερο αρχαιότερο πανεπιστήμιο της βόρειας Ευρώπης.
1604 – Ο Γερμανός αστρονόμος Γιοχάνες Κέπλερ παρατηρεί τον υπερκαινοφανή αστέρα 1604 στον αστερισμό του Οφιούχου.
1610 – Ο Λουδοβίκος ΙΓ΄ στέφεται βασιλιάς της Γαλλίας στη Ρενς.
1771 – Πρεμιέρα στο Μιλάνο της όπερας «Ο Ασκάνιος στην Άλμπα» του 15χρονου συνθέτη Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.
1806 – Δολοφονείται ο αυταρχικός αυτοκράτορας της Αϊτής, Ιάκωβος Α΄.
1860 – Διεξάγεται το πρώτο πρωτάθλημα Όπεν του γκολφ (στη Βόρεια Αμερική αναφέρεται ως Βρετανικό Όπεν).
1888 – Ο Τόμας Έντισον καταθέτει αίτηση για δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για τον οπτικό φωνόγραφο (την πρώτη κινηματογραφική ταινία).
1907 – Η εταιρεία του Γουλιέλμο Μαρκόνι αρχίζει την πρώτη εμπορική υπερατλαντική ασύρματη υπηρεσία μεταξύ του Γκλέις Μπέι, στη Νέα Σκωτία του Καναδά, και του Κλίφντεν στην Ιρλανδία.
1909 – Καταστέλλεται κίνημα των κατώτερων αξιωματικών του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, με αποτέλεσμα να υπάρξουν νεκροί και τραυματίες και από τις δυο μεριές.
1912 – Ο Ελληνικός Στρατός (IV Μεραρχία) απελευθερώνει τη Νάουσα. Ελληνικές δυνάμεις εισέρχονται στα Γρεβενά.
1913 – Περίπου 100 νεκροί από βύθιση του πλοίου «Βολτούρνο» στη Βρετανία.
1914 – Ισχυρός σεισμός 6,3 Ρίχτερ καταστρέφει κτίρια στην περιοχή της Θήβας ενώ ρωγμές παρατηρήθηκαν σε κτίρια της Αθήνας και του Πειραιά, ο απολογισμός είναι 800 άστεγοι και πόλοι τραυματίες.
1918 – Ανακωχή του Μούδρου, με την οποία τερματίζεται ο πόλεμος μεταξύ Τουρκίας και των Δυνάμεων της Αντάντ (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα).
1931 – Ο Μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος κηρύσσει την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.
1937 – Την πρώτη τους εμφάνιση σε κόμικς εφημερίδας των ΗΠΑ κάνουν τα 3 σχεδόν ίδια ανίψια του Ντόναλντ Ντακ, ο Χιούι, ο Λιούι και ο Ντιούι.
1941 – Δύο Λόχοι Γερμανικού Στρατού εκτελούν 250 κατοίκους των χωριών Ανω και Κάτω Κερδύλια του Νομού Σερρών σε αντίποινα για το φόνο ενός Γερμανού στρατιώτη. Το γεγονός είναι γνωστός ως η Σφαγή των Κερδυλίων.
1945 – Πλήθη συρρέουν στην Πλατεία Πλάσα ντε Μάγιο της Αργεντινής, απαιτώντας την απελευθέρωση του Χουάν Περόν. Η ημερομηνία αυτή θεωρείται ως η γένεση του περονισμού.
1956 – Η Βρετανία ανοίγει το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στον κόσμο, στο Κάλντερ Χολ.
1959 – Η νοτιοαφρικανική εταιρεία «Ντε Μπέερς» ανακοινώνει την κατασκευή του τεχνητού διαμαντιού.
1961 – Σφαγή 200 Αλγερινών διαδηλωτών από τη γαλλική αστυνομία.
1968 – Ο Έλληνας πρωταθλητής στίβου Χρήστος Παπανικολάου κατακτά την 4η θέση στο Άλμα επί κοντώ των Ολυμπιακών Αγώνων του Μέξικο.
1973 – Ο ΟΠΕΚ αρχίζει το «εμπάργκο» πετρελαίου κατά των χωρών της Δύσης, που θεωρεί ότι βοήθησαν το Ισραήλ στον πόλεμο με τη Συρία.
1973 – Κάνει πρεμιέρα η ταινία «Τα Καλύτερα μας Χρόνια», με την Μπάρμπαρα Στρέιζαντ και τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ.
1977 – Έπειτα από αγωνία 5 ημερών, Δυτικογερμανοί κομάντος κάνουν έφοδο σε αεροσκάφος της «Λουφτχάνσα» στο οποίο είχε γίνει αεροπειρατεία στο Μογκαντίσου της Σομαλίας, απελευθερώνοντας και τους 86 ομήρους και σκοτώνοντας 3 από τους 4 Παλαιστίνιους αεροπειρατές (προηγουμένως είχαν σκοτώσει τον πιλότο).
1979 – Το Νόμπελ Ειρήνης απονέμεται στη Μητέρα Τερέζα.
1981 – Διεξάγονται Ευρωεκλογές για πρώτη φορά και με συμμετοχή της Ελλάδας (στην Ελλάδα διεξάγονται μία ημέρα μετά, συμπίπτοντας με τις βουλευτικές).
1988 – Από συντριβή αεροσκάφους τζετ της Ουγκάντας στη Ρώμη χάνουν τη ζωή τους 31 άτομα.
1989 – Ισχυρότατος σεισμός 7,1 Ρίχτερ πλήττει το Σαν Φρανσίσκο των ΗΠΑ με 67 νεκρούς , 2.500 τραυματίες και τεράστιες καταστροφές (ήταν ο ισχυρότερος σεισμός που έπληξε την Καλιφόρνια από το 1906).
1994 – Η Αγκόλα και οι αντάρτες της UNITA καταλήγουν σε ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου, που είχε διάρκεια 20 χρόνια.
1994 – Ιορδανία και Ισραήλ αποφασίζουν να υπογράψουν μια ιστορική συνθήκη ειρήνης, δίνοντας τέλος στη μεταξύ τους 46χρονη εμπόλεμη κατάσταση.
1997 – Στην Κούβα, στη Σάντα Κλάρα, μεταφέρονται και ενταφιάζονται τα οστά του θρυλικού επαναστάτη Τσε Γκεβάρα, τριάντα χρόνια μετά την εκτέλεση του στη Βολιβία.
1998 – Πάνω από 800 νεκροί στην πόλη Γουόρι της Νιγηρίας, όταν προκαλείται ανάφλεξη σε πετρέλαιο, το οποίο επιχειρούν να μαζέψουν σε αγωγό.
2003 – Έπειτα από την κινητοποίηση του λαού, παραιτείται ο Πρόεδρος της Βολιβίας, Γκονσάλο Σάντσες ντε Λοσάδα (πάνω από 65 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στις ταραχές). Νέος Πρόεδρος γίνεται ο Κάρλος Μέσα.
2003 – Με 90,3% που κερδίζει σε δημοψήφισμα, παραμένει Πρόεδρος στις Μαλδίβες ο Μαουμούν Αμπντούλ Γκαγιούμ.
2006 – Η Λατίφα αλ Γκαούντ εκλέγεται η πρώτη γυναίκα βουλευτής στο Μπαχρέιν, χρησιμοποιώντας τη νομοθεσία βάσει της οποίας ένας υποψήφιος βουλευτής κερδίζει αυτομάτως την έδρα της περιφέρειας στην οποία έχει υποβάλει υποψηφιότητα όταν δεν υπάρχει άλλος υποψήφιος.
2006 – Αμερικανοί και Ρώσοι φυσικοί ανακοίνωσαν ότι παρήγαγαν το βαρύτερο γνωστό στοιχείο, το ουνουνόκτιο, με ατομικό αριθμό 118.
Γεννήσεις
1697 – Καναλέττο, Ιταλός καλλιτέχνης
1760 – Ανρί ντε Σαιν-Σιμόν, Γάλλος οικονομολόγος και φιλόσοφος
1813 – Γκέοργκ Μπύχνερ, Γερμανός θεατρικός συγγραφέας
1835 – Πάουλ Χένλαϊν, Γερμανός μηχανικός
1844 – Γκυστάβ-Λεόν Σλυμπερζέ, Γάλλος ιστορικός
1860 – Διονύσιος Λαυράγκας, Έλληνας συνθέτης
1912 – Πάπας Ιωάννης Παύλος Α΄
1915 – Άρθουρ Μίλερ, Αμερικανός θεατρικός συγγραφέας
1918 – Ρίτα Χέιγουορθ, Αμερικανίδα ηθοποιός και χορεύτρια
1920 – Μοντγκόμερι Κλιφτ, Αμερικανός ηθοποιός
1933 – Γουίλιαμ Άντερς, Αμερικανός αστροναύτης
1934 – Ρίκο Ροντρίγκεζ, Τζαμαϊκανός τρομπονίστας
1949 – Όουεν Άρθουρ, πρωθυπουργός των Μπαρμπάντος
1955 – Γεώργιος Αλογοσκούφης, Έλληνας οικονομολόγος και πολιτικός
1957 – Ελευθερία Αρβανιτάκη, Ελληνίδα τραγουδίστρια
1972 – Eminem, Αμερικανός ράπερ, παραγωγός και ηθοποιός
1972 – Ταρκάν, Τούρκος τραγουδιστής
1975 – Δέσποινα Ολυμπίου, Κύπρια τραγουδίστρια
1976 – Γιώργος Αφρουδάκης, Έλληνας υδατοσφαιριστής
1977 – Αντρέ Βίλας Μπόας, Πορτογάλος προπονητής ποδοσφαίρου
1979 – Αλέξανδρος Νικολαΐδης, Έλληνας αθλητής του τάε κβον ντο
1979 – Κίμι Ράικονεν, Φινλανδός οδηγός αγώνων
1979 – Κώστας Τσαρτσαρής, Έλληνας καλαθοσφαιριστής
1983 – Φελίσιτι Τζόουνς, Αγγλίδα ηθοποιός
1984 – Κρις Λόουελ, Αμερικανός ηθοποιός
1995 – Δημήτρης Γιαννούλης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
Θάνατοι
532 – Πάπας Βονιφάτιος Β΄
1428 – Αντρέι Ρουμπλιόφ, Ρώσος ζωγράφος
1552 – Ανδρέας Οσίανδρος, Γερμανός θεολόγος
1553 – Γεώργιος Γ΄ του Άνχαλτ-Ντεσάου, Γερμανός πρίγκιπας
1707 – Γαβριήλ Γ΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1757 – Ρενέ Αντουάν Φερσώ ντε Ρεωμύρ, Γάλλος επιστήμονας
1849 – Φρεντερίκ Σοπέν, Πολωνός πιανίστας και συνθέτης
1850 – Λογγίνος Χέυδεν, Ρώσος ναύαρχος
1872 – Σόλομον Άντριους, Αμερικανός εφευρέτης
1887 – Γκούσταβ Κίρχοφ, Γερμανός φυσικός
1920 – Τζον Ριντ, Αμερικανός δημοσιογράφος
1934 – Σαντιάγο Ραμόν ι Καχάλ, Ισπανός ιστολόγος και νευροεπιστήμονας
1938 – Καρλ Κάουτσκι, Γερμανός πολιτικός
1952 – Φίλιππος Κουράντης, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1953 – Νικόλαος Καμπάνης, Έλληνας πολιτικός
1960 – Ανδρέας Μπιράκης, Έλληνας πολιτικός
1973 – Ίνγκεμποργκ Μπάχμαν, Αυστριακή συγγραφέας
1981 – Λίνα Τσαλδάρη, Ελληνίδα πολιτικός
1983 – Ραϋμόν Αρόν, Γάλλος φιλόσοφος
1989 – Διονύσιος Καρρέρ, Έλληνας πολιτικός
1992 – Ορέστης Λάσκος, Έλληνας σκηνοθέτης και σεναριογράφος
1993 – Κρις Όλιβα, Αμερικανός κιθαρίστας (Savatage)
1994 – Κάκια Μένδρη, Ελληνίδα τραγουδίστρια
1999 – Μέμα Σταθοπούλου, Ελληνίδα ηθοποιός
2001 – Αρακέν Ντεμέλο, Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής
2015 – Χάουαρντ Κένταλ, Άγγλος ποδοσφαιριστής
2021-Μπρένταν Κένελι Ιρλανδός ποιητής
2021- Γιώργος Κακουλίδης Έλληνας ποιητής
2021-Ελένη Αποστολοπούλου Ελληνίδα δημοσιογράφος
