Εορτολόγιο: Λουκάς, Λουκία, Λουκίτσα * Μαρίνος.
18 Οκτωβρίου: Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής – Ο Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και η εθνικότητα του ήταν Ελληνική.
Ήταν γιατρός στο επάγγελμα, όμως γνώριζε πολύ καλά τη ζωγραφική τέχνη. Μάλιστα σε αυτόν αποδίδονται οι πρώτες εικόνες της Θεοτόκου με τον Ιησού Χριστό βρέφος στην αγκαλιά της (μία υπάρχει μέχρι σήμερα στη Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου), καθώς και αυτές των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Στη χριστιανική πίστη κατηχήθηκε από τον Απόστολο Παύλο, τον οποίο συνάντησε στη Θήβα και έκτοτε αφοσιώθηκε στο κήρυγμα του Ευαγγελίου. Περιόδευσε στη Δαλματία, Ιταλία, Γαλλία, Αχαΐα, Βοιωτία κ.α. Συνέγραψε το τρίτο κατά σειρά Ευαγγέλιο της Καινής Διαθήκης, καθώς και τις πράξεις των Αποστόλων.
Λέγεται ότι πέθανε με μαρτυρικό θάνατο (κατ’ άλλους ειρηνικά σε ηλικία 80 ετών), και το 357 μ.Χ., το λείψανο του μετακομίσθηκε στην Κωνσταντινούπολη, στο ναό των Αγίων Αποστόλων.
Σημείωση: Όπως ιστορεί ο Nικόλαος Mαλαξός, σύμφωνα με ένα βασιλικό χρυσόβουλλο της Mονής του Mεγάλου Σπηλαίου, ο Ευαγγελιστής Λουκάς έγραψε το Ευαγγέλιο του δεκαπέντε χρόνια μετά την Aνάληψη του Κυρίου. Ο Ιππόλυτος ο Θηβαίος όμως τοποθετεί την συγγραφή του Ευαγγελίου στην Aλεξάνδρεια.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’.
Ἀπόστολε Ἅγιε, καὶ Εὐαγγελιστὰ Λουκᾶ, πρέσβευε τῷ ἐλεήμονι Θεῷ, ἵνα πταισμάτων ἄφεσιν, παράσχῃ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἀκέστωρ σοφώτατος, Ἱερομύστα Λουκᾶ, ζωγράφος πανάριστος, τῆς Θεοτόκου Μητρός, ἐδείχθης Ἀπόστολε, ἔγραψας μάκαρ, λόγους, διὰ πνεύματος θείου, ἔδωκας ἐννοῆσαι, συγκατάβασιν ἄκραν, Χριστοῦ τῆς παρουσίας, διὸ πρέσβευε σωθήναι ἠμᾶς.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Λουκᾶν τὸν θεηγόρον καὶ τοῦ Παύλου συνέκδημον καὶ Εὐαγγελίου τοῦ τρίτου συγγραφέα θεόπνευστον, ἐν ὕμνοις τιμήσωμεν, πιστοί, ὡς ἄξιον ἐργάτην τοῦ Χριστοῦ. Τῷ φωτι γὰρ τοῦ Κυρίου καταυγασθεὶς μετέδωκε φῶς τῷ κόσμῳ. Γράψας τὰς θαυμαστὰς παραβολάς, σύστασιν ἐκκλησίας τε τῇ ἐπελεύσει τοῦ πνεύματος ἱστορησάμενος.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἤχος α΄.
Τόῦ Σωτῆρος Καλλιτέχνήσας παραβολάς και τά θαύματα, καί τῶν Ἀποστόλων τάς Πράξεις κοσμήσας, τῆς Θεοτόκου τἠν εἰκόνα ἐζωγράφησας. Εἰς πόλιν δέ Θηβαίων κηρύξας τἠν άλἠθειαν͵ ἐν εκείνῃ ὑπὲρ ταύτης ἐμαρτύρησας, καί τήν ψυχήν τῷ Κυρίῳ παραδέδωκας. Διό πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ ψυχῶν τέ καί σωμάτων ἰατρέ Λουκᾶ Εὐαγγελιστά Θεόπνευστε σωθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.
(Ποιηθέν υπό Μητροπολίτου Θηβών και Λεβαδείας Συνεσίου του Φιλιππίδου 1912 – 1944 μ.Χ.)
Κοντάκιον
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Μαθητὴς γεvόμενος τοῦ Θεοῦ Λόγου, σὺν τῷ Παύλῳ ἅπασαν, ἐφωταγώγησας τὴv γῆν, καὶ τὴν ἀχλὺν ἀπεδίωξας, τὸ θεῖον γράψας, Χριστοῦ Εὐαγγέλιον.
Ὁ Οἶκος
Ὡς ἰατρὸς καὶ μαθητὴς Λουκᾶ ἠγαπημένος, μυστικῇ χειρουργίᾳ τὰ πάθη τῆς ψυχῆς μου, καὶ τὰ τοῦ σώματος ὁμοῦ ἴασαι, καὶ δὸς μοι κατὰ πάντα εὐεκτεῖν, καὶ σοῦ τὴν παναοίδιμον γηθόμενος γεραίρειν πανήγυριν, ὄμβροις τε δακρύων, ἀντὶ μύρων τὸ σεπτόν σου καὶ πάντιμον σῶμα καταβρέχειν· ὡς στήλη γὰρ ζωῆς ἐγγεγραμμένη τῷ ναῷ τῷ θαυμαστῷ τῶν Ἀποστόλων πᾶσιν ἐκφώνει, καθάπερ καὶ σὺ τὸ πρῶτον, τὸ θεῖον γράψας Χριστοῦ Εὐαγγέλιον.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
614 – Ο βασιλιάς Χλωτάριος Β΄ εκδίδει το Έδικτο του Παρισιού (Edictum Chlotacharii), με το οποίο προστατεύονται τα δικαιώματα των Φράγκων ευγενών, ενώ απαγορεύει στους Εβραίους να κατέχουν δημόσια αξιώματα στη Φραγκία.
1009 – Ο χριστιανικός Ναός της Αναστάσεως στην Ιερουσαλήμ καταστρέφεται εκ θεμελίων από τον χαλίφη των Φατιμιδών, Αλ-Χακίμ μπι-Αμρ Αλλάχ.
1016 – Οι Δανοί νικούν τους Σάξονες στη μάχη του Άσινγκτον.
1081 – Οι Νορμανδοί νικούν τον βυζαντινό στρατό στη μάχη του Δυρραχίου.
1356 – Ισχυρός σεισμός καταστρέφει τη Βασιλεία (Ελβετία), στο πιο σημαντικό ιστορικό σεισμολογικό γεγονός βόρεια των Άλπεων.
1522 – Μαρτυρούν στην Αίγυπτο οι νεομάρτυρες Γαβριήλ και Κυρμιδώλης.
1748 – Υπογράφεται η συνθήκη της Αιξ-λα-Σαπέλ, με την οποία τερματίζεται ο Πόλεμος της Αυστριακής διαδοχής.
1843 – Σεισμός μεγέθους 6,5 Ρίχτερ χτυπά τη Χάλκη Δωδεκανήσου, σκοτώνοντας 600 άτομα.
1851 – Εκδίδεται στο Λονδίνο για πρώτη φορά το έργο του Χέρμαν Μέλβιλ «Μόμπι Ντικ», με τίτλο «Η φάλαινα».
1860 – Ο Αμερικανός φωτογράφος Τζέιμς Γουάλας Μπλακ, βγάζει τις πρώτες αεροφωτογραφίες πόλης στην Βοστώνη. Αυτές οι φωτογραφίες θεωρούνται έως και σήμερα οι παλαιότερες αεροφωτογραφίες που διασώζονται σε ολόκληρο τον κόσμο.
1867 – Οι Η.Π.Α. παίρνουν στην κατοχή τους την Αλάσκα μετά την αγορά της από τη Ρωσική Αυτοκρατορία για 7.200.000$. Το γεγονός εορτάζεται κάθε χρόνο στην Πολιτεία ως η Ημέρα της Αλάσκας.
1898 – Οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής παίρνουν στην κατοχή τους το Πουέρτο Ρίκο από την Ισπανία.
1912 – Α΄ Βαλκανικός πόλεμος: ο ελληνικός στρατός απελευθερώνει την Έδεσσα και την Αλεξάνδρεια. Την ίδια μέρα, το τορπιλοβόλο 11 με κυβερνήτη τον Νικόλαο Βότση τορπιλίζει στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης το τουρκικό θωρηκτό «Φετχί Μπουλέντ».
1921 – Ιδρύεται η Κριμαϊκή Αυτόνομη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία ως μέρος της Ρωσικής Σοβιετικής Ομοσπονδιακής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας.
1922 – Ιδρύεται το BBC.
1934 – Ανεμοστρόβιλος πλήττει τον Αστακό Αιτωλοακαρνανίας, με 3 νεκρούς και 40 τραυματίες.
1944 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Η Σοβιετική Ένωση αρχίζει την απελευθέρωση της Τσεχοσλοβακίας από τη Ναζιστική Γερμανία.
1944 – Σχηματίζεται κυβέρνηση εθνικής ενότητος υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου.
1944 – Οι μαχητές του ΕΛΑΣ υπό τον Άρη Βελουχιώτη απελευθερώνουν τη Λαμία από τα στρατεύματα της ναζιστικής κατοχής.
1967 – Το σοβιετικό σκάφος Βενέρα 4 φτάνει στην Αφροδίτη και γίνεται το πρώτο διαστημόπλοιο που μετρά την ατμόσφαιρα άλλου πλανήτη.
1979 – Η Σουηδική Ακαδημία ανακοινώνει ότι το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας θα απονεμηθεί στον Οδυσσέα Ελύτη.
1981 – Ελληνικές βουλευτικές εκλογές: Το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου κερδίζει τις εκλογές με το 48,06% των ψήφων και 172 έδρες, σχηματίζοντας αυτοδύναμη κυβέρνηση. Η Νέα Δημοκρατία με 35,88% κερδίζει 115 έδρες και το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας με 10,93% κερδίζει 13 έδρες. Στις ταυτόχρονες ευρωεκλογές, το ΠΑΣΟΚ λαμβάνει 40,12% και 10 έδρες, η Νέα Δημοκρατία 31,34% και 8 έδρες, το Κ.Κ.Ε. 12,84% και 3 έδρες, το Κ.Κ.Ε. Εσωτερικού 5,30% και 1 έδρα, το ΚΟΔΗΣΟ-ΚΑΕ 4,26% και 1 έδρα και το Κόμμα Προοδευτικών 1,96% και 1 έδρα.
1991 – Το Ανώτατο Συμβούλιο του Αζερμπαϊτζάν εγκρίνει τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας από τη Σοβιετική Ένωση.
1993 – Ορκίζεται για δεύτερη θητεία Πρωθυπουργός της Ελλάδας ο Ανδρέας Παπανδρέου.
1993 – Ο ΟΗΕ επιβάλλει εμπάργκο πετρελαίου στην Αϊτή προκειμένου να αποκατασταθεί η δημοκρατία στη χώρα.
1993 – Στην Πολωνία, νέος πρωθυπουργός ορίζεται ο Βάλντεμαρ Πάβλακ.
1994 – Η Βόρεια Κορέα και οι ΗΠΑ καταλήγουν σε συμφωνία για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος της Πιονγιάνγκ.
1995 – Γιουγκοσλαβία και Βοσνία αποφασίζουν την ίδρυση γραφείων σύνδεσης, ως πρώτο βήμα για την εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων.
1996 – Εγκαινιάζεται στο Αμβούργο η λειτουργία του Διεθνούς Δικαστηρίου για το Δίκαιο της Θάλασσας. Οι 21 δικαστές του έχουν εκλεγεί από τις 102 χώρες που έχουν επικυρώσει τη συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας. Το δικαστήριο ασχολείται με διαφορές που αφορούν το θαλάσσιο χώρο όλου του κόσμου.
1997 – Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου ανακοινώνει ότι δε θα σταματήσει τον αποκλεισμό στην ανατολική Ιερουσαλήμ.
1998 – Στο δεύτερο γύρο των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών στην Ελλάδα, δήμαρχος Πειραιά εκλέγεται ο Αγραπίδης και Θεσσαλονίκης ο Παπαγεωργόπουλος. Υπερνομάρχης Αττικής εκλέγεται ο Θ. Κατριβάνος. Διεξαγωγή των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών, κατά τις οποίες η πλειοψηφία των εκλεγόμενων νομαρχών και δημάρχων υποστηρίζονται από το κόμμα της Ν.Δ.
2001 – Στις προεδρικές εκλογές στην Γκάμπια, που διεξάγονται σε ήρεμο κλίμα και με υψηλή συμμετοχή (89,8%), νικητής αναδεικνύεται ο από το 1994 ηγέτης, Γιαγιά Τζαμέ, με το 52,9% των ψήφων έναντι 32,7 % για τον κυριότερο αντίπαλό του, Ουζάινου Ντάρμπο.
2003 – Ο Κάρλος Μέσα εκλέγεται από το Κογκρέσο της Βολιβίας στη θέση του προέδρου, με θητεία έως τον Αύγουστο του 2007.
2005 – Το ρεκόρ του 1969 για τους περισσότερους τυφώνες σε ένα χρόνο ισοφάρισε φέτος ο Ατλαντικός, με τον τυφώνα «Bίλμα», τον δωδέκατο της σεζόν, να κινείται απειλητικά προς την Κεντρική Αμερική.
Γεννήσεις
1239 – Στέφανος Ε΄, βασιλιάς της Ουγγαρίας
1405 – Πάπας Πίος Β΄
1585 – Χάινριχ Συτς, Γερμανός συνθέτης
1595 – Λούκας φαν Ούντεν, Φλαμανδός ζωγράφος
1663 – Ευγένιος, πρίγκιπας της Σαβοΐας
1668 – Λουδοβίκος Γ΄, πρίγκηπας του Κοντέ
1706 – Μπαλντασάρε Γκαλούπι, Ιταλός συνθέτης
1741 – Πιερ Σοντερλό ντε Λακλό, Γάλλος στρατηγός και συγγραφέας
1777 – Χάινριχ φον Κλάιστ, Γερμανός συγγραφέας
1824 – Χουάν Βαλέρα ι Αλκαλά Γκαλιάνο, Ισπανός συγγραφέας
1831 – Φρειδερίκος Γ΄, αυτοκράτορας της Γερμανίας
1843 – Αμιλκάρε Τσιπριάνι, Ιταλός αναρχικός
1847 – Αλέξανδρος Λοντίγκιν, Ρώσος εφευρέτης
1854 – Σάλομον Άουγκουστ Αντρέε, Σουηδός εξερευνητής
1859 – Ανρί Μπεργκσόν, Γάλλος φιλόσοφος
1894 – Τίμπορ Ντέρι, Ούγγρος συγγραφέας
1902 – Μίριαμ Χόπκινς, Αμερικανίδα ηθοποιός
1905 – Ντίνος Ανδριανόπουλος, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1909 – Νορμπέρτο Μπόμπιο, Ιταλός φιλόσοφος
1912 – Φιλιμπέρ Τσιρανάνα, πρόεδρος της Μαδαγασκάρης
1918 – Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Έλληνας πολιτικός
1919 – Πιέρ Έλιοτ Τρυντώ, Καναδός πολιτικός
1920 – Μελίνα Μερκούρη, Ελληνίδα ηθοποιός, τραγουδίστρια και πολιτικός
1925 – Ραμίζ Αλία, Αλβανός πολιτικός
1926 – Τσακ Μπέρι, Αμερικανός τραγουδιστής και κιθαρίστας
1927 – Τζορτζ Σι Σκοτ, Αμερικανός ηθοποιός
1934 – Ερρίκος Μπριόλας, Έλληνας ηθοποιός
1939 – Λη Χάρβεϊ Όσβαλντ, Αμερικανός δολοφόνος
1941 – Ενρίκε Γκοριαράν Μέρλο, Αργεντινός αντάρτης
1954 – Άλκηστις Πρωτοψάλτη, Ελληνίδα τραγουδίστρια
1956 – Μαρτίνα Ναβρατίλοβα, Τσέχα αντισφαιρίστρια
1960 – Ζαν Κλοντ Βαν Νταμ, Βέλγος ηθοποιός και αθλητής πολεμικών τεχνών
1973 – Μιχάλης Καψής, Έλληνας ποδοσφαιριστής
1979 – Γιάροσλαβ Ντρόμπνι, Τσέχος ποδοσφαιριστής
1982 – Σβετλάνα Λομποντά, Ουκρανή τραγουδίστρια
1983 – Ντάντε Μπονφίμ Κόστα Σάντος, Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής
1986 – Λούκας Γιώρκας, Κύπριος τραγουδιστής
1987 – Ζακ Έφρον, Αμερικανός ηθοποιός
1994 – Πασκάλ Βερλάιν, Γερμανός οδηγός αγώνων
Θάνατοι
33 – Αγριππίνα η Πρεσβύτερη, Ρωμαία ευγενής
629 – Χλωτάριος Β΄, βασιλιάς των Φράγκων
707 – Πάπας Ιωάννης Ζ΄
1035 – Σάντσο Γκαρθές Γ΄, βασιλιάς της Παμπλόνα
1081 – Νικηφόρος Παλαιολόγος, Βυζαντινός στρατηγός
1102 – Ούγος, κόμης του Βερμαντουά
1417 – Πάπας Γρηγόριος ΙΒ΄
1503 – Πάπας Πίος Γ΄
1541 – Μαργαρίτα Τυδώρ, βασίλισσα της Σκωτίας
1545 – Τζον Τάβερνερ, Άγγλος συνθέτης
1595 – Άλβαρο ντε Μεντάνια, Ισπανός εξερευνητής
1678 – Γιάκομπ Γιόρντενς, Φλαμανδός ζωγράφος
1865 – Υποκόμης Πάλμερστον, Άγγλος πολιτικός
1871 – Τσαρλς Μπάμπατζ, Άγγλος μαθηματικός και μηχανικός
1893 – Σαρλ Γκουνώ, Γάλλος συνθέτης
1918 – Ράντκο Δημητρίεφ, Βούλγαρος στρατιωτικός
1921 – Λουδοβίκος Γ΄, βασιλιάς της Βαυαρίας
1926 – Αουρέλιο Παλμιέρι, Ιταλός κληρικός και λόγιος
1931 – Τόμας Έντισον, Αμερικανός εφευρέτης
1942 – Μιχαήλ Νεστέροφ, Ρώσος ζωγράφος
1948 – Βάλτερ φον Μπράουχιτς, Γερμανός στρατάρχης
1955 – Χοσέ Ορτέγα ι Γκασέτ, Ισπανός φιλόσοφος
1976 – Γιώργος Τζαβέλλας, Έλληνας σκηνοθέτης
1977 – Γιαν-Καρλ Ράσπε, Γερμανός τρομοκράτης
1979 – Απόστολος Λευκάδιος (Χαμοσφακίδης), Έλληνας ζωγράφος
2003 – Μανουέλ Βάθκεθ Μονταλμπάν, Ισπανός δημοσιογράφος, συγγραφέας και κριτικός
2021-Κόλιν Πάουελ Αμερικανός πολιτικός και στρατιωτικός
2021-Εντίτα Γκρουμπέροβα Σλοβάκος τραγουδιστής
2021-Τσάρλι Κουλπ Αμερικανός αεροβικός πιλότος
2021-Μιγκέλ Πάλμερ Μεξικανός ηθοποιός.
