Εορτολόγιο: Αλεξάνδρα, Αλεξία, Αλεξάντρα, Αλέκα * Ιανουάριος Ιανός, Ιανή Φαίστος, Φαιστή, Φαιστίνα.
21 Απριλίου: Μεγάλη Πέμπτη – Ο Μυστικός Δείπνος – Κατά τη Μεγάλη Πέμπτη επιτελούμε ανάμνηση: Της νίψεως των ποδών των Αποστόλων υπό του Κυρίου, Του Μυστικού Δείπνου…
δηλαδή της παραδόσεως σ’ εμάς υπό του Κυρίου του Μυστηρίου της θείας Ευχαριστίας, της θαυμαστής προσευχής του Κυρίου προς τον Πατέρα Του και της προδοσίας του Κυρίου υπό του Ιούδα.
Εκείνο το βράδυ της Πέμπτης, πριν ν’ αρχίσει το δείπνο ο Ιησούς σηκώνεται από το τραπέζι, αφήνει κάτω τα ιμάτιά του, βάζει νερό στο νιπτήρα και τα κάνει όλα μόνος Του, πλένοντας τα πόδια των Μαθητών Του. Με τον τρόπο αυτό θέλει να δείξει σ’ όλους ότι δεν πρέπει να επιζητούμε τα πρωτεία. Μετά τη νίψη των ποδιών λέγει: «όποιος θέλει να είναι πρώτος, να είναι τελευταίος απ’ όλους».
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Πρώτα πήγε στον Ιούδα και μετά στό Πέτρο, ο οποίος ήταν ο πιο ορμητικός απ’ όλους και στην αρχή σταματάει το Διδάσκαλο, αλλά ύστερα όταν τον έλεγξε, υποχωρεί με τη καρδιά του. Αφού έπλυνε τα πόδια όλων, πήρε τα ιμάτιά Του και ξανακάθησε.
Άρχισε κατόπιν να τους νουθετεί να αγαπούν ο ένας τον άλλον και να μη επιζητούν το ποιός θα είναι πρώτος. Στη συνέχεια τους μίλησε για την προδοσία και επειδή θορυβήθηκαν, στρέφεται με ήρεμο τρόπο στον Ιωάννη και τον υπέδειξε.
Κατόπιν πήρε ψωμί στα χέρια Του και είπε: «Λάβετε φάγετε». Το ίδιο έκανε και με το ποτήρι του κρασιού λέγοντας: «Πιέστε απ’ αυτό όλοι, γιατί αυτό είναι το αίμα Μου, της νέας Συμφωνίας. Αυτό να κάνετε για να Με θυμάστε». Μετά από αυτή τη στιγμή ο Ιούδας, μόλις έφαγε τον άρτο έφυγε και συμφώνησε με τους αρχιερείς να τους Τον παραδώσει.
Μετά το δείπνο βγήκαν όλοι στο όρος των Ελαιών, όπου ο Χριστός τους δίδαξε τα ανήκουστα και τελευταία μαθήματα και αρχίζει να λυπάται και να ανυπομονεί. Αναχωρεό μόνος Του και, γονατίζοντας, προσεύχεται εκτενώς. Από την πολλή αγωνία γίνεται ο ιδρώτας Του σαν σταγόνες πηχτού αίματος, οι οποίες έπεφταν στη γη. Μόλις συμπληρώνει την εναγώνια εκείνη προσευχή, φθάνει ο Ιούδας με ένοπλους στρατιώτες και πολύ όχλο και αφού χαιρετάει και φιλάει πονηρά το δάσκαλό Του, Τον παραδίδει.
Συλλαμβάνεται λοιπόν ο Ιησούς και τον φέρνουν δέσμιο στους Αρχιερείς Άννα και Καϊάφα. Οι μαθητές σκορπίζονται και ο θερμότερος των άλλων ο Πέτρος τον ακολούθησε ως την αρχιερατική αυλή και αρνείται και αυτός ότι είναι μαθητής Του.
Εν τω μεταξύ ο θείος διδάσκαλος παρουσιάζεται μπροστά στο παράνομο συνέδριο, εξετάζεται για τους μαθητές και τη διδασκαλία Του, εξορκίζεται στο Θεό για να πεί εάν Αυτός είναι πράγματι ο Χριστός και αφού είπε την αλήθεια, κρίνεται ως ένοχος θανάτου, επειδή τάχα βλασφήμησε. Από ‘κει και πέρα τον φτύνουν στο πρόσωπο, τον χτυπάνε, τον εμπαίζουν με κάθε τρόπο κατά τη διάρκεια όλης της νύχτας, ως το πρωϊ.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ὅτε οἱ ἔνδοξοι Μαθηταί, ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ Δείπνου ἐφωτίζοντο, τότε Ἰούδας ὁ δυσσεβής, φιλαργυρίαν νοσήσας ἐσκοτίζετο, καὶ ἀνόμοις κριταῖς, σὲ τὸν δίκαιον Κριτὴν παραδίδωσι. Βλέπε χρημάτων ἐραστά, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρησάμενον, φεῦγε ἀκόρεστον ψυχὴν τὴν Διδασκάλῳ τοιαῦτα τολμήσασαν. Ὁ περὶ πάντας ἀγαθός, Κύριε δόξα σοι.
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τὸν ἄρτον λαβών, εἰς χεῖρας ὁ προδότης, κρυφίως αὐτάς, ἐκτείνει καὶ λαμβάνει, τὴν τιμὴν τοῦ πλάσαντος, ταῖς οἰκείαις χερσὶ τὸν ἄνθρωπον, καὶ ἀδιόρθωτος ἔμεινεν, Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος.
Ὁ Οἶκος
Τῇ μυστικῇ ἐν φόβῳ τραπέζῃ, προσεγγίσαντες πάντες, καθαραῖς ταῖς ψυχαῖς, τὸν ἄρτον ὑποδεξώμεθα, συμπαραμένοντες τῷ Δεσπότῃ, ἵνα ἴδωμεν τοὺς πόδας πῶς ἀπονίπτει τῶν Μαθητῶν, καὶ ἐκμάσσει τῷ λεντίῳ, καὶ ποιήσωμεν ὥσπερ κατίδωμεν, ἀλλήλοις ὑποταγέντες, καὶ ἀλλήλων τοὺς πόδας ἐκπλύνοντες· αὐτὸς γὰρ ὁ Χριστὸς οὕτως ἐκέλευσε, τοῖς αὐτοῦ Μαθηταῖς ὡς προέφησεν, ἀλλ’ οὐκ ἤκουσεν, Ἰούδας ὁ δοῦλος καὶ δόλιος.
Κάθισμα
Ἦχος α’. Τὸν Τάφον σου Σωτὴρ.
Ὁ λίμνας καὶ πηγάς, καὶ θαλάσσας ποιήσας, ταπείνωσιν ἡμᾶς, ἐκπαιδεύων ἀρίστην, λεντίῳ ζωννύμενος, Μαθητῶν πόδας ἔνιψε, ταπεινούμενος, ὑπερβολῇ εὐσπλαγχνίας, καὶ ὑψῶν ἡμᾶς, ἀπὸ βαράθρων κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
Ερμηνευτική απόδοση Ανδρέα Θεοδώρου
Αὐτὸς ποὺ δημιούργησε τὶς λίμνες, τὶς πηγὲς καὶ τὶς θάλασσες, θέλοντας νὰ μᾶς διδάξει τὴν πιὸ τέλεια ταπείνωση, ἀφοῦ ζώστηκε τὸ λέντιο (ποδιά), ἔνιψε τὰ πόδια τῶν μαθητῶν, ταπεινούμενος ἀπὸ ὑπερβολικὴ εὐσπλαχνία, καὶ ἀνυψώνοντας ἐμᾶς ἀπὸ τὰ βάραθρα τῆς κακίας, ὁ μόνος φιλάνθρωπος.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος γ’. Θείας πίστεως.
Ταπεινούμενος, δι’ εὐσπλαγχνίαν, πόδας ἔνιψας, τῶν Μαθητῶν σου, καὶ πρὸς δρόμον θεῖον τούτους κατεύθυνας, ἀπαναινόμενος Πέτρος δὲ νίπτεσθαι, αὖθις τῷ θείῳ ὑπείκει προστάγματι, ἐκνιπτόμενος, καὶ σοῦ ἐκτενῶς δεόμενος, δωρήσασθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.
Συνεσθίων Δέσποτα, τοῖς Μαθηταῖς σου, μυστικῶς ἐδήλωσας, τὴν παναγίαν σου σφαγήν, δι’ ἧς φθορᾶς ἐλυτρώθημεν, οἱ τὰ σεπτά σου, τιμῶντες Παθήματα.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
753 π.Χ. – Ο Ρωμύλος ιδρύει τη Ρώμη (παραδοσιακή ημερομηνία)
43 π.Χ. – Ο Μάρκος Αντώνιος ηττάται από τον Ίρτιο στη Μόντενα.
1092 – Η επισκοπή της Πίζας αναβαθμίζεται σε αρχιεπισκοπή από τον Πάπα Ουρβανό Β΄.
1506 – Τερματίζεται η Σφαγή της Λισαβόνας, η οποία διήρκησε 3 ημέρες και κατά την οποία πάνω από 1.900 Εβραίοι βρήκαν το θάνατο από Πορτογάλους καθολικούς.
1509 – Ο Ερρίκος Η΄ ανεβαίνει στο θρόνο της Αγγλίας με το θάνατο του πατέρα του, Ερρίκου Ζ΄ της Αγγλίας.
1526 – Ο τελευταίος ηγεμόνας της δυναστείας των Λόντι, Ιμπραήμ Λόντι, ηττάται και σκοτώνεται από τον Μπαμπούρ στην πρώτη μάχη του Πανιπάτ.
1615 – Εγκαινιάζεται το υδραγωγείο του Γουινιακούρ στη Μάλτα.
1792 – Ο Τιραντέντες, επαναστάτης που ηγήθηκε κινήματος για την ανεξαρτησία της Βραζιλίας, απαγχονίζεται και τεμαχίζεται.
1918 – Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Ο Γερμανός άσος Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν, περισσότερο γνωστός ως «Ο Κόκκινος Βαρόνος», καταρρίπτεται και σκοτώνεται στη Γαλλία.
1929 – Διεξάγονται γερουσιαστικές εκλογές στην Ελλάδα, στις οποίες νικά το Κόμμα Φιλελευθέρων του Ελευθέριου Βενιζέλου.
1934 – Δημοσιεύεται στην εφημερίδα Daily Mail η «φωτογραφία του χειρούργου», η πιο διάσημη φωτογραφία που φέρεται να δείχνει το τέρας του Λοχ Νες (το 1999 αποκαλύφθηκε ότι ήταν φάρσα).
1960 – Εγκαινιάζεται επίσημα η νέα πρωτεύουσα της Βραζιλίας, η Μπραζίλια.
1967 – Λίγες μέρες πριν τις γενικές εκλογές στην Ελλάδα, ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός ηγείται πραξικοπήματος, εγκαθιδρύοντας στρατιωτικό καθεστώς που θα διαρκέσει επτά χρόνια.
1972 – Αθήνα – Δικτατορία: Κατά την επέτειο του πραξικοπήματος εκδηλώνεται καθιστική διαδήλωση από 100 φοιτητές, την οποία ακολούθησαν συλλήψεις.
1989 – Περίπου 100.000 φοιτητές καταλαμβάνουν την πλατεία Τιενανμέν στο Πεκίνο
2004 – Ο Μάκι Σαλ διορίζεται πρωθυπουργός της Σενεγάλης.
2006 – Ο Τομέ Βέρα Κρουζ αναλαμβάνει την πρωθυπουργία του Σάο Τομέ και Πρίνσιπε.
Γεννήσεις
1132 – Σάντσο ΣΤ΄, βασιλιάς της Ναβάρρας
1652 – Μισέλ Ρολ, Γάλλος μαθηματικός
1661 – Γκέοργκ Γιόζεφ Κάμελ, Τσέχος ιεραπόστολος και βοτανολόγος
1774 – Ζαν-Μπατίστ Μπιό, Γάλλος φυσικός
1816 – Σαρλότ Μπροντέ, Αγγλίδα συγγραφέας
1864 – Μαξ Βέμπερ, Γερμανός οικονομολόγος και κοινωνιολόγος
1871 – Έντσον Φέσεντεν Γκάλοντετ, Αμερικανός μηχανικός
1882 – Πέρσι Γουίλλιαμς Μπρίντγκμαν, Αμερικανός φυσικός
1904 – Οντίλο Γκλομπότσνικ, Αυστριακός ηγέτης των SS
1915 – Άντονι Κουίν, Μεξικανός ηθοποιός
1925 – Σιμπγκατουλάχ Μοτζαντεντί, Αφγανός πολιτικός
1926 – Ελισάβετ Β΄, βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου
1927 – Αχμέντ Αρίφ, Τούρκος ποιητής
1938 – Γιάννης Φέρτης, Έλληνας ηθοποιός
1940 – Μοκτάντ Σιφί, Αλγερινός πολιτικός
1957 – Φοστέν-Αρσάνζ Τουαντερά, πολιτικός από την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία
1959 – Γιώργος Παπαδάκης (συγγραφέας)
1964 – Λουντμίλα Ένγκουιστ, Ρωσίδα αθλήτρια
1972 – Σεβερίνα, Κροάτισσα τραγουδίστρια
1987 – Αναστασία Πριχόντκο, Ουκρανή τραγουδίστρια
1991 – Μαξ Τσίλτον, Βρετανός οδηγός αγώνων
1992 – Ίσκο, Ισπανός ποδοσφαιριστής
2007 – Ισαβέλλα, πριγκίπισσα της Δανίας
Θάνατοι
866 – Βάρδας, Βυζαντινός αξιωματούχος
1073 – Πάπας Αλέξανδρος Β΄
1109 – Άνσελμος, αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπερι
1142 – Πέτρος Αβελάρδος, Γάλλος συγγραφέας
1329 – Φρειδερίκος Δ΄, δούκας της Λωρραίνης
1338 – Θεόδωρος Α΄, μαρκήσιος του Μομφερράτου
1509 – Ερρίκος Ζ΄, βασιλιάς της Αγγλίας
1574 – Κόζιμο Α΄ των Μεδίκων, μέγας δούκας της Τοσκάνης
1652 – Πιέτρο ντελα Βάλλε, Ιταλός περιηγητής
1699 – Ρακίνας, Γάλλος δραματουργός
1736 – Ευγένιος, πρίγκιπας της Σαβοΐας
1910 – Μαρκ Τουαίην, Αμερικανός συγγραφέας
1918 – Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν, Γερμανός πιλότος
1941 – Φριτς Μαντόιφελ, Γερμανός γυμναστής
1945 – Βάλτερ Μόντελ, Γερμανός στρατάρχης
1946 – Τζων Μέυναρντ Κέυνς, Άγγλος οικονομολόγος
1952 – Στάφορντ Κριπς, Άγγλος πολιτικός
1954 – Ευγένιος Ευγενίδης, Έλληνας εφοπλιστής και μεγάλος Εθνικός Ευεργέτης
1965 – Έντουαρντ Βίκτορ Άπλετον, Άγγλος φυσικός
1966 – Ζεπ Ντίτριχ, Γερμανός στρατιωτικός
1980 – Αλεξάντρ Οπάριν, Ρώσος βιοχημικός
1989 – Γεώργιος Βαλέτας, Έλληνας φιλόλογος
2003 – Νίνα Σιμόν, Αμερικανίδα τραγουδίστρια
2016 – Prince, Αμερικανός τραγουδοποιός
2017 – Στάθης Ψάλτης, Έλληνας ηθοποιός
