Εορτολόγιο: Φιλίππα, Φιλιππία, Φιλιώ.
19 Απριλίου: Μεγάλη Τρίτη – Των Δέκα Παρθένων – Κατά την Μεγάλη Τρίτη επιτελούμε ανάμνηση της περί των δέκα παρθένων γνωστής παραβολής του Κυρίου.
Η Εκκλησία μας καλεί να είμεθα έτοιμοι για να υποδεχθούμε, κρατούντες τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιον Νυμφίο, τον Κύριον Ιησού, ο Οποίος θα έλθει αιφνίδια, είτε ειδικά κατά τη στιγμή του θανάτου μας, είτε γενικά κατά τη Δευτέρα Παρουσία.
Επίσης μας καλεί, φέρουσα ενώπιό μας και τη παραβολή των ταλάντων, να καλλιεργήσουμε και να αυξήσουμε τα χαρίσματα που μας έδωσε ο Θεός.
ΕΟΡΤΟΛΟΓΙΟ ΕΔΩ ΑΠΟ ΤΟ ΒΗΜΑ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ
Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, όταν ανέβαινε στα Ιεροσόλυμα και πλησίαζε προς το εκούσιο Πάθος, έλεγε στους μαθητές Του ορισμένες παραβολές για να τους προετοιμάσει. Μερικές, μάλιστα, τις έλεγε για να καυτηριάσει και να χτυπήσει του Γραμματείς και τους Φαρισαίους.
Μια από αυτές, τη σημερινή των δέκα παρθένων, την είπε για να παρακινήσει μεν όλους προς την ελεημοσύνη, αλλά και να διδάξει όλους μας να είμαστε έτοιμοι πριν μας προλάβει το τέλος του θανάτου. Επειδή έχει πολλή δόξα η παρθενία (πραγματικά είναι μεγάλο κατόρθωμα!) και για να μη βρεθεί κάποιος που κατορθώνει αυτό το μεγάλο έργο, αλλά παραμελεί τα άλλα και ιδίως την ελεημοσύνη, προβάλλει αυτή τη παραβολή. Τρέχει πολύ γρήγορα η νύκτα της παρούσης ζωής, έτσι οι παρθένες όλες νύσταξαν και κοιμήθηκαν, δηλαδή πέθαναν, γιατί ο θάνατος λέγεται και ύπνος. Καθώς κοιμόντουσαν, στη μέση της νύχτας ακούσθηκε μια δυνατή φωνή που έλεγε:
«Να ΄τος ο Νυμφίος, έρχεται! Βγείτε όλες να Τον προϋπαντήσετε!». Τότε οι φρόνιμες παρθένες που είχαν φροντίσει να έχουν άφθονο λάδι, συνάντησαν τον Νυμφίο και μπήκαν μέσα μαζί Του, όταν ανοίχθηκαν οι πύλες. Αυτές κοντά στις άλλες αρετές και μάλιστα της παρθενίας, φρόντισαν να έχουν άφθονο και το λάδι της ελεημοσύνης.
Αντίθετα οι άλλες πέντε παρθένες που δεν είχαν αρκετό λάδι, όταν ξύπνησαν ζητούσαν λίγο από τις φρόνιμες, αλλά μετά θάνατο δεν είναι εύκολο να αγοράσεις λάδι από αυτούς που το πουλούν, δηλαδή τους φτωχούς. Αυτές, η παραβολή, τις ονομάζει μωρές, γατί ενώ κατόρθωσαν το δυσκολώτερο, την ”παρθενία”, παραμέλησαν το ευκολώτερο γιατί ήταν ανελεήμονες καρδιές.
Όποιος λοιπόν κατορθώσει μια αρετή – έστω μεγάλη – αλλά δε φροντίσει και για τις άλλες και ιδίως την ελεημοσύνη, δε μπορεί να μπει μαζί με το Χριστό στην αιώνια ανάπαυση και γυρίζει πίσω ντροπιασμένος. Και τίποτα δεν είναι πιό λυπηρό και πιο ντροπιαστικό από μια “παρθένο” που νικιέται απ’ τον έρωτα των χρημάτων.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ἰδοὺ ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός, καὶ μακάριος ὁ δοῦλος, ὃν εὑρήσει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, ὃν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα. Βλέπε οὖν ψυχή μου, μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθής, ἵνα μῄ τῷ θανάτῳ παραδοθῇς, καὶ τῆς βασιλείας ἔξω κλεισθῇς, ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουσα· Ἅγιος, Ἅγιος, Ἅγιος εἶ ὁ Θεός, διὰ τῆς Θεοτόκου ἐλέησον ἡμᾶς.
Ερμηνευτική απόδοση Ανδρέα Θεοδώρου
Να, ὁ Νυμφίος ἔρχεται στὸ μέσο τῆς νύχτας, κι εὐτυχισμένος θὰ εἶναι ὁ δοῦλος ποὺ θὰ τὸν βρεῖ (ὁ Νυμφίος) ξάγρυπνο νὰ τὸν περιμένει· ἀνάξιος ὅμως πάλι θὰ εἶναι ἐκεῖνος, ποὺ θὰ τὸν βρεῖ ράθυμο καὶ ἀπροετοίμαστο. Βλέπε, λοιπόν, ψυχή μου νὰ μὴ βυθιστεῖς στὸν πνευματικὸ ὕπνο, γιὰ νὰ μὴν παραδοθεῖς στὸ θάνατο (τῆς ἁμαρτίας) καὶ νὰ μείνεις ἔξω τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ ἀνάνηψε κράζοντας· Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶσαι ἐσὺ ὁ Θεὸς· σῶσε μας διὰ τῆς προστασίας τῶν ἐπουρανίων ἀσωμάτων δυνάμεων (τῶν Ἀγγέλων).
Κοντάκιον
Ἦχος β’. Τὰ ἄνω ζητῶν.
Τὴν ὥραν ψυχή, τοῦ τέλους ἐννοήσασα, καὶ τὴν ἐκκοπήν, τῆς συκῆς δειλιάσασα, τὸ δοθέν σοι τάλαντον, φιλοπόνως ἔργασαι ταλαίπωρε, γρηγοροῦσα καὶ κράζουσα· Μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ.
Ὁ Οἶκος
Τὶ ῥαθυμεῖς ἀθλία ψυχή μου; τί φαντάζῃ ἀκαίρως μερίμνας ἀφελεῖς; τί ἀσχολεῖς πρὸς τὰ ῥέοντα; ἐσχάτη ὥρα ἐστὶν ἀπ΄ ἄρτι, καὶ χωρίζεσθαι μέλλομεν τῶν ἐνταῦθα, ἕως καιρὸν κεκτημένη, ἀνάνηψον κράζουσα· Ἡμάρτηκά σοι Σωτήρ μου, μὴ ἐκκόψῃς με, ὥσπερ τὴν ἄκαρπον συκῆν, ἀλλ’ ὡς εὔσπλαγχνος Χριστέ, κατοικτείρησον, φόβῳ κραυγάζουσαν· Μὴ μείνωμεν ἔξω τοῦ νυμφῶνος Χριστοῦ.
Ερμηνευτική απόδοση Ανδρέα Θεοδώρου
Γιατὶ εἶσαι ὀκνηρὴ καὶ ἀδιάφορη, ἀθλία μου ψυχή; Γιατί φαντάζεσαι ἄκαιρα μέριμνες ἀνόητες καὶ μάταιες; Γιατί ἀσχολεῖσαι μὲ πράγματα ποὺ ρέουν καὶ χάνονται; Σὲ λίγο φθάνει ἡ τελευταία ὥρα τῆς ζωῆς μας καὶ πρόκειται νὰ χωριστοῦμε ἀπὸ τὰ πράγματα τοῦ κόσμου τούτου. Ὅσο ἀκόμη ἔχεις καιρό, σύνελθε ἀπὸ τὴν ἀδιαφορία, κράζουσα· Ἁμάρτησα ἐνώπιόν σου, Σωτῆρα μου· μὴ μὲ κόψεις ὅπως τὴν ἄκαρπη συκή, ἀλλὰ ὡς σπλαχνικὸς Πατέρας, Χριστέ, δεῖξε συμπάθεια σὲ μένα, ποὺ κραυγάζω· νὰ μὴ μείνουμε ἔξω ἀπὸ τὸ νυμφώνα τοῦ Χριστοῦ.
Κάθισμα
Ἦχος δ’. Ὁ ὑψωθεὶς ἐν τῷ Σταυρῷ.
Τὸν Νυμφίον ἀδελφοὶ ἀγαπήσωμεν, τὰς λαμπάδας ἑαυτῶν εὐτρεπίσωμεν, ἐν ἀρεταῖς ἐκλάμποντες καὶ πίστει ὀρθῇ, ἵνα ὡς αἱ φρόνιμοι, τοῦ Κυρίου παρθένοι, ἕτοιμοι εἰσέλθωμεν, σὺν αὐτῷ εἰς τοὺς γάμους· ὁ γὰρ Νυμφίος δῶρον ὡς Θεός, πᾶσι παρέχει τὸν ἄφθαρτον στέφανον.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος δ’. Κατεπλάγη Ἰωσὴφ.
Βουλευτήριον Σωτήρ, παρανομίας κατὰ σοῦ, Ἱερεῖς καὶ Γραμματεῖς, φθόνῳ ἀθροίσαντες δεινῶς, εἰς προδοσίαν ἐκίνησαν τὸν Ἰούδαν· ὅθεν ἀναιδῶς, ἐξεπορεύετο, ἐλάλει κατὰ σοῦ, τοῖς παρανόμοις λαοῖς. Τί μοι φησὶ παρέχετε, κᾀγὼ ὑμῖν αὐτὸν παραδώσω εἰς χεῖρας ὑμῶν; Τῆς κατακρίσεως τούτου ῥῦσαι, Κύριε τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Έτερον Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ’. Τὴν σοφίαν καὶ Λόγον.
Ὁ Ἰούδας τῇ γνώμῃ φιλαργυρεῖ, κατὰ τοῦ Διδασκάλου ὁ δυσμενής, κινεῖται βουλεύεται, μελετᾷ τὴν παράδοσιν, τοῦ φωτὸς ἐκπίπτει, τὸ σκότος δεχόμενος, συμφωνεῖ τὴν πρᾶσιν, πωλεῖ τὸν ἀτίμητον· ὅθεν καὶ ἀγχόνην, ἀμοιβὴν ὧν περ ἔδρα, εὑρίσκει ὁ ἄθλιος, καὶ ἐπώδυνον θάνατον. Τῆς αὐτοῦ ἡμᾶς λύτρωσαι, μερίδος Χριστὲ ὁ Θεός, τῶν πταισμάτων ἄφεσιν δωρούμενος, τοῖς ἑορτάζουσι πόθω, τὸ ἄχραντον Πάθος σου.
ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ
531 – Μάχη του Καλλίνικου: Ο βυζαντινός στρατός με επικεφαλής τον Βελισάριο ηττάται από τους Πέρσες στη σημερινή Ράκα (βόρεια Συρία).
1042 – Οι αδελφές Ζωή και Θεοδώρα Πορφυρογέννητες χρίζονται από κοινού αυτοκράτειρες του Βυζαντίου και γίνονται δύο από τις ελάχιστες γυναίκες που κυβέρνησαν το Βυζάντιο μόνες τους.
1506 – Ξεκινά η σφαγή της Λισαβόνας, όπου οι κατηγορούμενοι Εβραίοι σφαγιάζονται από Πορτογάλους καθολικούς.
1529 – Θρησκευτική Μεταρρύθμιση: Μία ομάδα ευγενών και ανεξάρτητων πόλεων διαμαρτύρεται μετά την απαγόρευση του Λουθηρανισμού από τη Δίαιτα της Σπάιερ.
1539 – Ο Κάρολος Κουίντος και οι Προτεστάντες υπογράφουν τη Συνθήκη της Φραγκφούρτης.
1713 – Μη έχοντας αρσενικούς κληρονόμους, ο Κάρολος ΣΤ΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας εκδίδει την Πραγματική Κύρωση του 1713 για να εξασφαλίσει ότι τα εδάφη των Αψβούργων και ο αυστριακός θρόνος θα μπορούσαν να κληρονομηθούν από ενδεχόμενη κόρη του (όπως τελικά συνέβη με τη Μαρία Θηρεσία που γεννήθηκε το 1717).
1770 – Ο Τζέιμς Κουκ αντικρίζει την ανατολική ακτή της σημερινής Αυστραλίας.
1775 – Αμερικανική Επανάσταση: Ο πόλεμος αρχίζει με νίκες των Αμερικανών στο Κόνκορντ και στο Λέξινγκτον.
1782 – Ο Τζον Άνταμς εξασφαλίζει την αναγνώριση των Ηνωμένων Πολιτειών από την Ολλανδική Δημοκρατία ως ανεξάρτητη κυβέρνηση. Το σπίτι που είχε αγοράσει στη Χάγη της Ολλανδίας γίνεται η πρώτη αμερικανική πρεσβεία.
1839 – Η Συνθήκη του Λονδίνου καθιερώνει το Βέλγιο ως βασίλειο και εγγυάται την ουδετερότητά του.
1861 – Αμερικανικός Εμφύλιος Πόλεμος: Κάτοικοι της Βαλτιμόρης επιτίθενται κατά των αμερικανικών στρατευμάτων που παρελαύνουν μέσα στην πόλη.
1903 – Στο Κισινάου (Βεσσαραβία) ξεκινά πογκρόμ, εξαναγκάζοντας δεκάδες χιλιάδες Εβραίους να αναζητήσουν αργότερα καταφύγιο στην Παλαιστίνη και το Δυτικό κόσμο.
1943 – Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος: Ξεσπά στην Πολωνία η εξέγερση του Γκέτο της Βαρσοβίας, μετά την είσοδο των γερμανικών στρατευμάτων στο γκέτο προκειμένου να μαζέψουν τους εναπομείναντες Εβραίους.
1956 – Η ηθοποιός Γκρέις Κέλι παντρεύεται τον πρίγκιπα Ρενιέ Γ΄ του Μονακό.
1960 – Φοιτητές στη Νότια Κορέα διαδηλώνουν σε όλη τη χώρα υπέρ της δημοκρατίας, απαιτώντας την παραίτηση του προέδρου Σίνγκμαν Ρι.
1965 – Την άμεση απέλαση 6.000 Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης που διατηρούν την ελληνική υπηκοότητα αποφασίζει η τουρκική κυβέρνηση, ανακοινώνοντας παράλληλα ότι θα επανεξετάσει την παραμονή του Πατριαρχείου, κατόπιν της επιβολής απαγόρευσης κυκλοφορίας στους Τουρκοκυπρίους στη Λευκωσία.
1971 – Η Σιέρα Λεόνε γίνεται δημοκρατία.
1971 – Εκτοξεύεται ο Σαλιούτ 1, ο πρώτος διαστημικός σταθμός.
1973 – Ιδρύεται στη γερμανική πόλη Μπαντ Μίνστεραϊφελ το πορτογαλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα.
1984 – Το Advance Australia Fair υιοθετείται ως ο εθνικός ύμνος της Αυστραλίας και το πράσινο και το χρυσό ως τα εθνικά χρώματα.
1995 – 196 άνθρωποι σκοτώνονται από έκρηξη παγιδευμένου με εκρηκτικά οχήματος σε ομοσπονδιακό κτήριο στην πόλη της Οκλαχόμα των Ηνωμένων Πολιτειών.
2018 – Παντρεύονται ο πρίγκιπας Χάρι και η πριγκίπισσα Μέγκαν.
Γεννήσεις
1793 – Φερδινάνδος Α΄, αυτοκράτορας της Αυστρίας
1809 – Έμιλ Μπράουν, Γερμανός αρχαιολόγος
1832 – Χοσέ Ετσεγαράι ι Eϊθαγκίρρε, Ισπανός συγγραφέας
1836 – Φερντινάντ Σεβάλ, Γάλλος ταχυδρόμος
1912 – Γκλεν Θ. Σίμποργκ, Αμερικανός χημικός
1932 – Φερνάντο Μποτέρο, Κολομβιανός καλλιτέχνης
1933 – Τζέιν Μάνσφιλντ, Αμερικανίδα ηθοποιός
1937 – Αντόνιο Καρλούτσιο, Ιταλός εστιάτορας
1940 – Ράινχαρντ Μπόνκε, Γερμανός ευαγγελιστής
1951 – Γιόανες Άιντεσγκααρτ, πρωθυπουργός των νήσων Φερόες
1958 – Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Έλληνας ηθοποιός
1960 – Νικολέτα Μπράσκι, Ιταλίδα ηθοποιός
1968 – Μσουάτι Γ΄, βασιλιάς της Σουαζιλάνδης
1969 – Ζούζα Πόλγκαρ, Ουγγαρέζα σκακίστρια
1972 – Ριβάλντο, Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής
1978 – Τζέιμς Φράνκο, Αμερικανός ηθοποιός
1979 – Αντοανέτα Στεφάνοβα, Βουλγάρα σκακίστρια
1979 – Κέιτ Χάντσον, Αμερικανίδα ηθοποιός
1981 – Χέιντεν Κρίστενσεν, Καναδός ηθοποιός
1986 – Δημήτρης Παπαγερίδης, Έλληνας αρσιβαρίστας
1987 – Οξάνα Ακίνσινα, Ρωσίδα ηθοποιός
1987 – Μαρία Σαράποβα, Ρωσίδα αντισφαιρίστρια
1987 – Τζο Χαρτ, Άγγλος ποδοσφαιριστής
2016 – Αλέξανδρος, πρίγκιπας της Σουηδίας
Θάνατοι
1044 – Γκοθέλο Α΄, δούκας της Λωρραίνης
1054 – Πάπας Λέων Θ΄
1057 – Εδουάρδος ο εξόριστος, Άγγλος πρίγκιπας
1321 – Γεράσιμος Α΄, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως
1390 – Ροβέρτος Β΄, βασιλιάς της Σκωτίας
1560 – Φίλιππος Μελάγχθων, Γερμανός θεολόγος
1567 – Μίχαελ Στίφελ, Γερμανός μαθηματικός
1588 – Πάολο Βερονέζε, Ιταλός ζωγράφος
1689 – Χριστίνα, βασίλισσα της Σουηδίας
1768 – Καναλέττο, Ιταλός καλλιτέχνης
1824 – Λόρδος Βύρων, Άγγλος ποιητής
1881 – Μπέντζαμιν Ντισραέλι, Άγγλος πολιτικός
1882 – Κάρολος Δαρβίνος, Άγγλος βιολόγος
1906 – Πιερ Κιουρί, Γάλλος φυσικός
1914 – Τσαρλς Σάντερς Περς, Αμερικανός φιλόσοφος, μαθηματικός και επιστήμονας
1967 – Κόνραντ Αντενάουερ, Γερμανός πολιτικός
1968 – Σταύρος Δ. Σταυρόπουλος, Έλληνας πολιτικός
1978 – Λίνος Καρζής, Έλληνας λογοτέχνης
1988 – Ευστάθιος Ανθόπουλος, Έλληνας πολιτικός
1989 – Δάφνη Ντι Μωριέ, Αγγλίδα συγγραφέας
1990 – Γιώργος Βήχος, Έλληνας αθλητής
1992 – Πέτρος Μώραλης, Έλληνας πολιτικός
1993 – Τίμος Περλέγκας, Έλληνας ηθοποιός
1998 – Οκτάβιο Πας, Μεξικανός διπλωμάτης και συγγραφέας
2005 – Τζωρτζ Κοσμάτος, Έλληνας σκηνοθέτης
2007 – Μελέτης Κανιάρης, Έλληνας πολιτικός
2010 – Γκουρού, Αμερικανός ράπερ
2014 – Χρήστος Ρεκλείτης, Έλληνας αγωνιστής
2016 – Γεράσιμος Αρσένης, Έλληνας πολιτικός
2016 – Ερρίκος Μπελιές, Έλληνας συγγραφέας
