Κλίμακα του Αγίου Ιωάννη: Ο Άγιος Ιωάννης συνέγραψε τριάντα λόγους περί αρετής, όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο πρακτικές και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά υψηλές.
Στη πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές, καταστάσεις κατώτερες και ανώτερες. Γι’ αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα των αρετών.
Η Κλίμακα διαιρείται σε τριάντα λόγους . Η διαίρεση αυτή έχει χριστολογική χροιά, καθόσον ο Κύριος σε ηλικία των τριάντα ετών «τον τριακοστόν βαθμό εν τη νοερά κλίμακι εκληρώσατο».
Οι τρεις πρώτοι λόγοι αποτελούν την εισαγωγή. Ακολουθούν οι τέσσερις βασικές αρετές η υπακοή, η μετάνοια, η μνήμη θανάτου, και το χαροποιών πένθος. Από τον όγδοο μέχρι τον εικοστό έκτο λόγο περιγράφονται τα σκληρά πάθη.
Οργή, μνησικακία, καταλαλιά, πολυλογία, ψεύδος, ακηδία, γαστριμαργία, ανηθικότης, φιλαργυρία, αναισθησία, ύπνος, δειλία, κενοδοξία, υπερηφάνεια, βλασφημία, πονηρία προς τα οποία πρέπει να πολεμήσει ο πνευματικός αγωνιστής.
Εκεί περιγράφονται και οι αντίστοιχες αρετές, αοργησία, σιωπή, εγκράτεια, αγνεία, πραότης, απλότης, ταπεινοφροσύνη.
Ο εικοστός λόγος περί διακρίσεως μιλεί για τα πάθη τις αρετές, τους λογισμούς, και την απλανή διάκριση. Οι τέσσερις τελευταίοι λόγοι περιγράφουν τους γλυκούς καρπούς των ασκητικών μόχθων.
Η κατάκτηση της ησυχίας, της μακάριας προσευχής, της θεομιμήτου απαθείας, της λυτρώσεως από το σάλο των παθών. Η Κλίμακα χρησιμοποιείται ευρέως μέχρι σήμερα και θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της Εκκλησιαστικής Γραμματείας.
