Οι Άγγελοι είναι υλικά πνευματικά και αθάνατα όντα. Έχουν δηλαδή υλικό σώμα μιας και είναι κτίσματα, αλλά σε σύγκριση με το ανθρώπινο σώμα το δικό τους είναι πολύ πιο «λεπτό».
Κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Δαμασκηνό «Άγγελος εστιν ουσία νοερά, αεικίνητος, αυτεξούσιος, ασώματος, Θεώ λειτουργούσα, κατά χάριν εν τη φύσει το αθάνατον ειληφυια».
Επομένως είναι πνεύματα άΰλα πάντα με την έννοια της λεπτότατης ύλης-αγ.Μάξιμος Ομολογητής-, ουράνια και αθάνατα. Γι’ αυτό και ονομάζονται και ουράνιες και ασώματες δυνάμεις. Επίσης, οι Άγγελοι είναι «φύσις λογική, νοερά τε και αυτεξούσιος, αθάνατος ου φύσει, αλλά χάριτι».
Οι Άγιοι Άγγελοι υπόκεινται στον χωροχρόνο διότι είναι και αυτοί κτίσματα. Η διαφορά με τους ανθρώπους είναι ότι βιώνουν τον χωροχρόνο τελείως διαφορετικά.
Μπορούν να βρίσκονται από την μία άκρη του κόσμου στην άλλη, όμως δεν μπορούν να είναι πανταχού παρών. Μπορούν να αλλάζουν μορφές διατηρώντας πάντοτε την αγγελική τους φύση.
Οι Άγιοι Άγγελοι σε σχέση με τον πεπτωκότα άνθρωπο είναι «άυλοι και ασώματοι», όμως σε σχέση με τον Άκτιστο Θεό οι Άγγελοι είναι υλικοί και ρυπαροί.
Οι Άγιοι Άγγελοι είναι αρχαιότεροι των ανθρώπων, αρχαιότεροι κάθε κτίσματος όχι όμως και αγιότεροι από κάθε κτίσμα. Η φιλανθρωπία του Θεού ανέδειξε τουλάχιστον έναν άνθρωπο αγιότερο ακόμα και από τους Αγγέλους. Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι άλλος από την Υπεραγία Θεοτόκο Μαρία στην οποία δικαιολογημένα ψάλλουμε «Την τιμιωτέρα των Χερουβείμ και ενδοξοτέρα ασυγκρίτως των Σεραφείμ…».
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ο Θεός δίνει την δυνατότητα στους ανθρώπους να ξεπεράσουν ακόμα και του Αγίους Αγγέλους. Ποτέ δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι ο Λόγος του Θεού δεν έγινε Άγγελος αλλά Άνθρωπος με αποτέλεσμα να θεώσει την ανθρώπινη φύση και να δώσει στον άνθρωπο την δυνατότητα να γίνει κατά χάριν θεάνθρωπος.
Οι Άγγελοι διαιρούνται σε τρεις ιεραρχικές τάξεις:
1) Σεραφείμ – Χερουβείμ – Θρόνοι,
2) Κυριότητες – Δυνάμεις – Εξουσίες,
3) Αρχές – Αρχάγγελοι – Άγγελοι.
Επικεφαλής δε των αγγελικών δυνάμεων είναι οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ.
Άγγελος σημαίνει αγγελιοφόρος, εκείνος που φέρει μία αγγελία και μάλιστα καλή, χαρμόσυνη αγγελία. Τα ουράνια πνεύματα λέγονται Άγγελοι, διότι αγγέλουν, μεταφέρουν στους ανθρώπους καλές ειδήσεις και προστάγματα και παραγγελίες του Θεού, για την σωτηρία του ανθρώπου. Γι’ αυτό και στην προς Εβραίους επιστολή ονομάζονται «λειτουργικά πνεύματα εις διακονίαν αποστελλόμενα διά τους μέλλοντας κληρονομείν σωτηρίαν» (Εβρ. α΄ στιχ. 14).
Αποτελεί σταθερή διδασκαλία της Εκκλησίας ότι ο κάθε πιστός έχει τον φύλακα Άγγελό του, και όχι μόνο κάθε άνθρωπος, αλλά και κάθε πόλη και χώρα. Γι’ αυτό και είναι καθημερινή η δέηση της Εκκλησίας προς το Θεό να δίνει στον καθένα μας «Άγγελον ειρήνης, πιστόν οδηγόν, φύλακα των ψυχων και των σωμάτων ημων».
Οι Άγιοι Άγγελοι λοιπόν είναι όχι μόνο αγγελιοφόροι αλλά και προστάτες και φύλακες των ανθρώπων. Αυτοί είναι που μας βάζουν τον καλό λογισμό, αυτοί είναι που χαίρονται με την πνευματική μας πρόοδο και λυπούνται με την αμαρτία μας. Αυτοί είναι οι όντως φίλοι μας οι οποίοι είναι πάντα δίπλα μας. Το ότι δεν τους βλέπουμε δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν, το ότι δεν αντιλαμβανόμαστε την βοήθειά τους δεν σημαίνει ότι μας την δίνουν. Πάρα πολλές φορές όλοι μας έχουμε γλιτώσει από διάφορα κακά λόγο της επεμβάσής τους.
Σοφά λοιπόν η Εκκλησία μας έχει βάλει και στην βραδινή μας καθημερινή προσευχή την προσευχή προς τον Άγγελό μας, την οποία καλό είναι κάθε ημέρα να την λέμε και με αυτόν τον τρόπο να αναπέμπουμε ευχαριστίες στον Θεό, στον Άγγελό μας αλλά και να του ζητούμε να μην μας εγκαταλείψει ποτέ ακόμα και όταν εμείς με τα έργα και την ζωή μας τον λυπούμε,αλλά πάντα να προστρέχει και να μας βοηθά, να μας σκέπει, να μας φωτίζει και να μας οδηγεί στην οδή της Αλήθειας και της Σωτηρίας μας.
Ευχή εις τον φύλακα Άγγελον
Άγιε Άγγελε, ο εφεστώς της αθλίας μου ψυχής και ταλαιπώρου μου ζωής, μη εγκαταλίπης με τον αμαρτωλόν, μηδέ αποστής απ᾿ εμού διά την ακρασίαν μου· μη δώης χώραν τω πονηρώ δαίμονι κατακυριεύσαί μου τη καταδυναστεία του θνητού τούτου σώματος· κράτησον της αθλίας και παρειμένης χειρός μου, και οδήγησόν με εις οδόν σωτηρίας. Ναί, άγιε Άγγελε του Θεού, ο φύλαξ και σκεπαστής της αθλίας μου ψυχής και του σώματος, πάντα μοι συγχώρησον, όσα σοι έθλιψα πάσας τας ημέρας της ζωής μου, και ει τι ήμαρτον την σήμερον ημέραν· σκέπασόν με εν τη παρούση νυκτί και διαφύλαξόν με από πάσης επηρείας του αντικειμένου, ίνα μη εν τινι αμαρτήματι παροργίσω τον Θεόν· και πρέσβευε υπέρ εμού προς τον Κύριον του επιστηρίξαι με εν τω φόβω αυτού και άξιον αναδείξαί με δούλον της αυτού αγαθότητος. Αμήν.
Μετάφραση:
Άγιε Άγγελε, ο προστάτης της κακής ψυχής μου και ταλαίπωρης ζωής μου, μη μ᾿ εγκαταλείψεις τον αμαρτωλό, ούτε να φύγεις από κοντά μου, επειδή είμαι ασυγκράτητος μην επιτρέψεις στο διάβολο να με κυριεύσει με τη τυραννία του σώματος, που είναι θνητό. Κράτησε το κακό κι εξαντλημένο χέρι μου και οδήγησέ με στο δρόμο της σωτηρίας. Πραγματικά, άγιε Άγγελε του Θεού, που είσαι φύλακας και σκεπαστής της αμαρτωλής μου ψυχής και του σώματος, όλα να τα συγχωρέσεις όσα έκανα μέχρι σήμερα και με τα οποία σ᾿ επίκρανα. Να με προστατεύσεις κι αυτή τη νύχτα από κάθε κακή διάθεση του αντιπάλου, για να μη λυπήσω το Θεό με κάποιο σφάλμα. Καί να μεσιτεύεις για μένα στον Κύριο για να με στηρίξει στο σεβασμό απέναντί Του και να με κάνει άξιο υπήκοο της καλοσύνης Του. Αμήν.
