ΓΕΡΜΑΝΙΑ : Η γερμανική οικονομία παρουσίασε ύφεση για δύο συναπτά έτη. Οι επιχειρήσεις ανησυχούν και ζητούν από την επόμενη κυβέρνηση μία ολοκληρωτική αλλαγή πορείας
Χαμηλότερο ενεργειακό κόστος, λιγότεροι φόροι, περισσότερα κίνητρα για επενδύσεις, μεγαλύτερη ευελιξία στο εργασιακό δίκαιο, μείωση των κοινωνικών εισφορών και πρωτίστως λιγότερη γραφειοκρατία – αυτά θα πρέπει να επιτύχει στον χώρο της οικονομίας η επόμενη γερμανική κυβέρνηση.
«Η οικονομία συρρικνώνεται. Τα ποσοστά ανεργίας αυξάνονται. Και η Γερμανία δεν είναι πλέον τόσο ελκυστική τοποθεσία για τους επενδυτές», συνοψίζει την κατάσταση ο πρόεδρος της γερμανικής οργάνωσης εργοδοτών, Ράινερ Ντούλγκερ. Υπάρχει επίσης ολοένα και μεγαλύτερη έλλειψη καταρτισμένου εργατικού δυναμικού. Το νομοθετικό πλαίσιο και η γραφειοκρατία έχουν αυξηθεί μέσα στα τελευταία χρόνια, όπως το ίδιο συνέβη και με το κόστος εργασίας και άλλα έξοδα των επιχειρήσεων. «Όσο ακριβότερη είναι μία επενδυτική τοποθεσία, τόσο περισσότερα προτερήματα θα πρέπει να έχει. Όμως αυτό δεν συμβαίνει πλέον εδώ και καιρό στη Γερμανία». Σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πλανήτη η χώρα δεν είναι πλέον ανταγωνιστική.
Ο ρόλος της βιομηχανίας
Στη βιομηχανία οφείλεται πάνω από το ένα τέταρτο της οικονομικής ισχύος της χώρας. Έπειτα από δύο έτη με ύφεση η Ένωση Γερμανικής Βιομηχανίας (BDI) εκτιμά πως η παραγωγή είναι πλέον σημαντικά χαμηλότερη σε σύγκριση με πέντε χρόνια πριν. Αντιστοίχως αρνητικά είναι τα στοιχεία και για άλλους κλάδους. Σε ολόκληρη τη χώρα η παραγωγή, οι κατασκευές, οι πωλήσεις και η κατανάλωση μειώνονται.
Η τελευταία ετήσια οικονομική έκθεση της ομοσπονδιακής κυβέρνησης αναμένει για το 2025 μία μικρή ανάπτυξη της τάξεως του 0,3%, με τους οικονομολόγους που συμβουλεύουν την κυβέρνηση να παρατηρούν μία εμμένουσα ύφεση σε όλους τους τομείς. Και το σημαντικότερο: μειώνονται διαρκώς και οι εξαγωγές.
Προβλήματα για τις γερμανικές εξαγωγές
Για δεκαετίες η Γερμανία βασιζόταν στο εξής επιχειρηματικό μοντέλο: φθηνή αγορά πρώτων υλών και εξαρτημάτων από το εξωτερικό και εν συνεχεία παραγωγή και εξαγωγή προϊόντων “Made in Germany” με τη γερμανική τεχνογνωσία και φθηνή ενέργεια.
Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ενεργειακή κρίση, ο πληθωρισμός και η αναγκαστική μετάβαση προς μία κλιματικά ουδέτερη οικονομία είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του ενεργειακού κόστους – ένα σοβαρό πλήγμα για τους κλάδους που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες ενέργειας. Σημαντικοί τομείς της οικονομίας, όπως η μηχανουργία και οι ηλεκτρικοί εξοπλισμοί, υποχώρησαν ιδιαιτέρως, ενώ η χημική βιομηχανία σταθεροποιήθηκε σε χαμηλά επίπεδα μετά τη δραματική πτώση που καταγράφηκε το 2023.
Πολλές επιχειρήσεις «μεταναστεύουν»
Η οικονομία χρειάζεται μία σημαντική μείωση του κόστους ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να γίνει και πάλι ανταγωνιστική. Εξίσου σημαντική ωστόσο είναι και η μείωση του κόστους της γραφειοκρατίας. Το Ινστιτούτο Ifo του Μονάχου υπολογίζει πως οι επιχειρήσεις πρέπει να συγκεντρώνουν ετησίως 65 δισεκατομμύρια ευρώ μονάχα για να εκπληρώνουν τις γραφειοκρατικές υποχρεώσεις τους.
Η επιχειρηματική διάθεση είναι άκρως αρνητική και η αβεβαιότητα για τις οικονομικές προοπτικές μεγάλη. Αντί να επενδύουν στη χώρα τους, πολλές επιχειρήσεις στρέφονται ήδη σε πιο ελκυστικές τοποθεσίες στο εξωτερικό.
Αναζητούνται λύσεις στο στεγαστικό και την αγορά εργασίας
Σε επιστολή προς τους επικεφαλής των κομμάτων της Μπούντεσταγκ ο Ράινερ Ντούλγκερ και οι επικεφαλής τεσσάρων ακόμη μεγάλων ενώσεων ζητούν από την πολιτική ηγεσία να εστιάσει περισσότερο στις αγροτικές περιοχές μετεκλογικά μεταξύ άλλων βελτιώνοντας τις υποδομές στις μεταφορές και την ενέργεια, επενδύοντας περισσότερο στην ψηφιοποίηση, αντιμετωπίζοντας τα προβλήματα στο στεγαστικό και τις υποδομές υγείας, όπως και στα εκπαιδευτικά, κοινωνικά και πολιτιστικά ιδρύματα.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η οικονομία και το μεταναστευτικό αποτελούν τα σημαντικότερα ζητήματα για τους πολίτες, με τους περισσότερους ερωτηθέντες να επιλέγουν την Ένωση CDU/CSU ως την παράταξη που έχει τις καλύτερες πιθανότητες να επιλύσει τα προβλήματα – ο υποψήφιος της CDU για την καγκελαρία Φρίντριχ Μερτς είναι αυτός που προπορεύεται και στις εκλογικές δημοσκοπήσεις.
Ωστόσο η επόμενη κυβέρνηση φαίνεται σχεδόν βέβαιο πως θα είναι κυβέρνηση συνασπισμού. Το CDU θα συμμαχήσει κατά πάσα πιθανότητα με το SPD ή τους Πρασίνους. Κατά τις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης αναμένεται να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο και εξωτερικά ζητήματα, όπως η διαχείριση των αλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο – ιδίως μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Πώς θα διαφοροποιηθούν οι σχέσεις Γερμανίας-ΗΠΑ;
Οι εξελίξεις στην αντίπερα όχθη του Ατλαντικού αποτελούν επίσης λόγο ανησυχίας για τις γερμανικές επιχειρήσεις. Το 2024 οι ΗΠΑ ήταν και πάλι, για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια, ο σημαντικότερος εμπορικός εταίρος της Γερμανίας, καθώς απορρόφησαν το 10% των γερμανικών εξαγωγών.
Πολλές γερμανικές εταιρείες περιμένουν πως ο διεθνής ανταγωνισμός θα επηρεαστεί αρνητικά από τις κινήσεις του Τραμπ, ο οποίος επιδιώκει να ελέγξει το εμπόριο και προχωρά στην επιβολή δασμών στις εισαγωγές – μία δυσάρεστη εξέλιξη πρωτίστως για τη φαρμακοβιομηχανία, αλλά και για τη μηχανουργία και την αυτοκινητοβιομηχανία, για τις οποίες η αμερικανική αγορά είναι κομβικής σημασίας. Η Γερμανία πουλάει περισσότερα αγαθά στις ΗΠΑ απ’ όσα αγοράζει από εκεί. Και αυτό ακριβώς είναι που ενοχλεί τον Τραμπ, ο οποίος στοχεύει να μειώσει το γερμανικό εμπορικό πλεόνασμα και να προσελκύσει περισσότερες γερμανικές επιχειρήσεις να μεταφέρουν μέρος της παραγωγής τους στις ΗΠΑ.
Από πού θα βρεθούν τα χρήματα;
Τα ανωτέρω αυξάνουν περαιτέρω την πίεση για την επόμενη γερμανική κυβέρνηση, που θα κληθεί να καταστήσει τη Γερμανία και πάλι ελκυστική. Η Ένωση CDU/CSU υπόσχεται να μειώσει τη φορολογία για τις επιχειρήσεις στο 25% κατά μέγιστο, αλλά και το ενεργειακό κόστος. Το SPD και οι Πράσινοι προτείνουν επιδοτήσεις για τη βιομηχανία: όποιος επενδύει στη Γερμανία θα πρέπει να επιβραβεύεται. Πέραν αυτών είναι επιτακτική ανάγκη να βελτιωθούν και να εκσυγχρονιστούν οι υποδομές σε ολόκληρη τη χώρα.
Για όλα αυτά θα χρειαστούν βέβαια χρήματα – και εδώ ακριβώς έγκειται το πρόβλημα. Το χρεόφρενο προβλέπεται ρητά στο γερμανικό Σύνταγμα και ως εκ τούτου το κράτος μπορεί να δαπανήσει τόσα χρήματα όσα εισπράττει. Επομένως, η επόμενη κυβέρνηση θα πρέπει να βρει μία λύση και σε αυτό το ζήτημα, καθώς η κατάργηση του χρεόφρενου δεν τίθεται υπό συζήτηση. Ως πιθανότερο σενάριο μοιάζει μία μεταρρύθμιση που θα επιτρέψει τη χρηματοδότηση επενδύσεων στη Γερμανία μέσω δανειοδότησης.
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
Πηγή: Deutsche Welle
