Ελλάδα «Κερκόπορτα» ή Ελλάδα «Προπύργιο»…
Θανάσης Κ.
Μετά την κατάρρευση της Καμπούλ στα χέρια των Ταλιμπάν, το αφήγημα που μας “σερβίρεται” σήμερα είναι, σε γενικές γραμμές, το εξής:
* Πρώτον, το Αφγανιστάν κατέρρευσε σήμερα, επί Προέδρου Μπάϊντεν, λέει, διότι ο προηγούμενος Πρόεδρος Τράμπ (για “όλα φταίει ο Τράμπ”, εξ άλλου), αποφάσισε… πριν ενάμιση χρόνο να αποσύρει τις ΗΠΑ από το Αφγανιστάν.
* Δεύτερον, ότι οι ΗΠΑ ηττήθηκαν στο Αφγανιστάν και η ήττα τους αυτή παραλληλίζεται με την αντίστοιχη ήττα που υπέστησαν οι ίδιες οι ΗΠΑ στο Βιετνάμ στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
* Τρίτον, ότι η ήττα αυτή επιτάσσει να τα βρουν πλέον οι ΗΠΑ (αλλά και ο υπόλοιπος κόσμος) με τους… Ταλιμπάν και να προσπαθήσουν να τους “ενσωματώσουν” στο διεθνές προσκήνιο.
Μ’ άλλα λόγια να ξεκινήσουν «διάλογο» με τους Ταλιμπάν! Κι επίσης (αυτό δεν λέγεται ακόμα ευθέως, αλλά υπονοείται όλο και περισσότερο), ότι η Δύση πρέπει να συμβιβαστεί με το ριζοσπαστικό Ισλάμ και την εφαρμογή της Σαρίας, όχι μόνο στο “μακρινό” Αφγανιστάν, αλλά και μέσα στους κόλπους της, όπου το ριζοσπαστικό Ισλάμ έχει διεισδύσει και απαιτεί να γίνονται σεβαστές οι δικές του “πολιτισμικές” νόρμες – που έρχονται σε ευθεία σύγκρουση με τις αντίστοιχες νόρμες των δυτικών κοινωνιών.
Όλοι όσοι προτείνουν σήμερα να ανοίξουμε “διάλογο” σήμερα με τους Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, είναι οι ίδιοι που επέμεναν, εδώ και χρόνια, να συμβιβαστούμε με το ριζοσπαστικό Ισλάμ μέσα στις κοινωνίες μας, λόγω “πολυ-πολιτισμικότητας”.
Η πραγματικότητα βέβαια είναι εντελώς διαφορετική:
* Πρώτον, όπως αναφέρουν και αλλεπάλληλα δημοσιεύματα του αμερικανικού Τύπου, τρείς Αμερικανοί Πρόεδροι εξελέγησαν με προεκλογική δέσμευση να αποσύρουν τη χώρα τους από το Αφγανιστάν: Ο Ομπάμα, ο Τράμπ και ο Μπάϊντεν. Όχι μόνο ο Τράμπ…
Απ’ αυτούς μόνον ο Μπάϊντεν απέσυρε τις αμερικανικές δυνάμεις με τρόπο που εξελίχθηκε σε φιάσκο, προκαλώντας ταπείνωση των ΗΠΑ και πλήρη κατάρρευση της φιλοδυτικής κυβέρνησης εκεί.
Το γεγονός ότι μέρες πριν καταρρεύσει η Καμπούλ, ο Μπάϊντεν έδινε συνεντεύξεις και «προέβλεπε» ότι οι Ταλιμπάν δεν πρόκειται να επικρατήσουν γιατί υπάρχει ένα «στέρεο καθεστώς» και ένας «καλά εξοπλισμένος» από τους Αμερικανούς στρατός ικανός να τους αναχαιτίσει – κι ύστερα από λίγα 24ωρα όλα αυτά αποδείχθηκαν εκτός τόπου και χρόνου – επιβαρύνει τον ίδιο τον Μπάϊντεν και μόνο. Δεν τους φταίει κανένας προηγούμενος γι’ αυτό…
Ο Ομπάμα είχε εξαγγείλει συντεταγμένη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν, ήδη από το 2012. Ο Τράμπ είχε συμφωνήσει συντεταγμένη αποχώρηση των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν από τις αρχές του 2020. Ο Μπάϊντεν αποφάσισε βεβιασμένη αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων το Μαϊό του 2021 – και τρείς μήνες αργότερα κατέρρευσαν όλα.
* Δεύτερον, το φιάσκο του Αφγανιστάν μπορεί να «μοιάζει» εξωτερικά, αλλά δεν έχει καμία σχέση με την ήττα των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, από την οποία μπόρεσαν να συνέλθουν την επόμενη δεκαετία…
Από το τωρινό φιάσκο οι ΗΠΑ είναι πολύ πιο δύσκολο να συνέλθουν οι ΗΠΑ. Γιατί δεν πρόκειται για απλή στρατιωτική ήττα. Πρόκειται για σεισμική κατάρρευση της διεθνούς αξιοπιστίας τους!
Στο Βιετνάμ έφτασαν να πολεμούν μισό εκατομμύριο αμερικανικά στρατεύματα, όπου παρέμειναν επί δέκα χρόνια και είχαν απώλειες 58 χιλιάδων.
Στο Αφγανιστάν παρέμειναν διπλάσιο χρονικό διάστημα – 20 χρόνια – αλλά τα τελευταία οκτώ δεν βρίσκονταν εκεί πάνω από 15 χιλιάδες – και οι συνολικές τους απώλειες δεν ξεπερνούν τις 2,5 χιλιάδες – σε μια εικοσαετία…!
Δηλαδή στο διπλάσιο χρόνο είχαν απώλειες κάτω από το ένα εικοστό!
Στο Βιετνάμ πήγαν να πολεμήσουν (να συγκρατήσουν την κάθοδο των Βορείων), αλλά όχι για να νικήσουν! Όμως, όποιος εμπλέκεται σε ένα μακροχρόνιο Πόλεμο όχι με στόχο να νικήσει ολοκληρωτικά, τελικά μπορεί να χάσει ολοκληρωτικά…
Στο Αφγανιστάν δεν πήγαν καν για να πολεμήσουν. Και ουσιαστικά δεν πολέμησαν. Νόμιζαν ότι στήνουν έναν νέο δυτικόφιλο κοσμικό καθεστώς (nation building). Το οποίο κατέρρευσε μόλις ανακοινώθηκε η βιαστική τους αποχώρηση.
* Τρίτον, όλη η στρατηγική του «Ατλαντικού κόσμου» ότι μπορούμε να «εξάγουμε» τη δημοκρατία δυτικού τύπου στον Τρίτο Κόσμο – δημιουργώντας δυτικούς θεσμούς και χρηματοδοτώντας πρόθυμους «δικούς» μας σε διάφορες χώρες, υπό τη «δική μας» στρατιωτική παρουσία – χρεοκόπησε οριστικά και αμετάκλητα.
Το Αφγανιστάν ήταν μια αρκετά κοσμική κοινωνία πριν πενήντα χρόνια! Με μουσουλμάνους κατοίκους, αλλά αρκετά «ανεκτικούς», και έντονα δυτικά στοιχεία ιδιαίτερα στις πόλεις.
Τις τελευταίες δεκαετίες διάφοροι «προοδευτικοί», διάφορων ιδεολογικών προσανατολισμών προσπάθησαν με το ζόρι να το… «εκσυγχρονίσουν». Και μετά από σαράντα και πλέον χρόνια «προοδευτικών» παρεμβάσεων από διάφορες πλευρές το κατάντησαν αυτό που είναι σήμερα – το ακριβώς αντίθετο: «Μέκκα» πιο φανατικού ισλαμικού μεσαιωνισμού!
–Πρώτοι οι φιλοσοβιετικοί ανέτρεψαν το μετριοπαθή Βασιλέα της χώρας, με ηγέτη τον (φίλο της ΕΣΣΔ) πρίγκηπα Νταούντ Χαν, το 1973.
–Ήταν τέτοια η κοινωνική αντίδραση στο βίαιο μετασχηματισμό της κοινωνίας, που ο Νταούντ ανετράπη από τον επίσης φιλοσοβιετικό ηγέτη της Αριστεράς, Ταράκι, το 1978. Ο οποίος όμως εκτέλεσε τον Νταούντ και επέβαλε ακόμα πιο βίαιες μεταρρυθμίσεις κι ακόμα σκληρότερη τρομοκρατία.
–Ένα χρόνο αργότερα το φθινόπωρο του 1979, ο αριστερός Ταράκι ανατράπηκε και δολοφονήθηκε από τον επίσης αριστερό (και φιλοσοβιετικό) Χαφιζουλάχ Αμιν. Ο οποίος επέβαλε ακόμα πιο σκληρή τρομοκρατία…
–Τρείς μήνες αργότερα, τον Δεκέμβριο του 1979, τα σοβιετικά στρατεύματα επενέβησαν ανοικτά και εγκατέστησαν τον επόμενο αριστερό φιλοσοβιετικό ηγέτη Μαμπράκ Καρμάλ. Ο οποίος εκτέλεσε αμέσως – κι αυτός – τον προκάτοχό του (και «σύντροφό» του Αμίν – και ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας ως «κατοχικός» πρόεδρος πλέον.
Κάθε φορά που ερχόταν ένα κίνημα «μεταρρυθμιστών» στο Αφγανιστάν, η κοινωνία στρεφόταν όλο και περισσότερο στο παραδοσιακό ισλάμ. Και επί Σοβιετικών πλέον άρχισε να στρέφεται στο ριζοσπαστικό ισλάμ.
Όταν δέκα χρόνια αργότερα, το 1989 οι Σοβιετικοί αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν, την εξουσία άρπαξαν αμέσως οι διάφοροι ισλαμιστές ηγέτες που είχαν πρωτοστατήσει στην αντίσταση κατά των Σοβιετικών. Αλλά οι Ταλιμπάν δεν ήταν η κυριότερη ομάδα.
Οι Αμερικανοί όλα τα χρόνια της Σοβιετικής εισβολής βοηθούσαν τους μουτζαχεντίν που πολεμούσαν τους σοβιετικούς.
Αλλά τους Ταλιμπάν ειδικά τους «έφτιαξαν» εν μέρει οι Σαουδάραβες και τελικά το γειτονικό Πακιστάν. Με το βοήθεια του Πακιστάν κυρίως, οι Ταλιμπάν, παρ’ ό,τι δεν είχαν διακριθεί στην αντίσταση κατά των Σοβιετικών, κατάφεραν να κυριαρχήσουν σταδιακά και κατέλαβαν την εξουσία το 1995.
Στις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, η Αλ Κάϊντα πραγματοποίησε το πολύνεκρο χτύπημα στη Νέα Υόρκη (δίδυμους πύργους) και στην Ουάσιγκτων (Πεντάγωνο). Η Αλ Καϊντα ανέλαβε ευθέως την ευθύνη, η ίδια η κυβέρνηση των Ταλιμπάν, στο Αφγανιστάν, δεν αρνήθηκε ότι φιλοξενούσε και στήριζε την Αλ Κάϊντα, αλλά στον δυτικό κόσμο (και στην Ελλάδα) υπήρχαν κάμποσοι ηλίθιοι που υποστήριζαν ότι αυτό ήταν μια «συνομωσία της CIA» (και των «Εβραίων»)!
[Οι ηλίθιοι δεν μας προέκυψαν σήμερα. Υπήρχαν πάντα…]
Την επέμβαση του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν την στήριξαν τότε όλοι! Και μέσα στις ΗΠΑ και έξω. Ολόκληρος ο πολιτικός κόσμος στις ΗΠΑ και ολόκληρη η Ευρώπη. Και η Ρωσία τότε τη στήριξε (κι όχι μόνο φραστικά). Και η Κίνα ακόμα…
Το καθεστώς των Ταλιμπάν κατέρρευσε το Νοέμβριο του 2001 ουσιαστικά αμαχητί…
Και μετά το 2001 άλλοι «προοδευτικοί» ανέλαβαν να «εκσυγχρονίσουν» το Αφγανιστάν – αυτή τη φορά όχι με «σοσιαλιστικές προδιαγραφές», αλλά με πατέντες μοντέρνου nation-building την εποχή της «παγκοσμιοποίησης». Και τα έκαναν επίσης μαντάρα…
* Σήμερα τα πράγματα είναι εντελώς διαφορετικά. Οι Ταλιμπάν ελέγχουν πολύ μεγαλύτερο μέρος της χώρας, αλλά είναι πολύ πιο βαθιά διαιρεμένοι μεταξύ τους.
Ένα μέρος της επικράτειας ελέγχεται από τους οπαδούς του «Ισλαμικού κράτους». Έναν άλλο μέρος από οπαδούς των παλαιού καθεστώτος που μισούν τους ισλαμιστές, καίτοι μουσουλμάνοι οι ίδιοι.
Η σημερινή ηγεσία των Ταλιμπάν δεν είναι εύκολο ούτε τους πρώτους να «καθησυχάσει» ούτε τους δεύτερους να νικήσει ολοσχερώς.
Η χώρα έτσι κι αλλιώς είναι ανομοιογενής και πάει για διαμελισμό. Όπως ακριβώς διαμελίστηκε το Ιράκ μετά την εκεί εισβολή των Αμερικανών…
(Ουσιαστικά στο Ιράκ έχουμε πλέον τρείς «επικράτειες», «σε συσκευασία μιας»…)
Το Αφγανιστάν αποτελείται από διαφορετικούς πληθυσμούς που μιλάνε διαφορετικές γλώσσες, πρόσκεινται σε διαφορετικές πλευρές του Ισλάμ (υπάρχουν κοντά 30% Σιίτες, δίπλα στο Ιράν) κι έχουν «συγγένειες» με διάφορα ισχυρά γειτονικά κράτη (κυρίως Τανζίκοι, Ουζμπέκοι, και Παστούν που πληθυσμιακά εκτείνονται και βαθιά μέσα στο Πακιστάν, μέχρι και τα σύνορα με την Ινδία).
Οι Ταλιμπάν ακόμα και να θέλει η ηγεσία τους, δεν μπορούν να ελέγξουν τον Σουνιτικό φονταμενταλισμό που τους έφερε ξανά στην εξουσία.
Οι Ρώσοι δεν πρόκειται να ανεχθούν την εξαγωγή του ισλαμιστικού εξτρεμισμού στην γειτονιά τους προς βορράν, οι Κινέζοι έχουν το ίδιο πρόβλημα με το δικό τους κίνημα των μουσουλμάνων Ουιγούρων, το Ιράν δεν δέχεται την καταπίεση των μεγάλων Σιιτικών πληθυσμών του Αφγανιστάν δίπλα στα σύνορά του και το Πακιστάν δεν θα δεχθεί εύκολα παρεμβάσεις «τρίτων χωρών» σε έναν καθεστώς που το ίδιο έστησε, αλλά δεν το ελέγχει πια…
Η Τουρκία του Ερντογάν προσπαθεί να κάνει ό,τι και στη Συρία: Να εμφανιστεί ως η δύναμη που θα «διαμεσολαβεί» τον ισλαμικό εξτρεμισμό στη Δύση. Υποσχόμενη στους ισλαμιστές ότι θα τους στηρίζει (όπως τους στήριξε στη Συρία) και στη Δύση ότι θα τους «ελέγξει». Δεν τα κατάφερε να παίξει αυτό το ρόλο στη γειτονική της Συρία. Είναι μάλλον απίθανό να καταφέρει να παίξει τέτοιο ρόλο στο «μακρινό» για την ίδια Αφγανιστάν (όπου παρεμβαίνουν πολύ πιο ισχυροί, πολύ πιο κοντινοί και άμεσα ενδιαφερόμενοι «παίχτες»).
* Πέμπτον, μετά το φιάσκο στο Αφγανιστάν, οι αμερικανικές «εγγυήσεις ασφαλείας» προς τρίτους, προκαλούν μάλλον μελαγχολικά σχόλια. Κανείς δεν τις πιστεύει πια…
Χώρες που νοιώθουν να κινδυνεύουν από τη Ρωσία (στα δυτικά της), όπως Πολωνία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Γεωργία) ή από την Κίνα (στα ανατολικά της, όπως Ταϊβάν, Ιαπωνία, ή στα νότια, όπως Ινδία, Ινδονησία, Μαλαισία, Βιετνάμ) δεν νοιώθουν πια καμίαν «εξασφάλιση» από την αμερικανική ομπρέλα.
Ο μετασχηματισμός του ατλαντικού κόσμου από τη μία και της Άπω Ανατολής από την άλλη, μπήκε στην ημερήσια διάταξη…
* Έκτον, χώρες που απειλούνται από τον ισλαμικό εξτρεμισμό είναι ακόμα πιο ανήσυχες – ιδιαίτερα αυτές που τον νοιώθουν μέσα στην επικράτειά τους. Κυρίως τα κοσμικά κράτη του Αραβικού κόσμου (Αίγυπτος, Εμιράτα, Ιορδανία, Τυνησία κλπ.
Αλλά και χώρες της Ευρώπης, που απειλούνται, όχι μόνο από τα νέα επικείμενα κύματα προσφύγων από το Αφγανιστάν, αλλά και από τη ριζοσπαστικοποίηση των γηγενών μουσουλμανικών πληθυσμών – που είχαν εγκατασταθεί εκεί από παλαιά ή ήλθαν πρόσφατα με τα κύματα των «εργαλειοποιημένων» μετά το 2015.
Γιατί η «απροσδόκητη» επικράτηση των Ταλιμπάν στη Αφγανιστάν έχει μεγάλο συμβολικό «απόηχο» στο ισλαμιστικά κινήματα της Δύσης. Κυρίως στην Ευρώπη…
–Κι αυτό πρώτον φέρνει στην επικαιρότητα τον κίνδυνο του ισλαμισμού ως απόλυτη προτεραιότητα και της Δύσης και των κοσμικών αραβικών κοινωνιών.
–Δεύτερον ωθεί σε μια συμμαχία ανάμεσα στις χώρες της Ανατολικής-Νότιας Ευρώπης με τα κοσμικά αραβικά καθεστώτα και το Ισραήλ, για την αντιμετώπιση του θανάσιμου κίνδυνου πλέον, για όλους, από τα ισλαμιστικά κινήματα.
–Τρίτον, οδηγεί σε αναδιάρθρωση των συμμαχιών, όπου οι ΗΠΑ μπορούν να στηρίζουν (και οφείλουν να στηρίξουν) τη μάχη κατά των ισλαμιστών, χωρίς όμως να
«πρωτοστατούν» – αφού, όπως αποδείχθηκε, δεν μπορούν.
Άρα πάμε σε αναδιάρθρωση συμμαχιών στην Ευρώπη και στη Μέση Ανατολή και όχι μόνο…
* Μόνο που «σύμμαχοι» πλέον είναι αυτοί που συμπίπτουν τα συμφέροντά μας μαζί τους, έναντι πραγματικού εχθρού.
Όχι παραδοσιακοί οργανισμοί που βρίσκουν προσχήματα για να μην κάνουν τίποτε, ή για να «καλοπιάνουν» τους αντιπάλους μας ή για αποσύρονται άρον-άρον ή τέλος, παρεμβαίνουν για να συντηρήσουν διεφθαρμένα καθεστώτα κι ύστερα…και πάλι αποσύρονται άδοξα.
Οι συμμαχίες που έχουν νόημα πλέον είναι οι διακρατικές συμμαχίες απέναντι στην εκρηκτική επέκταση του ισλαμιστικού φαινομένου.
Η Τουρκία που παριστάνει τον «ατζέντη» των ισλαμιστών (και διατηρεί σχέσεις με τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους») δεν χωράει, για την ώρα.
Αντίθετα, η Τουρκία κινδυνεύει να εμπλακεί άμεσα σε μια παγκόσμια σύγκρουση που την διαπερνά την ίδια. Γιατί οι δυτικές κοινωνίες που έχουν το πρόβλημα θα την θεωρούν «σύμμαχο την ισλαμιστών» – και οι ίδιοι οι ισλαμιστές δεν θα την εμπιστεύονται (εδώ δεν εμπιστεύονται πια ούτε την ηγεσία των Ταλιμπάν)…
Η Ελλάδα βρίσκεται στο πιο κρίσιμο σημείο πάνω στους διαδρόμους των ροών – στο όριο της Ευρώπης με την Μέση Ανατολή.
–Αν επιτρέψει στον εαυτό της να γίνει η «Κερκόπορτα» της Ευρώπης θα σαρωθεί.
–Αν μετατραπεί σε «Προπύργιο» της Ευρώπης κατά το ισλαμιστικού κινδύνου μπορεί να γίνει ηγετική δύναμη της περιοχής.
ΥΓ. Όλα αυτά, βέβαια, προϋποθέτουν ότι θα σκεφτόμαστε τους μεγάλους κινδύνους και τις σημαντικές ευκαιρίες από τις νέες δραματικές εξελίξεις – όχι ως «πελάτες» κάποιων παραδοσιακών ελίτ της Ευρώπης που χρεοκόπησαν. Αλλά ως κοινωνία που μπορεί να πατήσει στα πόδια της και έχει τη δική της «θεώρηση» για ένα κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Οι «ορθοπολιτικές» ιδεοληψίες είναι πια εκτός τόπου και χρόνου.
Και οι υστερίες των δικαιωματιστών δεν είναι μόνο «γραφικές».
Είναι πια άκρως επικίνδυνες…
