Οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες, στις 22 Μαρτίου ήταν σχεδόν αναπόφευκτες. Ήταν μια σκληρή υπενθύμιση για το πόσο δύσκολος ειναι ο χειρισμός και η αποφυγή τέτοιων περιστατικών. Αναπόφευκτα θα μας γίνει μάθημα και η ασφάλεια θα “σφίξει”.
Μετά τις επιθέσεις, ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Matteo Renzi απηυθυνε έκκληση για ένα ευρωπαϊκό σύμφωνο για την «ελευθερία και την ασφάλεια». Αλλά είναι η λύση στο πρόβλημα της τρομοκρατίας της Ευρώπης πρόσθετες δομές ασφάλειας ή η καλύτερη χρήση των υφιστάμενων δομών; Οι εμπειρογνώμονες απάντησαν στο DefenceMatters και στον δημοσιογράφο Αντρέ Ματισάκ:
John R. Deni*: Kαθηγητής Σπουδών Εθνικής Ασφάλειας, Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών
Δεν είμαι πεπεισμένος ότι η απάντηση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη είναι “περισσότερες δομές.” – Oι δομές – η ΕΕ, Europol, ή το ΝΑΤΟ, για παράδειγμα – υπάρχουν. Αυτό που ίσως χρειάζεται είναι μια πιο αποτελεσματική και αποδοτική χρήση αυτών των δομών, καθώς και μεγαλύτερες επενδύσεις στα εργαλεία και στους μηχανισμούς που λειτουργούν γύρω απο τέτοιες δομές.
Η τρομοκρατία είναι ένα μέσο για την επίτευξη πολιτικών στόχων, και ως εκ τούτου είναι μάλλον απίθανο να την εξαφανίσουμε. Η Ευρώπη πρέπει να επικεντρωθεί στον περιορισμό των επιπτώσεων μέσω της ανθεκτικότητας, μέσω μιας πιο επιθετικής ανταλλαγής πληροφοριών όσο αφορά επιβάτες αεροπλάνων και την επιστροφή ξένων μαχητών, μέσω μιας πιο αυστηρής, τυποποιημένης επιβολής στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, μέσω της χρήσης των βιομετρικών πληροφοριών και βάσεων δεδομένων, κυβερνοεπιθέσεις με στόχο την ISIL, και μέσω περιορισμένων επιχειρήσεων εναντίον διοικητικών κέντρων της ISIL στη Συρία, στο Ιράκ και στη Λιβύη.
Το κοινό στοιχείο είναι η χρηματοδότηση – πολλά από αυτά που έχουν αναφερθεί παραπάνω απαιτούν επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες, νέες δυνατότητες, νέες προσπάθειες εκπαίδευσης, και ούτω καθεξής. Είναι ιδιαίτερα ειρωνικό το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Ρέντσι καλεί για νέες δομές, όταν ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ιταλίας είναι θλιβερά υποχρηματοδοτείμένος.
* Οι απόψεις αυτές δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα εκείνες της κυβέρνησης των ΗΠΑ.
Igor Merheim-Eyre, Υποψήφιος Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων, Πανεπιστήμιο του Κεντ
Φαίνεται ότι οι μεγάλες ιδέες είναι τώρα μέρος της πολιτικής απάντηση στις κρίσεις και στις τραγωδίες στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Μετά απο tweets «σοκ» και δηλώσεις «αλληλεγγύης», έρχονται προτάσεις για νέες αρχιτεκτονικές ασφαλείας για να συντρίψουν ή να προσθέσουν στις ήδη υπάρχουσες. Ενώ, αυτό μπορεί να βοηθήσει να ηρεμήσει το άγχος του κοινού και να κινητοποιήσει τους ειδικούς, υπάρχουν δύο προβλήματα με αυτές τις μεγάλες προτάσεις.
Η πρώτη είναι η απλούστερη: Η Ευρώπη δεν χρειάζεται περισσότερες δομές ασφαλείας, αλλά χρειάζεται να συγκεντρώσει και να ενισχύσει εκείνες που υπάρχουν ήδη: Έχουμε το ΝΑΤΟ, αλλά συνεχίζουμε να μην δαπανάμε αρκετά για την άμυνά μας, και δεν μπορούμε να αποφασίσουμε για τα επιχειρησιακά του όρια. Έχουμε τον ΟΑΣΕ, αλλά δεν μπορούν να συμφωνήσουμε για το πώς θα πρέπει να χρησιμοποιείται. Έχουμε την ΚΕΠΠΑ και την ΚΠΑΑ, αλλά τα κράτη μέλη προτιμούν να τα κρατάνε εν ζωή με “οξυγόνο”: απ’την μια για να μην πεθάνει και απο την άλλη για να μην αποκτήσει παρα πολύ ζωή.
Με πολλούς τρόπους (όπως το δεύτερο σημείο) μπορούμε να το διακρίνουμε αυτο σε ολόκληρη την ΕΕ, αλλά και όργανα και οργανισμούς των κρατών μελών. Το πρόβλημα δεν βρίσκεται στην ανάγκη για μια νέα αρχιτεκτονική, υπάρχουν ήδη πάρα πολλές δομές. Αντ ‘αυτού, υπάρχει ανάγκη να τους δώσουμε ζωή, οικονομική στήριξη και, πάνω απ’ όλα, σαφή στρατηγικό στόχο. Για παράδειγμα, μιλάμε συνεχώς για την ανταλλαγή πληροφοριών (όπως εχει κάνει ο Βέλγος Πρωθυπουργός Michel), αλλά σε πρώτη φάση θα πρέπει να συγκεντρώσουμε τις πληροφορίες. Έχουμε επενδύσει χρήματα στη διαχείριση των συνόρων Σένγκεν, αλλά οι δορυφόροι μας δύσκολα μπορούν να ξεχωρίσουν γήπεδα ποδοσφαίρου, πόσο μάλλον βάρκες μεταναστών. Θέλουμε να διατηρήσουμε την πίεση μας προς την Ρωσία, αλλά συνεχίζουμε να επενδύουμε σε νέους αγωγούς και να αυξάνουμε την εξάρτησή μας στο πετρέλαιο και στο φυσικό αέριο της.
Με άλλα λόγια, δεν χρειαζόμαστε νέες αρχιτεκτονικές ασφάλειας στην Ευρώπη. Πρέπει να αξιοποιήσουμε αυτές που ήδη λειτουργούν και να διασφαλίσουμε ότι πληρούν τους ρόλους τους, αλλιώς (και υπάρχει ήδη μια επικίνδυνη τάση που δείχνει προς αυτή την κατεύθυνση) μπορεί να κατέχουμε πολλαπλές αρχιτεκτονικές ασφαλείας που δεν αποδίδουν και που ειναι ουσιαστικά κούφιες. Η απλή κατασκευή νέων πλαισίων ασφαλείας δεν θα μας κάνει πιο ασφαλείς. Αλλά δίνοντας ζωή και σκοπό για όσα ειναι ήδη σε ισχύ, θα αυξήσει σημαντικά την πιθανότητα μεγαλύτερης ασφάλειας.
Stanley Sloan, Nonresident Senior Fellow, Atlantic Council of the United States, Visiting Scholar in Political Science Middlebury College, Συγγραφέας του βιβλίου – Defense of the West: NATO, the European Union and the Transatlantic Bargain που θα δημοσιευθεί το 2016
Οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες και η απειλή των μελλοντικών επιθέσεων της ISIS καθιστούν σαφές ότι η σημερινή συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και στη διατλαντική συμμαχία δεν είναι επαρκής. Ένα νέο σύμφωνο για την “ελευθερία και την ασφάλεια” θα ήταν ωραίο, αλλά η πραγματική ανάγκη είναι για πρακτικά μέτρα. Το μεγαλύτερο κενό στην συνεργασία είναι η αποτυχία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ να διαχειριστεί μια στενότερη σχέση συνεταιρισμού. Η τρομοκρατική απειλή θα πρέπει να οδηγήσει τα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ να βάλουν στην άκρη τις ασήμαντες διαφορές οι οποίες έχουν οδηγήσει σε μια δύσκολη συνεργασία και αμέσως να συστήσουν μια κοινή ομάδα εργασίας ΝΑΤΟ-ΕΕ κατά της τρομοκρατίας.
Γενικότερα, ενώ το ΝΑΤΟ έχει υιοθετήσει «ολοκληρωμένες προσεγγίσεις» στην ασφάλεια, τα μέλη δεν έχουν δώσει στην οργάνωση τις εντολές για να γίνει αυτό πραγματικότητα. Τα μέλη πρέπει να εντείνουν την συνεργασία στην μεγάλη ποικιλία των μη-στρατιωτικών προσεγγίσεων για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένων των βραχυπρόθεσμων ανάγκων της αστυνόμευσης και του έλεγχου των συνόρων μέχρι τον τομέα των πληροφοριών μεταξύ άλλων για την αντιμετώπιση της έκκλησης της ISIS απέναντι στους πολίτες του ΝΑΤΟ και της ΕΕ.
