Το ΔΝΤ επιθυμεί ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Η Γερμανία είναι αντίθετη σε αυτό, τουλάχιστον μέχρι τις εκλογές του 2017. Ο γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε χρειάζεται την υποστήριξη της Bundestag.
Η Bundestag όμως επιθυμεί τη συμμετοχή του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα, το οποίο θέλει ελάφρυνση του χρέους και πάμε πάλι από την αρχή. Με αυτόν τον σύντομο αλλά αρκετά περιεκτικό τρόπο περιγράφει ο οικονομολόγος του Bloomberg Maxime Sbaihi την αδιέξοδη κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει το ελληνικό ζήτημα.
Αυτός ο «φαύλος κύκλος», σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του Sbaihi, σε συνδυασμό με τις δυσοίωνες προβλέψεις οίκων αξιολόγησης και τραπεζών για το χρόνο ολοκλήρωσης της δεύτερης αξιολόγησης αλλά και τις επανειλημμένες απορρίψεις οποιασδήποτε αναφοράς για αναπροσαρμογή των στόχων του προγράμματος, έχουν επαναφέρει τις τελευταίες ημέρες τα «μαύρα» σενάρια για την Ελλάδα στα διεθνή ΜΜΕ. Σενάρια που εξετάζουν ακόμη και το ενδεχόμενο ενός Grexit, όπως στην περίπτωση ενός δημοσιεύματος της γερμανικής Die Welt, πριν από μερικές ημέρες.
Στα παραπάνω ήρθαν να προστεθούν και οι αποκαλύψεις που έκανε ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ σε συνομιλία του με δύο δημοσιογράφους της Le Monde για τις εκτιμήσεις της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ στις αρχές του 2015. «Η Λαγκάρντ ήταν υπέρ της εξόδου από το ευρώ. Μου το είπε. Πιστεύει ότι η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να ορθοποδήσει μετά από ό,τι υπέστη» αναφέρει ο Ολάντ στο βιβλίο «Ένας πρόεδρος δεν έπρεπε να το πει αυτό».
Οι μυστικές συναντήσεις και το πολιτικό αδιέξοδο
Η μυστική συνάντηση υψηλόβαθμων αξιωματούχων των Θεσμών που έγινε το περασμένο Σάββατο, στο περιθώριο της Συνόδου του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, φαίνεται πως επιβεβαίωσε την εικόνα μιας σοβαρής διάστασης μεταξύ Βερολίνου και Ουάσινγκτον. Ο Πόουλ Τόμσεν από το ΔΝΤ, ο Κλάους Ρέγκλινγκ από τον ESM, ο Μπενουά Κερέ από την ΕΚΤ και ο Μάριο Μπούτι από την ΕΚΤ έθεσαν επί τάπητος τα διάφορα πιθανά σενάρια για το ελληνικό χρέος, τη δεύτερη αξιολόγηση και το ρόλο του ΔΝΤ και κατέληξαν στα εξής:
1) Στο θέμα του χρέους το πολιτικό αδιέξοδο παραμένει, καθώς το ΔΝΤ εκτός από τον άμεσο προσδιορισμό των μεσοπρόθεσμων μέτρων, επιθυμεί και πιο βαθιές πρωτοβουλίες, ενώ το Βερολίνο δεν θέλει ούτε να ακούσει για το χρέος μέχρι τα τέλη του 2017.
2) Στο ζήτημα της συμμετοχής του ΔΝΤ στην Ελλάδα, οι αμφιβολίες του Ταμείου δεν αφορούν μόνο το χρέος αλλά και το εάν ο περίφημος «κόφτης» αποτελεί επαρκές εργαλείο για να επιτευχθούν οι ιδιαίτερα φιλόδοξοι στόχοι μέχρι το 2018.
3) Οι εκτιμήσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση είναι αρκετά απαισιόδοξες, παραπέμποντας την ολοκλήρωση της μετά το πέρας του τρέχοντος έτους.
4) Οι επικεφαλής των Θεσμών σχεδιάζουν να συναντηθούν στην Ουάσιγκτον το επόμενο διάστημα προκειμένου να συζητήσουν τι μέλλει γενέσθαι με την Ελλάδα, δεδομένων των προαναφερθεισών διαφορών.
Τα «μαύρα σενάρια» για β’ αξιολόγηση και χρέος
Δεδομένων των ανωτέρω, τα δυσοίωνα σενάρια επιστρέφουν τις τελευταίες ημέρες στις σελίδες, τα ρεπορτάζ και τις εκτιμήσεις των διεθνών μέσων ενημέρωσης αλλά και μεγάλων τραπεζικών οίκων.
Ένα από αυτά τα «κακά» σενάρια για την έκβαση του ελληνικού ζητήματος είχε περιγράψει ως απευκταίο ενδεχόμενο πριν από μερικές ημέρες αξιωματούχος του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών. Όπως είχε σημειώσει τότε, στην περίπτωση που στο τελευταίο Eurogroup του έτους, στις 7 Δεκεμβρίου, δεν ληφθεί απόφαση για τη δεύτερη αξιολόγηση και τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, θα δημιουργηθεί αβεβαιότητα, θα πληγούν οι επενδύσεις και η δύσκολα η Ελλάδα θα περιληφθεί στο πρόγραμμα του QE του Μάριο Ντράγκι.
Σύμφωνα με report της HSBC, τα «δύσκολα» για την ελληνική κυβέρνηση τώρα έρχονται, καθώς στη δεύτερη αξιολόγηση περιλαμβάνονται ζητήματα «φωτιά» που αφορούν κυρίως την αγορά εργασίας. Η τράπεζα εκτιμά πως οι καθυστερήσεις στην ολοκλήρωση της αξιολόγησης είναι αναπόφευκτες, κάτι που καθιστά πολύ δύσκολη οποιαδήποτε κουβέντα για ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης του Μάριο Ντράγκι. Το παράθυρο ευκαιρίας θα είναι μικρό και με δεδομένες τις πιθανές καθυστερήσεις στη δεύτερη αξιολόγηση, «αμφιβάλλουμε ότι η ΕΚΤ θα σπεύσει να αγοράσει» (σσ. ομόλογα), σημειώνει η HSBC. Αυτές οι καθυστερήσεις θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις συνομιλίες ελάφρυνσης του χρέους με την ευρωζώνη, καθώς και την πιθανή συμμετοχή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, καταλήγει στην ανάλυσή της η τράπεζα.
Σε αντίστοιχο μήκος κύματος, κινείται και η ανάλυση του οίκου αξιολόγησης Fitch, η οποία ωστόσο παρά τα καλά λόγια, πάει ένα βήμα παραπέρα, σημειώνοντας πως τα ρίσκα εκτροχιασμού του προγράμματος παραμένουν.
«Η τελευταία έγκριση (σσ. στη συνεδρίαση του Eurogroup της Δευτέρας) δείχνει ότι οι σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και των επίσημων πιστωτών της βρίσκονται σε πιο στερεή βάση από ότι το 2015, ιδιαίτερα αν ληφθούν υπόψη οι εμπροσθοβαρείς όροι πολιτικής του προγράμματος του ESM», σημειώνει στην ανάλυσή της η Fitch και προσθέτει: «Εκτιμούμε ότι η κυβέρνηση έχει επαρκή διαθέσιμα (περιλαμβανομένης μίας ενδεχόμενης δημιουργίας νέων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του δημοσίου), για να χρηματοδοτηθεί έως το δεύτερο τρίμηνο του 2017. Αυτό αυξάνει την πιθανότητα ότι οι διαπραγματεύσεις για τη δεύτερη αξιολόγηση να επεκταθούν στο επόμενο έτος».
Ο κίνδυνος εκτροχιασμού του προγράμματος παραμένει υψηλός, αναφέρει η Fitch και τονίζει: «Οι στόχοι για το πρωτογενές δημοσιονομικό πλεόνασμα (1,75% του ΑΕΠ το 2017 και 3,5% το 2018) θα είναι σταδιακά δυσκολότερο να επιτευχθούν. Η προοπτική ελάφρυνσης του δημόσιου χρέους θα μπορούσε να γίνει ένας σημαντικός προωθητικός παράγοντας συμμόρφωσης με το πρόγραμμα, εάν κινητροδοτήσει τις ελληνικές Αρχές να επιτύχουν τους όρους του. Ωστόσο, θεωρούμε ότι αυτό θα μπορούσε να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα, εάν η ελληνική κυβέρνηση και ο ελληνικός λαός έχουν την άποψη ότι μία σημαντική ελάφρυνση του χρέους είναι μακρινή ή απίθανη».
Και στο βάθος τα σενάρια του Grexit επανέρχονται
Τη μεγαλύτερη αίσθηση ωστόσο προκάλεσε πάντως το δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας Die Welt, το οποίο ούτε λίγο ούτε πολύ επανέφερε τα σενάρια περί Grexit, στον απόηχο της διάστασης απόψεων για το ελληνικό ζήτημα μεταξύ Βερολίνο και Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
«Στην καλύτερη περίπτωση η αποχώρηση του ΔΝΤ θα μπορούσε να αποτελέσει την αρχή για μια ειλικρινή συζήτηση σχετικά με ένα γενναιόδωρο κούρεμα χρέους για την Ελλάδα – με παράλληλη αποχώρησή της από τη νομισματική ένωση», αναφέρεται στο δημοσίευμα με τίτλο «Κούρεμα χρέους και μετά αντίο!».
«Το γεγονός ότι το ΔΝΤ απειλεί να εγκαταλείψει το κλαμπ των δανειστών, φέρνει τη γερμανική κυβέρνηση σε πολύ δύσκολη θέση. Διότι το κοινοβούλιο είχε θέσει ως όρο τη συμμετοχή των αυστηρών ελεγκτών του ΔΝΤ προκειμένου να συμφωνήσει στο τρέχον πακέτο στήριξης, αφού υπάρχει έντονη δυσπιστία απέναντι στην Κομισιόν, η οποία τηρεί πιο ενδοτική στάση. Εάν το ΔΝΤ δεν συμμετέχει πλέον οικονομικά, θα είναι σχεδόν ανέφικτο για τον μεγάλο συνασπισμό να πείσει τους πολίτες ότι η Ελλάδα δεν είναι ένα τεράστιο βαρέλι χωρίς πάτο», τονίζεται μεταξύ άλλων.
