Όταν η Μέρκελ ανέλαβε την εξουσία στην κοινοβουλευτική ομάδα CDU/CSU το 2002 και την καγκελαρία το 2005, ο πολύ πιο συντηρητικός Μερτς αποσύρθηκε
ΟΧριστιανοδημοκράτης που ατύχησε να πέσει πάνω στη Μέρκελ και εγκατέλειψε την πολιτική για καριέρα στην οικονομία, επέστρεψε στην ηγεσία των Χριστιανοδημοκρατών για να κάνει το όνειρό του πράξη. Είναι ο βασικός αντίπαλος του καγκελάριου Όλαφ Σολτς από το SPD και επί του παρόντος είναι το φαβορί των εκλογών του Φεβρουαρίου. Ο Φρίντριχ Μερτς, πρόεδρος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) και επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας στην Μπούντεσταγκ, στην οποία επέστρεψε το 2021 μετά από δώδεκα χρόνια απουσίας.
Εάν εκλεγεί, ο 69χρονος θα είναι ο γηραιότερος καγκελάριος που αναλαμβάνει καθήκοντα μετά τον Κόνραντ Αντενάουερ. Το 1949, ο Αντενάουερ ήταν ο πρώτος καγκελάριος της νέας Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας, που ανέλαβε καθήκοντα σε ηλικία 73 ετών. Σολτς και Μερτς, δύο δικηγόροι, αλλά εντελώς διαφορετικοί τύποι. Ο ψηλός πολιτικός της CDU ξεχωρίζει μόλις εισέλθει σε ένα δωμάτιο, σε μια σκηνή. Στις άμεσες συναντήσεις, εμφανίζεται προσιτός και χιουμορίστας, αλλά όταν σκύβει, όπως κάνει συχνά, αυτό δεν κάνει πάντα θετική εντύπωση.
Ο Μερτς είχε ουσιαστικά δύο πολιτικές ζωές: μία πριν από την εποχή της Άνγκελα Μέρκελ και μία μετά. Όταν η Μέρκελ ανέλαβε την εξουσία στην κοινοβουλευτική ομάδα CDU/CSU το 2002 και την καγκελαρία το 2005, ο πολύ πιο συντηρητικός Μερτς αποσύρθηκε και έμεινε μακριά από την πολιτική για χρόνια.
Από την πολιτική στην οικονομία και πίσω ξανά
Μόλις το 2001 είχε θέσει υποψηφιότητα για καγκελάριος στις ομοσπονδιακές εκλογές του 2002. Όμως τότε, το κόμμα αποφάσισε υπέρ του Βαυαρού πολιτικού της CSU, Έντμουντ Στόιμπερ. Ο Στόιμπερ έθεσε υποψηφιότητα εναντίον του καγκελάριου του SPD Γκέρχαρντ Σρέντερ – και ηττήθηκε. Ο Μερτς απομακρύνθηκε σταδιακά από την πολιτική σκηνή και εργάστηκε ξανά ως δικηγόρος. Δεν έθεσε εκ νέου υποψηφιότητα για τη βουλή το 2009.
Ποιος είναι αυτός ο Μερτς που έχασε κάποτε από τη Μέρκελ και επέστρεψε τόσο αργά; Ο Βεστφαλός από το Ζάουερλαντ -μια χαμηλή οροσειρά στη δυτική Γερμανία- είναι καθολικός και δικηγόρος, όπως ακριβώς και ο πατέρας του. Εξακολουθεί να ζει όχι μακριά από τη γενέτειρά του. Το 1989, σε ηλικία 33 ετών, έγινε μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με τη CDU για πέντε χρόνια. Στη συνέχεια μετακόμισε στην Μπούντεσταγκ. Τότε, τράβηξε γρήγορα την προσοχή ως καλός και αιχμηρός ομιλητής. Όσα έλεγε στην κοινοβουλευτική ομάδα είχαν βαρύτητα.
Η θητεία στην Blackrock
Η αποχώρησή του από την πολιτική μετατράπηκε σε καριέρα στον ιδιωτικό τομέα. Από το 2005 έως το 2021, ήταν μέλος διεθνούς δικηγορικής εταιρείας και ανέλαβε κορυφαίες θέσεις σε εποπτικά και διοικητικά συμβούλια. Από το 2016 έως το 2020, ήταν πρόεδρος του εποπτικού συμβουλίου του μεγαλύτερου διαχειριστή περιουσιακών στοιχείων στον κόσμο της Blackrock στη Γερμανία.
Μετά την έγκαιρη ανακοίνωση της Μέρκελ ότι θα αποχωρήσει από την πολιτική το 2021, ο Μερτς επέστρεψε και σταδιακά ανέβηκε στην ιεραρχία. Στην τρίτη του προσπάθεια, η CDU τον εξέλεξε αρχηγό του κόμματος το 2022. Είχε προηγηθεί η φήμη του ως οικονομικά φιλελεύθερου εκπροσώπου της συντηρητικής πτέρυγας της CDU.
Προβλήματα με τους «μικρούς πασάδες»
Ο Μερτς είχε ήδη ψηφίσει κατά της φιλελευθεροποίησης του νόμου περί αμβλώσεων και κατά της προεμφυτευτικής διάγνωσης στο γερμανικό κοινοβούλιο τη δεκαετία του 1990. Όταν το κοινοβούλιο κατέστησε τον βιασμό εντός γάμου ποινικό αδίκημα το 1997, όπως και κάθε άλλη μορφή βιασμού, ο Μερτς το απέρριψε.
Ως βουλευτής ήταν πάντα υπέρ της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας. Υποστήριξε μια πιο φιλελεύθερη οικονομική πολιτική και τη μείωση της γραφειοκρατίας. Πριν από σχεδόν 25 χρόνια, παραπονέθηκε για τις επιπτώσεις της γερμανικής μεταναστευτικής πολιτικής, μίλησε για «προβλήματα με τους ξένους» και επέμεινε σε μια «κυρίαρχη κουλτούρα».
Τώρα επαναφέρει κάποια από αυτά στην επικαιρότητα – σε μια αλλαγμένη πολιτική και κοινωνική κατάσταση. Στις αρχές του 2023, παραπονέθηκε για την έλλειψη ενσωμάτωσης στη Γερμανία. Στη χώρα, είπε σε μια τηλεοπτική εκπομπή, υπάρχουν «άνθρωποι που στην πραγματικότητα δεν έχουν καμία δουλειά στη Γερμανία, τους οποίους ανεχόμαστε εδώ για μεγάλο χρονικό διάστημα, τους οποίους δεν απελαύνουμε και οι οποίοι στη συνέχεια εκπλήσσονται που υπάρχουν τέτοιες υπερβολές». Οι πατέρες αρνούνται στους δασκάλους, και ιδιαίτερα στις δασκάλες, οποιαδήποτε εξουσία πάνω στα παιδιά τους, τα οποία είναι ουσιαστικά «μικροί πασάδες».
Η αντίθεση σε τέτοιες δηλώσεις δεν ακούγεται πλέον από την κορυφή της κοινοβουλευτικής ομάδας CDU/CSU. Μετά το τέλος των χρόνων της Μέρκελ, πολλοί από τους πολιτικούς συντρόφους της πρώην καγκελαρίου, που υποστήριζαν μια πιο προοδευτική πορεία αποχώρησαν.
Η επιρροή των Βαυαρών
Ο Μερτς είναι πολύ πιθανό να αντιμετωπίσει αντιπολίτευση από το αδελφό κόμμα της Βαυαρίας, τη Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU). Με μεγάλη παρουσία στα μέσα ενημέρωσης, ο ηγέτης του Μάρκους Ζέντερ -από τότε που έχασε την εσωτερική κούρσα CDU/CSU για την υποψηφιότητα ως καγκελάριος – πιέζει πολιτικά τον Μερτς, παρά τις πολλαπλές δηλώσεις εμπιστουσύνης. Ο 69χρονος έχει χάσει μέρος της κυριαρχίας του από τα τέλη του καλοκαιριού του 2024. Αρκετές φορές έχει υποχρεωθεί να διορθώσει παλιότερες δηλώσεις του.
Στην πολιτική σκηνή του Βερολίνου, ωστόσο, έχει εξασφαλίσει ότι η κοινοβουλευτική ομάδα έχει, όπως λέει, κατασταλάξει για την πορεία της σε βασικούς τομείς της γερμανικής πολιτικής. Ο ίδιος «ξεκίνησε, προώθησε και ολοκλήρωσε αυτή τη διαδικασία παράλληλα εντός της CDU με το νέο πρόγραμμα αρχών». Το συμπέρασμά του: «Είμαστε τώρα ξανά σε καλό δρόμο».
Μια πιο συντηρητική Χριστιανοδημοκρατία
Με όλα αυτά, ο Μερτς αντιπροσωπεύει μια Ένωση που έχει γίνει σημαντικά πιο συντηρητική. Όπως πριν από 20 χρόνια, εξετάζει τώρα την επιστροφή στην πυρηνική ενέργεια και ζητά μια πιο περιοριστική μεταναστευτική πολιτική. Τις ώρες που ακολούθησαν το τέλος του συνασπισμού μεταξύ SPD, Πρασίνων και FDP, προσπάθησε να υπογραμμίσει πόσο πολύ τα χρόνια διακυβέρνησης του Σολτς ανήκουν οριστικά στο παρελθόν: «Ο φωτεινός σηματοδότης αποτελεί παρελθόν από χθες το βράδυ, δεν απέτυχε μόνο εξαιτίας του FDP, αλλά επειδή δεν υπήρχε εξαρχής κοινή βάση για μια κυβερνητική συμμαχία».
Ο Μερτς θέλει λοιπόν να αντικαταστήσει τον Σολτς και την προσωρινή κυβέρνηση μειοψηφίας του. Με ποιους εταίρους συνασπισμού θέλει να το κάνει αυτό παραμένει ωστόσο προς το παρόν ανοιχτό.
Επιμέλεια: Κώστας Αργυρός
Πηγή: Deutsche Welle
