Κώστας Μαυραγάνης
Με την προσφυγική κρίση να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, προκαλώντας ζυμώσεις και διαφωνίες στην Ε.Ε. και την εμπλοκή του ΝΑΤΟ, και τα δεδομένα να έχουν αλλάξει στο θέατρο επιχειρήσεων της Συρίας, λόγω της εκεχειρίας, τίθεται εκ νέου το θέμα της στρατηγικής και των επιδιώξεων του ISIS και το πώς προσαρμόζεται στις νέες συνθήκες.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το Ισλαμικό Κράτος χάνει έδαφος- ωστόσο αυτό σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι γίνεται λιγότερο απειλητικό, απεναντίας μάλιστα, ίσως να οδηγηθεί σε νέες, άκρως επικίνδυνες στρατηγικές και τακτικές.
Χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς τις τρομοκρατικές επιθέσεις του Νοεμβρίου στο Παρίσι (Μπατακλάν), ο Ντάνιελ Κοέν, research fellow στο INSS (Institute for National Security Studies), ειδικός σε θέματα κυβερνοτρομοκρατίας, που επισκέφθηκε την Ελλάδα στο πλαίσιο της συνεργασίας μεταξύ της χώρας μας και του Ισραήλ σε θέματα αντιτρομοκρατίας και περιφερειακά ζητήματα, εξηγεί στη HuffPost Greece τι είδους επιθέσεις αναμένεται να επιδιώξει το Ισλαμικό Κράτος στο κοντινό μέλλον, λαμβάνοντας υπόψιν τα νέα δεδομένα.
Αναλύοντας τις επιθέσεις του Νοεμβρίου
«Αν αναλύσουμε τις επιθέσεις στο Παρίσι, βλέπουμε ότι επρόκειτο για οργανωμένες επιθέσεις, που είχαν προσχεδιαστεί, εβδομάδες ή και μήνες πριν. Χρειάστηκε προετοιμασία και προσεκτικός σχεδιασμός για να βρεθούν τρόποι επικοινωνίας που δεν θα γίνονταν αντιληπτοί από τις υπηρεσίες ασφαλείας…μιλάμε για τους αποκαλούμενους “ξένους μαχητές” (foreign fighters), με ευρωπαϊκές υπηκοότητες που πήγαν στη Συρία και επέστρεψαν στην Ευρώπη για να πραγματοποιήσουν στρατηγικές τρομοκρατικές επιθέσεις. Εφόσον μιλούμε για τρομοκρατικό πυρήνα, αυτό σημαίνει ότι έλαβαν υποστήριξη από άλλα άτομα, τουλάχιστον μια ντουζίνα». Κατά τον κ. Κοέν, τα εμπλεκόμενα άτομα ανήκουν σε τρεις κατηγορίες: Αυτούς που παρείχαν στήριξη χωρίς να έχουν πάει στη Συρία, τους ξένους μαχητές ευρωπαϊκής προέλευσης και αυτούς που προέρχονται από χώρες της Μέσης Ανατολής οι οποίοι κατέφθασαν στη Γαλλία και παρείχαν βοήθεια.
Γενικότερα, η βασική πρόκληση για τις γαλλικές αρχές έχει να κάνει με τουλάχιστον 1.000 Γάλλους πολίτες οι οποίοι πήγαν στη Συρία. «Κάποιοι σκοτώθηκαν, κάποιοι επέστρεψαν, κάποιοι βρίσκονται ακόμα στη Συρία. Επίσης, υπάρχουν τουλάχιστον 7.000 άτομα που μοιράζονται την ίδια ιδεολογία με το ISIS και αποτελούν απειλή, είτε με τη μορφή τρομοκρατικών ενεργειών, είτε μέσω μετάβασης στη Συρία (για εκπαίδευση και μετεξέλιξή τους σε “ξένους μαχητές”)».
Αυτή η κατάσταση/ φαινόμενο, συνοψίζει ο κ. Κοέν, παρατηρείται σε γενικές γραμμές «στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες υπάρχει μεγάλη μουσουλμανική κοινότητα, με την πλειοψηφία να τάσσεται κατά του ISIS, αλλά μια μειοψηφία να το υποστηρίζει».
Η προσφυγική κρίση
Φτάνοντας στο ζήτημα της προσφυγικής κρίσης, ο κ. Κοέν τονίζει ότι προφανώς η συντριπτική πλειονότητα των προσφύγων είναι ακριβώς αυτό: Άνθρωποι από τη Συρία και το Ιράκ, οι οποίοι προσπαθούν να ξεφύγουν από το ISIS.
«Ωστόσο, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να υπάρχουν μεταξύ τους άτομα που στηρίζουν την οργάνωση. Επίσης, μπορεί υποστηρικτές του Ισλαμικού Κράτους από τη Μέση Ανατολή να εισέλθουν στην Ε.Ε. παριστάνοντας τους πρόσφυγες, δημιουργώντας τρομοκρατικούς πυρήνες. Έχουν την εκπαίδευση για να αποτελέσουν πολύ αποτελεσματικούς τρομοκράτες».
Οι επιδιώξεις του ISIS
Η γενικότερη εντύπωση που υπάρχει είναι ότι το ISIS, ειδικά μετά τις επιθέσεις του Νοεμβρίου, θα επιδιώξει και άλλα «high profile» πλήγματα τέτοιου τύπου. Ωστόσο, όπως εκτιμά ο κ. Κοέν, το νέο στρατηγικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί στην Ε.Ε. Λόγω της προσφυγικής κρίσης σημαίνει ότι μάλλον δεν ισχύει κάτι τέτοιο. «Εκτιμώ ότι θα ακολουθήσουν τακτικές “μοναχικών λύκων” (μεμονωμένων ατόμων ή ολιγάριθμων ομάδων που δρουν μόνοι), όπως στο Σαν Μπερναρντίνο και στο Charlie Hebdo. Το ISIS, ακόμα και αν έχει τη δυνατότητα να πραγματοποιήσει στρατηγικές επιθέσεις, δεν θα το κάνει βραχυπρόθεσμα επειδή έχει άλλες προτεραιότητες, λόγω της κατάστασης στη Συρία: Οι Ρώσοι χτυπούν και άλλες ομάδες/ οργανώσεις και όχι μόνο το ISIS. Επίσης, οι Αμερικανοί επικεντρώνονται στις οδούς και πηγές χρηματοδότησης του ISIS και όχι τις μάχιμες δυνάμεις. Πρόκειται για ένα είδος αμοιβαίας αποτροπής. Οπότε, εάν οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι πιέσουν περισσότερο, τότε μπορεί να δούμε περισσότερες επιθέσεις στρατηγικού τύπου. Προς το παρόν το ISIS έχει άλλες προτεραιότητες: τη διατήρηση των δυνατοτήτων και υποδομών του στη Συρία και το Ιράκ και την επέκτασή του στη Λιβύη».
Η Ελλάδα και οι επιπτώσεις του προσφυγικού στην Ε.Ε. από πλευράς ασφαλείας
Με την Ελλάδα να βρίσκεται στην «πρώτη γραμμή» της προσφυγικής κρίσης, τίθεται το εύλογο ερώτημα αν και κατά πόσον η χώρα μας κινδυνεύει στο πλαίσιο της νέας κατάστασης. Ωστόσο, ο κ. Κοέν εκτιμά ότι μάλλον δεν ισχύει κάτι τέτοιο. «Υπάρχει πιθανότητα να υπάρχουν μαχητές του ISIS στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή, ωστόσο αυτό που θέλουν είναι να προχωρήσουν σε χώρες- στόχους, όπως η Μ. Βρετανία, η Γαλλία και η Γερμανία, που αποτελούν ενεργά μέλη του συνασπισμού κατά του ISIS. Η Ελλάδα έχει στρατηγική σημασία, ως “πύλη”, αλλά δεν αποτελεί προς το παρόν στόχο».
Όσον αφορά στην Ε.Ε. ωστόσο, υπογραμμίζει πως τα δεδομένα έχουν αλλάξει, καθώς, αφ’ενός έχει αυξηθεί η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών ασφαλείας με διαμοιρασμό πληροφοριών και μεγαλύτερη έμφαση στην παρακολούθηση της online τζιχαντιστικής δραστηριότητας, ωστόσο η ζημιά, στο πλαίσιο του προσφυγικού, έχει ήδη γίνει: «Σε κάποια φάση μπορεί να υπάρξει κίνδυνος ριζοσπαστικοποίησης στις επόμενες, νεότερες γενιές προσφύγων. Πρέπει να τους δοθούν θετικές εναλλακτικές, μέσω πχ εκπαίδευσης, να τους δοθεί ελπίδα. Εάν δεν γίνει αυτό, υπάρχει κίνδυνος κάποιοι να ριζοσπαστικοποιηθούν. Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη, να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στον τομέα της ασφάλειας και έμφαση στο τεχνολογικό κομμάτι. Η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη για το χειρότερο. Ένα σημαντικό μάθημα για την Ε.Ε. έχει να κάνει με το φαινόμενο της υποκίνησης ενεργειών μέσω του Ίντερνετ. Η σχετική online δραστηριότητα πρέπει να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά- ενδεχομένως μέσω big data analytics».
