ΚΑΤΕΧΟΜΕΝΑ: Με ποσοστό 62,76%, ο Τουφάν Ερχιουρμάν επικράτησε του Ερσίν Τατάρ στις παράνομες «εκλογές» στα κατεχόμενα, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις σε Κύπρο, Τουρκία και διεθνές περιβάλλον.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Το αποτέλεσμα, που έρχεται σε μια περίοδο έντονων διπλωματικών ζυμώσεων, ερμηνεύεται από πολλούς ως αποδοκιμασία της γραμμής Τατάρ – ενός πολιτικού που ταυτίστηκε πλήρως με το αφήγημα της Άγκυρας για λύση δύο κρατών και απόλυτη εξάρτηση του ψευδοκράτους από την Τουρκία.
Η πενταετία Τατάρ σήμανε για τους Τουρκοκυπρίους οικονομική εξάρτηση, συγκεντρωτικό έλεγχο από την Άγκυρα και οριστική απομάκρυνση από κάθε ομοσπονδιακό ορίζοντα. Η ψήφος στον Ερχιουρμάν, ωστόσο, δεν σημαίνει αυτόματα επιστροφή στις συνομιλίες, αλλά υποδηλώνει κόπωση απέναντι στην «κηδεμονία» της Τουρκίας.
Οι πρώτες δηλώσεις Ερχιουρμάν
Στην πρώτη του εμφάνιση, στο πάρκο Κιζιλμπάς της κατεχόμενης Λευκωσίας, ο Ερχιουρμάν μίλησε για «νίκη όλων των πολιτών ανεξαρτήτως καταγωγής» και για «εποχή αδελφοσύνης». Παρά τη ρητορική του ενωτικού χαρακτήρα, απέφυγε να πάρει θέση για τη μορφή λύσης του Κυπριακού, προτιμώντας να δηλώσει ότι «σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής θα υπάρχει συνεννόηση με την Τουρκία».
Η δήλωση αυτή, ερμηνεύτηκε από αναλυτές ως σαφές μήνυμα ότι ο νέος «ηγέτης» δεν θα συγκρουστεί με την Άγκυρα, τουλάχιστον στο ξεκίνημα της θητείας του. Όπως σχολίασε στο Βήμα Ορθοδοξίας διεθνής αναλυτής με έδρα τη Βιέτσια, «ο Ερχιουρμάν γνωρίζει ότι το 70% των πόρων του ψευδοκράτους προέρχεται από τον τουρκικό προϋπολογισμό· χωρίς οικονομική αυτονομία, καμία πολιτική διαφοροποίηση δεν μπορεί να σταθεί».
Bugün Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde gerçekleşen seçimlerde resmî olmayan sonuçlara göre Cumhurbaşkanı seçilen Sayın Tufan Erhürman’ı tebrik ediyorum.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin sahip olduğu demokratik olgunluğu bir kez daha gösteren, Kıbrıs Türkü kardeşlerimizin…
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) October 19, 2025
Οι αντιδράσεις στην Τουρκία
Το Anadolu Agency μετέδωσε πως ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συνεχάρη τον Ερχιουρμάν «εκ μέρους του τουρκικού λαού», ευχόμενος η εκλογή του να είναι «ωφέλιμη για τα δύο αδελφά κράτη». Το τουρκικό πρακτορείο τόνισε ότι «η Άγκυρα θα συνεχίσει να στηρίζει τον αγώνα των Τουρκοκυπρίων για διεθνή αναγνώριση». Παρόμοιο ύφος είχαν και τα ρεπορτάζ της εφημερίδας Hürriyet, που σημείωσε πως «ο νέος ηγέτης των Τουρκοκυπρίων δεν πρόκειται να απομακρυνθεί από το στρατηγικό όραμα του έθνους».
Αντίθετα, η Cumhuriyet επισήμανε ότι το αποτέλεσμα «αντικατοπτρίζει κόπωση και αντίδραση στην υπερβολική εμπλοκή της Άγκυρας στα εσωτερικά των Τουρκοκυπρίων». Το φιλοκυβερνητικό Sabahεπέλεξε πιο ήπιους τόνους, κάνοντας λόγο για «ομαλή δημοκρατική διαδικασία» και «μεταβατική περίοδο προσαρμογής».
Στον αντίποδα, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ηγέτης του MHP και κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, κάλεσε το ψευδοκράτος να «ξεπεράσει τις αυταπάτες» και να ενωθεί πλήρως με την Τουρκία, χαρακτηρίζοντας τις εκλογές «μη αντιπροσωπευτικές» λόγω χαμηλής συμμετοχής.
Τι γράφουν τα διεθνή μέσα ενημέρωσης
Το Reuters έκανε λόγο για «ήττα του εκλεκτού της Άγκυρας» και «σημάδι κόπωσης από την τουρκική επιρροή». Το BBC υπογράμμισε ότι η νίκη Ερχιουρμάν «ανοίγει ένα μικρό παράθυρο ελπίδας για επαναπροσέγγιση, χωρίς ωστόσο να αλλάζει τα δεδομένα της κατοχής».
Η Le Monde μίλησε για «νίκη ήπιου ρεαλισμού», ενώ η Frankfurter Allgemeine Zeitung εστίασε στο γεγονός ότι «ο νέος ηγέτης είναι προϊόν του ακαδημαϊκού χώρου, και όχι της γραμμής των στρατιωτικών».
Ο Guardian προειδοποίησε ότι «ο Ερχιουρμάν θα χρειαστεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις πιέσεις της Άγκυρας και στις προσδοκίες της διεθνούς κοινότητας». Το Politico Europe σημείωσε ότι «η Άγκυρα ίσως αξιοποιήσει το αποτέλεσμα ως άλλοθι για μερική αλλαγή τόνου, χωρίς όμως ουσιαστική μετατόπιση πολιτικής».
Οι αντιδράσεις στην Κύπρο
Ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, δήλωσε ότι είναι έτοιμος «να συναντήσει τον κ. Ερχιουρμάν υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών», εφόσον υπάρξει πρόθεση για ουσιαστικό διάλογο.
Η Πρόεδρος της Βουλής Αννίτα Δημητρίου, μιλώντας στη δημόσια τηλεόραση, χαρακτήρισε το αποτέλεσμα «απόρριψη της λύσης δύο κρατών» και «μήνυμα ότι οι Τουρκοκύπριοι επιθυμούν να βρουν ξανά κοινό βηματισμό με τους Ελληνοκύπριους».
Ο γενικός γραμματέας του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, επεσήμανε ότι «η ψήφος Ερχιουρμάν δείχνει ότι η τουρκοκυπριακή κοινότητα παραμένει προσανατολισμένη στην ομοσπονδιακή λύση, παρά τα εμπόδια που θέτει η Άγκυρα».
Οι εκτιμήσεις των διεθνών αναλυτών
Σύμφωνα με τον Τούρκο πολιτικό επιστήμονα Σονέρ Τσαγαπτάι, «η Άγκυρα δεν θα αλλάξει ουσία· απλώς θα προσαρμόσει το ύφος της». Αντίστοιχα, ο Κύπριος αναλυτής Χαράλαμπος Χρυσοστόμου εκτιμά ότι «η Τουρκία θέλει να προβάλλει ένα ήπιο πρόσωπο στη διεθνή σκηνή, ενόψει και των επαφών με την Ε.Ε. για το προσφυγικό και την ενέργεια».
Η δημοσιογράφος Σουζάν Φρέιζερ του Associated Press υπογράμμισε ότι «η εκλογή Ερχιουρμάν μπορεί να δώσει αφορμή για μια νέα διερευνητική διαδικασία του ΟΗΕ, ωστόσο η ουσία παραμένει στα χέρια της Άγκυρας».
Οι δηλώσεις της Λευκωσίας και ο ρόλος του ΟΗΕ
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, φέρεται να εξετάζει νέα συνάντηση των ηγετών των δύο κοινοτήτων, με τη μεσολάβηση της ειδικής απεσταλμένης Μαρίας Άνχελα Ολγκίν Κουεγιάρ, ώστε να διαπιστωθεί αν υπάρχει κοινό έδαφος.
Η Κυπριακή Δημοκρατία, όπως τόνισε το Υπουργείο Εξωτερικών, «παραμένει προσηλωμένη στη λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας και στην ανάγκη να τερματιστούν οι τουρκικές παραβιάσεις στο νησί».
Το πραγματικό ερώτημα
Πέρα από τους τίτλους των εφημερίδων και τις δηλώσεις συγχαρητηρίων, το ουσιαστικό ερώτημα παραμένει αν η Τουρκία θα επιτρέψει μια πραγματική διαδικασία επανέναρξης συνομιλιών.
Η Άγκυρα ίσως χρησιμοποιήσει τον Ερχιουρμάν για να «μαλακώσει» την εικόνα της διεθνώς, χωρίς να εγκαταλείψει την πολιτική της στρατιωτικής κατοχής.
Ο Ερχιουρμάν, από την πλευρά του, καλείται να αποδείξει αν μπορεί να λειτουργήσει ως ανεξάρτητος συνομιλητής ή αν θα αποτελέσει ακόμη έναν κρίκο στην αλυσίδα της τουρκικής επιρροής.
Όπως χαρακτηριστικά σχολίασε στο τέλος της ανάλυσής του ο πολιτικός αναλυτής Ανδρέας Πασχαλίδης:
«Η ψήφος των Τουρκοκυπρίων δεν είναι επανάσταση· είναι ένα προσεκτικό μήνυμα αξιοπρέπειας. Το αν θα το ακούσει η Άγκυρα, θα το δείξει η πράξη».
Μέχρι τότε, οι διεθνείς διπλωματικές κάμερες στρέφονται ξανά στη Μεγαλόνησο, περιμένοντας να δουν αν η «νίκη του μετριοπαθούς» θα μεταφραστεί σε βήμα για ειρήνη — ή αν απλώς άλλαξε το πρόσωπο, όχι η πολιτική.
