Σε μια εξαιρετικά ασυνήθιστη και ιστορικής σημασίας κίνηση, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, φέρεται να έχει υποδείξει τρεις ανώτερους σιίτες κληρικούς ως πιθανούς διαδόχους του, σε περίπτωση που χάσει τη ζωή του κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης με το Ισραήλ
Σύμφωνα με τρεις Ιρανούς αξιωματούχους που έχουν γνώση των σχεδίων και τους επικαλούνται οι New York Times, η απόφαση αυτή έχει κοινοποιηθεί στο Συμβούλιο των Ειδικών, το όργανο που είναι θεσμικά υπεύθυνο για την επιλογή του νέου ανώτατου ηγέτη.
Η ενέργεια του Χαμενεΐ ερμηνεύεται ως προσπάθεια διασφάλισης της πολιτειακής συνέχειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας σε περίπτωση απώλειας της ανώτατης ηγεσίας, καθώς οι φόβοι για στοχευμένη δολοφονία του ίδιου ή άλλων κορυφαίων στελεχών έχουν ενταθεί μετά την αιφνιδιαστική επίθεση του Ισραήλ.
Η διαδικασία επιλογής ανώτατου ηγέτη στο Ιράν είναι, υπό φυσιολογικές συνθήκες, μακρά και περίπλοκη, με πολλαπλούς κύκλους διαβουλεύσεων μεταξύ των ισχυρών κληρικών. Ωστόσο, αυτή τη φορά, ο Χαμενεΐ φέρεται να έχει δώσει εντολή για άμεση και γρήγορη απόφαση, ώστε να αποφευχθεί πολιτικό κενό. Πρόκειται για την πρώτη φορά από την ίδρυση της Ισλαμικής Δημοκρατίας που υφίσταται τέτοια προληπτική καθοδήγηση από εν ενεργεία ανώτατο ηγέτη.
Είναι χαρακτηριστικό ότι από τη λίστα του Χαμενεΐ απουσιάζει ο γιος του, Μοτζταμπά Χαμενεΐ, ο οποίος στο παρελθόν είχε συζητηθεί ως πιθανός διάδοχος.
Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι η επιλογή των τριών υποψηφίων έγινε με μοναδικό κριτήριο τη σταθερότητα του κράτους και την επιβίωση του θεσμού του Βελιγιατί Φακίχ, του κορυφαίου αξιώματος του θεοκρατικού συστήματος του Ιράν. Ο Χαμενεΐ, ο οποίος ηγείται της χώρας εδώ και 35 χρόνια, διατηρεί τον πλήρη έλεγχο του στρατού, της δικαιοσύνης, της κυβέρνησης και της νομοθετικής εξουσίας.
Όπως σχολίασε ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Βάλι Νασρ, «το γεγονός ότι δόθηκαν ονόματα υποψηφίων εν ζωή του ηγέτη, και εν μέσω πολέμου, δείχνει την κρισιμότητα της κατάστασης αλλά και τη θεσμική ωριμότητα ενός καθεστώτος που θέλει να διατηρήσει τον έλεγχο πάση θυσία».
Παρότι δεν έχουν διαρρεύσει επίσημα τα ονόματα των τριών κληρικών, η ανακοίνωση στο εσωτερικό του ιρανικού συστήματος έχει ήδη ενεργοποιήσει τους μηχανισμούς μετάβασης και τον απαραίτητο θεσμικό σχεδιασμό, σε περίπτωση απώλειας του Χαμενεΐ.
Η εξέλιξη αυτή έρχεται σε ένα περιβάλλον ακραίας έντασης και αστάθειας, με τη σύγκρουση με το Ισραήλ να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, την Τεχεράνη να δέχεται συνεχή χτυπήματα, και το Ιράν να ανησυχεί πλέον ανοιχτά για την ενδεχόμενη εμπλοκή των ΗΠΑ, που διαθέτουν την στρατιωτική ισχύ για πλήγματα σε υπόγειες εγκαταστάσεις όπως το Φορντό.
Ο Χαμενεΐ έχει ήδη καταφύγει σε πιο προστατευμένο σημείο, αποφεύγοντας κάθε είδους ψηφιακή επικοινωνία και παραμένοντας σε διαρκή επαφή με τον στενό του κύκλο μέσω φυσικών διαμεσολαβητών
