ΕΡΝΤΟΓΑΝ: Η Ανατολική Μεσόγειος έχει μετατραπεί σε πεδίο ανοιχτής γεωπολιτικής αντιπαράθεσης, με την Τουρκία να υψώνει νέα εμπόδια σε δύο στρατηγικά έργα που αλλάζουν τον χάρτη της ενεργειακής και ψηφιακής διασυνδεσιμότητας: την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Κύπρου – Ισραήλ (GSI) και το τηλεπικοινωνιακό καλώδιο East to Med Data Corridor (EMC) που συνδέει τη Σαουδική Αραβία με την Ευρώπη.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Όπως αποκάλυψαν διεθνείς αναλυτές μιλώντας στο tilegrafimanews.gr, οι κινήσεις της Άγκυρας δεν περιορίζονται σε δηλώσεις ή χάρτες, αλλά περνούν στην πράξη με παρενοχλήσεις ερευνητικών πλοίων, έκδοση αντι-NAVTEX και ενεργή παρουσία ναυτικών δυνάμεων στις επίμαχες θαλάσσιες ζώνες.
Ηλεκτρική διασύνδεση GSI – Στρατηγική ανάσα για την Κύπρο
Το GSI αποτελεί το μεγαλύτερο έργο υποθαλάσσιας ηλεκτρικής διασύνδεσης που έχει αναλάβει ο ΑΔΜΗΕ, με χρηματοδότηση 657 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ανάδοχο τη γαλλική Nexans. Στόχος είναι η άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου και η δημιουργία ενός ασφαλούς διαδρόμου μεταφοράς ενέργειας από Ισραήλ και Κύπρο προς την Ευρώπη.
Ωστόσο, από τον Ιούλιο του 2024 οι θαλάσσιες έρευνες έχουν «παγώσει» λόγω τουρκικών παρεμβάσεων στην περιοχή Καρπάθου – Κάσου. Η ΡΑΕΚ στην Κύπρο καθυστερεί την έγκριση των αναγκαίων κονδυλίων, ενώ ο υπουργός Οικονομικών της χώρας εκφράζει δημόσια επιφυλάξεις. Η Nexans, πιεζόμενη από τους μετόχους της, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να μεταφέρει τον εξοπλισμό σε άλλα έργα.
Τηλεπικοινωνιακό καλώδιο EMC – Η «ψηφιακή λεωφόρος» υπό απειλή
Το EMC, προϋπολογισμού 850 εκατ. ευρώ, κατασκευάζεται από κοινοπραξία υπό τη Saudi Telecom, με τη συμμετοχή της ΔΕΗ κατά 20%. Το καλώδιο αυτό, όπως μεταδίδει το Reuters, θεωρείται κομβικό για τη διασύνδεση Ευρώπης και Μέσης Ανατολής, αλλά η Τουρκία επιχειρεί να επαναχαράξει τη διαδρομή του επικαλούμενη μονομερώς «τουρκική υφαλοκρηπίδα».
Το ερευνητικό πλοίο «Fugro Gauss», που επιχειρούσε με άδεια του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής νοτίως της Κύπρου, δέχθηκε τουρκική παρενόχληση, με αποτέλεσμα να αναβληθούν εργασίες χαρτογράφησης του βυθού.
Πώς βλέπουν οι διεθνείς αναλυτές τη στρατηγική της Άγκυρας
Διεθνείς αναλυτές που μίλησαν στο tilegrafimanews.gr εκτιμούν ότι η Τουρκία εφαρμόζει μια «διπλή τακτική»:
1. Αποτροπή έργων που εδραιώνουν άξονα Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
2. Επιβολή τετελεσμένων, όπως η σχεδιαζόμενη ηλεκτρική διασύνδεση με τα κατεχόμενα της Κύπρου.
Σύμφωνα με το BBC, τέτοιου είδους κινήσεις εντάσσονται σε μια ευρύτερη στρατηγική της Άγκυρας να αποκτήσει ρόλο «ρυθμιστή» στις υποδομές της περιοχής, ακόμη και σε έργα στα οποία δεν συμμετέχει άμεσα.
Οι αντιδράσεις και τα διπλωματικά διλήμματα
Η Ουάσιγκτον, σύμφωνα με ανάλυση του Al Jazeera, τηρεί «χαμηλό προφίλ» αποφεύγοντας δημόσιες δηλώσεις, αν και σε διπλωματικές επαφές εκφράζει στήριξη στα έργα. Το Ισραήλ, εταίρος του GSI, εξετάζει εναλλακτικές μέσω του διαδρόμου IMEC, με άμεση διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου, γεγονός που μπορεί να παρακάμψει την ελληνική συμμετοχή.
Στην Ευρώπη, η καθυστέρηση λήψης αποφάσεων δημιουργεί κλίμα αβεβαιότητας. Η Κομισιόν επιδιώκει να διατηρήσει το έργο «ζωντανό», αλλά χωρίς ρυθμιστικές εγκρίσεις από την Κύπρο και χωρίς σταθερό γεωπολιτικό περιβάλλον, η πρόοδος παραμένει επισφαλής.
Πιθανά σενάρια
Οι αναλυτές καταγράφουν τρία βασικά σενάρια για το μέλλον των έργων:
• Συντονισμένη πολιτική πίεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ με στήριξη της Ε.Ε. για απρόσκοπτη υλοποίηση.
• Τμηματική υλοποίηση με αλλαγές στη διαδρομή ώστε να παρακαμφθούν επίμαχες περιοχές.
• Αναστολή ή ματαίωση, με την Τουρκία να πετυχαίνει τον στόχο της καθυστέρησης και διάσπασης των εταίρων.
Τα έργα GSI και EMC δεν είναι απλώς τεχνικά έργα υποδομής· είναι κόμβοι γεωπολιτικής σημασίας. Όπως σχολιάζουν οι διεθνείς αναλυτές στο tilegrafimanews.gr, η επιτυχία ή η αποτυχία τους θα αποτελέσει δείκτη για το κατά πόσο η Ευρώπη και οι περιφερειακοί της εταίροι μπορούν να υπερασπιστούν τα στρατηγικά τους συμφέροντα απέναντι σε αναθεωρητικές πιέσεις.
Η Τουρκία, μεθοδικά και πολυεπίπεδα, επιχειρεί να «κόψει» τόσο τα καλώδια όσο και τις «γέφυρες» συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Η απάντηση θα κριθεί σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο – και ο χρόνος μετρά αντίστροφα.