Ποιος θα διαδεχθεί την Κριστίν Λαγκάρντ – Τα σενάρια για την ΕΚΤ, η «γαλλική διάσταση» και η θέση του Γιάννη Στουρνάρα
Ρεπορτάζ: Παντελής Χαριτάκης
Το ερώτημα της διαδοχής της Κριστίν Λαγκάρντ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει αρχίσει ήδη να απασχολεί το ευρωπαϊκό οικονομικό και πολιτικό παρασκήνιο.
Αν και η θητεία της Γαλλίδας προέδρου λήγει το καλοκαίρι του 2027, η συζήτηση έχει φουντώσει από νωρίς, όχι μόνο λόγω των ισορροπιών ισχύος στην Ευρωζώνη, αλλά και εξαιτίας των σεναρίων που τη φέρουν να εξετάζει –τουλάχιστον σε επίπεδο προσώπων του περιβάλλοντός της– πιθανή υποψηφιότητα για την Προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας.
Η ίδια έχει απορρίψει κατηγορηματικά αυτή την προοπτική, ωστόσο η πολιτική της προέλευση, η ευρύτερη αποδοχή της εντός Γαλλίας και η πιθανή αποχώρηση του Εμανουέλ Μακρόν μετά τη λήξη της θητείας του, τροφοδοτούν τη φημολογία. «Η Λαγκάρντ έχει μια σπάνια ικανότητα να ισορροπεί ανάμεσα στην πολιτική και τη νομισματική ορθοδοξία», σημειώνει το Politico Europe, υπογραμμίζοντας πως «το όνομά της θα βρίσκεται πάντα στο τραπέζι κάθε σημαντικής ευρωπαϊκής ή γαλλικής εξίσωσης».
Η μάχη των διαδόχων
Στους διαδρόμους της Φρανκφούρτης, η συζήτηση έχει ήδη ανοίξει. Το επικρατέστερο όνομα που ακούγεται για τη διαδοχή της είναι ο Ισπανός οικονομολόγος Πάμπλο Ερνάντες ντε Κος, πρώην επικεφαλής της Ισπανικής Κεντρικής Τράπεζας και νυν γενικός διευθυντής της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών (BIS) στη Βασιλεία. Θεωρείται ένας από τους πλέον έμπειρους και τεχνοκρατικά καταρτισμένους τραπεζίτες της Ευρώπης, με ρόλο-κλειδί στη χάραξη πολιτικών κατά την περίοδο της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής αναταραχής.
Η BIS, της οποίας ηγείται, έχει τοποθετηθεί ανοιχτά για τους κινδύνους της υπερχρέωσης και των γεωοικονομικών εντάσεων, ιδίως μετά τη δασμολογική πολιτική των ΗΠΑ επί Ντόναλντ Τραμπ και τη νομισματική «αυτονόμηση» της Κίνας. Όπως σχολίασε το Financial Times, «η BIS του ντε Κος λειτουργεί σαν επιτελείο πρόβλεψης κρίσεων σε μια εποχή που τα νομίσματα συνδέονται περισσότερο με τη γεωπολιτική παρά με τους δείκτες πληθωρισμού».
Εκτός από τον ντε Κος, αναλυτές δεν αποκλείουν να υπάρξει κίνηση υποψηφιότητας από χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, όπως η Ολλανδία ή η Γερμανία, με στόχο να αποκατασταθεί η «ισορροπία» μετά τις γαλλοϊταλικές ηγεσίες Ντράγκι και Λαγκάρντ. Ήδη, ο πρόεδρος της Bundesbank, Γιόαχιμ Νάγκελ, αναφέρεται ανεπίσημα ως πιθανός υποψήφιος εφόσον δεν επιλεγεί για την προεδρία του Eurogroup το 2026.
Ο ρόλος του Γιάννη Στουρνάρα
Στο ελληνικό μέτωπο, το όνομα του Γιάννη Στουρνάρα επανέρχεται σταθερά σε σενάρια που τον θέλουν είτε ως πιθανό υποψήφιο για την αντιπροεδρία της ΕΚΤ, είτε –όπως θεωρεί ο ίδιος προτιμότερο– για τρίτη θητεία στην Τράπεζα της Ελλάδος. Η δεύτερη θητεία του λήγει τον Ιούνιο του 2026, ταυτόχρονα με τη λήξη της θητείας του Ισπανού αντιπροέδρου της ΕΚΤ, Λουίς ντε Γκίντος.
Η διεκδίκηση μιας ευρωπαϊκής θέσης δεν είναι αδύνατη, ωστόσο στο εσωτερικό της κυβέρνησης εκτιμάται ότι ο Έλληνας κεντρικός τραπεζίτης θα επιδιώξει να παραμείνει στην Αθήνα, εξασφαλίζοντας την πολιτική στήριξη του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Η απόφαση αυτή συνδέεται και με την επιθυμία της Αθήνας να διατηρήσει τη θεσμική σταθερότητα σε μια περίοδο όπου η ελληνική οικονομία αναμένεται να αναβαθμιστεί και σε επενδυτική βαθμίδα από περισσότερους διεθνείς οίκους.
Πάντως, στενοί συνεργάτες του κ. Στουρνάρα σημειώνουν ότι «παρακολουθεί τις διεργασίες στη Φρανκφούρτη και παραμένει σε ανοιχτή επικοινωνία με τους ομολόγους του», ενώ η πρόσφατη επίσκεψη του κ. Νάγκελ στην Αθήνα, με ιδιαίτερα θετικά σχόλια για την ελληνική οικονομία, θεωρήθηκε ενδεικτική των καλών ισορροπιών που διατηρεί ο διοικητής της ΤτΕ με τους εταίρους του Ευρωσυστήματος.
Πολιτικά παιχνίδια και εθνικά συμφέροντα
Η διαδοχή στην ΕΚΤ δεν είναι μια απλή τεχνοκρατική διαδικασία· κάθε χώρα επιδιώκει να τοποθετήσει πρόσωπο που θα εκπροσωπεί τις προτεραιότητές της. Η Γαλλία επιθυμεί να διατηρήσει την ηγεσία της τράπεζας ως αντίβαρο στη γερμανική δημοσιονομική αυστηρότητα. Η Ισπανία, μέσω του ντε Κος, προβάλλει το επιχείρημα της «νότιας συνοχής», ενώ η Γερμανία φλερτάρει με την ιδέα να επαναφέρει τη δική της σχολή σκέψης στην κορυφή του ευρωσυστήματος.
Η Ελλάδα, μετά από δεκαπέντε χρόνια δημοσιονομικών περιπετειών, προσπαθεί να εμφανιστεί ως αξιόπιστος συνομιλητής με τεχνοκρατική φωνή στα κέντρα αποφάσεων. Η διατήρηση του Στουρνάρα στο τιμόνι της Τράπεζας της Ελλάδος ενισχύει τη συνέχεια και τη θεσμική αξιοπιστία, ιδιαίτερα σε περίοδο αναδιάταξης ευρωπαϊκών ρόλων.
Η Γαλλία και το «παράθυρο» της Λαγκάρντ
Παρά τις διαψεύσεις της ίδιας, ο γαλλικός Τύπος –μεταξύ τους η Le Monde και η Le Figaro– επιμένει ότι η Κριστίν Λαγκάρντ «δεν έχει πει την τελευταία της λέξη» για τα πολιτικά πράγματα στη Γαλλία. Το ενδεχόμενο μιας μετακίνησής της προς την Προεδρία της Δημοκρατίας θεωρείται από ορισμένους πιθανό, ιδίως αν το κεντρώο μπλοκ που στήριξε τον Μακρόν αναζητήσει νέα φυσιογνωμία ευρείας αποδοχής.
Ακόμη κι αν κάτι τέτοιο δεν επιβεβαιωθεί, η παραμονή της στην ΕΚΤ μέχρι το 2027 θα είναι καθοριστική. Τα επόμενα χρόνια, η τράπεζα θα πρέπει να διαχειριστεί τη μετάβαση σε χαμηλότερα επιτόκια χωρίς να προκαλέσει νέα πληθωριστικά κύματα, να ελέγξει τη ρευστότητα των τραπεζών και να ισορροπήσει μεταξύ νομισματικής σύσφιγξης και δημοσιονομικής στήριξης των κρατών-μελών.
Το επόμενο ευρωπαϊκό «πόκερ»
Η μάχη για τη διαδοχή της Λαγκάρντ είναι στην πραγματικότητα μάχη επιρροής μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών οικονομιών. Οι διαπραγματεύσεις για τη νέα ηγεσία της ΕΚΤ θα συνδεθούν με άλλες κορυφαίες θέσεις των ευρωπαϊκών θεσμών – την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Κομισιόν και του Eurogroup.
Όπως σχολιάζει το Reuters, «η ΕΚΤ θα είναι το πεδίο όπου θα μετρηθεί η νέα ισορροπία ισχύος της Ευρώπης μετά το 2026». Οι πολιτικοί παράγοντες στις Βρυξέλλες αναγνωρίζουν πως η επιλογή δεν θα γίνει μόνο με οικονομικά κριτήρια αλλά και με γεωπολιτικούς συσχετισμούς: Βορράς – Νότος, Γερμανία – Γαλλία, παλαιά και νέα κράτη-μέλη.
Ανεξάρτητα από το αν η Κριστίν Λαγκάρντ παραμείνει ως το τέλος της θητείας της ή μετακινηθεί σε πολιτικό ρόλο, η συζήτηση για τη διάδοχή της αποκαλύπτει τη βαθιά πολιτικοποίηση των ευρωπαϊκών θεσμών. Ο Πάμπλο ντε Κος, ο Γιόαχιμ Νάγκελ και –υπό προϋποθέσεις– ο Γιάννης Στουρνάρας συνθέτουν την «τριάδα» που ήδη απασχολεί το παρασκήνιο της Φρανκφούρτης.
Η απόφαση, όταν έρθει, θα δείξει αν η Ευρώπη προκρίνει τη συνέχεια και την εμπειρία ή αν επιλέγει έναν νέο δρόμο πολιτικής εκπροσώπησης μέσα από το πιο τεχνοκρατικό ίδρυμα της Ένωσης.
Το μόνο βέβαιο είναι πως η ΕΚΤ, ο πραγματικός πυρήνας του ευρώ, παραμένει το «ιερό κέντρο βάρους» της ευρωπαϊκής οικονομίας — εκεί όπου, πολύ πριν από τις πολιτικές κάλπες, διαμορφώνεται η σταθερότητα και το μέλλον της ίδιας της Ένωσης.
