ΠΟΛΕΜΟΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Η συζήτηση για το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία περνά πλέον σε νέα, πιο ωμή φάση, καθώς οι πολιτικές και οικονομικές επιλογές της Ευρωπαϊκής Ένωσης συνδέονται όλο και πιο ανοιχτά με τη στρατιωτική έκβαση της σύγκρουσης.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης- tilegrafimanews.gr
Οι δηλώσεις του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν, ότι «η ΕΕ έχει συμφέρον να συνεχιστεί ο πόλεμος για να πάρει τα λεφτά της πίσω», έρχονται σε μια στιγμή που η κόπωση των κοινωνιών αυξάνεται, το μέτωπο παραμένει αιματηρό και η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο αλλάζει δραστικά τις ισορροπίες.
Το «πολεμικό δάνειο» των 90 δισ. και το ρήγμα εντός ΕΕ
Η πρόσφατη συμφωνία για νέο δάνειο προς το Κίεβο, με εγγύηση τον κοινοτικό προϋπολογισμό και τη συμμετοχή θεσμών όπως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ήρθε μετά την αποτυχία κατάσχεσης των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Το σχέδιο αυτό, που υποστηρίχθηκε έντονα από ορισμένες πρωτεύουσες, προσέκρουσε σε νομικούς και πολιτικούς φόβους, καθώς θα άνοιγε επικίνδυνο προηγούμενο για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Έτσι, η ΕΕ επέλεξε τη λύση του δανεισμού. Όμως, όπως σημειώνει ο Όρμπαν, ένα τέτοιο «πολεμικό δάνειο» δεν συνδέεται με την οικονομική ανάκαμψη της Ουκρανίας, αλλά με μια σαφή στρατιωτική προϋπόθεση: ήττα της Ρωσίας. Σε διαφορετική περίπτωση, το χρέος κινδυνεύει να μετατραπεί σε μόνιμη επιχορήγηση, επιβαρύνοντας τους Ευρωπαίους φορολογούμενους.
Οι αντιρρήσεις της Κεντρικής Ευρώπης
Η Ουγγαρία και η Σλοβακία, αλλά και σε πιο ήπιο τόνο η Τσεχία, εξασφάλισαν εξαιρέσεις και διατυπώνουν ανοιχτά ενστάσεις. Για τον Όρμπαν, η Ευρώπη εγκλωβίζεται σε μια λογική κλιμάκωσης, επειδή «όποιος δανείζει, θέλει να πάρει τα χρήματά του πίσω». Το επιχείρημα αυτό βρίσκει απήχηση σε κοινωνίες που βλέπουν τις τιμές ενέργειας, τον πληθωρισμό και τις αμυντικές δαπάνες να παραμένουν υψηλές, ενώ η ειρήνη μοιάζει μακρινή.
Το πεδίο των μαχών και το αδιέξοδο
Στο στρατιωτικό πεδίο, οι τελευταίοι μήνες χαρακτηρίζονται από φθορά και περιορισμένες μετακινήσεις γραμμών. Οι ουκρανικές δυνάμεις συνεχίζουν να στηρίζονται σε δυτικό εξοπλισμό και πληροφορίες του ΝΑΤΟ, όμως αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και πυρομαχικά. Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία, με αυξημένη πολεμική παραγωγή και στήριξη από τρίτες χώρες, επιμένει σε μια στρατηγική αντοχής.
Η Ρωσική Ομοσπονδία χαρακτηρίζει τον πόλεμο «σύγκρουση δι’ αντιπροσώπων» και προειδοποιεί ότι κάθε νέα χρηματοδότηση της Ουκρανίας βαθαίνει τη ρήξη με τη Δύση. Το αδιέξοδο στο μέτωπο ενισχύει τα πολιτικά ρήγματα εντός Ευρώπης.
Η Ουκρανία και η πίεση της επιβίωσης
Για το Κίεβο, η στήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ παραμένει ζωτικής σημασίας. Η ουκρανική κυβέρνηση, μέσω του Υπουργείου Άμυνας της Ουκρανίας, τονίζει ότι χωρίς συνεχή ροή πόρων και όπλων δεν μπορεί να διατηρηθεί η άμυνα. Ταυτόχρονα, όμως, η κοινωνία δοκιμάζεται από την παρατεταμένη επιστράτευση, τις καταστροφές υποδομών και την αβεβαιότητα για το μέλλον.
Η επιστροφή Τραμπ και το αμερικανικό «φρένο»
Καθοριστικός παράγοντας είναι πλέον η στάση των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει διαμηνύσει ότι δεν προτίθεται να συνεχίσει τη «λευκή επιταγή» προς την Ουκρανία, ζητώντας είτε διαπραγματεύσεις είτε δραστική μείωση της αμερικανικής εμπλοκής. Η αλλαγή γραμμής στον Λευκό Οίκο δημιουργεί νευρικότητα στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς η ΕΕ καλείται να σηκώσει μεγαλύτερο βάρος μόνη της.
Αναλυτές εκτιμούν ότι ο Τραμπ θα πιέσει για μια γρήγορη συμφωνία, ακόμα και με επώδυνους όρους για το Κίεβο, ώστε να «κλείσει» το μέτωπο και να επικεντρωθεί στις σχέσεις με την Κίνα. Αυτό το σενάριο εξηγεί και τη βιασύνη της ΕΕ να «κλειδώσει» χρηματοδότηση τώρα.
Ο φόβος μιας Ευρώπης σε διαρκή πόλεμο
Οι δηλώσεις Όρμπαν αγγίζουν ένα βαθύτερο άγχος: μήπως η Ευρώπη εγκλωβιστεί σε μια μακροχρόνια σύγκρουση χωρίς ξεκάθαρη στρατηγική εξόδου. Η συνεχής διοχέτευση πόρων, χωρίς ορατή προοπτική ειρήνης, εντείνει τον ευρωσκεπτικισμό και την πολιτική πόλωση.
Ταυτόχρονα, η ΕΕ προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στη στήριξη του διεθνούς δικαίου και στην προστασία των δικών της κοινωνιών. Το ερώτημα που κυριαρχεί πλέον δεν είναι μόνο πώς θα τελειώσει ο πόλεμος, αλλά ποιος θα πληρώσει τον λογαριασμό.
Το διακύβευμα της επόμενης μέρας
Με τον πόλεμο να μπαίνει στον τέταρτο χρόνο του και τη διεθνή συγκυρία να αλλάζει, η Ουκρανία μετατρέπεται σε κεντρικό πεδίο σύγκρουσης συμφερόντων: στρατιωτικών, οικονομικών και πολιτικών. Η στάση της ΕΕ, οι επιφυλάξεις χωρών όπως η Ουγγαρία, και η στροφή Τραμπ στις ΗΠΑ διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό μίγμα.
Το αν η Ευρώπη θα συνεχίσει σε τροχιά κλιμάκωσης ή θα αναζητήσει διπλωματική διέξοδο, θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της Ουκρανίας, αλλά και τον ίδιο τον ρόλο της ΕΕ σε έναν κόσμο που αλλάζει πιο βίαια και πιο γρήγορα από ποτέ.
