ΠΟΛΕΜΟΣ ΟΥΚΡΑΝΙΑ: Ούτε σκόπιμη υποψία, ούτε ερεβώδης προφητεία. Μάλλον απαισιόδοξη βεβαιότητα. Ολα συνηγορούν ότι απ’ άκρη σ’ άκρη η Ευρώπη μπαίνει σε τροχιά πολέμου.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
Όπως σημειώνει ο Δημήτρης Παγαδάκης στο protothema.gr, κανείς δεν γνωρίζει πότε θα ξεκινήσει αυτή η ολέθρια διαδρομή. Αύριο, σε λίγους μήνες, σε πέντε χρόνια; Το σίγουρο είναι ότι πλησιάζει. Με το ζοφερό ρόλοι της επικειμένης σύγκρουσης να μετρά αντίστροφα στη σκιά της ανάλυσης του Politico ότι το Κίεβο οδεύει προς την ήττα και ο Πούτιν είναι πιο κοντά από ποτέ στον στόχο του.
Δεν πρόκειται για ένα φρικιαστικό θρίλερ που φαντάστηκε κάποιο «γεράκι του πολέμου», που τρέφεται με αιματοχυσίες. Δεν είναι σενάριο για παρακμιακή ταινία τρόμου που εκπόνησε κάποιος ψυχωτικός πολεμοχαρής ρήτορας, από αυτούς που τα δεινά των ένοπλων συρράξεων «δικαιώνουν» το παραλήρημά τους. Κάθε άλλο. Εν προκειμένω, ο 76χρονος Ζοζέπ Μπορέλ δεν είναι κανένας έμπορος όπλων που χρησιμοποιεί εκφοβιστικά τεχνάσματα μάρκετινγκ για να πουλήσει την πραμάτεια του. Είναι ένας διαλλακτικός, μετριοπαθής και ψύχραιμος Ισπανός Σοσιαλιστής πολιτικός.
Με καθήκον σε έναν ταραγμένο κόσμο να προσγειώνει τους αιθεροβάμονες από τα σύννεφα των ψευδαισθήσεών τους. Ως εκ τούτου, έχοντας επίγνωση του τι λέει, το ξεφούρνισε. Με ανατριχιαστική απλότητα. Από το πόστο του ύπατου εκπρόσωπου της Ευρωπαϊκής Ενωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Ασφαλείας, εξέδωσε την περασμένη Τρίτη μια αυστηρή προειδοποίηση: «Ενας συμβατικός πόλεμος πλήρους κλίμακας στην Ευρώπη δεν είναι πλέον φαντασίωση», δήλωσε σχεδόν εφιαλτικά, με συνέπεια η Γηραιά Ηπειρος να αναρριγήσει σύγκορμη. Δικαίως.
Η αμείλικτη πραγματικότητα
Εδώ και περίπου 80 χρόνια, από το 1945, η Ευρώπη δεν έγινε ποτέ ξανά αυτόπτης μάρτυρας της συμφοράς ενός μεγάλου φονικού πολέμου. Τρεις και πλέον γενιές Ευρωπαίων πολιτών δεν βίωσαν ποτέ οδυνηρά και εκ του σύνεγγυς ένα τέτοιο καταστροφικό τοπίο. Επιβίωσαν σχετικά ανώδυνα από τη πυρηνική απειλή του Ψυχρού Πολέμου. Και ανάσαναν ανακουφισμένοι όταν αυτός τέλειωσε με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου. Εμελλε, όμως, την τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα να σημαδευτεί το ευρωπαϊκό έδαφός τους από την αιματηρή εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Μια αμείλικτη πραγματικότητα που έχει μπει κιόλας στον τρίτο χρόνο και την οποία κανείς Ευρωπαίος δεν μπορεί να αρνηθεί. Ούτε να σφαλίσει ερμητικά τα μάτια του απέναντι στην ωμή ρωσική βία. Λογικά οι άνθρωποι ανησυχούν. Από τη στιγμή που ο πόλεμος τριγυρίζει στη γειτονιά τους, γιατί να μη χτυπήσει σκληρά και τη δική τους πόρτα;
Πόσο μάλλον που η κρούση του κώδωνα του κινδύνου από τον επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας ήρθε να συντονιστεί με την ομιλία της πρόεδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου. Εκεί όπου, διόλου στο άσχετο, σημείωσε ότι «η απειλή του πολέμου μπορεί να μην είναι επικείμενη, αλλά δεν είναι αδύνατη». Προφανώς η επισήμανσή της δεν έφερε κατακλυσμιαίο πανικό, ικανό να δημιουργήσει υπαρξιακή κρίση για την κατάσταση ασφάλειας της Ευρώπης. Οσο να ’ναι, ξεσήκωσε θύελλα ανεκδήλωτης, για την ώρα, καχυποψίας. Σε στυλ απορίας «μην τυχόν και μας προετοιμάζουν για σύρραξη και δεν μας το λένε στα ίσα;».
Στο ίδιο μοτίβο ξεφύτρωσε και το ερώτημα: «Μήπως πρόκειται για αναγνώριση της εύθραυστης αμυντικής θέσης της Ευρώπης και την έλλειψη επαρκών πολεμικών μέσων εάν προκύψει δυνητικά ευρύτερη σύγκρουση;». Το πρόλαβε κι αυτό ο Μπορέλ. Τόνισε ευθαρσώς ότι «η αμερικανική ομπρέλα, στην οποία βασιζόμαστε από τον Ψυχρό Πόλεμο, μπορεί να μην είναι συνεχώς ανοιχτή». Αυτομάτως, ένα γενικότερο μούδιασμα ήρθε να προστεθεί στη μεγάλη αμηχανία που προκάλεσαν οι δηλώσεις του. Παρ’ όλα αυτά, στο στρατηγείο του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες το επίσημο επίπεδο συναγερμού δεν έχει αναβαθμιστεί σε υψηλότερη κατάσταση ετοιμότητας. Τίποτε, όμως, δεν μπορεί να αποκλειστεί προσεχώς, ψιθυρίζουν οι αξιωματούχοι της Συμμαχίας. Ευλόγως. Διότι όταν μιλά κανείς για πόλεμο στην Ευρώπη περιγράφει δυσοίωνα την έναρξη ενός Γ’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η γερμανική ταξιαρχία
Ηδη από τη μεριά τους αρκετοί Ευρωπαίοι ανώτατοι στρατιωτικοί με την τσεκουράτη γλώσσα τους ενημερώνουν προκαταβολικά τις κυβερνήσεις και τον λαό των χωρών τους για την επερχόμενη απειλή που μπορεί δραματικά να ενεργοποιηθεί. Ο ανώτατος διοικητής των σουηδικών Ενόπλων Δυνάμεων απευθύνθηκε δημοσίως στους συμπατριώτες προτρέποντάς τους να «προετοιμαστούν ψυχικά για πόλεμο». Ο Πολωνός ομόλογός του διακήρυξε ανοιχτά ότι «η Ρωσία αψηφά τη λογική, άρα πρέπει να είμαστε έτοιμοι για οποιοδήποτε επιθετικό εκ μέρους της σενάριο». Ο μπαρουτοκαπνισμένος σε Ιράκ και Αφγανιστάν στρατηγός Πάτρικ Σάντερς, ο αρχηγός του Στρατού του Ηνωμένου Βασιλείου, κάλεσε την κυβέρνηση να «κινητοποιήσει το έθνος» για να προετοιμαστεί για πόλεμο με τη Ρωσία.
Ακόμη και ο Γερμανός υπουργός Αμυνας, ο σοσιαλδημοκράτης Μπόρις Πιστόριους, εκτιμά ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να επιτεθεί στο ΝΑΤΟ σε 5-8 χρόνια από σήμερα. Και πρωτοφανώς για τα μεταπολεμικά δεδομένα του στρατηγικού δόγματος της χώρας του προχωρά σε μια χωρίς προηγούμενο κίνηση, στέλνει μια ταξιαρχία της Μπούντεσβερ με 4.800 Γερμανούς στρατιώτες για μόνιμη εγκατάσταση και πλήρη προσεχώς επιχειρησιακή ικανότητα σε απόσταση μόλις 100 χλμ. από τα δυτικά σύνορα της Ρωσίας, στο έδαφος της νατοϊκής Λιθουανίας. Σε μια χώρα που μαζί με τις άλλες δύο βαλτικές δημοκρατίες, Εσθονία και Λετονία, ποδοπατήθηκε επί μισό αιώνα από την κατοχική σοβιετική μπότα. Και σήμερα τρέμουν μην ξανασυνθλιβούν κάτω από την καταπιεστική τραχιά φτέρνα της Ρωσίας.
Είτε με στολές με σιρίτια και παράσημα, είτε με κοστούμια και γραβάτες, αυτοί οι Ευρωπαίοι στρατιωτικοί και πολικοί δεν είναι τίποτα επαγγελματίες τρομολάγνοι. Δεν σπέρνουν, χάριν γούστου, άγχος και φόβο στους συμπατριώτες τους. Κάθονται σε αναμμένα καρφιά καθώς οσφραίνονται μπαρούτι στον αέρα που φυσά από το πολεμικό μέτωπο της Ουκρανίας. Τα μαντάτα από το αντιστεκόμενο Κίεβο δεν είναι ενθαρρυντικά. Ο στριμωγμένος Βολοντίμιρ Ζελένσκι εκλιπαρεί τους Δυτικούς για μεγαλύτερη εξοπλιστική αλληλεγγύη στην άμυνα της χώρας του. Κάτι οι δισταγμοί του Βερολίνου να εξοπλίσει την αμυνομένη χώρα με γερμανικούς πυραύλους «Taurus», κάτι το τρενάρισμα του υπό ρεπουμπλικανικό έλεγχο Κογκρέσου να εγκρίνει την πρόσθετη αμερικανική χρηματοδότηση έκτακτης ανάγκης, έχουν ως αποτέλεσμα τα οπλικά αποθέματα της χώρας να εξαντλούνται πολύ γρήγορα.
Εξαρτημένος από τη Δυτική υποστήριξη, ο Ουκρανός πρόεδρος φανέρωσε τη δυσαρέσκειά του για την αδυναμία άμεσης παράδοσης εκ μέρους της υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων, κατά την ομιλία του μέσω βίντεο προχθές από το βήμα του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. Η προμήθεια πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς από το λεγόμενο Τρίγωνο της Βαϊμάρης (Μακρόν, Σολτς, Τουσκ) συμφωνήθηκε μόλις προ 20 ημερών. Και θα πάρει χρόνο για να φτάσουν έτοιμοι για χρήση στη Ουκρανία, γεγονός που αποκαρδιώνει τον Ζελένσκι. Στην οθόνη της συνεδριακής αίθουσας στους Δελφούς διακρινόταν επίσης μια νευρικότητα στο βλέμμα του όταν αγόρευε με συστολή για τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον ερχόμενο Νοέμβριο, οι οποίες πιθανότατα θα καθορίσουν τη μοίρα της χώρας του.
Τα σχέδια του Κρεμλίνου
Από την άλλη, όσο βαλτώνει ο ανελέητος πόλεμος στην Ουκρανία τόσο η θλιβερή στασιμότητά του χαρίζει στην αχανή Ρωσία την ευκαιρία να αναπληρώσει τα αποθέματά της σε στρατιωτικό και ανθρώπινο υλικό. Εξάλλου, είναι πια κοινή πεποίθηση στη Δύση ότι η βάναυσα επιθετική Μόσχα, παρά τις φθορές της στο μέτωπο και τις οικονομικές απώλειες από τα αντίποινα Δυτικών κυρώσεων, αποδεικνύεται πιο ανθεκτική απ’ ό,τι αναμενόταν. Στο απευκταίο σενάριο που ο Πούτιν κατισχύσει επί της ανεξάρτητης και κυρίαρχης Ουκρανίας και τη μετατρέψει σε ένα κατεχόμενο κράτος-μαριονέτα θεωρείται βάσιμα ότι θα ανοίξει περαιτέρω η βουλιμική όρεξή του. Ο ίδιος, άλλωστε, έχει κατ’ επανάληψη πει ότι η μεγαλύτερη καταστροφή του 20ού αιώνα ήταν η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Ωστόσο ονειρεύεται υπό το σκήπτρο του την αναβίωση μιας αυταρχικής, εθνικιστικής και βίαιης τσαρικής ρωσικής αυτοκρατορίας, η οποία στα χρόνια της κυριαρχίας εξορμούσε επιθετικά όπου μυριζόταν αδυναμία. Σαν τους σαρκοφάγους γύπες και τις ύαινες που χορταίνουν με ψοφίμια.
Πίσω εξάλλου από τα χοντρά τείχη του Κρεμλίνου ξεδιπλώνονται μαξιμαλιστικά σχέδια ανατροπής της ισορροπίας και αναδιαμόρφωσης της πολιτικής τάξης της Ευρώπης. Κρίνεται ότι η υπερφιλόδοξη για τα μεγαλεία υπερδύναμης Ρωσία θα επέμβει άγρια όπου πιστεύει ότι διακυβεύεται ο δικός της Lebensraum, ο «ζωτικός της χώρος», στον οποίο καχύποπτα θεωρεί ότι εξυφαίνονται αντιρωσικές συνωμοσίες που μαγειρεύονται από ξένες παρεμβάσεις. Εν ολίγοις, από το εχθρικό ΝΑΤΟ. Στο οποίο είχε κιόλας κηρύvξει τον πόλεμο ο Πούτιν με την ομιλία του στη διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, τον Φεβρουάριο του 2007. Ενόσω οι Δυτικοί αξιωματούχοι στο ακροατήριο ευδαιμονικά μισοκοιμισμένοι από τη διφορούμενη γλώσσα του πρώην ΚGBίτη δεν πήραν τίποτε χαμπάρι, χάβοντας τότε το βολικό παραμύθι που τους πλασάριζε περί της ανίσχυρης, φιλειρηνικής Ρωσίας.
Οταν ξύπνησαν αιφνιδιασμένοι, μόλις ενάμιση χρόνο μετά, τα ρωσικά τανκς είχαν διαβεί τα σύνορα μπαίνοντας στις περιοχές της Γεωργίας, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας. Επτά χρόνια αργότερα, η Ρωσία προσάρτησε στρατιωτικά την ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας και εδαφικά τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας. Μέχρι που ήρθε τον Φεβρουάριο του 2022 η πλήρους κλίμακας στυγνή εισβολή της στην Ουκρανία. Είχαν προηγηθεί οι πλαστές, ψευδείς και ανακριβείς αφηγήσεις του Πούτιν που νανούριζαν τις ευρωπαϊκές ηγεσίες, η πιο εφησυχασμένη μερίδα των οποίων χαλάρωνε τυλιγμένη στις ζεστές κουβέρτες του φθηνού ρωσικού ενεργειακού εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Επώδυνη έκπληξη, όμως, με επαναλαμβανόμενη εξαπάτηση παύει να είναι σύμπτωση. Αναπόδραστα, ένας τύπος με τσαρικό μανδύα που δεν έχει καμιά μπέσα το ’χει μάλλον προμελετημένο να εξαπλωθεί κατακτητικά.
Γιατί όχι με μια στρατιωτική επέμβαση στη Μολδαβία ή με μια άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ που περιβάλλεται από τη Λιθουανία και την Πολωνία; Με σκοπό να αναπτύξει στο έδαφός του πυραύλους ικανούς να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές. Και ακόμη με πιθανή ρωσική περικύκλωση, αποκλεισμό και αποσταθεροποίηση των χωρών της Βαλτικής, καθώς και μια απειλητική έξοδο του ρωσικού στόλου στη Βόρεια Θάλασσα και υπερτάσεις πολεμικών αεροσκαφών προς εκφοβισμό των νέων μελών του ΝΑΤΟ, της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Το ερώτημα που αναδύεται στις ενδεχόμενες αυτές προκλήσεις είναι πώς θα απαντήσει η Ατλαντική Συμμαχία. Θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια να παρακολουθεί τις ρωσικές μιλιταριστικές παρελάσεις σε νατοϊκά εδάφη ή θα αντιδράσει; Αυτά αναλογίζονται οι Ευρωπαίοι και τους πιάνει σύγκρυο.
Εξαρτημένος από τη Δυτική υποστήριξη, ο Ουκρανός πρόεδρος φανέρωσε τη δυσαρέσκειά του για την αδυναμία άμεσης παράδοσης εκ μέρους της υπερσύγχρονων οπλικών συστημάτων, κατά την ομιλία του μέσω βίντεο προχθές από το βήμα του Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών. Η προμήθεια πυραύλων μεγάλου βεληνεκούς από το λεγόμενο Τρίγωνο της Βαϊμάρης (Μακρόν, Σολτς, Τουσκ) συμφωνήθηκε μόλις προ 20 ημερών. Και θα πάρει χρόνο για να φτάσουν έτοιμοι για χρήση στη Ουκρανία, γεγονός που αποκαρδιώνει τον Ζελένσκι. Στην οθόνη της συνεδριακής αίθουσας στους Δελφούς διακρινόταν επίσης μια νευρικότητα στο βλέμμα του όταν αγόρευε με συστολή για τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ τον ερχόμενο Νοέμβριο, οι οποίες πιθανότατα θα καθορίσουν τη μοίρα της χώρας του.
Τα σχέδια του Κρεμλίνου
Από την άλλη, όσο βαλτώνει ο ανελέητος πόλεμος στην Ουκρανία τόσο η θλιβερή στασιμότητά του χαρίζει στην αχανή Ρωσία την ευκαιρία να αναπληρώσει τα αποθέματά της σε στρατιωτικό και ανθρώπινο υλικό. Εξάλλου, είναι πια κοινή πεποίθηση στη Δύση ότι η βάναυσα επιθετική Μόσχα, παρά τις φθορές της στο μέτωπο και τις οικονομικές απώλειες από τα αντίποινα Δυτικών κυρώσεων, αποδεικνύεται πιο ανθεκτική απ’ ό,τι αναμενόταν. Στο απευκταίο σενάριο που ο Πούτιν κατισχύσει επί της ανεξάρτητης και κυρίαρχης Ουκρανίας και τη μετατρέψει σε ένα κατεχόμενο κράτος-μαριονέτα θεωρείται βάσιμα ότι θα ανοίξει περαιτέρω η βουλιμική όρεξή του. Ο ίδιος, άλλωστε, έχει κατ’ επανάληψη πει ότι η μεγαλύτερη καταστροφή του 20ού αιώνα ήταν η κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Ωστόσο ονειρεύεται υπό το σκήπτρο του την αναβίωση μιας αυταρχικής, εθνικιστικής και βίαιης τσαρικής ρωσικής αυτοκρατορίας, η οποία στα χρόνια της κυριαρχίας εξορμούσε επιθετικά όπου μυριζόταν αδυναμία. Σαν τους σαρκοφάγους γύπες και τις ύαινες που χορταίνουν με ψοφίμια.
Πίσω εξάλλου από τα χοντρά τείχη του Κρεμλίνου ξεδιπλώνονται μαξιμαλιστικά σχέδια ανατροπής της ισορροπίας και αναδιαμόρφωσης της πολιτικής τάξης της Ευρώπης. Κρίνεται ότι η υπερφιλόδοξη για τα μεγαλεία υπερδύναμης Ρωσία θα επέμβει άγρια όπου πιστεύει ότι διακυβεύεται ο δικός της Lebensraum, ο «ζωτικός της χώρος», στον οποίο καχύποπτα θεωρεί ότι εξυφαίνονται αντιρωσικές συνωμοσίες που μαγειρεύονται από ξένες παρεμβάσεις. Εν ολίγοις, από το εχθρικό ΝΑΤΟ. Στο οποίο είχε κιόλας κηρύvξει τον πόλεμο ο Πούτιν με την ομιλία του στη διάσκεψη Ασφαλείας του Μονάχου, τον Φεβρουάριο του 2007. Ενόσω οι Δυτικοί αξιωματούχοι στο ακροατήριο ευδαιμονικά μισοκοιμισμένοι από τη διφορούμενη γλώσσα του πρώην ΚGBίτη δεν πήραν τίποτε χαμπάρι, χάβοντας τότε το βολικό παραμύθι που τους πλασάριζε περί της ανίσχυρης, φιλειρηνικής Ρωσίας.
Οταν ξύπνησαν αιφνιδιασμένοι, μόλις ενάμιση χρόνο μετά, τα ρωσικά τανκς είχαν διαβεί τα σύνορα μπαίνοντας στις περιοχές της Γεωργίας, της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας. Επτά χρόνια αργότερα, η Ρωσία προσάρτησε στρατιωτικά την ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας και εδαφικά τμήματα της ανατολικής Ουκρανίας. Μέχρι που ήρθε τον Φεβρουάριο του 2022 η πλήρους κλίμακας στυγνή εισβολή της στην Ουκρανία. Είχαν προηγηθεί οι πλαστές, ψευδείς και ανακριβείς αφηγήσεις του Πούτιν που νανούριζαν τις ευρωπαϊκές ηγεσίες, η πιο εφησυχασμένη μερίδα των οποίων χαλάρωνε τυλιγμένη στις ζεστές κουβέρτες του φθηνού ρωσικού ενεργειακού εφοδιασμού με φυσικό αέριο. Επώδυνη έκπληξη, όμως, με επαναλαμβανόμενη εξαπάτηση παύει να είναι σύμπτωση. Αναπόδραστα, ένας τύπος με τσαρικό μανδύα που δεν έχει καμιά μπέσα το ’χει μάλλον προμελετημένο να εξαπλωθεί κατακτητικά.
Γιατί όχι με μια στρατιωτική επέμβαση στη Μολδαβία ή με μια άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων στον ρωσικό θύλακα του Καλίνινγκραντ που περιβάλλεται από τη Λιθουανία και την Πολωνία; Με σκοπό να αναπτύξει στο έδαφός του πυραύλους ικανούς να μεταφέρουν πυρηνικές κεφαλές. Και ακόμη με πιθανή ρωσική περικύκλωση, αποκλεισμό και αποσταθεροποίηση των χωρών της Βαλτικής, καθώς και μια απειλητική έξοδο του ρωσικού στόλου στη Βόρεια Θάλασσα και υπερτάσεις πολεμικών αεροσκαφών προς εκφοβισμό των νέων μελών του ΝΑΤΟ, της Φινλανδίας και της Σουηδίας. Το ερώτημα που αναδύεται στις ενδεχόμενες αυτές προκλήσεις είναι πώς θα απαντήσει η Ατλαντική Συμμαχία. Θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια να παρακολουθεί τις ρωσικές μιλιταριστικές παρελάσεις σε νατοϊκά εδάφη ή θα αντιδράσει; Αυτά αναλογίζονται οι Ευρωπαίοι και τους πιάνει σύγκρυο.
Η επανεκλογή Τραμπ
Αιτία για το τουρτούρισμά τους είναι ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με το παγερό φάντασμα μιας ενδεχόμενης προεδρίας του εγωκεντρικού Ντόναλντ Τραμπ. Μια επάνοδός του στον Λευκό Οίκο με πιθανή εγκατάλειψη των συμμάχων των ΗΠΑ στο δικό τους πεπρωμένο κλιμακώνει την ταραχή των απροστάτευτων σε κάθε κίνδυνο και εξωτερική απειλή. Μέσα στον αναβρασμό και την ανάσταση η έννοια της αποτροπής τους βουλιάζει σε σαθρό ευρωπαϊκό έδαφος. Αναπόδραστα το σκηνικό δεκαετιών θα αλλάξει θεμελιακά με την απώλεια της αμερικανικής ασπίδας. Αποκούμπι των Ευρωπαίων, προτού αναγκαστούν σε μοιρολόγια με πικρά δάκρυα, αποτελεί το να προσφύγουν με οικονομική επιβάρυνση στην οικοδόμηση της συλλογικής τους ασφάλειας. Γεγονός που προμηνύει αύξηση των εξοπλιστικών δαπανών μετά τις σταδιακές μειώσεις τους που έγιναν επί 30 χρόνια μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.
Αυτό σημαίνει περισσότερη παραγωγή όπλων και πυρομαχικών, ολοένα αυξανόμενες επενδύσεις στην ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, μεγαλύτερες διευκολύνσεις στην πρόσβαση κεφαλαίων για έρευνα και ανάπτυξή της, διευρυμένο συντονισμό στο εξοπλιστικό αντικείμενο μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών, πράγμα που παράλληλα υποδηλώνει περικοπές σε κοινωνικούς πόρους που στηρίζουν την ευημερία και την ποιότητα της ζωής των Ευρωπαίων πολιτών. Δεν υπάρχει, όμως, εναλλακτική αν οι Αμερικανοί αποδράσουν από την αμυντική πίστα ασφάλειας της Γηραιάς Ηπείρου. Η αίσθηση και η ουσία διατήρησης της ηθικής ανωτερότητας της δημοκρατίας -ακρογωνιαίου λίθου της Ε.Ε.- προϋποθέτει κόστος και θυσίες απέναντι στην ωμή επιθετικότητα και την αυταρχική βαρβαρότητα.
Αναγκαστικά η Ευρωπαϊκή Ενωση υιοθετεί μια στρατηγική πυξίδα που σηματοδοτεί ιστορική αλλαγή του παραδείγματός της. Εστιάζει πλέον στη θωράκιση της άμυνάς της και επανεξοπλίζεται, καθώς στοχεύει να προστατευτεί από υβριδικές και ένοπλες επιθέσεις. Αυτός ο διακρατικός οικονομικός πολιτικός θεσμός, όπως η Ε..Ε, που σχεδιάστηκε για να διατηρήσει την ειρήνη χωρίς να φορέσει καμιά πανοπλία αστακού, σταδιακά μετασχηματίζεται. Πέρασαν, ίσως ανεπιστρεπτί, οι εποχές που είχε την πολυτέλεια να δίνει προτεραιότητα στην πράσινη ατζέντα ή να βελτιώσει την ανταγωνιστικότητα. Τώρα όλα αλλάζουν.
Οχι χωρίς εσωτερικές παλινωδίες, διχογνωμίες, αμφισβητήσεις και στενόμυαλα ξεμαλλιάσματα στα όργανά της ανάμεσα στα κράτη-μελή. Να σκεφτεί κανείς ότι πριν από 20 χρόνια δημιούργησαν έναν Ευρωπαϊκό Οργανισμό Αμυνας, αλλά δεν τον χρηματοδότησαν επαρκώς ώστε να ασφαλίσουν τη στρατηγική αυτονομία της. Και τώρα τρέχουν αλαφιασμένοι. Καθώς πρέπει επειγόντως να προσηλωθούν στο επιτακτικά ευαίσθητο θέμα που απειλεί να ραγίσει τη μασίφ σύσταση και ακεραιότητα της Ενωσης. Οφείλουν να προσανατολιστούν στην αντιμετώπιση μιας πιθανής στρατιωτικής σύγκρουσης που διαφαίνεται όχι τόσο θολή και απόμακρη στον ορίζοντα.
«Δράση, τώρα»
Τα σχόλια του Μπορέλ αναγνώρισαν για πρώτη φορά ανοιχτά και συγκροτημένα ως σαφή και παρόντα κίνδυνο για την Ευρώπη τη Ρωσία. Με εξορκισμούς, άλλωστε, δεν εξαλείφεται η επισφαλής θέση της Ε.Ε. απέναντι σε εκφοβισμούς και απόπειρες διασάλευσης της κοινωνικής και πολιτικής της σταθερότητας. Στους διαδρόμους εξουσίας των Βρυξελλών και τις εθνικές πρωτεύουσες τα μυαλά των Ευρωπαίων αξιωματούχων και της συνακόλουθης γραφειοκρατίας οφείλουν να ακονιστούν πάνω στο αμόνι του ενδεχόμενου ότι η Ρωσία θα επεκτείνει τις εις βάρος τους στρατιωτικές της ενέργειες. Επομένως, για να προκαταλάβει κάθε αρνητική έκβαση είναι αναγκασμένη να δράσει άμεσα. Πάντα μαζί με την απολύτως αλληλεξαρτώμενη με τους εξοπλισμούς ψύχραιμη, συνετή και ρεαλιστική διπλωματία. Καιρός είναι, επιτέλους, να σταματήσει η Ευρώπη να είναι τόσο προβλέψιμα αδρανής και βαρετή στον διεθνή στίβο.
Πριν από λίγες εβδομάδες η χήρα του 47χρονου Ρώσου αντιφρονούντος Αλεξέι Ναβάλνι , που βρήκε μυστηριώδη θάνατο σε ένα αρκτικό πρώην σοβιετικό κάτεργο, μίλησε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Απευθυνόμενη, στους ευρωβουλευτές η Γούλια Ναβάλναγια τόνισε ότι «αν θέλετε πραγματικά να νικήσετε τον Πούτιν, πρέπει να γίνετε καινοτόμοι. Και πρέπει να σταματήσετε να είστε πληκτικοί». Με δυο λόγια, τους παρακινούσε να σκεφτούν διαφορετικά. Οχι μόνο για το πώς να στηρίξουν περισσότερο και καλύτερα την Ουκρανία, αλλά και πώς θα αυξήσουν την πίεσή τους στη Ρωσία, μια χώρα -και η ίδια το ξέρει καλύτερα- που κωλώνει να κάνει τσαμπουκάδες σε γενναία αποφασισμένες και δυναμικά υπερεξοπλισμένες χώρες. Είτε συμπαραστέκεται σε αυτές η Ουάσινγκτον είτε όχι.
Παρ’ όλα αυτά, η σκιά μιας πιθανής προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ κρέμεται πάνω από την Ευρώπη σαν κακότεχνο ξόανο. Εγείροντας αμφιβολίες για την ουσιώδη υποστήριξή της σε μια ορμητική, εχθρική στρατιωτική επιδρομή. Το εξήγγειλε περιχαρής ο δεσποτικός Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Ορμπαν, διαμηνύοντας πως αν ο Τραμπ εκλεγεί δεν θα δώσει δεκάρα τσακιστή στον πόλεμο της Ουκρανίας. Δηλαδή θα συνδράμει αποφασιστικά με τον κυνισμό του στην καταστροφή της έρμης αυτής χώρας. Οι Ευρωπαίοι δεν φόρεσαν δα και πλερέζες με όσα δήλωσε αυτό το κακόφωνο εθνικιστικό αντηχείο των απόκρυφων σχεδιασμών των Πούτιν και Τραμπ. Αλλά το μήνυμα δεν τους πέρασε εντελώς απαρατήρητο.
Οπως και αν έχει, πάντως, ό,τι αποτρόπαιο και αν μέλλει να συμβεί στον αιώνιο πόλεμο μεταξύ του «Καλού και του Κακού», ο μόνος που κερδίζει είναι ο ίδιος ο πόλεμος. Η δυσάρεστη αλήθεια είναι ότι προτού αυτός εκραγεί -κάτι που όλοι απεύχονται- είναι ότι αναμένεται να φουντώσει ένας λαϊκιστικά τάχα ρομαντικός και υποτιθέμενα φιλειρηνικός ανθρωπισμός που μέσα στην αφέλειά του θα επιχαίρει άθελά του να υπονομεύσει τις δημοκρατικές αξίες της Δύσης. Σαφώς και υπάρχουν έντιμοι ουμανιστές που απεχθάνονται κάθε πόλεμο και αγωνίζονται εναντίον του. Σε αντίθεση με τους υποκριτικούς εκείνους που με πρόσχημα την υπεράσπιση του «ανθρώπου» γίνονται τσιράκια της ελεεινής προπαγάνδας του Πούτιν και άθλια φερέφωνα υπεράσπισης των αγριοτήτων του στην οικτρά δοκιμαζόμενη Ουκρανία.
Αυτό το τσούρμο Ευρωπαίων ψηφοφόρων αδιαφορεί αν η υπεράσπιση της Ουκρανίας σημαίνει ταυτόχρονα υπεράσπιση της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Δεν λογαριάζει ότι η Ε.Ε. παρείχε μέχρι στιγμής οικονομική, ανθρωπιστική και στρατιωτική στήριξη στην αμυνομένη χώρα αξίας άνω των 88 δισ. ευρώ. Λες και αυτό το αστρονομικού ύψους ποσό έπεσε από τον ουρανό και δεν βγήκε από τις τσέπες των πολιτών. Απλώς, ως ανεύθυνο «ψεκασμένο», παραβλέποντας τους ευρωπαϊκούς κανόνες και τις αξίες αρνείται να περιφρονήσει τον Πούτιν ως αδυσώπητο αντίπαλο, αλλά τον θαυμάζει ως ισχυρό ηγέτη. Δεν υποψιάζεται καν ότι ο «λατρευτός» του μπορεί να αποπειραθεί να το ποδηγετήσει.
Οι κίνδυνοι των ευρωεκλογών
Αναμενόμενα στις προσεχείς ευρωεκλογές το φιλορωσικό μπουλούκι θα επιλέξει Ακροδεξιά και Ακροαριστερά, εθνικιστικά και μισαλλόδοξα κόμματα τα οποία με τη δήθεν αντισυστημική πολιτική συμπεριφορά τους ευνοούν τον Ρώσο νεοτσάρο. Τι καλύτερο δώρο για το Κρεμλίνο που απλώνει τα χειραγωγητικά πλοκάμια του σε ευρωπαϊκά εδάφη για να μοχλεύσει τη διχόνοια στη Δύση.
Και πόση αγαλλίαση το περιβάλλει όταν εμφανίζονται σε ευρωπαϊκά κράτη. Οχι απαραίτητα μίσθαρνοι, «πεμπτοφαλαγγίτες» υποστηρικτές, απολογητές των κυνικά επιθετικών προθέσεών του και τσανακογλείφτες που «παπαγαλίζουν» τους ισχυρισμούς του. Ολα αυτά προσφέρουν σκοτεινές εμπνεύσεις στον παροξυσμικό μεγαλοϊδεατισμό του Πούτιν τόσο υποχθόνια άφθονες ώστε να απειλεί εμμέσως -πλην ανεύθυνα- να εξαπολύσει ούτε λίγο ούτε πολύ πυρηνικό πλήγμα στο έδαφος δυτικών κρατών… Να κομπάζει εκφοβιστικά ότι προσεχώς οι συνέπειες για την Ευρώπη θα είναι πολύ πιο τραγικές. Ποιος ξέρει αν φαντασιώνεται την κατάληψη του Βερολίνου, αλά Στάλιν το 1945. Ή αν ονειροπολεί να ποτίζει τα άλογά του στον Σηκουάνα αλά τσάρος Αλέξανδρος, το 1814.
Προφανώς οι καιροί έχουν αλλάξει, αλλά οι θηριώδεις βρυχηθμοί του διαπερνούν και τις ιδανικότερες ωτοασπίδες που μπλοκάρουν τον θόρυβο. Η Ευρώπη τούς αφουγκράζεται. Προτού ενσκήψει μια λαίλαπα που θα τα κάνει όλα γης μαδιάμ, λίμπα και χαλάσματα. Αναγκαστικά αποτελεί επιβεβλημένη προτεραιότητα των ορθολογικών, δημοκρατικά εκλεγμένων, ευρωπαϊκών κυβερνήσεων να δεσμεύσουν όλες τις δυνάμεις τους στην αποτροπή του κινδύνου. Στοχεύοντας, πρώτα απ’ όλα, στην ήττα της Ρωσίας στην Ουκρανία. Υιοθετώντας, παράλληλα, από κοινού ως υπαρξιακό ζήτημα εκείνη τη λατινική ρήση «si vis pacem para bellum». Που ερμηνεύεται ως «αν θέλεις ειρήνη, ετοιμάσου για πόλεμο».
