Πολωνία: Η ένταση στα σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία και τη Ρωσία ανεβαίνει επικίνδυνα, μετά τις 19 παραβιάσεις του πολωνικού εναέριου χώρου από μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) το βράδυ της Τρίτης προς Τετάρτη.
Ρεπορτάζ : Γιώργος Θεοχάρης
Ο πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ ανακοίνωσε ότι η χώρα του ζητά την ενεργοποίηση του άρθρου 4 του ΝΑΤΟ, μια διαδικασία που έχει εφαρμοστεί μόλις επτά φορές από το 1949.
Η δήλωση Τουσκ και το ιστορικό βάρος του άρθρου 4
Ο Πολωνός ηγέτης μιλώντας στη Βουλή επισήμανε: «Δεν βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου, αλλά η προοπτική μιας μεγάλης στρατιωτικής διαμάχης είναι πιο κοντά από ποτέ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο». Το άρθρο 4 προβλέπει ότι οποιοδήποτε κράτος-μέλος μπορεί να ζητήσει επίσημες διαβουλεύσεις με τη Συμμαχία όταν αισθάνεται ότι απειλείται η εδαφική του ακεραιότητα ή η ασφάλειά του, σύμφωνα με το NATO.
Η τελευταία φορά που ενεργοποιήθηκε ήταν το 2022, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Η κίνηση της Πολωνίας καταγράφεται ως ένδειξη ότι η Βαρσοβία αισθάνεται άμεση στρατιωτική απειλή.
Οι παραβιάσεις και η στρατιωτική αντίδραση
Σύμφωνα με τις πολωνικές ένοπλες δυνάμεις, τα drones εισήλθαν στον εναέριο χώρο από τη Λευκορωσία μεταξύ 23:30 και 06:30. Τρία καταρρίφθηκαν άμεσα και ένα τέταρτο εκτιμάται ότι είχε το ίδιο τέλος. Οι πολωνικές δυνάμεις αντέδρασαν με αυξημένα μέτρα επιφυλακής, ενώ ενεπλάκη και η αεράμυνα.
Ο Τουσκ διευκρίνισε ότι οι παραβιάσεις εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο «επιθετικών στρατιωτικών ασκήσεων» που έχουν προγραμματίσει Μόσχα και Μινσκ.
BREAKING:
First video appears of Polish fighter jets using missiles to shoot down Russian suicide drones over Poland
🇵🇱🇷🇺 pic.twitter.com/OthKR6JiIg
— Visegrád 24 (@visegrad24) September 10, 2025
Ρωσική διάψευση και προειδοποιήσεις
Η Μόσχα, μέσω του επιτετραμμένου της στην Πολωνία, Αντρέι Ορντάς, διέψευσε κατηγορηματικά τις κατηγορίες: «Δεν έχει παρουσιαστεί καμία απόδειξη ότι τα drones ήταν ρωσικά. Πρόκειται για αβάσιμες κατηγορίες που εντάσσονται στην αντιρωσική μανία της Βαρσοβίας».
Το ρωσικό πρακτορείο RIA Novosti μετέδωσε ότι η Ρωσία «δεν έχει πρόθεση κλιμάκωσης με την Πολωνία», αφήνοντας όμως αιχμές ότι η κρίση αξιοποιείται από το ΝΑΤΟ για περαιτέρω πίεση στη Μόσχα.
Η διεθνής διάσταση και οι πρώτες αντιδράσεις
Σύμφωνα με τους New York Times, η κίνηση της Πολωνίας ανεβάζει τον δείκτη ανησυχίας στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, καθώς μια επίσημη ενεργοποίηση του άρθρου 4 μπορεί να ανοίξει τον δρόμο για κλιμάκωση στρατιωτικής παρουσίας της Συμμαχίας στην Ανατολική Ευρώπη.
Το BBC υπογραμμίζει ότι η Πολωνία βρίσκεται ήδη στην πρώτη γραμμή υποστήριξης της Ουκρανίας και φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες, ενώ έχει επενδύσει σημαντικά στην αναβάθμιση των στρατιωτικών της δυνατοτήτων.
Οι Financial Times σημειώνουν ότι η Βαρσοβία επιδιώκει να στείλει σαφές μήνυμα πως δεν θα ανεχτεί περαιτέρω «δοκιμές αντοχής» από τη Μόσχα, γνωρίζοντας όμως ότι η πλήρης ενεργοποίηση του άρθρου 5 –που προβλέπει συλλογική άμυνα– παραμένει εξαιρετικά δύσκολη πολιτικά.
Στήριξη από τους συμμάχους
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δια του εκπροσώπου της, εξέφρασε την πλήρη αλληλεγγύη προς την Πολωνία, τονίζοντας ότι «η ασφάλεια των ανατολικών συνόρων της ΕΕ αποτελεί ζήτημα ευρωπαϊκής ασφάλειας συνολικά». Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ δήλωσε ότι οι ΗΠΑ «παρακολουθούν στενά την κατάσταση και στηρίζουν κάθε βήμα που ενισχύει την άμυνα της Πολωνίας».
Ο φόβος μιας ευρύτερης σύγκρουσης
Αναλυτές επισημαίνουν ότι η ενεργοποίηση του άρθρου 4 από την Πολωνία δεν σημαίνει αυτόματα στρατιωτική εμπλοκή, αλλά λειτουργεί ως «προειδοποιητική βολή» προς τη Μόσχα. Παρ’ όλα αυτά, η ανησυχία είναι έκδηλη: η Βαρσοβία βρίσκεται μόλις 300 χλμ. από το Καλίνινγκραντ, μια από τις πιο στρατιωτικοποιημένες περιοχές της Ρωσίας, ενώ οι σχέσεις με το Μινσκ έχουν επιδεινωθεί δραματικά τα τελευταία δύο χρόνια.
Η Le Monde στη Γαλλία γράφει ότι η κρίση μπορεί να φέρει πιο κοντά μια κατάσταση «νέου Ψυχρού Πολέμου», όπου κάθε στρατιωτικό λάθος θα μπορούσε να έχει ανεξέλεγκτες συνέπειες.
Επόμενα βήματα
Η συζήτηση στο ΝΑΤΟ αναμένεται να ξεκινήσει άμεσα, με την Πολωνία να πιέζει για σκληρή γραμμή. Οι διπλωματικές πηγές ωστόσο αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιλεγεί μια πιο μετριοπαθής διατύπωση, ώστε να σταλεί μήνυμα αποτροπής στη Ρωσία χωρίς να επιδεινωθεί περαιτέρω η κατάσταση.
Το βέβαιο είναι ότι η κρίση αυτή, σε συνδυασμό με τον συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία, αναδιαμορφώνει την αρχιτεκτονική ασφάλειας στην Ευρώπη. Και όπως προειδοποίησε ο ίδιος ο Τουσκ, «η σταθερότητα που θεωρούσαμε δεδομένη δεν υπάρχει πια».
