ΣΕΡΒΙΑ: Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους του Βελιγραδίου ενάντια στη διαφθορά. Ήταν οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις στη Σερβία από τη μετάβαση στην κοινοβουλευτική δημοκρατία
Επί δύο ημέρες χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν στους δρόμους του Βελιγραδίου στη μεγαλύτερη διαδήλωση της σύγχρονης ιστορίας της Σερβίας – και αυτό παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να περιορίσει τις κινητοποιήσεις, διακόπτοντας για παράδειγμα τα δρομολόγια των μέσων μαζικής μεταφοράς μέσα στο Σαββατοκύριακο.
«Ήρθα για το παιδί μου, για τον γιο μου, ώστε να έχει ένα καλύτερο μέλλον», δήλωσε ένας νεαρός άντρας στην DW.
Η αστυνομία έκανε λόγο για περίπου 107.000 συμμετέχοντες. Σύμφωνα με την Arhiv javnih skupova όμως, μία ΜΚΟ που ασχολείται με καταμετρήσεις τέτοιου είδους μαζικών διαδηλώσεων, οι συμμετέχοντες κυμαίνονταν μεταξύ 275.000 και 325.000 – ίσως και περισσότεροι.
Αγώνας ενάντια στη διαφθορά
Η διαδήλωση οργανώθηκε κυρίως από φοιτητές, οι οποίοι έχουν καταλάβει τα περισσότερα κρατικά πανεπιστήμια της χώρας. Στο κάλεσμα των φοιτητών ανταποκρίθηκαν καθηγητές, φοιτητές, υγειονομικοί, νομικοί, επιστήμονες πληροφορικής, βετεράνοι, μοτοσικλετιστές, αγρότες και άλλοι.
«Βρισκόμαστε εδώ για να στηρίξουμε αυτούς τους θαρραλέους νέους, που θέλουν απλώς να ζουν σε μια χώρα με κράτος δικαίου, τίποτα περισσότερο», ανέφερε στην DW ένας ηλικιωμένος διαδηλωτής.
Αφορμή για τις κινητοποιήσεις αποτέλεσε το τραγικό δυστύχημα στο Νόβι Σαντ, όπου τον περασμένο Νοέμβριο σκοτώθηκαν 15 άνθρωποι. Η ευρύτερη κοινωνική αγανάκτηση όμως αφορά συνολικά τη διαφθορά του συστήματος και του κράτους και κατευθύνεται εναντίον του Σερβικού Προοδευτικού Κόμματος (SNS) και του προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς.
«Αυτή είναι μία από τις σπάνιες περιπτώσεις που ολόκληρη η Σερβία είναι ενωμένη με έναν σκοπό.Ακόμη και να μην αλλάξει η χώρα μετά από όλες αυτές τις κινητοποιήσεις, θα ξέρουμε πως σταθήκαμε συνασπισμένοι και οι φωνές μας ακούστηκαν», δηλώνει ένας νεαρός διαδηλωτής από το Βελιγράδι.
«Απ’ όταν ξεκίνησε όλο αυτό, ήδη έχει αλλάξει κάτι: υπάρχει μία αλλαγή στη συλλογική συνείδηση. Δεν είναι αρκετή βέβαια, αλλά αποτελεί μία φανταστική αρχή», προσθέτει μία κοπέλα.
Μεμονωμένα τα περιστατικά ταραχών
Παρά τις ανησυχίες για εκτενείς ταραχές, τα περισσότερα περιστατικά ήταν μεμονωμένα. Σύμφωνα με τα σερβικά μέσα υπήρξαν 22 συλλήψεις και 56 τραυματίες, ενώ το υπουργείο Εσωτερικών έκανε λόγο για επιθέσεις σε αστυνομικούς από διαδηλωτές που ήθελαν να προκαλέσουν επεισόδια.
Η πιο έντονη σύγκρουση έλαβε χώρα κοντά στο σερβικό κοινοβούλιο και το «Νόβι Ντβορ», το προεδρικό μέγαρο. Φιλοκυβερνητικοί αντιδιαδηλωτές, που αυτοαποκαλούνται «Φοιτητές 2.0» ή «Φοιτητές που θέλουν να σπουδάσουν», μαζεύτηκαν σε έναν περιφρουρούμενο χώρο. Ανάμεσά τους φέρονται να βρίσκονταν και χούλιγκαν, όπως και πρώην μέλη της διαλυμένης πλέον «Μονάδας Ειδικών Επιχειρήσεων (JSO)», οι επικεφαλής της οποίας έχουν καταδικαστεί για εγκλήματα πολέμου.
Οι οργανωτές των φοιτητικών κινητοποιήσεων μετακίνησαν το μεγαλύτερο μέρος των διαδηλώσεων αλλού προκειμένου να αποφευχθούν τυχόν συγκρούσεις. Μία ομάδα όμως παρέμεινε κοντά στους αντι-διαδηλωτές και καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας σημειώνονταν στην περιοχή ταραχές, μικροεκρήξεις και εκατέρωθεν ρίψεις αντικειμένων.
Κάποια στιγμή, ενώ οι διαδηλωτές τηρούσαν σιγή 15 λεπτών στη μνήμη των θυμάτων, ακούστηκε ένας εκκωφαντικός θόρυβος, ο οποίος έμοιαζε με τον ήχο που κάνει ένα αεροπλάνο όταν συγκρούεται στο έδαφος. Ο κόσμος τρομοκρατήθηκε: «Δεν μπορούσαμε να ξεφύγουμε από τον ήχο, δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Δεν καταλαβαίναμε αν θα πέσει κάτι στα κεφάλια μας ή εάν θα μας χτυπήσει κάτι από το πλάι», λέει ο Ντούσαν Σίμιν, ένας εκ των διαδηλωτών στην DW.
Ο Σίμιν προσέθεσε πως όσα συνέβησαν αναφέρθηκαν στο Κέντρο του Βελιγραδίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, το οποίο παρέχει νομική υποστήριξη σε όσους πολίτες θελήσουν να κινηθούν νομικά για το περιστατικό. Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό δίκτυο N1, το οποίο συνομίλησε με στρατιωτικούς αναλυτές, ο εκκωφαντικός ήχος ενδέχεται να ήταν προϊόν ενός ακουστικού όπλου, συγκεκριμένα ενός «κανονιού ήχου», το οποίο έχουν στη διάθεσή τους οι σερβικές δυνάμεις ασφαλείας. Η αστυνομία βέβαια αρνήθηκε αμέσως τις όποιες σχετικές κατηγορίες.
Τι γίνεται από εδώ και πέρα;
Σύμφωνα με τον πολιτικό αναλυτή Ντούσαν Σπασόγιεβιτς αυτές ήταν οι μεγαλύτερες διαδηλώσεις που έχει βιώσει η Σερβία από τη μετάβαση στην κοινοβουλευτική δημοκρατία κι έπειτα.
Την ίδια στιγμή ωστόσο απουσιάζει η πολιτική στρατηγική: «Είναι σαφές ότι οι φοιτητές δεν είναι σίγουροι πώς να εντατικοποιήσουν τις κινητοποιήσεις τους από εδώ και πέρα. Δεν έχουν υπάρξει σαφείς ανακοινώσεις σχετικά με τι έπεται», εξηγεί ο αναλυτής στην DW.
Ο πρόεδρος Βούτσιτς εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι οι δυνάμεις ασφαλείας μπόρεσαν να διατηρήσουν την «ειρήνη και τη σταθερότητα», προσθέτοντας ακόμη πως «όλοι οι άνθρωποι στην εξουσία πρέπει να καταλάβουν το μήνυμα μιας τόσο μεγάλης συγκέντρωσης. Πρέπει να αλλάξουμε και να μάθουμε πολλά». Η αντίδραση του προέδρου ήταν μάλλον αναμενόμενη, με τον Βούτσιτς να επιδιώκει να πάρει τον κόσμο με το μέρος του και να μη χάσει την εξουσία που έχει στα χέρια του.
Ως τώρα οι φοιτητές δεν έχουν ανακοινώσει περαιτέρω κινητοποιήσεις. Ωστόσο είναι βέβαιο πως το κίνημα δεν πρόκειται να υποχωρήσει τώρα. Εφ’ όσον αποδειχθεί πως οι αρχές χρησιμοποίησαν κανόνι ήχου σε βάρος των πολιτών, η κατάσταση θα γίνει ακόμη πιο τεταμένη.
«Ακριβώς τέτοιου είδους αχρείαστες ενέργειες είναι που ρίχνουν λάδι στις διαμαρτυρίες. Υπάρχουν άνθρωποι απογοητευμένοι, αλλά και κάποιοι που είναι ακόμη πιο οργισμένοι από πριν, έξαλλοι για το γεγονός ότι το κράτος χρησιμοποίησε παράνομα μέσα εναντίον τους», τονίζει ο Σπασόγιεβιτς.
Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς
Πηγή: Deutsche Welle
