«Μετά από εύστοχες σχετικές εισηγήσεις αριθμού Αρχών μας και σε συνέχεια οδηγιών κ. Υπουργού, παρακαλείσθε όπως, στο πλαίσιο εορτασμού για τα 200 έτη από την Ελληνική Επανάσταση, εφόσον το επιτρέπουν οι κατά τόπους συνθήκες και υπάρχει η κατάλληλη υποδομή, διερευνήσετε με τις εκεί αρμόδιες Αρχές τη δυνατότητα φωταγώγησης σημαντικού μνημείου/κτηρίου της περιοχής σας με την ελληνική σημαία ή τα ελληνικά χρώματα, την 25η Μαρτίου, με στόχο την και με αυτό τον τρόπο προβολή της εμβληματικής επετείου».
Έτσι, ξεκινά το επείγον σημείωμα του Γενικού Γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών Θεμιστοκλή Δεμίρη με θέμα την φωταγώγηση εμβληματικών κτηρίων ανά τον κόσμο την 25η Μαρτίου, στο πλαίσιο των εορτασμού της Ελληνικής Επανάστασης.
Πρόκειται για μία σύλληψη του ίδιου του Γενικού Γραμματέα, ο οποίος είναι έμπειρος και διακεκριμένος διπλωμάτης. Ο Θέμος για τους φίλους του, συνεργάστηκε με τον υπουργό και πράγματι τέθηκε σε εφαρμογή μία καλά συντονισμένη επιχειρήση. Επιδεικνύοντας αντανακλαστικά που σε ορισμένες περιπτώσεις υπερκέρασαν τη γνωστή γραφειοκρατική αντίληψη, οι πρεσβείες και τα προξενεία κλήθηκαν να συμμετάσχουν.
«Οι διάφορες εκδηλώσεις αφενός να προετοιμαστούν κατάλληλα από τεχνικής πλευράς, ώστε να διεκπεραιωθούν κατά τρόπο άρτιο, ευφάνταστο και δημιουργικό».
Με την σειρά τους, οι Έλληνες πρεσβευτές σε κάθε γωνιά του κόσμου κινητοποιήθηκαν. Επικοινώνησαν με τις τοπικές αρχές, διαμηνύοντας την επιθυμία και ευγενή παράκληση της Αθήνας να προβληθεί η μεγίστης σημασίας για την Ελλάδα επέτειος.
Το σκεπτικό πίσω από την εξωστρέφεια αυτή είναι ότι αυτή η επέτειος δεν αφορά μονάχα τους Έλληνες. Ο αγώνας αυτός σηματοδότησε την πρώτη απελευθερωτική κίνηση για εθνική ανεξαρτησία. «Ο κόσμος είναι η Ελλάδα που διαστέλλεται. Η Ελλάδα είναι ο κόσμος που συστέλλεται», έγραψε ο Βίκτωρ Ουγκώ, εκφράζοντας το πηγαίο κίνημα αλληλεγγύης που εκδηλώθηκε για τη στήριξη της Ελληνικής Επανάστασης.
Το φιλελληνικό ρεύμα που αναπτύχθηκε σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και στην Αμερική, πριν και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821, προσέφερε σημαντική βοήθεια στον ελληνικό αγώνα. Η φωταγώγηση εμβληματικών κτηρίων και η παρουσία της ελληνικής σημαίας ή των χρωμάτων αυτής σε κάθε γωνία του πλανήτη αποτελεί, λοιπόν, μία υπενθύμιση εκείνου του αγώνα, αλλά και του φιλελληνικού «πυρετού». Μία παγκόσμια γιορτή, λοιπόν, για την ίδρυση του πρώτου ανεξάρτητου κράτους στη Βαλκανική, η οποία κατέστη δυνατή, όχι μόνο λόγω των υπέρογκων θυσιών του ελληνικού λαού αλλά, κατά ένα μέρος, και της πίεσης που άσκησε το φιλελληνικό ρεύμα στις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής.
Όπως συμβαίνει πάντα, κάποιοι πρεσβευτές υπερέβαλαν εαυτόν. Απευθύνθηκαν στις πολιτικές και δημοτικές αρχές, στο δημόσιο, αλλά και στον ιδιωτικό τομέα. Δεν αποθαρρύνθηκαν από τα όχι που εισέπραξαν. Αντιθέτως, επέμειναν και βρήκαν ευφάνταστες λύσεις.
Άλλοι, μετά βίας εκτέλεσαν την εντολή της Κεντρικής Υπηρεσίας, αφήνοντας στο σκοτάδι την Αθήνα για τα θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα. Υπήρξαν πάντως χώρες που ανταποκρίθηκαν θερμά. Αντιθέτως, άλλες επέλεξαν να προσφέρουν το λιγότερο δυνατό; Aλλες αρνήθηκαν διακριτικά και άλλες που «έδειξαν πόρτα» στην έκκληση της Αθήνας, υιοθετώντας, μάλιστα, μία ωμή γλώσσα που απείχε από τη διπλωματική.
Η Πολωνία δέχτηκε να φωταγωγηθεί εμβληματικό κτήριο της Βαρσοβίας. Ο Έλληνας πρέσβης εκεί Μιχαήλ Ευστράτιος Δαρατζίκης ενημέρωσε το υπουργείο Εξωτερικών ότι «υπέβαλα ιδέα φωταγωγήσεως εμφόρτου Ιστορίας και συμβολισμού Προεδρικού Μεγάρου (πρόσοψη)». Συνεχίζει, μάλιστα, ενημερώνοντας, ότι αξιωματούχος της προεδρίας, ζήτησε να μάθει ένα κεντρικό σύνθημα, το μήνυμα της Ελληνικής Επανάστασης.
Ο πρέσβης πρότεινε το σύνθημα «για τη δική μας και τη δική σας ελευθερία». Αυτό είπε ο Πολωνός ιατρός Αλεξάντερ Κουζάνσκι που ήρθε στην Ελλάδα και έλαβε μέρος στην Επανάσταση του 1821.
Ο Καναδάς ανήκει στις χώρες που ανταποκρίθηκαν, σπεύδοντας να τιμήσει την Ελλάδα και την ελληνική κοινότητα που ζεί εκεί. Στο δημαρχείο του Βανκούβερ κυματίζει η γαλανόλευκη σημαία. Ο Δήμος της πόλης έχει υψώσει ούτε μία, ούτε δύο, αλλά 56 σημαίες για την ιστορική επέτειο. Παρά τους περιορισμούς που επιβάλλει η πανδημία, φέτος οι ομογενείς θα συγκεντρωθούν με τα αυτοκίνητά τους στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου και Αγίου Δημητρίου. Εκεί θα ξεκινήσει η πρωτότυπη αυτή παρέλαση.
Η Αυστραλία επίσης ανήκει στους ένθερμους υποστηρικτές της Ελλάδας.
Η φημισμένη όπερα του Σιδνεϊ θα φωταγωγηθεί με τα χρώματα της ελληνικής σημαίας για να τιμηθεί με αυτό τον τρόπο η επέτειος. Την σχετική ανακοίνωση έκανε η πρωθυπουργός της Πολιτείας της Νέας Νότιας Ουαλίας. Στην απόφαση αυτή συνέβαλε καθοριστικά τόσο η ομογενής Γερουσιαστής Σόφη Κότση, όσο και η ελληνική κοινότητα.
Στις ΗΠΑ επίσης λαμβάνει χώρα μία καμπάνια. Το Σαν Φρανσίσκο και η Βοστώνη είναι από τις πόλεις που συμμετέχουν. Το Δημαρχείο του Σαν Φρανσίσκο θα φωτιστεί με τα χρώματα της ελληνικής σημαίας από τις 19 μέχρι τις 25 Μαρτίου, ενώ θα πραγματοποιηθεί και έπαρση της σημαίας. Το εκεί προξενείο και η United Hellenic American Societies της Καλιφόρνια ένωσαν δυνάμεις.
Ο πρόεδρός της Τάσος Ζωγράφος δήλωσε ότι «οι Έλληνες και οι φιλέλληνες όλου του κόσμου συνεχίζουν να στέκονται ενωμένοι υπέρ της ελευθερίας και της δημοκρατίας». Και άλλα δημόσια κτήρια αναμένεται να φωταγωγηθούν. Yπό την αιγίδα της ελληνικής πρεσβείας στην Ουάσιγκτον, o εκπαιδευτικός οργανισμός College Year in Athens και το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Βοστώνη συνδιοργάνωσαν διαδικτυακή εκδήλωση, με τον τίτλο «Η Ελλάδα του 1821 και η Αμερική. Μήνυμα ελευθερίας». Έγκριτος ιστορικός ανέλυσε τις πηγές και τις εκφάνσεις τού αμερικανικού φιλελληνικού κινήματος.
Στο Βέλγιο, to Manneken Pis, θα «ντυθεί» Εύζωνας. Το φημισμένο αγαλματάκι των Βρυξελλών θα μεταμορφωθεί, σε μία ειδική τελετή που θα πραγματοποιηθεί παρουσία του εκεί Έλληνα πρεσβευτή Διονυσίου Καλαμβρέζου. Οι κακές γλώσσες, όμως, κάνουν λόγο για «πολλά λόγια και λίγα έργα», καθώς ούτε σημαιοστολισμός επετεύχθη, ούτε φωταγώγηση.
Η Ιρλανδία επίσης θα ανταποκριθεί στο ελληνικό αίτημα. Οι σχέσεις των δύο χωρών είναι πολύ καλές και δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι λίγες ημέρες νωρίτερα, με πράσινο χρώμα φωταγωγήθηκε το Παναθηναϊκό Στάδιο, συμμετέχοντας έτσι στη γιορτή της Ημέρας του Αγίου Πατρικίου. Πέρυσι, είχε ντυθεί στα πράσινα η Πύλη του Αδριανού. Στη Ρουμανία η πρέσβυς κα Γραμματά επισκέφθηκε το Πανεπιστήμιο Alexandru Ioan Cuza, όπου λειτουργεί τμήμα Νεοελληνικών σπουδών.
Θα φωταγωγηθεί το κτήριο του Πανεπιστημίου με την ελληνική σημαία κατά την εθνική εορτή της Ελλάδας. Στη Λετονία, ναι μεν θα φωταγωγηθεί κτήριο, αλλά όχι στις 25 Μαρτίου, αλλά στις 23! Στη Φινλανδία, πραγματοποιήθηκε φωταγώγηση του ιστορικού κτηρίου, που είναι η έδρα του πρωθυπουργού και το οποίο βρίσκεται στην κεντρικότερη πλατεία του Ελσίνκι.
Υπήρξαν, όμως, και χώρες που δεν θέλησαν να συμμετάσχουν στους εορτασμούς. Κάποιοι ήταν κομψοί στην άρνησή τους και άλλοι προκλητικοί, όπως προαναφέραμε. Ενδεικτική η περίπτωση της Δανίας. Στο αίτημα του εκεί πρέσβη Νικόλαου Κοτροκόη, η απάντηση ήταν ωμά απορριπτική. Παρά το γεγονός ότι ο κ. Κοτροκόης απέστειλε σειρά προτάσεων, η Γενική Γραμματεία του Κοινοβουλίου τις απέρριψε όλες. Συγκεκριμένα απάντησε ότι το Κοινοβούλιο υψώνει σημαίες ξένων κρατών μονάχα κατά τη διάρκεια επισκέψεων ξένων ηγετών.
Αρνήθηκε επίσης να φωταγωγήσει το κτήριο, υποστηρίζοντας ότι «απλά δεν έχουμε τέτοιου είδους παράδοση». Εντύπωση προκαλεί ότι η δανική πλευρά αρνήθηκε να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε εκδήλωση που προτάθηκε, με τη δικαιολογία ότι «δεν υπάρχει αρκετός χρόνος». Χαρακτήρισε, μάλιστα, την επέτειο των 200 ετών «πολιτικό γεγονός, με το οποίο δεν ασχολείται». Ο Έλληνας πρεσβευτής δεν το έβαλε κάτω.
Ετοίμασε βιντεοσκοπημένο μήνυμα για τους Δανούς δημοσιογράφους και τις υπόλοιπες πρεσβείες στην Κοπεγχάγη. Επιχείρησε να συνεργαστεί με το Ελληνικό Ινστιτούτο Δανίας, αλλά και να δημιουργήσει ένα βίντεο με παιδιά Ελλήνων νέο-μεταναστών. Τα δανικά ανάκτορα ούτε καν απάντησαν. Εντέλει, απευθύνθηκε στην Ένωση Βιομηχανιών, η οποία ήταν η μόνη που δέχθηκε να φωταγωγηθεί το κτήριό της, το οποίο βρίσκεται σε κεντρικό σημείο της πόλης.
Δεν επέδειξε αντίστοιχη διάθεση ο πρέσβης της Σουηδίας. Η σουηδική πλευρά αρνήθηκε με ένα ξερό όχι την ελληνική πρόταση. Ο Έλληνας πρεσβευτής στην Στοκχόλμη Ανδρέας Φρυγανάς, μάλιστα, ούτε καν ενημέρωσε το υπουργείο Εξωτερικών, με τη δικαιολογία ότι μιας και η απάντηση ήταν αρνητική δεν είχε δοθεί εντολή να ενημερώσει την Κεντρική Υπηρεσία!
Ούτε η Ολλανδία ανταποκρίθηκε στο αίτημα να τιμήσει την ελληνική επέτειο, φωταγωγώντας κάποιο εμβληματικό κτήριο, αλλά με το ζόρι δέχθηκε να τοποθετηθεί σε κάποιον λόφο η ελληνική σημαία. Η πλέον περίεργη απάντηση ήρθε από την Ισπανία. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες του εκεί Έλληνα πρεσβευτή, η απάντηση και της κυβέρνησης, αλλά και του δήμου θύμιζε τον Σκρουτζ: «Αν θέλετε να φωταγωγηθεί κάτι, να πληρώσετε το ρεύμα»!
Η Ιταλία, πάντως, ανταποκρίθηκε και η ελληνική πρεσβεία στη Ρώμη έχει ήδη κάνει τις σχετικές συνεννοήσεις. Η μιζέρια που επέδειξαν εταίροι και σύμμαχοι σ’ ένα τέτοιο ζήτημα μπορεί να μην επισκιάζει τη σημασία της επετείου, αλλά κάτι δείχνει, δεδομένου ότι τέτοιες τιμητικές πράξεις πραγματοποιούνται σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Γι’ αυτό και η ελληνική διπλωματία δεν πρέπει απλά να προσπεράσει τις απαντήσεις.
Όπως επιβάλλεται στις διεθνείς σχέσεις, όσοι ουσιαστικά προσέβαλαν την Ελλάδα θα πρέπει να το βρουν μπροστά τους. Πώς; Σε ζητήματα που τους ενδιαφέρουν, η Αθήνα πρέπει να επιδείξει τουλάχιστον επιφυλακτικότητα, αν όχι άρνηση, προκειμένου να τους στείλει το μήνυμα ότι τέτοιες συμπεριφορές δεν είναι χωρίς κόστος. Δυνατότητες υπάρχουν άφθονες και στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ.
