Αλάσκα: Η πολιτική θερμοκρασία ανεβαίνει ενόψει της πολυαναμενόμενης συνόδου κορυφής μεταξύ του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ και του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν, η οποία θα πραγματοποιηθεί την Παρασκευή (15 Αυγούστου) στην Αλάσκα.
Ρεπορτάζ: Γιώργος Θεοχάρης
Πρόκειται για την πρώτη απευθείας συνάντηση των δύο ηγετών μετά από τέσσερα χρόνια, γεγονός που έχει ήδη τραβήξει το ενδιαφέρον των διεθνών αναλυτών, των αγορών και των κυβερνήσεων.
Η επιλογή της τοποθεσίας μόνο τυχαία δεν είναι. Η Αλάσκα, πέρα από το ότι διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές ασφαλείας, έχει ιδιαίτερο ιστορικό βάρος, καθώς μέχρι το 1867 αποτελούσε τμήμα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Η βάση Joint Base Elmendorf–Richardson στο Άνκορατζ, όπου θα πραγματοποιηθούν οι συνομιλίες, επιλέχθηκε μετά από έντονες συζητήσεις και γεωπολιτικές διαβουλεύσεις που κράτησαν εβδομάδες.
Ένας συμβολισμός που ξεπερνά τα όρια της διπλωματίας
Όπως μεταδίδει το Reuters, η ρωσική πλευρά αντιμετωπίζει τη σύνοδο ως διπλωματική νίκη, αφού καταφέρνει να διεξάγει απευθείας συνομιλίες με τον Αμερικανό πρόεδρο εντός αμερικανικού εδάφους, παρά το ένταλμα σύλληψης που έχει εκδώσει το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για τον Πούτιν. Η Ουάσιγκτον από την πλευρά της θεωρεί ότι η συνάντηση μπορεί να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας σε μια περίοδο αυξημένης διεθνούς έντασης, ειδικά στον πόλεμο της Ουκρανίας.
Η επιλογή της Αλάσκας στέλνει μήνυμα και στην Ασία, καθώς βρίσκεται κοντά στη ρωσική Άπω Ανατολή, αλλά και στην Κίνα, χώρα με την οποία οι ΗΠΑ διατηρούν στρατηγικό ανταγωνισμό. Αναλυτές σημειώνουν ότι ο συμβολισμός της τοποθεσίας είναι πολλαπλός: γεωστρατηγικός, ιστορικός και πολιτικός.
Ο Τραμπ σε ρόλο «παρατηρητή»
Σύμφωνα με πηγές του Associated Press, ο Ντόναλντ Τραμπ δεν προσδοκά άμεσα απτά αποτελέσματα από αυτήν τη συνάντηση. Ο στόχος του είναι να «δει» και να «ακούσει» τον Πούτιν, να αξιολογήσει τις προθέσεις του και να εξετάσει τις πιθανότητες για μελλοντικές συμφωνίες. Ο Αμερικανός πρόεδρος φαίνεται να προσεγγίζει τη σύνοδο ως μια ευκαιρία προσωπικής γνωριμίας και λιγότερο ως επίσημη διαπραγμάτευση με σαφή ατζέντα.
Η στάση αυτή έχει προκαλέσει αντιδράσεις στο Κογκρέσο, με μέλη και από τα δύο κόμματα να εκφράζουν ανησυχία για την απουσία προετοιμασμένων θέσεων, φοβούμενοι ότι η Μόσχα μπορεί να εκμεταλλευτεί την ευκαιρία για επικοινωνιακά κέρδη.
Οι ανησυχίες της Ευρώπης και το ουκρανικό ζήτημα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αν και δεν εκπροσωπείται επισήμως στη σύνοδο, παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις. Το ζήτημα της Ουκρανίας βρίσκεται στο επίκεντρο των ευρωπαϊκών ανησυχιών, ειδικά μετά τις φήμες ότι η ρωσική πλευρά θα προτείνει μια «ειρηνευτική λύση» που πιθανόν να περιλαμβάνει παραχωρήσεις εδαφών. Οι κυβερνήσεις σε Βερολίνο, Παρίσι και Βρυξέλλες φοβούνται ότι μια μονομερής συμφωνία ΗΠΑ–Ρωσίας θα μπορούσε να υπονομεύσει την ενότητα της Δύσης απέναντι στη Μόσχα.
Διπλωμάτες που μίλησαν σε διεθνή μέσα υπογραμμίζουν ότι η Αλάσκα μπορεί να εξελιχθεί σε «σημείο καμπής» για τις σχέσεις Δύσης – Ρωσίας, είτε προς την αποκλιμάκωση είτε προς μια νέα περίοδο έντασης.
Το παρασκήνιο των διαπραγματεύσεων
Το κλείσιμο της συμφωνίας για την Αλάσκα ήρθε μετά από μυστικές συνομιλίες του συμβούλου του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, με τον Πούτιν στη Μόσχα. Αν και το περιεχόμενο των συζητήσεων παραμένει άγνωστο, πηγές αναφέρουν ότι τέθηκαν στο τραπέζι θέματα όπως η ασφάλεια στον Αρκτικό Κύκλο, οι κυρώσεις και η ανταλλαγή κρατουμένων.
Η επιλογή στρατιωτικής βάσης για τη φιλοξενία του Πούτιν αποτέλεσε επίσης πεδίο αντιπαράθεσης εντός της αμερικανικής κυβέρνησης. Υπήρξαν ανησυχίες ότι η εικόνα ενός Ρώσου ηγέτη σε αμερικανικό στρατιωτικό έδαφος μπορεί να αξιοποιηθεί από τη ρωσική προπαγάνδα.
Τα σενάρια μετά τη σύνοδο
Αναλυτές εκτιμούν τρία πιθανά σενάρια:
1. Συμβολική προσέγγιση χωρίς ουσιαστικές αποφάσεις, με έμφαση στη δημιουργία προσωπικής σχέσης.
2. Μερική πρόοδος σε θέματα χαμηλής πολιτικής, όπως η ανταλλαγή κρατουμένων ή η ανανέωση συμφωνιών πυρηνικού ελέγχου.
3. Διακήρυξη αρχών για την Ουκρανία, η οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει ως βάση για νέες διαπραγματεύσεις, αν και η πιθανότητα θεωρείται μικρή.
Σε κάθε περίπτωση, η σύνοδος της Αλάσκας θα καταγραφεί ως ένα από τα πιο παρακολουθούμενα πολιτικά γεγονότα του 2025. Οι αγορές ήδη αντιδρούν, με την τιμή του πετρελαίου να εμφανίζει αυξημένη μεταβλητότητα, ενώ οι δείκτες ασφαλών επενδύσεων, όπως ο χρυσός, σημειώνουν άνοδο.
Συγκρατημένη αισιοδοξία
Η Ιστορία διδάσκει ότι οι συναντήσεις κορυφής μπορεί να αποφέρουν απρόσμενα αποτελέσματα ή να αποδειχθούν απλώς συμβολικές. Το μόνο βέβαιο είναι ότι η Αλάσκα θα αποτελέσει σκηνικό για μια διπλωματική παράσταση υψηλού επιπέδου, όπου κάθε λέξη, κάθε χειραψία και κάθε δήλωση θα αναλυθεί σε βάθος από τα διεθνή μέσα.
Το BBC σχολιάζει ότι, ακόμη και χωρίς άμεσα αποτελέσματα, η συνάντηση στέλνει το μήνυμα πως οι δύο υπερδυνάμεις εξακολουθούν να αναζητούν τρόπους επικοινωνίας σε έναν κόσμο γεμάτο κρίσεις. Το αν αυτό θα οδηγήσει σε σταθερότητα ή σε νέα αντιπαράθεση, μένει να φανεί τις επόμενες εβδομάδες.
