Συρία: Οι τζιχαντιστές προελαύνουν στη Συρία, αλλά το καθεστώς Άσαντ διαθέτει ισχυρούς φίλους. Κρίσιμος ο ρόλος της Τουρκίας, ιδιαίτερα μετά την επιστροφή Τραμπ
Αγώνα για την πολιτική του επιβίωση δίνει, για μία ακόμα φορά, ο «ισχυρός άνδρας» της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ. Τα στρατεύματά του συνδράμουν ακόμα και σιίτες μαχητές από το γειτονικό Ιράκ. Κοινός αντίπαλος όλων: οι τζιχαντιστές αντάρτες και οι σύμμαχοί τους, οι οποίοι φαίνεται ότι έχουν ενισχυθεί και επανεξοπλιστεί τα τελευταία χρόνια. Από την περασμένη Τετάρτη εξαπέλυσαν επίθεση ευρείας κλίμακας με απρόσμενη επιτυχία, καταλαμβάνοντας το Χαλέπι και πλησιάζοντας στην πόλη Χάμα.
Η νέα συμμαχία των τζιχαντιστών δραστηριοποιείται υπό την ονομασία «Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ» (ΧΤΣ) και ουσιαστικά αποτελεί μετεξέλιξη του συριακού βραχίονα της Αλ Κάιντα. Όπως επισημαίνει στην Deutsche Welle ο Αντρέ Μπανκ, αναλυτής του German Institute for Global and Area Studies (GIGA), με έδρα το Αμβούργο, «το Μέτωπο Αλ Νούσρα, που είχε εμφανιστεί το 2012 ως συριακό σκέλος της Αλ Κάιντα, έχει υποστεί αλλαγές, ιδιαίτερα μετά την αλλαγή ηγεσίας στην περίοδο 2016/17, και σήμερα αποστασιοποιείται από τις ιστορικές ρίζες της οργάνωσης. Στόχος του νέου επικεφαλής Αμπού Μοχάμεντ Αλ Γκιλανί δεν είναι το Χαλιφάτο, αλλά μία ‘τοπική λύση’ για τη Συρία, δηλαδή ένα σαλαφιστικό-τζιχαντιστικό καθεστώς με επίκεντρο την περιοχή του Ιντλίμπ».
Λιγότερο ισχυροί οι σύμμαχοι του Άσαντ
Ο Σύρος πρόεδρος μπορεί πάντα να υπολογίζει στη συνδρομή της Ρωσίας. «Ασφαλώς στηρίζουμε τον Μπασάρ Αλ Άσαντ» δηλώνει ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ. Μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο είχε επισκεφθεί τη Δαμασκό και ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν. Γεγονός είναι βέβαια ότι οι παραδοσιακοί σύμμαχοι του Άσαντ έχουν αποδυναμωθεί τελευταία, καθώς η μεν Ρωσία εστιάζει στον πόλεμο εναντίον της Ουκρανίας, το δε Ιράν έχει απορροφηθεί από την αντιπαράθεση με το Ισραήλ.
Παρά ταύτα, σημειώνει ο Γερμανός αναλυτής Αντρέ Μπανκ, «είναι ακόμη πολύ νωρίς για να βγάλουμε το συμπέρασμα ότι καταρρέει το καθεστώς Άσαντ. Μπορεί οι σύμμαχοι του Άσαντ να εμφανίζονται εξασθενημένοι, αλλά εξακουθούν να διαθέτουν ισχύ και διεθνή επιρροή, κάτι που ασφαλώς δεν συμβαίνει με τη συμμαχία ‘Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ’. Είναι ξεκάθαρο αυτό».
Από την πλευρά του, ο Μανάλ Μπαρίς, Σύρος δημοσιογράφος και ερευνητής με έδρα το Λονδίνο, θεωρεί ότι η προέλαση των τζιχαντιστών δεν έχει ως αποκλειστικό στόχο την κατάρρευση του καθεστώτος στη Δαμασκό, αλλά και την αποδυνάμωση άλλων παραγόντων που παραδοσιακά διεκδικούν ρόλο πρωταγωνιστή στην περιοχή. Σε αυτούς περιλαμβάνονται το Ιράν, η φιλοϊρανική οργάνωση Χεζμπολάχ, καθώς και σιιτικές παραστρατιωτικές ομάδες που δραστηριοποιούνται με ορμητήριο το Αφγανιστάν, το Πακιστάν ή το Ιράκ.
Σήμερα η Συρία έχει ντε φάκτο διαμοιραστεί σε τέσσερις διαφορετικές ζώνες επιρροής. Το μεγαλύτερο μέρος -περίπου 60% της συνολικής επικράτειας της χώρας- εξακολουθεί να ελέγχει ο Μπασάρ αλ Άσαντ. Η συμμαχία «Χαγιάτ Ταχρίρ ας Σαμ» έχει επικρατήσει σε μία μικρή λωρίδα γης στη βορειοδυτική Συρία. Πιο βόρεια η Τουρκία, εδώ και οκτώ χρόνια, ελέγχει εδάφη που συνορεύουν με τη δική της επικράτεια. Στη βορειοανατολική Συρία κυριαρχούν οι Κούρδοι.
Τα συμφέροντα της Τουρκίας
Κομβικός αποδεικνύεται ο ρόλος της Άγκυρας, η οποία στηρίζει τη δράση των τζιχαντιστών ανταρτών στη Συρία. Και αυτό για δύο λόγους, όπως αναφέρει ο Αντρέ Μπανκ. «Από την αρχή (των εχθροπραξιών στη Συρία) η Τουρκία επεδίωκε να περιορίσει την επιρροή των Κούρδων, γι’ αυτό άλλωστε από το 2016 πραγματοποιεί στρατιωτικές επιχειρήσεις στην περιοχή» τονίζει ο Γερμανός αναλυτής. «Αναμένεται μάλιστα ότι θα επεκτείνει τις επιχειρήσεις σε περιοχές των Κούρδων στη βορειοανατολική Συρία, καθώς με την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα αποχωρούν τα αμερικανικά στρατεύματα που συμμετείχαν σε επιχειρήσεις εναντίον τζιχαντιστών, από κοινού με Κούρδους μαχητές».
«Από κει και πέρα», σημειώνει ο Αντρέ Μπανκ, «ο δεύτερος στόχος της Τουρκίας είναι να δημιουργήσει αποστρατιωτικοποιημένες ζώνες, από το Αφρίν της βορειοδυτικής Συρίας μέχρι τα τουρκικά σύνορα, έτσι ώστε, σε εύθετο χρόνο, να εγκατασταθούν εκεί τα 3,5 εκατομμύρια των Σύρων προσφύγων που σήμερα διαμένουν στην Τουρκία».
Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου
Πηγή: Deutsche Welle
