Αλλάζουν τα πάντα γύρω μας – εμείς, όμως, “κολλημένοι”!
Του Θανάση Κ.
Το ισραηλινά πλήγματα εντός του Ιράν τις τελευταίες μέρες δεν είναι απλώς ένα ακόμα επεισόδιο στην αλυσίδα της σύγκρουσης Ισραήλ–Ιράν. Είναι το χτύπημα που αλλάζει εντελώς το παιχνίδι. Είναι game changer.
Εξουδετερώθηκαν στρατηγικής σημασίας πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν όπου “ετοιμαζόταν” υλικό για πυρηνικό όπλα, εξουδετερώθηκαν κορυφαίοι επιστήμονες του Ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων.
Η ψευδαίσθηση περί «άτρωτου καθεστώτος Αγιατολάδων» εξατμίστηκε.
Είχαν προηγηθεί συστηματικά πλήγματα του Ισραήλ κατά των ιρανικών συμμάχων: Χεζμπολάχ στον Λίβανο, καθεστώς Άσαντ στη Συρία, Χούτι στην Υεμένη. Τώρα όμως, το κέντρο του σιιτικού άξονα δέχεται άμεσο πλήγμα. Και οι αντιδράσεις του δείχνουν πανικό, όχι ισχύ.
Πράγματι, τα “ανταποδοτικά πλήγματα” του Ιράν στο Ισραήλ αποδείχθηκαν μάλλον κατώτερα των προσδοκιών.
Εξ ου και η κυβέρνηση του Ιράν έσπευσε να ζητήσει ειρηνική επίλυση…
* Για να καταλάβουμε τη σημασία των τελευταίων δραματικών γεγονότων χρειάζεται να πάμε λίγο πιο πίσω:
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, δύο περιφερειακές δυνάμεις της περιοχής – με αυτοκρατορικό παρελθόν και οι δύο – προσπάθησαν να “ανασυστήσουν” τις σφαίρες επιρροής τους στη Μέση Ανατολή:
Το Ιράν και η Τουρκία!
Και οι δύο χρησιμοποίησαν ως όχημα τον ισλαμικό φονταμενταλισμό – το Ιράν τον Σιτικό φονταμενταλισμό, η Τουρκία τον Σουνιτικό τζιχαντισμό.
Το ιρανικό μοντέλο εξήγαγε επανάσταση, μυστικές επιχειρήσεις, πολιτοφυλακές. Το τουρκικό μοντέλο στήριξε “Μουσουλμανική Αδελφότητα”, Χαμάς, ISIS και “πολιτικό Ισλάμ” παντού – ακόμα και στις δυτικές πρωτεύουσες.
Και οι δύο απείλησαν τη σταθερότητα.
Και τώρα, και οι δύο επιστρέφουν στην πραγματικότητα.
Τον φονταμενταλισμό πολλοί τον μίσησαν στην περιοχή. Αλλά και πολλοί προσπάθησαν να τον χρησιμοποιήσουν κατά των αντιπάλων τους.
Τώρα όμως, όλοι συνασπίζονται εναντίον του – στην ίδια τη Μέση Ανατολή, πριν απ’ όλα…
Κι αυτή είναι πια η νέα πραγματικότητα…
* Για να αντιληφθούμε πλήρως τι συμβαίνει, πρέπει να ανοίξουμε το οπτικό μας πεδίο. Όχι μόνο να πάμε προς τα πίσω, αλλά να κοιτάξουμε ευρύτερα – δηλαδή πέραν της Μέσης Ανατολής.
Γιατί εδώ προκύπτει κι ένα ακόμα “καινοφανές”.
Ο Τραμπ συνομιλεί πλέον τακτικά και σε βάθος με τον Πούτιν. Μια με δύο φορές την εβδομάδα το τελευταίο διάστημα. Και το ανακοινώνει ο ίδιος ο Τράμπ – χωρίς να λέει πολλά για όσα ειπώθηκαν μεταξύ τους.
Κάτι που ήταν αδιανόητο επί Μπάιντεν.
Είναι προφανές ότι κάποιος ευρύτερος διάλογος γίνεται ανάμεσά τους. Και αφορά την Ουκρανία βεβαίως, αλλά όχι μόνο την Ουκρανία όπως φαίνεται.
Όλα δείχνουν ότι αναζητείται ένας μείζων γεωπολιτικός συμβιβασμός ΗΠΑ-Ρωσίας, όπου η Ρωσία θα πάρει αυτά που κέρδισε ήδη (στην Ουκρανία) κι αυτά που χρειάζεται (σε Συρία, Λιβύη πιθανότατα), και θα προσφέρει εγγυήσεις ασφαλείας στις ΗΠΑ παντού αλλού – και οπωσδήποτε στην Μέση Ανατολή.
Μόνο έτσι θα μπορέσει η Αμερική να αναδιπλωθεί από το ρόλο του “παγκόσμιου χωροφύλακα” και ταυτόχρονα να παραμείνει “ηγέτιδα” της Δύσης.
Μόνο έτσι θα μπορέσει ο Τράμπ να διασπάσει τον Ευρω-ασιατισμό, δηλαδή τη συσπείρωση Ρωσίας, Ινδίας, Κίνας, Αράβων εναντίον της Δύσης – που προκλήθηκε επί Προεδρίας Μπάϊντεν και εξ αιτίας της.
Η νέα γεωπολιτική συνεννόηση ΗΠΑ- Ρωσίας είναι ζωτική ανάγκη και για τις δύο.
* Και το κοινό τους σημείο στη Μέση Ανατολή: Η ανάγκη ελέγχου του πυρηνικού οπλοστασίου του Ιράν
Το Ιράν, βαθιά θεοκρατικό και αντι-δυτικό, δεν μπορεί να συνομιλήσει με τις “διαβολικές” ΗΠΑ ή με το Ισραήλ.
Μπορεί όμως με τη Ρωσία – παραδοσιακά φιλική, στρατηγικά ουδέτερη και παρούσα σε όλα τα μέτωπα.
Έτσι δημιουργείται πια μια νέα κατάσταση.
Οι φιλοδοξίες του Ιράν να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο, δεν μπορούσαν να γίνουν αποδεκτές από κανένα. Ούτε από τους Άραβες γείτονές του, ούτε από τις μεγάλες δυνάμεις, ούτε από το Ισραήλ.
Τα σχέδια του Ιράν να αποκτήσουν πυρηνικό οπλοστάσιο, όπως αποδείχθηκε, δεν μπορούσαν να αποτραπούν ούτε με “ευχές” ούτε με “διαπραγματεύσεις”…
Το πλήγμα του Ισραήλ σε βάρος του Ιράν, των προηγούμενων ημερών, ήταν σφοδρό. Και μάλλον πήγε πίσω το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν για αρκετά χρόνια.
Στο εξής η σύγκρουση μπορεί να τελειώσει με διαπραγματεύσεις: όπου το Ιράν θα συμφωνήσει να παραιτηθεί από τις πυρηνικές του φιλοδοξίες, και η Ρωσία θα αναλάβει την ευθύνη να ελέγχει άμεσα ότι το Ιράν δεν θα παρασπονδήσει αυτή τη φορά…
— Το Ισραήλ τόλμησε το αποφασιστικό πλήγμα για λογαριασμό όλων των χωρών που δεν θέλουν με τίποτα πυρηνικό Ιράν.
— Η Αμερική δεν συμμετείχε επιχειρησιακά, αν και γνώριζε και εξόπλισε και κάλυψε το Ισραήλ.
— Η Ρωσία σε συνεννόηση με τις ΗΠΑ μπορεί να διασφαλίσει ότι το Ιράν δεν θα επανέλθει σε πυρηνικό πρόγραμμα.
Κι από όλη αυτή την ιστορία θα μπορούσε να προκύψει και εσωτερική κατάρρευση του θεοκρατικού – σιιτικού καθεστώτος στο ίδιο το Ιράν. Προκαλώντας ανακούφιση στους περισσότερους γείτονές του.
Έτσι γεννιέται μια νέα “Αγία Τριάδα” επιρροής στην περιοχή: ΗΠΑ–Ρωσία–Ισραήλ.
Πράγμα πολύ δυσάρεστο για μια χώρα της περιοχής μόνο: Την Τουρκία, η οποία στηρίζει και καθοδηγεί τον άλλο βραχίονα των Ισλαμιστών του Σουνίτες τζιχαντιστές στη Μέση Ανατολή…
* Προκύπτει λοιπόν για ιστορική γεωπολιτική αναδιάρθρωση:
Για δεκαετίες, η Μέση Ανατολή παρουσιαζόταν ως “πεδίο της σύγκρουσης Ισραήλ-Αράβων” με επίκεντρο το “Παλαιστινιακό”…
Αυτό τελειώνει πια. Το Παλαιστινιακό δεν έχει λυθεί, αλλά παύει να βρίσκεται στο επίκεντρο.
Η νέα γεωπολιτική αντιπαράθεση έχει άλλο χαρακτήρα: Είναι στρατηγική αντιπαράθεση Ισραήλ– Τουρκίας, για την εξουδετέρωση του Σουνιτικού φονταμενταλισμού.
Ο φονταμενταλισμός που γέννησε την Αλ Κάιντα, το ISIS, τη Χαμάς. Ο ίδιος που στηρίχθηκε από την Άγκυρα και απειλεί σήμερα όχι μόνο το Ισραήλ, αλλά και Αίγυπτο, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα.
Μετά την ανατροπή του Άσαντ στην Συρία, κι ενώ το καθεστώς Ερντογάν διακήρυσσε ότι “θα προελάσουν οι μαχητές του ως της Ιερουσαλήμ” και οι Ισραηλινοί τους έλεγαν “ελάτε σας περιμένουμε”,
η Αίγυπτος δήλωνε ότι γνωρίζει πώς οι τζιχαντιστές θα προσπαθήσουν “τα ίδια στην Αίγυπτο. Αλλά δεν θα τους περάσει..!”
Για μια σειρά αραβικά καθεστώτα οι Σουνίτες ισλαμιστές που καθοδηγούνται από την Τουρκία είναι “θανάσιμος” κίνδυνος…
Τώρα λοιπόν η Μέση Ανατολή γίνεται πεδίο αντιπαράθεσης για την εξουδετέρωση του ισλαμιστικών κινήματος (του Σουνιτικού πλέον, γιατί το Σιιτικό έχει ήδη εξουδετερωθεί) που καθοδηγείται από την Τουρκία.
Και το Ισραήλ βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της μάχης.
Με τα περισσότερα αραβικά καθεστώτα της περιοχής στο πλευρό του – σιωπηλά ή και ανοιχτά…
* Και κάτι εξ ίσου σημαντικό: Στην αντιπαράθεσή του με την Τουρκία το Ισραήλ αποκτά για πρώτη φορά ένα πραγματικό – και αξιόμαχο – ΤΟΠΙΚΟ σύμμαχο. Τους Κούρδους! Της Συρίας, αλλά και ευρύτερα…
Πράγματι, οι Κούρδοι της Συρίας γίνονται το ανάχωμα – και ο Ερντογάν το ξέρει,
Οι μόνοι που νίκησαν πραγματικά το ISIS (το Ισλαμιστικό κράτος) επί του εδάφους ήταν οι Κούρδοι! Κι αυτό το γνωρίζουν και οι Αμερικανοί και οι Ρώσοι, και οι Ιρακινοί και οι Ιορδανοί – και το Ισραήλ, φυσικά…
Και σήμερα, η παρουσία τους στη βορειοανατολική Συρία (Ροζάβα) καθιστά εφικτά τα ισραηλινά πλήγματα κατά του Ιράν.
Η Τουρκία ήθελε να επέμβει εναντίον τους.
Το Ισραήλ – με στήριξη ΗΠΑ – το απέτρεψε.
Γιατί; Γιατί ετοίμαζε τα πλήγματα κατά του Ιράν…
Οι Κούρδοι από «αναλώσιμοι σύμμαχοι» γίνονται στρατηγικοί πυλώνες της νέας αρχιτεκτονικής ασφαλείας στη Μέση Ανατολή.
Ο Ερντογάν δεν το κρύβει: φοβάται. Το λέει φωνακτά. Το επαναλαμβάνει το καθεστώς του σε όλους τους τόνους. Ξέρει ότι μπορεί να είναι ο επόμενος στόχος – όχι λόγω “αντιπαλότητας” με το Ισραήλ, αλλά επειδή ο ρόλος του πλέον είναι δομικά ασύμβατος με τη νέα σταθερότητα που χτίζεται στην περιοχή.
* Η Τουρκία μέχρι τώρα έκανε “υπερεπέκταση” χωρίς να το πληρώνει. Τώρα αρχίζει να το πληρώνει…
Κι όμως, κάποιοι εδώ επιμένουν ακόμα να τη βλέπουν ως… «πανίσχυρη» και να μιλούν για “βελτίωση σχέσεων” μαζί της!
Η αλήθεια είναι ότι η θέση της Τουρκίας εξασθενεί. Ενώ η Ελλάδα έχει, τοπικούς συμμάχους – τουλάχιστον δυνητικούς συμμάχους – κατά κοινού εχθρού και με κοινό στρατηγικό συμφέρον: Αίγυπτο, Ισραήλ, Σαουδική Αραβία, Εμιράτα – ακόμα και Κούρδους.
Αρκεί να ξεπεράσουμε τις αυταπάτες περί “φιλίας” με ένα καθεστώς που συστηματικά προκαλεί, επιβάλλει τετελεσμένα, καλλιεργεί αναθεωρητισμό και αποσταθεροποιεί την περιοχή.
Δεν υπάρχει “φιλία” με τη νεο-οθωμανική ιδεολογία. Υπάρχει μόνο στρατηγική ανάσχεση.
Μέχρι να το καταλάβουμε αυτό, τα πάντα θα φλέγονται γύρω μας κι εμείς θα είμαστε μόνιμα χαμένοι…
ΥΓ. Όταν πριν λίγες εβδομάδες ο Τράμπ κάλεσε τον Νετανιάχου να είναι “πιο λογικός” με το Ιράν, πολλοί πίστεψαν ότι “άδειαζε” τον Νετανιάχου. Απ’ ό,τι φάνηκε “ξεκάρφωμα” ήταν. Για να φανεί “διαλλακτικός”.
Την κρίσιμη στιγμή στήριξε πλήρως τα Ισραηλινά πλήγματα κατά του Ιράν.
Την ώρα που βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή με τον Πούτιν.
Κι ενώ ο Πρέσβης του στο Ισραήλ Mike Huckabee δήλωνε στο Bloomberg ότι “η λύση των δύο κρατών [στο Παλαιστινιακό], δεν είναι πια στόχος της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής”.
Πράγμα που αποτελεί επιπρόσθετη ευθεία στήριξη στον Νετανιάχου.
Και οι αραβικές πρωτεύουσες δεν αντέδρασαν…
Προφανώς συμβαίνουν πράγματα που εδώ, οι δικοί μας, δεν καταλαβαίνουν!
Δεν μπορούν; Δεν θέλουν;
Μάλλον και τα δύο…
