Γράφει ο Δημήτρης Νατσιός
«Παισί δ’ αιδώ χρή πολλήν, ου χρυσόν καταλείπειν»
«Πρέπει κανείς ν’ αφήνει στα παιδιά του την αρετή της αιδούς και όχι χρυσάφι»
Πλάτων
Πριν από μερικά χρόνια στάλθηκε στα σχολεία μια εγκύκλιος σχολικού συμβούλου της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, διά της οποίας στιγματιζόταν και περιγραφόταν με μελανά χρώματα η ολοένα αυξανόμενη κακή συνήθεια των μαθητών να αισχρολογούν και να βωμολοχούν, εντός και του σχολικού αυλόγυρου, στα διαλείμματα, και να αισχρολογούν στους τοίχους των σχολικών κτιρίων. Δυστυχώς, ακόμη και στο δημοτικό σχολείο, γινόμαστε αυτήκοοι μάρτυρες της σιχαμερής και επιβλαβούς αυτής έξεως!
Με περισσή αναίδεια, μικροί μαθητές, εκστομίζουν το «εθνικό προσωνύμιο» με τα «τρία άλφα», που όσο ανεβαίνεις τις σχολικές βαθμίδες τείνει να αντικαταστήσει το βαφτιστικό όνομα! Το κακό είναι πώς δεν μπορούμε εμείς οι δάσκαλοι να λάβουμε δραστικά μέτρα. Από την μία καραδοκεί η νεοφανής αυτή «ασθένεια» της ενδοσχολικής βίας, το λεγόμενο bullying, νεοταξικό εφεύρημα-πονήρευμα εν πολλοίς, το οποίο σκοπό έχει να τρομοκρατήσει και να φιμώσει τον δάσκαλο, να μην νουθετεί, έστω και αυστηρά, τους μαθητές του, καθώς ο ανουθέτητος νέος, ο ακαθοδήγητος, είναι ευχειραγώγητος και καταντά άθυρμα κάθε τσαρλατάνου.
Από την άλλη έχουμε τους μοσχοαναθρεμμένους μοναχογιούς και μοναχοκόρες-παιδιά κακομαθημένων γονέων. Οι γονείς αυτοί ανατρέφουν στα σπίτια τους εγωκεντρικούς τυραννίσκους. Και είναι γονείς που ποτέ δεν είπαν το ευλογημένο «όχι» στα παιδιά τους, που ποτέ δεν τιμώρησαν τα βλαστάρια τους.
Να πω κάτι παρενθετικά για την παρεξηγημένη λέξη «τιμωρία». Ως δάσκαλος, όταν παραλαμβάνω μία νέα τάξη, λέω, στην πρώτη συνάντησή μου με γονείς και μαθητές, κάτι που τους ξαφνιάζει: «είμαι δάσκαλος της τιμωρίας!». Τι σημαίνει όμως τιμωρία; Πώς ετυμολογείται η λέξη; Παράγεται από την «τιμή» και την λέξη «ώρα» (με ψιλή). Με δασεία (η ώρα) σημαίνει χρονική διάρκεια, με ψιλή όμως σημαίνει φροντίδα, πρόνοια, επίβλεψη, εξ ου και θυρωρός (=ο επιβλέπων την θύρα), ολιγωρία (=λίγη φροντίδα, άρα αδιαφορία) κλπ. Άρα, τιμωρός είναι αυτός που προνοεί και φροντίζει γιά την τιμή, την αξιοπρέπεια κάποιου. (Έτσι γίνεται κατανοητό και περί του τιμωρού Θεού μας.
Δυστυχώς, με την εγκληματική απόφαση μιάς δράκας γλωσσοκτόνων βουλευτών, χάσαμε την «μαγεία» του ετυμολογικού πλούτου της γλώσσας μας. Η κατάργηση της ιστορικής ορθογραφίας, την κατέστησε περίπου ανάπηρη. Και ανάπηρη γλώσσα σημαίνει και ανάπηρη σκέψη!).
Εξ αιτίας, λοιπόν, για να επανέλθουμε στο θέμα μας, της περιρρέουσας ατιμωρησίας, πολλοί γονείς ενοχλούνται και απειλούν, πολλές φορές, τους εκπαιδευτικούς, αν κάποιος χρησιμοποιήσει… «λεκτική βία» -έτσι το ονομάζουν- κατά των υπερευαίσθητων παιδιών τους!
Χαρακτηριστικό είναι και το παρακάτω ανέκδοτο, που μας έρχεται από την Αμερική. Ένας πιτσιρίκος πηγαίνει με την μαμά του σ’ ένα πολυκατάστημα. Ψωνίζει εκείνη κάτι ευτελές και απαραίτητο για το σπίτι, μα ο μικρός έχει χωθεί σ’ ένα αυτοκινητάκι (παιδικό), και αρνείται να βγεί απ’ αυτό. Με γοερές κραυγές και τσιρίδες απαιτεί να του το αγοράσει. Η μάνα δεν έχει χρήματα, τρέμει όμως μήπως η άρνηση της δημιουργήσει στο παιδί ψυχολογικά προβλήματα. Είνα απεγνωσμένη. Το κατάστημα όμως έχει παιδοψυχολόγο, όπως όλα τα καλά πολυκαταστήματα παιδικών ειδών στην Αμερική. Ζητεί απελπισμένη βοήθεια, του εξηγεί το πρόβλημα. Ο ψυχολόγος, πρόθυμα, πήγε δίπλα στον μικρό, του ψιθυρίζει κάτι στο αυτί, και αμέσως –ω του θαύματος!- ο νεανίσκος σωφρονισμένος τον ακολούθησε, σαν αρνάκι, πηγαίνοντας στη μητέρα του. Η μάνα έμεινε έκθαμβη από την επιστημονική επάρκεια του ψυχολόγου. «Τι του είπατε και πείστηκε;» ρωτάει. Ο παιδοψυχολόγος χαμογελά και της λέει: «Του είπα, κατέβα αμέσως, γιατί θα φας δύο σφαλιάρες, που θα δεις τον ουρανό σφοντύλι!!». Λένε ότι ήταν Έλληνας, της παλιάς σχολής!
Δυστυχώς, και στα καθ’ ημάς, η ανατροφή των παιδιών βρίσκεται για περισσότερο από έναν αιώνα στο έλεος των ετεροχρονισμένων σχετικών δυτικών συρμών, που μας τους έφεραν οι προτεστάντες μισσιονάριοι ή οι φραγκογκουβερνάντες ή οι «διαφωτισμένοι εις τας Ευρώπας» ημέτεροι. Τελευταία μάλιστα το γενικό πρόσταγμα το έχουν κάποια νεαρά άτομα με κάποιο αμερικανικό δίπλωμα Master (και είναι γνωστό ότι υπάρχει κάποιο αμερικανικό πανεπιστήμιο απ’ το οποίο μπορεί να πάρει κανείς κάποιο Master, όποιος κι αν είναι ο δείκτης νοημοσύνης του!), που κατακλύζουν τις περίφημες σχολές γονέων και τα άλλα σχετικά προγράμματα (ιδίως τηλεοπτικά στα οποία «διδάσκουν οι κολοκυθολογούντες «προοδευτικοί» οικογενειακοί σύμβουλοι), όπου οι κυρα-Κατίνες της συνοικίας μαθαίνουν ότι πρέπει ν’ αφήνουν τα παιδιά τους να κάνουν ό,τι θέλουν, για να μην γίνουν «κομπλεξικά»! Έτσι, οι ταλαίπωροι νέοι γονείς, εκτός από την κρίση του αρχοντοχωριατισμού (νόσημα εθνικό κι αυτό, το οποίο «θεραπεύει» η οικονομική κρίση), ταλαιπωρούνται κι από την αξιοθρήνητη, τις πολλές φορές, ανωριμότητα όλων αυτών των μαϊστόρων της ανοησίας, για να κατασκευάσουν τελικά τις εξαμβλωτικές προσωπικότητες που θα αποτελέσουν τις μέλλουσες γενεές.
Ρίζα, λοιπόν, του κακού, η ατιμωρησία, η οποία γεννά την αναίδεια, η οποία στη συνέχεια τίκτει την βωμολοχία, την χυδαιότητα, την ηθική αποχαλίνωση, την ασωτία.
Αν γυρίσουμε, όμως, πίσω και «συνομιλήσουμε» με τους προγόνους μας, θα διαπιστώσουμε την πρωτόθρονη αξία, που έδιναν στην αιδώ. Στον περίφημο μύθο που αναφέρει ο Πλάτων στον «Πρωταγόρα», διαβάζουμε ότι, όταν ο Δίας έφτιαξε τον κόσμο, προίκισε τα ζώα με διάφορα χαρακτηριστικά (φτερά, δύναμη, ταχύτητα). Όμως τον άνθρωπο τον άφησε ανεφοδίαστο (κυρίως χωρίς την πολιτική τέχνη, την ικανότητα συμβίωσης). Οι άνθρωποι έτσι εξοντώνονταν από τα θηρία. Τότε ο Ζεύς, επειδή φοβήθηκε για το γένος μας, μη ξεκληριστεί, στέλνει τον Ερμή να φέρει στους ανθρώπους την Αιδώ και την Δίκη (την ντροπή και την δικαιοσύνη). Έτσι θα διακανονιζόταν η αρμονία των σχέσεων στις πολιτείες. Τον ρώτησε ο Ερμής, με ποιό τρόπο να τις κατανείμει. Σε λίγους, όπως οι άλλες τέχνες, ή σε όλους τους ανθρώπους;
«Σε όλους να τις μοιράσεις», λέει ο Δίας, «και όλοι ας μετέχουν σ’ αυτά τα δύο… Και βάλε νόμο, από εμένα διαταγμένο, όποιος δεν μπορεί να μετέχει στην Αιδώ και στην Δίκη να τον σκοτώνουν ως αρρώστια της πόλης». («Και νόμον θες παρ’ εμού, τον μη δυνάμενον αιδούς και δίκης μετέχειν ως νόσον της πόλεως» – Πρωταγόρας ΧΙΙ). Σήμερα, δεν μιλάμε για νόσο, αλλά για επιδημία της αναίδειας και της αδικίας.
Σοφοί και φιλόκαλοι, αν και ειδωλολάτρες, οι αρχαίοι είχαν αναγνωρίσει την αξία της αιδούς, της ντροπής για τον πλησίον. Ο Ηρόδοτος γράφει: «Άμα δε κιθώνι εκδυομένω συνεκδύεται και την αιδώ γυνή», δηλαδή, όταν η γυναίκα αποβάλλει τον χιτώνα, το ρούχο, αποβάλλει συγχρόνως και την ντροπή. (Πολλές φορές λέω σε μάνες κοριτσιών, έκτης Δημοτικού, να στέλνουν τα παιδιά τους ντυμένα ως μαθήτριες, σεμνά, και όχι σαν τις ημίγυμνες οδαλίσκες των βοθροκαναλιών. Πολλές ακούν, λίγες αρνούνται, γιατί και οι ίδιες μιμούνται τις αξιολύπητες τηλεχανούμισσες! Ισχύει πάντα το «ο ποιήσας και διδάξας», το «παράδειγμα τοις τέκνοις παρέχειν», του Αγίου Χρυσοστόμου). Ένα ακόμη παράδειγμα από το προγονικό κλέος: Μέχρι τον Ε’, τον «Χρυσό Αιώνα», η θεά Αφροδίτη παριστάνεται και σμιλεύεται ντυμένη, γι’ αυτό την ονόμαζαν Ουρανία. Όταν αρχίζει η παρακμή, παρουσιάζεται εντελώς γυμνή και ονομάζεται πια Πάνδημος. (Βλέπουμε κάποιες φυλές του Αμαζονίου, σχεδόν γυμνές, και χασκογελάμε μ’ αυτούς τους «βάρβαρους ή απολίτιστους». Το κάνουν από άγνοια. Μία βόλτα στις πόλεις μας, το καλοκαίρι, δείχνει που υπάρχει ο… παλιμβαρβαρισμός! Το καλύτερο στολίδι για τους νέους είναι το κοκκίνισμα του προσώπου από την ντροπή. Αυτό το χρώμα, δυστυχώς, έχει χαθεί στις μέρες μας από τα πρόσωπα των Ελλήνων!).
Να αναφέρουμε και όσα επίκαιρα γράφει και ο Ησίοδος στο «Έργα και ημέραι». Περιγράφει την θλιβερή εικόνα του κόσμου που παύει να ελέγχεται από την Αιδώ, μία εικόνα που λίγο απέχει από την σημερινή. «Μεμαίξεται εσθλά κακοίσιν (δηλαδή τα καλά και τα κακά θα είναι αδιακρίτως αναμεμιγμένα μεταξύ τους, θα υπάρχει σύγχυση). Θα γεννιούνται βρέφη με άσπρα μαλλιά (δηλαδή θα ανατραπεί τερατωδώς η τάξη της φύσεως). Τότε ο πατέρας δεν θα ομοιάζει με τα παιδιά ούτε τα παιδιά με τον πατέρα (παιδιά υιοθετημένα από θηλυπρεπείς). Ο φιλοξενούμενος θα παύσει να είναι πρόσωπο πολύτιμο για τον φιλοξενούντα, ομοίως ο φίλος γιά τον φίλο και ο αδελφός γιά τον αδελφό. (Οι οικογενειακές σχέσεις θα πληγούν ανεπανόρθωτα). Στους γέροντες γονείς κανένα πλέον σέβας δεν θα προσφέρουν τα παιδιά τους και θα τους υβρίζουν αναιδώς. (Γέμισαν τα γηροκομεία από ανεπιθύμητους γέροντες γονείς)».
Θα παραθέσουμε και κάτι που λέει ο Άγιος των ημερών μας, Παΐσιος ο Αγιορείτης. Στο βιβλίο «Με πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο» υπάρχει ολόκληρο κεφάλαιο με τίτλο «Εσωτερική αταξία και εξωτερική εμφάνιση», όπου ο Άγιος Γέροντας, με το γνωστό πηγαίο χιούμορ του, καυτηριάζει κακώς κείμενα και ξέφρενες συμπεριφορές. Διαβάζω κάτι «νόστιμο». (σελ. 281-282):
«Σήμερα οι άνδρες έχουν μιμηθή τόσο πολύ τις γυναίκες που πολλές φορές δεν διακρίνονται. Την παλιά εποχή στα πεντακόσια μέτρα μπορούσες να διακρίνης αν είναι άνδρας ή γυναίκα. Τώρα ούτε από κοντά δεν μπορείς μερικές φορές να ξεχωρίσης τι είναι δεν καταλαβαίνεις γυναίκα είναι; Άνδρας είναι; Γι’ αυτό αναφέρει η προφητεία, ότι θα έρθη εποχή που δεν θα διακρίνωνται οι άνθρωποι αν είναι άνδρας ή γυναίκα. Ο Γερο-Αρσένιος ο Σπηλαιώτης είπε σε έναν νεαρό που είχε κάτι μαλλιά μέχρι κάτω:
“Καλά, εσύ τι είσαι; Αγόρι ή κορίτσι;”. Δεν διακρινόταν. Παλιά τους κούρευαν στο Άγιον Όρος. Τώρα έρχονται όπως να ‘ναι… Εγώ τους κουρεύω με το ψαλλίδι, που κόβω το μαλλί όταν πλέκω κομποσχοίνι. Πόσους έχω κουρέψει! Πίσω από το Ιερό τους κουρεύω. Όταν έρχονται τέτοιοι, τους λέω: Υποσχέθηκα σε κάποιους φαλακρούς να τους κολλήσω μαλλιά… Κάντε αγάπη να τα κόψουμε! Τι να κάνουμε τώρα; Το ‘χω υποσχεθή!».
Στο σπουδαίο βιβλίο της μοναχής Ευθυμίας, ηγουμένης της Ιεράς Μονής Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, Μεγαδένδρου Θέρμου, με τίτλο «Οι προφητείες του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού μέσα στην Ιστορία», σελ. 434, περιέχεται η εξής προφητεία του Πατροκοσμά: «Θα δούμε και θα ζήσουμε τα Σόδομα και τα Γόμορα στον τόπο μας». Τις προάλλες, όταν ψηφιζόταν από το άνομο συνέδριο, το σύμφωνο ασελγείας, κάποια …Γόμαρα (έτσι έλεγε ο Μακρυγιάννης), στην Βουλή και στην μητρόπολη Αθηνών, διαφήμιζαν την βδελυρή μανία τους. Τα βοθροκάναλα ομαδόν πανηγύριζαν. Μητσοτάκης, Μεϊμαράκης συμφωνούν με το σύμφωνο. Ο κυρ- Αλέξης ζήτησε συγγνώμη για την καθυστέρηση. Ο Άγιος προφήτευσε ότι όχι μόνο θα δούμε, αλλά και θα ζήσουμε τα Σόδομα. Θυμήθηκα κάτι. Στην Κρήτη, την περίοδο της Τουρκοκρατίας, όταν ήταν παρόντες οι Τούρκοι, οι Έλληνες εύχονταν μεταξύ τους στις γιορτές, για να μην προκαλούν τα αιμοβόρα θηρία: «Χρόνια πολλά και του χρόνου χωρίς κοιλιά». Οι Τούρκοι άκουγαν χωρίς κοιλιά, αλλά οι Κρητικοί εννοούσαν «χωρίς σκυλιά». Χρόνια πολλά, λοιπόν, και του χρόνου …. χωρίς κοιλιά…
