Καθεστωτικοί μύθοι και ιστορική Ύβρις!
Θανάσης Κ.
Τα έθνη χρειάζονται “ιδρυτικούς μύθους”. Δηλαδή αφηγήσεις που δίνουν νόημα και υπόσταση και ενότητα και συνέχεια – άρα και μέλλον και προοπτική – στην ύπαρξή τους. Τα κράτη το ίδιο. Και τα καθεστώτα το ίδιο…
Η διαφορά ανάμεσα στους “ιδρυτικούς μύθους” είναι ότι κάποιοι έχουν μεγαλύτερη σχέση με την πραγματικότητα και την ιστορία.
Κάποιοι έχουν μικρότερη σχέση. Και κάποιοι αποτελούν αληθινή αντιστροφή της πραγματικότητας. Και της Ιστορίας…
Το “Πολυτεχνείο” είναι ακριβώς αυτό! Είναι ο καθεστωτικός μύθος της λεγόμενης “Μεταπολίτευσης”! Δηλαδή της εγκαθίδρυσης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας στην Ελλάδα!
Ο Κοινοβουλευτισμός βεβαίως προϋπήρξε. Η σύγχρονη Ελλάδα, ήδη από την εποχή της “Παλιγγενεσίας”, ξεκίνησε προσπαθώντας να λειτουργήσει ως κοινοβουλευτικό καθεστώς (με τις τρείς πρώτες Εθνοσυνελεύσεις των Επαναστατικών χρόνων). Δεν τα κατάφερε αρχικά. Και στην πορεία το προσπάθησε, απέτυχε, το ξαναπροσπάθησε, ξανά-σκόνταψε και δεν έπαψε να το προσπαθεί…
Η Μεταπολίτευση σηματοδοτεί την στιγμή κατά των οποία η Κοινοβουλευτική Δημοκρατία εγκαθιδρύθηκε και έκτοτε λειτούργησε με ανθεκτικότητα και συνέχεια. Όχι χωρίς προβλήματα. Όχι χωρίς στρεβλώσεις. Όχι χωρίς αδιέξοδα. Αλλά για πρώτη φορά λειτούργησε και άντεξε.
Το “Πολυτεχνείο”, λοιπόν, υπήρξε ο ιδρυτικός της μύθος:
Οι φοιτητές που εξεγέρθηκαν και θυσιάστηκαν για να ανατραπεί η δικτατορία λίγο αργότερα…
Ήταν ένας μύθος απαραίτητος και λυτρωτικός. Γιατί η επταετής δικτατορία δεν είχε συναντήσει σημαντική λαϊκή αντίσταση. Ήταν λυτρωτικός ο μύθος, λοιπόν, γιατί ξέπλενε τις τύψεις ενός λαού, για την αντίσταση στη χούντα που ΔΕΝ έκανε!
Κι ήταν απαραίτητος, για να απαξιωθεί πλήρως και να καταδικαστεί εκ των προτέρων κάθε απόπειρα μελλοντικής ανατροπής του κοινοβουλευτικού πολιτεύματος. Η απαξίωση πλέον είχε “σφραγίδα αίματος” πάνω της…
Στα πρώτα χρόνια από τη Μεταπολίτευση ο μύθος αυτός λειτούργησε. Ένωσε το λαό και η επέτειός του μετατράπηκε σε “πανηγύρι Δημοκρατίας”, όπου συμμετείχαν αυθόρμητα οι “γενεαί πάσαι”:
—Ενήλικες της εποχής που πανηγύριζαν για την πτώση της χούντας (την οποία πολλοί είχαν χειροκροτήσει).
—Νεαροί της εποχής που είχαν “συμμετάσχει” στην εξέγερση (ή που δεν είχαν συμμετάσχει, αλλά πολύ θα το ήθελαν). Ήταν η δική τους “εθνική γιορτή”…
–Και μικρά παιδιά που φαντασιώνονταν κι αυτά τη συμμετοχή τους σε ένα “ηρωϊκό” γεγονός, το οποίο όμως έπαιρνε όλο και περισσότερο “μυθικές” διαστάσεις. Εκτός πραγματικότητας!
Σιγά-σιγά ωστόσο, και με τα χρόνια, οι μυθικές διαστάσεις του Πολυτεχνείου άρχισαν να επισκιάζουν την αλήθεια του…
Το “κατασκευασμένο” αφήγημα άρχισε να καταβροχθίζει την πραγματικότητα, δηλαδή τι ακριβώς συνέβη τότε…
Οι απόντες μετατράπηκαν σε “πρωταγωνιστές”.
Και οι “φευγάτοι” σε… “ήρωες”!
Και τότε άρχισαν οι μεγάλες αποσιωπήσεις.
Και οι ακόμα μεγαλύτερες αντιστροφές της πραγματικότητας…
* Ας δούμε λοιπόν, πρώτα τις αποσιωπήσεις…
— Ο “πολιτικός κόσμος” της εποχής εκείνης, δηλαδή το πολιτικό προσωπικό των κομμάτων της εποχής, που βρίσκονταν υπό απαγόρευση τα χρόνια της δικτατορίας – και οι επίγονοι των οποίων πανηγυρίζουν σήμερα κάθε 17 Νοέμβρη και καταθέτουν στεφάνια γεμάτοι συγκίνηση – δεν είχαν καμία ανάμιξη τότε! Καμία…
Ιδιαίτερα η Αριστερά, που διεκδικεί μέχρι σήμερα την “πατρότητα” του “Πολυτεχνείου”, ήταν επισήμως απούσα:
–Το ΚΚΕ έδωσε “γραμμή” να φύγουν τα στελέχη του από το χώρο του Πολυτεχνείου ήδη από την πρώτη μέρα. Κι ύστερα από λίγες μέρες κατήγγειλε το Πολυτεχνείο ως “έργο 300 προβοκατόρων του δικτάτορα Ιωαννίδη”..
— Το ΚΚΕ εσωτερικού τότε (ο πρόγονος, ας πούμε, του ΣΥΡΙΖΑ σήμερα) έδωσε γραμμή…”να προσέχουν τις προβοκάτορες!”
— Το ΠΑΣΟΚ τότε απλώς δεν υπήρχε. Το ΠΑΚ (η παράνομη αντιστασιακή οργάνωση προσκείμενη στον Α. Παπανδρέου τότε) και η “Παναρμόνια” (η ημι-νόμιμη οργάνωση που συνδεόταν με το ΠΑΚ) δεν είχαν καμία άξια λόγου “επιρροή” στα γεγονότα.
Οι “προβοκάτορες” ήταν ανέκαθεν το μεγάλο άλλοθι του ΚΚΕ για να καταδικάζει εξεγέρσεις που δεν έλεγχε απόλυτα το ίδιο…
Αλλά τώρα οι “προβοκάτορες” – που υπήρχαν και τότε, όπως υπάρχουν πάντα – ήταν και ο “μπαμπούλας” που επικαλέστηκε το ΚΚΕεσ. στην περίπτωση του Πολυτεχνείου, γιατί ματαίωνε το “πείραμα Μαρκεζίνη”. Στο οποίο το ΚΚΕεσωτ. ήθελε να συμμετάσχει, ενώ όλα τα άλλα κόμματα (αστικά και αριστερά) είχαν απορρίψει…
Το Πολυτεχνείο συνέβη σε συνθήκες μοναδικού “πολιτικού κενού”:
–Μια στιγμή που η δικτατορία προσπαθούσε να μετεξελιχθεί σε “ελεγχόμενη κοινοβουλευτική” εκπροσώπηση, μέσα από “εκλογές” όπου το σύνολο σχεδόν των τότε κομμάτων (αστικών και αριστερών, με την εξαίρεση του ΚΚΕεσωτ. και της ΕΔΑ) είχαν αρνηθεί να συμμετάσχουν. Αυτό ήταν το “πείραμα Μαρκεζίνη”…
Η εξέγερση ξέσπασε σε μια στιγμή που η δικτατορία ετοίμαζε “εκλογές”, υπό τον “δοτό” Πρωθυπουργό Μαρκεζίνη, για να “νομιμοποιηθεί” η ίδια (άρα για να διαιωνίσει την εξουσία της), ενώ αυτοί που καλούνταν να τη “νομιμοποιήσουν” με τη συμμετοχή τους – τα πολιτικά κόμματα – το αρνούνταν κατηγορηματικά.
–Και μάλιστα σε μια στιγμή που η δικτατορία προσπαθούσε να “πάρει αποστάσεις” από τις ΗΠΑ κι είχε ένα μόλις μήνα πριν αρνηθεί το αμερικανικό αίτημα να συνδράμει “αερογέφυρα” για στήριξη του Ισραήλ στον Πόλεμο του Γιόπ Κιπούρ (Οκτώβριος του 1973)…
–Κι ενώ λίγα 24ωρα μετά ερχόταν στην Ελλάδα σε επίσημη επίσκεψη για πρώτη φορά ηγέτης του Κομμουνιστικού μπλόκ, ο Ρουμάνος Πρόεδρος Νικολάε Τσαουσέσκου, δίνονταν πρόσθετη “διεθνή αναγνώριση” και στο δικτατορικό καθεστώς της Ελλάδας και στο πείραμα Μαρκεζίνη…
(Ο διαβόητος Τσαουσέσκου, που είχε κι αυτός πολύ κακό τέλος ως δικτάτορας, 16 χρόνια αργότερα.)
Η επίσκεψη Τσαουσέσκου ματαιώθηκε μόλις την παραμονή, λόγω των “αιματηρών γεγονότων του Πολυτεχνείου”! Μια βδομάδα αργότερα ο δικτάτορας Παπαδόπουλος ανατράπηκε από τον ταξίαρχο Ιωαννίδη. Και το πείραμα Μαρκεζίνη ματαιώθηκε οριστικά.
Πολλοί σχεδίαζαν τότε να “διευκολύνουν” το δικτατορικό καθεστώς στην Ελλάδα. Και ακόμα περισσότεροι “έβαζαν πλάτη”…
Η εξέγερση του Πολυτεχνείου έγινε σε ένα μοναδικό – στιγμιαίο – πολιτικό κενό: εσωτερικό και γεωπολιτικό! Ανατρέποντας τα σχέδια πολλών – και δίνοντας έδαφος σε “θεωρίες συνομωσίες” όπου οι… “προβοκάτορες” είχαν την τιμητική τους. Όπως συμβαίνει πολύ συχνά άλλωστε…
—Αυτοί που διαχειρίστηκαν την εξέγερση ήταν τα εκλεγμένη μέλη της Συντονιστικής του Πολυτεχνείου. Όλοι σχεδόν ήταν νεαρά μέλη αριστερών κυρίως αντιστασιακών οργανώσεων της εποχής.
Όλοι εκλέχθηκαν από αυτοσχέδιες “Γενικές Συνελεύσεις” συναδέλφων τους κατά Σχολή. Κι όλοι βρέθηκαν είτε σε απόλυτη σύγκρουση με τη “γραμμή” του Κόμματός τους είτε κυριολεκτικά χωρίς γραμμή από το Κόμμα τους.
Ήταν όσοι έμειναν από τους νεολαίους του ΚΚΕ παρακούοντας το Κόμμα τους. Κι όσοι ήταν στο ΚΚΕεσωτ., χωρίς καμία συγκεκριμένη καθοδήγηση από το δικό τους Κόμμα (πέρα από το να… “προσέχουν τους προβοκάτορες”).
Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι γνώριζαν ότι η εξέγερσή του ματαίωνε το πείραμα Μαρκεζίνη…
— Μαζί τους ήταν και μέλη “ακραίων” οργανώσεων της εξωκοινβουλευτικής αριστέρας – “αριστεριστές” τους έλεγαν τότε – κυρίως Κινοζόφιλοι και κάποιοι Τροτσκιστές.
Αυτοί επέμεναν η εξέγερση να μην πάρει “αντιδικτατορική” μορφή. Αλλά “αντι-ιμπεριαλιστική” (ίσως και “αντικαπιταλιστική”)! Γι’ αυτό κι ήταν αντίθετοι στην όποια συνεργασία με εκπροσώπους των “αστικών” δημοκρατικών κομμάτων.
Η πρώτη και πιο σημαντική “σύγκρουση” που έγινε μέσα στη Συντονιστική το πρωϊ της Παρασκευής 16 Νοεμβρίου του 1973 ήταν να αποκλειστεί αυτή η άποψη! Και τελικά να πάρει η εξέγερση καθαρά “αντιδικτατορικό” χαρακτήρα! Με βασικό αίτημα να πέσει η χούντα! Τίποτε άλλο…
(Κι αυτό δεν ήταν λίγο βέβαια, εκείνη την εποχή).
–Το αξιοπερίεργο είναι ότι η υπέρτατη εκδήλωση υπέρ της δημοκρατίας μετά από 6 χρόνια δικτατορίας, έγινε από ένα κίνημα νεολαίας, ακαθοδήγητο, όπου οι νεαροί επικεφαλής πρόσκεινταν σε κόμματα που δεν είχαν μεγάλη εκτίμηση την Κοινοβουλευτική δημοκρατία (ή κάποιοι ήταν και διακηρυγμένοι εχθροί της)!
Ήταν έρωτας Ελευθερίας από την πλευρά της τότε νεολαίας;
Ήταν ότι αφυπνίστηκε – επιτέλους – το δημοκρατικό υποσυνείδητο της ελληνικής κοινωνίας;
Ό,τι κι αν ήταν, όλα αυτά συστηματικά αποσιωπούνται έκτοτε…
* Πάμε τώρα – μετά από τις αποσιωπήσεις – και στις αντιστροφές της πραγματικότητας:
— Στην εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν συμμετείχαν οι λεγόμενοι “αναρχικοί”. Αντίθετα, πριν πάρει τα χαρακτηριστικά της εξέγερσης οι φοιτητές απ’ όλες τις Σχολές που συγκεντρώθηκαν στο χώρο του Μετσοβείου φρόντισαν να πετάξουν έξω τους τότε… “αναρχομπάχαλους”!
(Οι οποίοι κραύγαζαν, πράγματι, “προβοκατόρικα” συνθήματα, τα οποία, αν είχαν επικρατήσει, η εξέγερση δεν είχε πάρει ποτέ μαζικό χαρακτήρα.)
Η εξέγερση έγινε γιατί οι “εξεγερμένοι”, προτού εξεγερθούν, φρόντισαν να ,,, απαλλαγούν (πυξ και λαξ, κυριολεκτικά) από τους “μπαχαλάκηδες” της εποχής.
–Είναι αλήθεια ιστορική ειρωνεία που επί δεκαετίες το Πολυτεχνείο το καπελώνει το ΚΚΕ, το οποίο το είχε καταγγείλει τότε!
–Κι είναι ακόμα μεγαλύτερη ειρωνεία που μετά το 1995 τις επετειακές εκδηλώσεις για το Πολυτεχνείο τις μονοπωλούν οι αναρχομπάχαλοι, τους οποίους οι πρωταγωνιστές της εξέγερσης τους πέταξαν έξω, πριν ξεκινήσουν την εξέγερσή τους…
— Στη διακήρυξη του Πολυτεχνείου (που διαβάστηκε στους Έλληνες και στους ξένους δημοσιογράφους του μεσημέρι της Παρασκευής 16 Νοεμβρίου) ο στόχος της εξέγερση συνοψιζόταν ουσιαστικά σε τέσσερις λέξεις: “εθνική ανεξαρτησία” και “λαϊκή κυριαρχία”!
Και βεβαίως σε όλη της διάρκεια της εξέγερσης παντού δέσποζε το εθνικό σύμβολο – η γαλανόλευκη! Η ελληνική σημαία ανεμίζει αγέρωχα στην είσοδο καθώς και στο κεντρικό κτίριο (της Αρχιτεκτονικής) καθ’ όλη τη διάρκεια της τριήμερης εξέγερσης. Και μαζευόταν από κάτω όλο και μεγαλύτερο πλήθος νέων ανθρώπων
Η γαλανόλευκη πέφτει (κυριολεκτικά και συμβολικά) όταν το τάνκ ρίχει την πύλη του Πολυτεχνείου τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου του 1973.
Και την γαλανόλευκη περιφέρουν με κατάνυξη στην κορυφή της πορείας για το Πολυτεχνείο σε κάθε επέτειο έκτοτε.
Είναι αληθινή ιστορική προσβολή, που όσοι μονοπωλούν το “νόημά” του τις τελευταίες δεκαετίες πυρπολούν, βανδαλίζουν, σχίζουν και καταστρέφουν – την ελληνική σημαία κάθε χρόνο τέτοια μέρα!
Αυτό δεν είναι “εκδήλωση μνήμης” για το “Πολυτεχνείο”. Είναι σαδιστική και τελετουργική προσβολή της μνήμης του. Που όμως συνεχίζεται…
Εντάξει παιδιά! Το Πολυτεχνείο το “φουσκώσατε”, το εκμεταλλευτήκατε, το σκυλεύσατε, το αναποδογυρίσατε και κάνετε, ό,τι μπορείτε να το προσβάλλετε κάθε χρόνο. Συνεχώς! Και χωρίς κανείς να αντιστέκεται σε αυτή την ύβρη.
Από ένα ηρωϊκό γεγονός – ανάμεσα σε πάμπολλες άλλες εκδηλώσεις πατριωτισμού και δημοκρατίας της ελληνικής νεολαίας, πιθανότατα και πιο σημαντικές – το μετατρέψατε σε ένα απωθητικό έκτρωμα, σε μια φρικαλέα τελετουργία βίας και βανδαλισμού.
(Ακόμα και η ημερομηνία του ταυτίστηκε με το όνομα μιας εγκληματικής οργάνωσης!)
Για να είμαστε δίκαιοι δεν φταίνε μόνο τα κακομαθημένα “καλόπαιδα” που τότε ήταν αγέννητα και τώρα πρωταγωνιστούν κάθε χρόνο σε τέτοιες ασχήμιες.
Φταίνε κυρίως όσοι τους ανέχονται κι όσοι τους ενθαρρύνουν κι όσοι τους χρησιμοποιούν.
Το ίδιο συμβατικοί οσφυοκάμπτες, υποκριτές και “εξωνημένοι” με όσους πενήντα χρόνια πριν ανέχονταν τη δικτατορία αγόγγυστα και ύστερα… πανηγύριζαν για την πτώση της!
Αν είχε ντροπή αυτή η κοινωνία θα είχε σταματήσει αυτή την ετήσια τελετουργική ύβρη!
Αλλά δεν έχει…
Μέχρι να έλθει κάποια άλλη εξέγερση – μέσα στο πολιτικό κενό που δημιουργείται και τώρα συνεχώς – και να τα σαρώσει όλα αυτά.
Δεν ξέρω πότε. Δεν ξέρω πώς.
Ξέρω όμως, ότι και πάλι θα είναι για “εθνική ανεξαρτησία” και “λαϊκή κυριαρχία”!
Και μπροστά θα ανεμίζει το αγέρωχα το ίδιο σύμβολο:
Η γαλανόλευκη!
Όπως και τότε…
