Κολλημένοι στο χθες – και ανέτοιμοι για το αύριο…
Του Θανάση Κ.
Η προχθεσινή απόφαση της Ευρωπαϊκής Συνόδου Κορυφής για την Ουκρανία παρουσιάστηκε αρχικά στην Ελλάδα ως «σκληρή γραμμή» απέναντι στη Ρωσία.
ΔΕΝ ήταν!
Αποφασίστηκε ότι θα δοθούν από την Ε.Ε. 90 δισεκατομμύρια στην Ουκρανία, χωρίς να αγγίξουν τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια.
Θα πρόκειται για “δανεισμό” από την Ε.Ε., δανεισμό στον οποίο μάλιστα ΔΕΝ συμμετέχουν τρία κράτη-μέλη της Ε.Ε.: η Ουγγαρία, η Τσεχία και η Σλοβακία.
* Η απόφαση προέκυψε αφού προηγουμένως είχε απορριφθεί η σκληρή γραμμή – κυρίως των Γερμανών, των Πολωνών, των Βαλτικών χωρών και της… Ελλάδας! – για χρήση των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων ή έστω των τόκων τους…
Αυτό που αποφασίστηκε προχθές ΔΕΝ έχει καμία σχέση πια με τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια – που παραμένουν “παγωμένα”.
Η αρχική “σκληρή γραμμή” απορρίφθηκε… μετά πολλών επαίνων, γιατί είχε νομικά και οικονομικά προβλήματα και δημιουργούσε πολύ επικίνδυνο προηγούμενο, το οποίο εξέθετε γενικά την αξιοπιστία της Ευρωζώνης.
* Αλλά και η “ήπια γραμμή” που τελικώς αποφασίστηκε έχει κι αυτή προβλήματα. Όχι μόνο έναντι της Μόσχας, αλλά και εναντίον της Ουάσιγκτον πια: Γιατί την ώρα που η κυβέρνηση Τράμπ προσπαθεί να βρει μιαν άμεση “ειρηνευτική λύση” για να τελειώσει τον Πόλεμο στην Ουκρανία τώρα, η Ευρώπη φαίνεται να αποφασίζει να βοηθήσει τη συνέχιση του Πολέμου για άλλα δύο χρόνια!
Κι έχει κι ένα πρόβλημα ακόμα: ότι δίνει “δάνειο” στην Ουκρανία το οποίο είναι “άτοκο” και δεν ξέρουμε καν, αν και πότε η Ουκρανία θα το ξεπληρώσει! Γιατί η αποπληρωμή του εξαρτάται από το αν θα πάρει η Ουκρανία “πολεμικές αποζημιώσεις” από τη Ρωσία.
Αλλά πολεμικές αποζημιώσεις πληρώνει αυτός που έχασε τον πόλεμο σε αυτόν που τον κέρδισε. Αυτή τη στιγμή είναι η Ρωσία που κερδίζει τον Πόλεμο, ενώ η Ουκρανία χάνει. Πώς ακριβώς θα πληρωθούν πολεμικές αποζημιώσεις από τον… “κερδισμένο” στον “χαμένο”; Πότε έχει ξανασυμβεί κάτι τέτοιο;
Συνεπώς η ΕΕ αποφάσισε να δώσει άτοκο δάνειο που μπορεί τελικά να ΜΗΝ είναι καν δάνειο – να είναι επιδότηση συνέχισης του Πολέμου!
Πράγμα που κάνει έξαλλους αυτή τη στιγμή και τους Ρώσους και τους Αμερικανούς. Ίσως και τις αγορές…
* Άρα τι έχουμε εδώ;
Η “σκληρή γραμμή” δεν πέρασε!
Η Ελλάδα είχε ταυτιστεί με τη σκληρή γραμμή – που δεν πέρασε.
Και η “ήπια γραμμή” που πέρασε έχει κι αυτή προβλήματα, γιατί:
βάζει (για μιαν ακόμα φορά) την Ευρώπη απέναντι στη Ρωσία
βάζει (για πρώτη φορά) την Ευρώπη απέναντι και στις ΗΠΑ
και δημιουργεί (επίσης για πρώτη φορά) εσωτερική πόλωση μέσα στην ίδια την Ευρώπη.
Όμως, τι θα συμβεί αύριο όταν η Ε.Ε. θα περικόπτει κι άλλο την Κοινή Αγροτική Πολιτική επικαλούμενη την μαζική αύξηση των αμυντικών δαπανών, και δεν θα έχει χρήματα να δώσει στους Ευρωπαίους αγρότες, ενώ είχε χρήματα να δώσει στους Ουκρανούς που έχαναν τον Πόλεμο;
— Και πώς θα αντιδράσουν οι αγορές γι’ αυτόν τον “δανεισμό” άνευ προβλεπόμενης αποπληρωμής; Ήδη οι αποδόσεις των ομολόγων ανεβαίνουν…
* Η «σκληρή γραμμή» δεν πέρασε.
Πέρασε μια πιο ήπια, εξίσου αδιέξοδη εκδοχή.
Και η Ελλάδα είχε ταυτιστεί με τη σκληρή!
Έτσι, καταφέραμε το εξής μοναδικό:
να εξοργίσουμε τη Μόσχα,
να ενοχλήσουμε την Ουάσιγκτον,
και να μη βρισκόμαστε καν με την πλειονότητα των Ευρωπαίων,
που τελικά υποχώρησαν σε ηπιότερη στάση.
Αυτό δεν είναι «ενεργητική εξωτερική πολιτική».
Είναι… “αυτοχειριασμός”!
Και εδώ αρχίζει το βαθύτερο πρόβλημα.
Γιατί αυτή η αποτυχία δεν είναι μεμονωμένη.
Είναι μέρος μιας γενικευμένης κατάρρευσης αφηγήματος.
Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τρία αφηγήματα.
Τα δύο είναι ευσεβείς πόθοι.
Το τρίτο είναι πραγματικότητα – και αποσιωπάται.
* Πρώτο αφήγημα:
Η Τουρκία θα τα βρει πλήρως με τις ΗΠΑ και θα «ελεγχθεί».
Κι επειδή θα “ελεγχθεί”, υποτίθεται, η Τουρκία από την Ουάσιγκτον, εμείς μπορούμε να προσδοκάμε ότι η Ουάσιγκτον θα καταφέρει να “ηρεμήσει” την Άγκυρα για λογαριασμό μας – αν κι εμείς φανούμε “λογικοί”…
Το πιστεύουν όσοι επένδυσαν στην πολιτική κατευνασμού και στη «Συμφωνία των Αθηνών».
Η πραγματικότητα μάλλον τους διαψεύδει.
* Δεύτερο αφήγημα:
Ο Ερντογάν θα τα σπάσει με τη Ρωσία.
Για πολλοστή φορά φημολογείται ότι οι Τούρκοι θα ζητήσουν από τους Ρώσους να πάρουν πίσω τους πυραύλους S-400 για να ξεμπλοκάρουν στο Αμερικανικό Κογκρέσο οι στρατιωτικές παραγγελίες της Τουρκίας…
Πρώτα-πρώτα δεν χρειαζόταν καν “να πάρει πίσω” η Ρωσία του S-400. Θα αρκούσε να τους πακετάρει και να τους καταστήσει μη επιχειρησιακούς ή ίδια η Άγκυρα. Αλλά ούτε αυτό φαίνεται να συμβαίνει…
Γιατί απλούστατα, ο Ερντογάν είναι ενεργειακά πλήρως εξαρτημένος από τη Ρωσία. Όχι μόνο στο φυσικό αέριο. Τώρα και στην πυρηνική ενέργεια.
Και επί πλέον προσβλέπει στο τέλος του Πολέμου για να αναλάβει τον εφοδιασμό της Ευρώπης με φυσικό αέριο μέσω του διευρυμένου Turkish Stream – τώρα που έχουν αχρηστευθεί η δύο αγωγοί από τη Βαλτική…
Πώς ο Ερντογάν “θα τα σπάσει” με τη Μόσχα, ενώ η Ρωσία κερδίζει τον Πόλεμο στην Ουκρανία;
Πώς θα παραιτηθεί από το να γίνει το μεγαλύτερο hub φυσικού αερίου προς την Ευρώπη;
Ο ισχυρισμός αυτός βολεύει πολύ όσους θέλουν να “δικαιώσουν” εκ των υστέρων την πλήρη αντιρωσική γραμμή της Αθήνας. Πολύ θα τους βόλευε να δουν και την Τουρκία να στρέφεται τελικά κατά της Ρωσίας…
Μέχρι στιγμής, όμως, δεν υπάρχει καμία τέτοια ένδειξη.
Η Τουρκία συνεχίζει τη στρατηγική της αυτονομία. Ή μάλλον δεν φαίνεται να εγκαταλείπει τα – ζωτικής σημασίας για την ίδια – ανοίγματα στον Ευρωασιατισμό γενικότερα – άρα και στη Ρωσία και στην Κίνα…
Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι αν η Τουρκία θυσιάσει τις σχέσεις της με Ρωσία και Κίνα προκειμένου να τα βρει με την Ουάσιγκτον…
Με το που τελειώνει ο πόλεμος στην Ουκρανία, το ερώτημα είναι αν η Μόσχα θα θυσιάσει τις σχέσεις της με την Τουρκία, προκειμένου να τα βρει με την Ουάσιγκτον…
* Τρίτο αφήγημα (το πραγματικό):
Όταν υπάρχουν ισχυροί τοπικοί παίκτες που αντιστέκονται, η Τουρκία δεν επιβάλλει τα σχέδια της.
Αυτό δεν θέλουν να το δουν στην Αθήνα, αλλά η πραγματικότητα το επιβεβαιώνει:
Στη Γάζα, η Άγκυρα αποκλείστηκε από τις κρίσιμες αποφάσεις.
Οι ΗΠΑ δεν δίστασαν να παρακάμψουν την Τουρκία υπέρ του Ισραήλ.
Κι αυτό δεν είναι ισχυρισμός. Είναι γεγονός! Και εδώ αποσιωπάται πλήρως.
Αυτά τα τρία “αφηγήματα” έχουν ένα κοινό:
επιτρέπουν στο πολιτικό σύστημα να μην παραδεχθεί ότι ο ιστορικός κύκλος του έχει κλείσει.
Έκλεισε στη Δύση συνολικά.
Κλείνει δραματικά στην Ευρώπη.
Και στην Ελλάδα έκλεισε με ήττα στρατηγικής.
Όταν ταυτίζεσαι με το κυρίαρχο αφήγημα διεθνώς και αυτό καταρρέει, καταρρέουν μαζί το πολιτικό προσωπικό και τα πολιτικά συστήματα που το υπηρέτησαν.
Γι’ αυτό δεν αρκεί μια διόρθωση πορείας.
Ούτε μια κυβερνητική εναλλαγή.
Απαιτείται αλλαγή υποδείγματος!
Στη Δύση γενικότερα, και στην Ελλάδα επειγόντως…
Αναδεικνύεται η ανάγκη για: εθνοκεντρική στρατηγική σε πολυκεντρικό κόσμο.
— Όχι “Κατευνασμός” σε κράτη ταραξίες.
— Όχι ψευδαισθήσεις ότι αρκεί soft power.
— Όχι επιστροφή στον “δικαιωματισμό” και στην woke ατζέντα που απορρίπτονται από όλο και περισσότερους στις δυτικές κοινωνίες.
— Όχι υποταγή σε ευρωγραφειοκρατίες που απονομιμοποιούνται.
Όμως τι σημαίνει για μας σήμερα “αλλαγή υποδείγματος”;
Τι σημαίνει “εθνοκεντρική στρατηγική σε ένα πολυκεντρικό κόσμο”;
Σημαίνει:
— Συμμαχίες με όσους έχουν κοινά συμφέροντα.
— Το Ισραήλ έχει σύγκρουση ζωτικών συμφερόντων με την Τουρκία. Και προτείνει σήμερα κοινή δύναμη άμεσης επέμβασης με Ελλάδα και Κύπρο.
Μια πρόταση με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για μας. Αλλά που συνεπάγεται ευθύνες από την πλευρά μας.
— Η Ινδία έχει πολύ σημαντική αντιπαράθεση με την Τουρκία επίσης, λόγω της συμμαχίας Τουρκίας – Πακιστάν. Η Ινδία ενδιαφέρεται για άνοιγμα στην Ανατολική Μεσόγειο, και αμυντική συνεργασία με την Ελλάδα (και το Ισραήλ). Κι αυτό έχει πολύ μεγάλη σημασία για μας. Αλλά χρειάζεται άλλου είδους εξωτερική συμπεριφορά εκ μέρους μας.
— Η Ουάσιγκτον θέλει επειγόντως, πέρα από το να τα βρει με την Ρωσία, να πλησιάσει και την Ινδία. Οπότε η αντιπαλότητα της Τουρκίας με το Ισραήλ και με την Ινδία δημιουργεί μεγάλες ευκαιρίες και για μας.
— Η Γαλλία έχασε στο Σαχέλ στην Αφρική και δεν πάει μακριά η πολιτική της για “πόλεμο μέχρις εσχάτων κατά της Ρωσίας”. Αναγκαστικά θα στρέψει το ενδιαφέρον της στην Ανατολική Μεσόγειο, γιατί δεν της μένει τίποτα άλλο. Εδώ υπάρχει ήδη η Συμφωνία Αμυντικής Αρωγής με την Ελλάδα. Που πρέπει να ενεργοποιήσουμε ξανά, πράγμα όμως που προϋποθέτει ότι θα εγκαταλείψουμε την Κατευνασμό της Τουρκίας.
Γιατί όσο εμείς επιμένουμε σε Κατευναστική Πολιτική έναντι της χώρας που άμεσα μας απειλεί, κανείς δεν θα μας παίρνει στα σοβαρά ως δυνητικό σύμμαχο στην περιοχή μας.
Κι όσο επιμένουμε στην σκληρή αντιρωσική γραμμή, θα έχουμε εναντίον μας, πλέον και τους Ρώσους και τους Αμερικανούς και πολλούς Ευρωπαίους – και όλους τους υπόλοιπους δυνητικούς συμμάχους μας στην περιοχή μας…
Κι όλα αυτά σηματοδοτούν ριζική αλλαγή εξωτερικής πολιτικής, ενώ παραμένουμε δυτική χώρα. Γιατί και η ίδια η Δύση μετασχηματίζεται…
Ευκαιρίες για την Ελλάδα υπάρχουν να αποκτήσει εθνοκεντρική στρατηγική σε ένα εθνοκεντρικό κόσμο.
Φτάνει να τις δει και να τις αξιοποιήσει.
Αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να τις αξιοποιήσει – γιατί αρνείται καν να τις δει!
Κι όσο κυριαρχεί στην Αθήνα το… ΕΛΙΑΜΕΠ και οι πάσης φύσεως ΜΚΟ και λόμπι επιρροής, θα παραμένουμε κολλημένοι στα αδιέξοδα και στις ψευδαισθήσεις μας…
Το πολιτικό μας σύστημα είναι παγιδευμένο στο παλαιό αφήγημα που ακυρώθηκε πλήρως και αδυνατεί να δει τον νέο κόσμο που αναδύεται.
Τελικά το υπόδειγμα αλλάζει γύρω μας.
Χρειάζεται να προχωρήσουμε σε “αλλαγή υποδείγματος” και εντός μας.
Η προχθεσινή απόφαση της Ευρωπαϊκές Συνόδου Κορυφής, αποτελεί την καλύτερη απόδειξη, ότι η σημερινή Ευρώπη βρίσκεται μπλεγμένη στα αδιέξοδα και τις αντιφάσεις της. Ενώ η – ατυχέστατη – στάση της Ελλάδας δείχνει ότι παραμένουμε χαμένοι και αμήχανοι, απρόθυμοι να αποβάλλουμε τις παλαιές ψευδαισθήσεις μας
και ανίκανοι να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που μας παρουσιάζονται.
Όχι απλώς με τη λάθος πλευρά της Ιστορίας.
Αλλά κολλημένοι σε αυτό που έχει ήδη τελειώσει.
Και εντελώς ανέτοιμοι για το αύριο που βρίσκεται ήδη εδώ…
