Η καθημερινή πραγματικότητα σε ολόκληρο τον πλανήτη είναι μια μάχη αριθμών, πίσω από την οποία κρύβονται άνθρωποι. Τόσα τα κρούσματα, τόσοι οι διασωληνωμένοι, τόσοι οι νεκροί, τόσος ο δείκτης θετικότητας, τόσο ο δείκτης θνητότητας, τόση διάμεση ηλικία. Αυτό είναι το ένα σκέλος, το οποίο παρακολουθούν στενά οι αγορές, καθώς σε συνδυασμό με το εμβόλιο, μπορούν να… ιχνηλατήσουν το πλαίσιο της επόμενη μέρας για την παγκόσμια οικονομία και την ανάπτυξη.
του Λουκά Γεωργιάδη
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν οι αριθμοί που συνδέονται με προσδοκίες, οι οποίες με τη σειρά τους συνδέονται με τα στατιστικά της πανδημίας. Μετά τους επιδημιολόγους, τη σειρά έχουν πάρει οι στατιστικολόγοι και οι μαθηματικοί στα τμήματα ανάλυσης των μεγάλων χρηματοοικονομικών οίκων. Και πίσω από την ανάλυση των οικονομικών, μακροικονομικών και χρηματοοικονομικών δεικτών, υπάρχουν οι επιστήμονες της πανδημίας, τους οποίους συμβουλεύονται οι μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι. Είναι αυτή η περίεργη όσο και… διαστροφή εναλλαγή ρόλων.
Αυτό που βλέπουμε σήμερα στις αγορές είναι οι προσδοκίες για την έλευση του εμβολίου και η προεξόφληση επιστροφής στην ανάπτυξη. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει η πολυτέλεια για… βαθύτερες αναλύσεις σχετικά με τους “σκελετούς” ή όσα… δυσάρεστα μπορεί να προκύψουν στην πορεία. Οι αγορές κινούνται με βάση τον ενθουσιασμό που υπάρχει σχετικά με την έναρξη του εμβολιασμού του παγκόσμιου πληθυσμού. Φυσικά, η διαδικασία θα πάρει πάρα πολλούς μήνες, ενώ είναι αμφίβολο, τι θα συμβεί στη συνέχεια αν αποδειχθεί ότι για κάποιο χρονικό διάστημα ολίγων ετών χρειάζεται να κάνουμε το εμβόλιο κάθε τρεις και λίγο έως ότου επιτευχθεί η “ανοσία της αγέλης”.
Στις ΗΠΑ, έχουν όλο το χρόνο μπροστά τους για να σκεφτούν τι μπορεί να σημάνει η επόμενη τετραετία με τη διακυβέρνηση Μπάιντεν. Προς το παρόν πρέπει να δώσουν μια μεγάλη μάχη, γιατί ήδη ο αριθμός των νεκρών κινείται…
απειλητικά προς την περιοχή των 300.000 Αυτή τη στιγμή, ο Dow Jones κινείται στο ιστορικό υψηλό των 30.000 μονάδων και ουδείς δείχνει να… πολυενδιαφέρεται για το τι μέλλει γενέσθαι στο άμεσο μέλλον στη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του πλανήτη, όπόυ η ύφεση είναι βαθιά και η συρρίκνωση των θέσεων εργασίας, αναμφισβήτητη. Επιπλέον, δεν φαίνεται οι αγορές να δίνουν και… ιδιαίτερη σημασία στην εκτόξευση του παγκοσμίου χρέους στα 280 τρισ δολάρια και στη συρρίκνωση του παγκόσμιου ΑΕΠ στα 75 τρισ. δολ. Είναι θέμα χρόνου το “αντίδοτο” των κρατικών δαπανών και των ελλειμμάτων να αποτελέσει το “δηλητήριο” για το παγκόσμιο χρέος. Όλα αυτά είναι θέμα χρόνου να σκάσουν και να προκαλέσουν μετά την οικονομική κρίση της πανδημίας, μια αμιγώς χρηματοοικονομική κρίση, αφού η πανδημία κλείσει τον κύκλο της.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια φάση όπου το Χρηματιστήριο κινείται κοντά στα υψηλά 12 μηνών και στα υψηλότερα επίπεδα από το 2015, όταν άρχισε η κατηφόρα με την “περήφανη διαπραγμάτευση” που οδήγησε στο τρίτο μνημόνιο. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα εναρμονίζεται πλήρως με τη μείωση του κόστους δανεισμού και εμφανίζει έως την πενταετία αρνητικά επιτόκια. Επιπλέον, μπορεί να δανειστεί από τις αγορές μέσω δεκαετών ομολόγων με επιτόκιο κοντά στο 0,65%, ενώ μέσα στο επόμενο έτος, το επίπεδο αυτό μπορεί να υποχωρήσει ακόμη και στο 0,30%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.
Προς το παρόν η Ελλάδα “απολαμβάνει” και αυτή το πολύ χαμηλό κόστος δανεισμού και ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει μέσω του Χρηματιστηρίου ένα από τα καλύτερα stories για την επόμενη χρονιά. Στο χαμηλό κόστος δανεισμού και στα σχετικώς υψηλά επίπεδα της ελληνικής κεφαλαιαγοράς, ενσωματώνονται προσδοκίες τόσο για την πορεία της πανδημίας και την ανάπτυξη του εμβολιασμού στον πληθυσμό, όσο και οι αντίστοιχες για το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων της κυβέρνησης. Μέσα σε 18 μήνες, η Ελλάδα έχει επιτύχει αισθητή μείωση του κόστους δανεισμού και βλέπει την αυξημένη δυναμική της κεφαλαιαγοράς, αφού μεσολάβησε μια αναμενόμενη πίεση λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας. Οι αγορές βλέπουν και προεξοφλούν. Προς το παρόν δεν βλέπουν τα δύσκολα που είναι μπροστά μας, αλλά “επενδύουν” στα ευχάριστα που έρχονται…
Μέσα στα επόμενα 3-4 χρόνια, η παγκόσμια οικονομία μπορεί να θυμίζει κινούμενη άμμο. Η Ελλάδα δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να εκπέμψει και πάλι το μήνυμα προς τις αγορές ότι μπορεί να αποτελέσει τον μεγάλο “ασθενή”. Έγινε μία φορά το 2010, πήγε να γίνει δεύτερη φορά το 2015 και τώρα, δεν έχουμε άλλο
περιθώριο. Η κυβέρνηση μέσω των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ και μετά τα ηχηρά διδάγματα που πήραμε από την κατάρρευση του τουρισμού, πρέπει να διαμορφώσει ένα νέο οικονομικό μοντέλο, το οποίο να είναι άκρως παραγωγικό και βιώσιμο στον χρόνο. Και το κυριότερο απ΄ όλα είναι ότι πρέπει να έχει όσο γίνεται λιγότερες εξαρτήσεις από το διεθνές περιβάλλον και τις μεταβολές που συντελούνται σε αυτό.
Οι μεγάλοι “εχθροί” για τη χώρα είναι ο χρόνος και τα… ζιζάνια που δεν θέλουν να προχωρήσουν οι σαρωτικές αλλαγές για να μην φτάσουμε στο 2030, που αποτελεί το έτος-ορόσημο σχετικά με τη συνέχιση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους στο διηνεκές. Αυτό που πρέπει να κάνουμε έως τότε είναι να “τρέξουμε” με μεγάλες ταχύτητες στο σκέλος της ανάπτυξης και κυρίως να αναπτύξουμε επαρκή… αντισώματα ώστε να αντέξουμε στην περίπτωση που ξεσπάσει μια παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση που… άνετα θα μπορούσε να μετατραπεί σε κρίση χρέους.
Η κυβέρνηση δεν πρέπει να επιδείξει δισταγμό μπροστά στις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να επαναλάβει τα λάθη ή να αποδεχθεί τους συμβιβασμούς τους παρελθόντος με τα πελατειακά και άλλα συμφέροντα. Αν κάνουμε το ένα λάθος πίσω από το άλλο, τότε θα το πληρώσουμε και μάλιστα με τον πλέον οδυνηρό τρόπο, αυτή τη φορά. Προς το παρόν ας πάρουμε το μήνυμα των αγορών, οι οποίες μας τιμολογούν με χαμηλό ρίσκο ως προς το κόστος δανεισμού και με υψηλές προσδοκίες ως προς τις προοπτικές της ανάπτυξης. Δεν πρέπει να τις διαψεύσουμε, γιατί σε διαφορετική περίπτωση, θα είναι σαν να έχουμε πυροβολήσει τα πόδια μας και το… κεφάλι μας!
