Η 25η Μαρτίου είναι μέρα αργίας που έχει διπλή σημασία για τους Έλληνες. Είναι θρησκευτική και εθνική γιορτή.
Είναι θρησκευτική, γιατί γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και εθνική, γιατί η ημέρα αυτή σηματοδοτεί την έναρξη της ελληνικής επανάστασης ενάντια στην οθωμανική κυριαρχία το 1821.
Η επανάσταση ξεκίνησε από τα νότια διαμερίσματα του ελλαδικού χώρου επειδή εκεί υπήρχαν πολλοί εμπειροπόλεμοι άνδρες και πλούσια ναυτική δύναμη ώστε να επιτευχθεί ένα δυναμικό χτύπημα από στεριά και θάλασσα.
ΖΗΤΩ Η 25Η ΜΑΡΤΙΟΥ – ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ! | GR-NEWS
Γύρω στα μέσα του Μαρτίου του 1821 σημειώθηκαν σποραδικά επεισόδια εναντίον των Τούρκων και το τρίτο δεκαήμερο του ίδιου μήνα εκδηλώθηκαν οι πρώτες συλλογικές επαναστατικές πράξεις: Στις 21 στα Καλάβρυτα, στις 22 στη Μάνη, στις 23 στην Καλαμάτα και στις 24/25 στην Πάτρα και σ’ όλες σχεδόν τις επαρχίες της Πελοποννήσου καθώς και σε άλλες περιοχές (Σάλωνα, Γαλαξίδι, Λειβαδιά, Αταλάντη).
Τον Απρίλιο η επανάσταση απλώθηκε στις Σπέτσες, στα Ψαρά, στην Ύδρα, στην Κάσο, στη Μύκονο, στην Αττική και σε άλλες περιοχές. Στους επόμενους μήνες η επανάσταση απλώθηκε και στις υπόλοιπες περιοχές.
Ως ημέρα κήρυξης της Επαναστάσεως αναγνωρίζεται επίσημα η 25η Μαρτίου. Εκείνη τη μέρα, η παράδοση λέει, ότι συγκεντρώθηκε στην Αγία Λαύρα μεγάλο πλήθος στρατιωτικών δυνάμεων και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός ευλόγησε και κήρυξε το ξεκίνημα του επαναστατικού αγώνα. Εκεί, παρουσία προκρίτων και οπλαρχηγών, υψώθηκε το λάβαρο του αγώνα και δόθηκε ο όρκος «Ελευθερία ή θάνατος», ενώ οι πολεμιστές κρατούσαν γυμνά τα σπαθιά τους και τα καριοφίλια βροντούσαν.
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΕΚΔΟΧΗ
Το περιστατικό της Αγίας Λαύρας είναι ένας εθνικός μύθος. Τον οφείλουμε στον γάλλο περιηγητή και ιστορικό Φρανσουά Πουκεβίλ (1770-1838), ο οποίος συνέγραψε την τετράτομη Ιστορία της Αναγεννήσεως της Ελλάδος (1824). Η ιστορία διαδόθηκε από στόμα σε στόμα, αλλά και μέσω του πίνακα Ο Όρκος της Αγίας Λαύρας (1851) του σημαντικού έλληνα ζωγράφου Θεόδωρου Βρυζάκη (1814-1878).
Άλλωστε και ο ίδιος ο Παλαιών Γερμανός δεν αναφέρει λέξη για το περιστατικό στα απομνημονεύματά του. Είναι ιστορικά εξακριβωμένο ότι εκείνη την ημέρα δεν βρισκόταν στη Μονή της Αγίας Λαύρας, αλλά στην Πάτρα, όπου όντως όρκισε τους επαναστάτες της περιοχής στην Πλατεία του Αγίου Γεωργίου.
Η επέτειος να γιορτάζουμε τον εθνικό ξεσηκωμό στις 25 Μαρτίου καθιερώθηκε στις 15 Μαρτίου 1838 από τον βασιλιά Όθωνα, προκειμένου να συνδεθεί με το εκκλησιαστικό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Ήταν και επιθυμία του Αλέξανδρου Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας να συνδεθεί η έναρξη της επανάστασης με μια μεγάλη εκκλησιαστική εορτή για να τονωθεί το φρόνημα των υπόδουλων Ελλήνων.
Στην πραγματικότητα, η Επανάσταση δεν ξεκίνησε στις 25 Μαρτίου 1821, αλλά λίγες μέρες νωρίτερα στην Πελοπόννησο, μία περιοχή με συμπαγείς ελληνικούς πληθυσμούς και μικρή στρατιωτική παρουσία των Τούρκων. Ο στρατιωτικός και πολιτικός διοικητής της Πελοποννήσου (Μόρα Βαλεσί) Χουρσίτ Πασας βρισκόταν στα Γιάννινα για να εξοντώσει τον Αλή Πασά, ο οποίος είχε αυτονομηθεί από την Υψηλή Πύλη. Πριν από την αναχώρησή του, ο Χουρσίτ είχε λάβει διαβεβαιώσεις από τους προεστούς του Μοριά ότι οι φήμες που κυκλοφορούσαν για τον επικείμενο ξεσηκωμό των ραγιάδων ήταν ανυπόστατες.
Αχαιοί και Μανιάτες ερίζουν για το ποιος έριξε την πρώτη τουφεκιά του εθνικού ξεσηκωμού. Στις 21 Μαρτίου αρχίζει η πολιορκία των Καλαβρύτων από τον Σωτήρη Χαραλάμπη και τους Πετμεζαίους. Είναι η πρώτη πολεμική ενέργεια της Επανάστασης και θα λήξει νικηφόρα μετά από πέντε ημέρες.
Στις 23 Μαρτίου οι Μανιάτες υπό την αρχηγία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη και τη συνεπικουρία του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη καταλαμβάνουν την Καλαμάτα και με διακήρυξή τους κάνουν γνωστό στη διεθνή κοινότητα τον ξεσηκωμό των Ελλήνων.
Την ίδια ημέρα, οι άνδρες του Αντρέα Λόντου θέτουν υπό τον έλεγχό τους τη Βοστίτσα (σημερινό Αίγιο), ενώ επαναστατικός αναβρασμός επικρατεί στην Πάτρα. Από την Κωνσταντινούπολη με προορισμό το Άγιο Όρος αναχωρεί ο σερραίος έμπορος και φλογερός πατριώτης Εμμανουήλ Παππάς, προκειμένου να ξεκινήσει την Επανάσταση στη Μακεδονία.
Η 23η Μαρτίου είναι ο πρώτος σημαντικός σταθμός του εθνικού αγώνα και θα μπορούσε κάλλιστα να είχε πάρει τη θέση της 25ης Μαρτίου στο εορταστικό καλεντάρι της χώρας μας.
ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΑΠΟΨΗ
του Ιωάννη Σαΐνη
Το ερώτημα, εάν πράγματι ο Π.Π. Γερμανός βρισκόταν την 25η Μαρτίου του 1821 στην Αγία Λαύρα, εάν πράγματι ύψωσε το λάβαρο, που επιδεικνύεται εκεί ως λάβαρο της Επανάστασης, αυτή τη συγκεκριμένη μέρα, δεν αποσκοπεί στην αναζήτηση της Ιστορικής αλήθειας (καλοδεχούμενες όλες οι Ιστορικές προσεγγίσεις σε κάθε Ιστορικό ερώτημα).
Όμως, το ζητούμενο όλων αυτών που μας ζαλίζουν, κάθε χρόνο, τέτοια μέρα, είναι απλώς η αποσύνδεση του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου από την Επανάσταση του 1821. Και μέσω αυτής της αποσύνδεσης, να αρθεί η Θρησκευτική διάσταση της όλης Επαναστατικής διαδικασίας.
Σήμερα ακούμε μόνο Κολοκοτρώνη, Υψηλάντη, Παπαφλέσσα, Νικηταρά, Φωτάκο. Αυτοί ήξεραν πώς συνδυάζεται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου με τον Ευαγγελισμό της Πατρίδας.
Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, Απομνημονεύματα (Διήγησις συμβάντων της Ελληνικής φυλής 1770-1836): «με ήλθαν γράμματα από τον Υψηλάντη δια να είμαι έτοιμος, καθώς και όλοι οι εδικοί μας. 25 Μαρτίου ήτον η ημέρα της γενικής επαναστάσεως… Ήλθαν εκεί όπου ευρισκόμουν και τους έλεγα ότι την ημέρα του Ευαγγελισμού να είναι έτοιμοι και κάθε επαρχία να κινηθεί εναντίον των Τούρκων»
Σπηλιάδη Νικολάου, Απομνημονεύματα: «… ο Κολοκοτρώνης και οι περί αυτόν, οι οποίοι δεν ήλθον εις την Πελοπόννησον ειμή δια να κινήσωσι την επανάστασιν την 25 μαρτίου, ως ημέραν προσδιωρισμένην να λάβωσι τα όπλα απανταχού οι Έλληνες, …»
Σπηλιάδης Νικόλαος, Ιστορία της Ελληνικής επαναστάσεως:«Ούτος, (o Παπαφλέσσας) όθεν διήρχετο διέσπειρε τας επαναστατικάς του ιδέας προσθέτων συνάμα ότι η 25 Μαρτίου ήτο υπό της Εταιρείας προσδιωρισμένη ημέρα προς έναρξιν τη Επαναστάσεως».
Σπυρίδων Τρικούπης, Ιστορία της Ελληνικής Επανάστασης: «Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης απεφάσισε εν πρώτοις να κατέλθει εις Ελλάδα και έστειλε και τίνας φέροντας μυστικά γράμματα εις την Πελοπόννησον, εις τας νήσους και εις την στερεάν Ελλάδα όθεν εμελέτα να αρχίσει τα ένοπλα κινήματά του την 25 Μαρτίου, ημέραν του Ευαγγελισμού, ως ευαγγελιζομένην την πολιτικήν λύτρωσιν του ελληνικού έθνους».
Φωτάκος, Απομνημονεύματα: «Εις αυτούς εφανέρωσε (ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Φλέσας) τον ερχομόν του, τον τίτλον του ως απεσταλμένου παρά της Γενικής αρχής κτλ και ότι η 25 Μαρτίου είναι η πρώτη ημέρα της επαναστάσεως.»
Ιωάννης Φιλήμων, Δοκίμιον ιστορικόν περί της ελληνικής Επαναστάσεως: Ημερομηνία σε έγγραφο της Κοινότητας Ήλιδος (Πελοποννήσου): «1821 Μαΐου 25, Κούκουρα της Γαστούνης, Έτος πρώτον από της 25 Μαρτίου”.
Οικονόμου Γ. Μιχαήλ, Ιστορικά της Ελληνικής Παλιγγενεσίας ή ο ιερός των Ελλήνων αγών. «Και ούτω την ημέραν ταύτην της 25 Μαρτίου 1821 ακριβώς ευρέθησαν άπαντες εις τας επαρχίας, εις τας οποίας έκαστος ανήκεν, η σημαία του σταυρού υψώθη συγχρόνως πανταχού, και η επανάστασις αρχήσασα, ελάμβανε διαστάσεις εν Πελοποννήσω κατά ταύτην την κλητήν και ευλογημένην ημέραν …»
Φραντζής Αμβρόσιος, Επιτομή της ιστορίας της αναγεννηθείσης Ελλάδος: «Φυλακίζονται οι έγκριτοι αρχιερείς και πολλοί των προυχόντων εν Κωνσταντινουπόλει, εν Πελοποννήσω και αλλαχού, αλλ’ αφ’ ετέρου οι ατομικοί εκάστου Έλληνος σπινθήρες εξάπτονται πανταχού και ανάπτουν την γενικήν κατά της δεσποζούσης τυραννικώς το Ελληνικόν έθνος Τουρκικής δυναστείας φρικτήν αποστασίαν κατά ρητήν ημέραν την 25 Μαρτίου του 1821 έτους, ημέραν προσδιορισθείσαν καθ’ όλα τα μέρη παρά των κατηχητών μελών της Φιλικής Εταιρείας.»
Φραντζής Αμβρόσιος, Επιτομή της Ιστορίας της Αναγεννηθείσης Ελλάδος: «Εις τας εν Πελοποννήσω γενομένας πολιορκίας εκθέτομεν ολοσχερώς (…). Αι πολιορκίαι δε αύται συνοδεύουσαι η μία την άλλην έλαβον την αρχήν των από της 25 Μαρτίου 1821 και ύστερον.»
Αναφορά στρατιωτικών και προκρίτων για την παράδοση του Νεοκάστρου Πύλου. Αρχεία της Ελληνικής παλιγγενεσίας: «Φανερώνομεν οι κάτωθι υπογεγραμμένοι αρχιστράτηγοι, οι καπεταναίοι ξηράς και θαλάσσης , ότι από τας 25 Μαρτίου του παρόντος χρόνου, κατά την υψηλήν προσταγήν, ήλθομεν με τα στρατεύματά μας της ξηράς, καθώς και δια θαλάσσης με τα καράβιά μας, και επολιορκήσαμεν το κάστρον λεγόμενον Νεόκαστρον, … 1821 Αυγούστου 7, ΝεόκαστρονΜεθώνης Γρηγόριος, Νικόλας Μπόταση, Πρωτοπαπατσώρης, Αναστάσης Ανδρούτσου … ».
Τερτσέτης, Απομνημονεύματα: «Όπως είχε προγραμματιστεί, χωριά της ορεινής Τριφυλίας εξεγέρθηκαν επίσης την 25 Μαρτίου με σινιάλο που έδωσε ο Τερτσέτης, ενώ το ίδιο έγινε και σε άλλες περιοχές της Αρκαδίας: Την αυγήν εξημέρωσε εις τες 25 του Ευαγγελισμού. Έμαθαν εις το Λεοντάρι [Μεγαλόπολη, οι Τούρκοι] ότι εβγήκα με τόσες χιλιάδες Μανιάτες, παίρνουν ζώα των ραγιάδων και ανεχώρησαν για την Τριπολιτζά. Κινώντας από της Σκάλα [Μεσσηνίας], έρριξα καμμιά χιλιάδα τουφέκια, τρεις μπαταριές δια να τ’ ακούσει ο κόσμος, να σηκωθεί κατά την παραγγελίαν. Ακούοντες οι Γαραντζαίοι τα τουφέκια, εσκότωσαν τους κεχαγιάδες, αυτοί ήθελαν να φύγουν, και έγινε αρχή του σκοτωμού. … Την ίδια ημέρα του Ευαγγελισμού συνάζονται οι Φαναρίτες [τουρκαλβανοί], λέγουν εις τους Τούρκους να τραβηχθούν εις την Τριπολιτζά, διατί δεν ηξεύρουν τί είναι. … Την ίδια ημέρα οι Αρκαδιανοί (της θαλάσσης) συνάζονται ολίγοι, και ο Πρωτοσύγκελος και άλλοι παρακινούν τους Τούρκους να τραβηχθούν εις τα κάστρα, και τους έδωσαν ζώα, τους ξέβγαλαν ίσα με το Νιόκαστρο και εκεί τους πολιόρκησαν, αφού εσυνάχθησαν και από άλλες επαρχίες. … Εγώ εις τας 25 όπου εκίνησα από την Σκάλα …».
Χρυσανθόπουλος (Φωτάκος) Φώτιος, Βίοι Πελοποννησίων ανδρών: «Οι Σπετσιώται από όλας τας νήσους εφάνησαν πρόθυμοι και κατά την 25 Μαρτίου 1821 ύψωσαν την σημαίαν της επαναστάσεως. Την δε άλλην ημέραν οι οικοκυραίοι της νήσου διέταξαν να πολιορκηθούν η Μονεμβασία και το Ναύπλιο, και αμέσως έπλευσαν η Ναυέτα του Γκίκα Μπόταση και το βρίκιον του Θεοδώρου Βότση, ο Αθανάσιος Γουδής και η Μπουμπουλίνα με τα καράβια των … Την δε 28 Μαρτίου φθάσαντες εις Μύλους …»
Διήγηση Νικηταρά, στο Ο Γεώργιος Τερτσέτης και τα ευρισκόμενα έργα του: «Ανήμερα του Ευαγγελισμού κινούμε [από την Καλαμάτα]. Ο Κατζής δεν μας έδινε τα μπαρουτόβολα. Του τα παίρνομε. … Στο Λιοντάρι [Μεγαλόπολη] μαζώνω τον κόσμο. Έπειτα από την Καλαμάτα. …»
Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ
Στις 25 Μαρτίου, εκτός από την Επανάσταση εναντίων των Τούρκων, γιορτάζεται και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, μία από τις μεγαλύτερες γιορτές του Χριστιανισμού.
Άλλωστε για τον λόγο αυτό συνδέθηκε και ο εορτασμός της Επανάστασης με την ημέρα αυτή. Τι είναι όμως ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου;
Αποτέλεσμα εικόνας για 25 η μαρτιου ευαγγελισμος
Η ημέρα του Ευαγγελισμού ήταν η μέρα που η Παναγία έμαθε την χαρμόσυνη είδηση ότι πρόκειται να γεννήσει τον Χριστό, τον υιό του Θεού.
Ετυμολογικά, η λέξη Ευαγγελισμός προέρχεται από την ομηρική λέξη ευάγγελος, που σημαίνει αγγελιοφόρος καλών ειδήσεων (ευ + άγγελος).
Τα χαρμόσυνα νέα μετέφερε στη Θεοτόκο Μαρία ο Αρχάγγελος Γαβριήλ. Μάλιστα, δεν της ανακοίνωσε απλώς το νέο, ότι πρόκειται δηλαδή να φέρει στον κόσμο τον Ιησού, σαν κάτι το δεδομένο, αλλά ζήτησε τη συγκατάθεση της.
Σύμφωνα με τον Ευαγγελιστή Λουκά, ο Θεός με αυτό τον τρόπο έδωσε στην Παναγία τη δυνατότητα να αποφασίσει μόνη της, δίνοντας της την χαρά της συνδημιουργίας.
Η Παναγία ρώτησε τον Άγγελο πως θα γινόταν να κυοφορήσει παιδί δεδομένου ότι δεν είχε σωματική επαφή με κάποιον άνδρα μιας και ήταν απλώς αρραβωνιασμένη και όχι παντρεμένη με τον Ιωσήφ.
Τότε ο Αρχάγγελος Γαβριήλ εξήγησε στη Μαρία ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και ότι Αυτός θα φροντίσει για όλα. Για αυτό και το παιδί αυτό θα είναι ο Υιός του Θεού.
Μάλιστα ανέφερε το παράδειγμα της Ελισάβετ, η οποία αν και ήταν στείρα γέννησε με τη βοήθεια του Θεού σε προχωρημένη ηλικία.
Έτσι η Παναγία πείστηκε και δέχτηκε το Θεϊκό πρόσταγμα και ο Γαβριήλ αποχώρησε έχοντας εκπληρώσει το έργο του.
«Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου»
«Σήμερον της σωτηρίας ημών το κεφάλαιον και του απ’ αιώνος Μυστηρίου η φανέρωσις. Ο υιός του Θεού υιός της Παρθένου γίνεται και Γαβριήλ την χάριν ευαγγελίζεται. Διό και ημείς συν αυτώ τη Θεοτόκω βοήσωμεν: Χαίρε Κεχαριτωμένη, ο Κύριος μετά σου».
