Δέσμη με 11 παρεμβάσεις για τη θωράκιση της ασφάλειας στα ΑΕΙ παρουσίασε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά τη συνάντησή του με τους Πρυτάνεις στο Μέγαρο Μαξίμου
Οι 11 παρεμβάσεις της κυβέρνησης προβλέπουν:
-Κατάρτιση εσωτερικών κανονισμών από όλα τα ΑΕΙ έως το τέλος του έτους και εκπόνηση ή επικαιροποίηση Σχεδίων Ασφαλείας και Προστασίας έως το τέλος Ιουλίου,
-Θέσπιση ενός Πειθαρχικού Συμβουλίου ανά ίδρυμα και άμεση συγκρότησή του,
-Καθιέρωση αυτοδίκαιων κυρώσεων για όσους παρανομούν,
-Ειδικό πλαίσιο για την αντιμετώπιση ποινικά κολάσιμων συμπεριφορών, που περιλαμβάνει αναστολή φοιτητικής ιδιότητας για έως 24 μήνες για φοιτητές σε βάρος των οποίων ασκούνται ποινικές διώξεις (ανάλογα με την εξέλιξη της ποινικής δικογραφίας),
-Επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης. Στο πλαίσιο αυτό, θα οριστεί Αντεισαγγελέας Αρείου Πάγου ο οποίος θα έχει την πανελλαδική εποπτεία αδικημάτων που απορρέουν από περιστατικά πανεπιστημιακής βίας,
-Όσοι καταστρέφουν πανεπιστημιακή περιουσία θα είναι υποχρεωμένοι να πληρώσουν για την αποκατάστασή της,
-Ενίσχυση των μέσων φύλαξης των πανεπιστημιακών χώρων, με την εγκατάσταση συστημάτων πρόσβασης, ταυτοποίησης και καμερών και προσθήκη προσωπικού ασφαλείας -Σύσταση Εθνικού Παρατηρητηρίου Βίας, για τη συστηματική καταγραφή και παρακολούθηση όλων των προβλημάτων, αλλά και τη διασφάλιση λογοδοσίας,
-Πλήρης στελέχωση των Μονάδων Ασφαλείας των ΑΕΙ,
-Σταθερή συνεργασία μεταξύ των πανεπιστημίων και της Ελληνικής Αστυνομίας, με σαφείς όρους και συνεννοήσεις,
-Σχέδιο πρόληψης παραβατικών συμπεριφορών, που θα συμβάλλει στην καλλιέργεια μιας κουλτούρας μηδενικής ανοχής ως προς τη βία.
Κυρώσεις προς τους πρυτάνεις, ακόμη και έκπτωση από το αξίωμα
Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι η πολιτεία θα συνεχίσει να υποστηρίζει και να ενισχύει τις διοικήσεις των πανεπιστημίων στο έργο τους, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε ιδρύματος, ενώ τονίστηκε η υποχρέωση της διοίκησης του κάθε πανεπιστημίου στην εφαρμογή της συγκεκριμένης νομοθεσίας ως οφειλόμενης ενέργειας. Η μη εφαρμογή θα έχει ως αποτέλεσμα διοικητικές κυρώσεις που μπορεί να φτάσουν μέχρι και την έκπτωση από το αξίωμα του Πρύτανη.
Συζητήθηκε, παράλληλα, η διεύρυνση της έννοιας της ασφάλειας στα ΑΕΙ, με έμφαση στην κυβερνοασφάλεια αλλά και μέσω της υιοθέτησης βέλτιστων πρακτικών πολιτικής προστασίας στις πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, με αρκετούς Πρυτάνεις να επισημαίνουν πως έχουν ήδη μεριμνήσει για τακτικές ασκήσεις εκκένωσης κτηρίων και για συστήματα ειδοποίησης σε περίπτωση φυσικών καταστροφών.
Μητσοτάκης: Αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση να νιώθουν όλες και όλοι ασφαλείς στις σχολές τους
Στην εισαγωγική του τοποθέτηση ο Πρωθυπουργός ανέφερε: «Καταρχάς καλημέρα, καλή εβδομάδα και χαίρομαι πολύ που σας υποδεχόμαστε στο Μέγαρο Μαξίμου. Συναντιόμαστε, εξάλλου, λίγες μέρες μετά την έναρξη των Πανελλαδικών εξετάσεων, η οποία είναι μια περίοδος στην οποία δεκάδες χιλιάδες νέες και νέοι διεκδικούν μια θέση στις σχολές των επιλογών τους, γεμάτοι όνειρα για το μέλλον.
Και βέβαια, το φθινόπωρο οι επιτυχόντες αυτής της σκληρής και ιδιαίτερα απαιτητικής διαδικασίας θα διαβούν τις πύλες των ιδρυμάτων όπου εσείς είστε επικεφαλής. Και νομίζω ότι είναι πρωτίστως στο χέρι σας οι πρώτες εντυπώσεις αλλά και η συνολική εμπειρία από την ακαδημαϊκή τους διαδρομή να δικαιώσει τους κόπους, τις προσδοκίες τις δικές τους και φυσικά των οικογενειών τους.
Και νομίζω αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση είναι, βέβαια, να νιώθουν όλες και όλοι ασφαλείς στις σχολές τους. Η γνώση, άλλωστε, συνεπάγεται την ελευθερία και αυτή με τη σειρά της τη νομιμότητα. Ένα περιβάλλον στο οποίο κανείς δεν θα διστάζει να διατυπώνει τις θέσεις του, τις απόψεις του, να ανοίγει μια συζήτηση με κάποιους που πιθανόν να μην συμφωνούν με τις απόψεις του. Αυτό, εξάλλου, συνεπάγεται από τη φύση της η ελευθερία της έκφρασης.
Όμως, πιστεύω ότι συμφωνούμε όλοι ότι δεν μπορούμε να ανεχτούμε ένα περιβάλλον στο οποίο ο οποιοσδήποτε, φοιτητής, καθηγητής, μπορεί να νιώθει όμηρος του τραμπουκισμού και της βίας. Ακαδημαϊκό πνεύμα, ακαδημαϊκή ελευθερία σημαίνει πρώτα και πάνω απ’ όλα ένα πνεύμα διαλόγου, τεκμηριωμένης αντιπαράθεσης, διαφωνίας, αλλά και δημιουργικής σύνθεσης.
Και νομίζω ότι με αυτήν ακριβώς τη λογική και από το 2019 αποκαταστήσαμε το αληθινό ακαδημαϊκό άσυλο, δίνοντας και ένα τέλος σε ένα ιδιότυπο καθεστώς, το νόημα του οποίου πιστεύω ότι είχε παραχαραχθεί επί πολλά χρόνια στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης.
Από τότε, το ξέρετε καλά, και με τη δική σας τη βοήθεια, έχουν εκκενωθεί 48 καταλήψεις χώρων, που έχουν επιστραφεί στην ακαδημαϊκή κοινότητα. Έχουν μεσολαβήσει 500 συλλήψεις ατόμων που είχαν μετατρέψει τα ιδρύματα είτε σε γιάφκες κουκουλοφόρων είτε σε άσυλο αδικημάτων του κοινού ποινικού δικαίου.
Και προφανώς, το ξέρετε, μιλάμε για μια προσπάθεια η οποία είναι δυναμική, επιχειρεί να ανατρέψει γρήγορα μια κατάσταση η οποία ήταν «χτισμένη» επί πολλές δεκαετίες και φορτισμένη, θα έλεγα, με νοοτροπίες δεκαετιών.
Είναι σαφές, όμως, ότι η αντίληψη ότι τάχα “τίποτα δεν έχει αλλάξει” δεν ισχύει και νομίζω ότι αδικεί και την προσπάθεια που έχουμε κάνει εμείς και την προσπάθεια που έχετε κάνει και εσείς.
Θα έλεγα, αντίθετα, με σύνεση και με αποφασιστικότητα, η νομιμότητα εδραιώνεται πια στις σχολές. Φοιτητές, καθηγητές, διοικήσεις παίρνουν σταδιακά την καθημερινότητα στα χέρια τους, ενώ νομίζω ότι και η κοινωνία ζητά από όλους μας το προφανές: να ισχύσει ο νόμος. Ένα αίτημα το οποίο για την κυβέρνηση πια αποτελεί και μια αδιαπραγμάτευτη εντολή.
Σήμερα, λοιπόν, θα έχουμε την ευκαιρία στη συνέχεια, διά της Υπουργού, να ανακοινώσουμε μια σειρά, 10+1 νομοθετικές παρεμβάσεις που συμπληρώνουν, ενισχύουν το ήδη τολμηρό νομοθετικό πλαίσιο το οποίο έχουμε θεσπίσει και εφαρμόζουμε από το 2019 και στη συνέχεια από το 2021.
Εξάλλου, η εμπειρία και η διαρκής αξιολόγηση των επιδόσεων, τόσο της κυβέρνησης και των δικαστικών και αστυνομικών αρχών όσο και των πανεπιστημιακών διοικήσεων, επιβάλλει να κάνουμε αυτή τη διαρκή αξιολόγηση των μέτρων που εφαρμόζονται και να τα συμπληρώνουμε όπου διαπιστώνονται κενά.
Θέλουμε να κλείσουμε, λοιπόν, κάθε τρύπα που δεν συνδέει δικαιώματα με υποχρεώσεις αλλά και κυρώσεις. Όλοι και ο καθένας ξεχωριστά πρέπει να κάνουμε τη δουλειά μας σωστά και υπεύθυνα. Και όταν αυτό δεν συμβαίνει, να υφιστάμεθα τις ανάλογες κυρώσεις αφού πρώτα έχουμε λογοδοτήσει.
Και με δεδομένο, λοιπόν, ότι η ομαλότητα στην πανεπιστημιακή ζωή είναι όρος, προϋπόθεση για την εξέλιξή της, νομίζω ότι αυτή η σημερινή συνάντηση αποκτά μια ξεχωριστή σημασία. Το έχουμε πει πολλές φορές, τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς και τη δική σας συνεργασία, αφού ένα σημαντικό μέρος της ευθύνης για το μέλλον της ανώτατης εκπαίδευσης ανήκει και σε εσάς.
Αυτό το οποίο θέλω να ακούσω, λοιπόν, στη συνέχεια από τη δική σας πλευρά, είναι τον σαφή προγραμματισμό σας για την κατάρτιση ή την επικαιροποίηση, για όσους δεν το έχετε κάνει, των σχεδίων ασφαλείας των ιδρυμάτων σας, μέσα στο επόμενο δίμηνο, τη σύνταξη των εσωτερικών κανονισμών μέσα στο 2025, τη θέσπιση Πειθαρχικού Συμβουλίου ανά τομέα για να προβλεφθούν αυτόματες κυρώσεις σε όποιον παρανομεί.
Θα το ξαναπώ, ένας φοιτητής στον οποίο απαγγέλλονται διώξεις από τη Δικαιοσύνη, θα πρέπει να χάνει τη φοιτητική του ιδιότητα έως και για 24 μήνες. Και μάλιστα, για την επιτάχυνση της εκδίκασης υποθέσεων βίας στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, θα οριστεί και ένας Αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου ο οποίος θα έχει την πανελλαδική εποπτεία τους.
Ενώ, όπως ήδη ισχύει στα σχολεία, η αποκατάσταση των ζημιών που προκαλούνται θα βαραίνει σε αστικό επίπεδο πρωτίστως τους πρωταίτιους και όχι τον πανεπιστημιακό προϋπολογισμό, δηλαδή τον Έλληνα φορολογούμενο.
Απαραίτητο, επίσης, είναι να ενισχυθεί η προστασία και ο έλεγχος πρόσβασης στις πανεπιστημιακές εγκαταστάσεις, κάτι για το οποίο έχουμε κάνει πολύ συζήτηση, κατά το πρότυπο των σχολών του εξωτερικού -δεν καλούμαστε εδώ, νομίζω, να ανακαλύψουμε την πυρίτιδα-, όπου απαιτούνται ειδικές μονάδες φύλαξης, και με την αστυνομία, φυσικά, όπως το κάνει ήδη, να συνδράμει όπου χρειάζεται.
Να καταγράφουμε κάθε περιστατικό σε ένα Εθνικό Παρατηρητήριο Βίας του Υπουργείου, ώστε να υπάρχει μια καθαρή εικόνα και να δρομολογείται και ανάλογη δικαστική αντιμετώπιση των παραβατικών συμπεριφορών.
Και τέλος, κανείς σχεδιασμός δεν μπορεί να φανεί αποτελεσματικός αν δεν ξεκινάει και από την εγκαθίδρυση μιας κουλτούρας πρόληψης. Ναι, με δράσεις ενημέρωσης φοιτητών να εμπεδωθεί μια κουλτούρα μηδενικής ανοχής.
Και επειδή οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους, εγώ θέλω να είμαι σαφής εδώ: θα υπάρχουν κυρώσεις, μπορούν ενδεχομένως να φτάνουν και μέχρι την έκπτωση από τον ρόλο τους για εκείνους τους πρυτάνεις, τις διοικήσεις που δεν θα ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.
Δεν μπορεί, πια, οι μειοψηφίες να είναι οι “μπράβοι” των πανεπιστημίων. Και όπου σημειώνεται παρανομία, δεν μπορεί πια να υπάρχει ασυλία.
Είναι μια μάχη που ξέρουμε ότι δεν είναι εύκολη, ένας πόλεμος ο οποίος πρέπει να κερδηθεί. Έχουμε κερδίσει αρκετές μάχες, έχουμε χάσει και κάποιες, αλλά νομίζω ότι αποτελεί πια μονόδρομο, αν θέλουμε πραγματικά η νέα γενιά να διεκδικήσει ένα καλύτερο μέλλον, να εμπιστευτεί το δημόσιο πανεπιστήμιο και το δημόσιο πανεπιστήμιο με τη σειρά του να παράγει υπεύθυνους και ώριμους πολίτες. Το πανεπιστήμιο των γνώσεων είναι ταυτόχρονα και το πανεπιστήμιο της ίδιας της ζωής.
Ο ρόλος, σε αυτή την προσπάθεια, ο δικός σας, είναι καθοριστικός. Αναμένω με πολύ ενδιαφέρον τις απόψεις σας. Πιστεύω ότι είμαστε σύμμαχοι σε αυτή την προσπάθεια, αλλά θα επαναλάβω ότι ο καθένας θα πρέπει να αναλάβει τον ρόλο που του αναλογεί.
Νομίζω ότι δεν μπορούμε πια να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας και είναι τώρα μία ευκαιρία οριστικά και αμετάκλητα να τελειώνουμε με φαινόμενα τα οποία ταλάνισαν το δημόσιο πανεπιστήμιο καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης.
Αυτό μας ζητούν οι πολίτες και πιστεύω ότι αυτό σας ζητούν με τη σειρά τους και οι φοιτητές, αλλά και οι καθηγητές οι οποίοι υπηρετούν το δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο».
Από την πλευρά της η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη επισήμανε: «Σίγουρα έχουν γίνει πολύ σημαντικά βήματα και το βλέπουμε εμπράκτως με το “άδειασμα” των καταλήψεων, με την εφαρμογή, προφανώς, του Ν. 4777/2021, πρωτύτερα με αυτό που είχε γίνει με την αποκατάσταση της πραγματικής έννοιας του ασύλου, αυτής της ελευθερίας που πραγματικά οφείλουμε και πρέπει να νιώθουμε όλοι μέσα στο ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο.
Όμως, μένουν ακόμα να γίνουν πολλά. Νομίζω ότι σήμερα και με αυτά τα οποία ανακοινώνουμε -και συζητήσαμε πρέπει να πω ακροθιγώς ή και αναλυτικά και στη Σύνοδο Πρυτάνεων- κάνουμε ένα βήμα ακόμα έτσι ώστε αυτή η αίσθηση της ασφάλειας να μπορέσει να επιτρέπει σε διδάσκοντες, σε εργαζομένους, αλλά κυρίως σε φοιτήτριες και φοιτητές να κάνουν αυτό το οποίο ούτως ή άλλως επιθυμούν περισσότερο: να ζήσουν την πανεπιστημιακή ζωή».
Η Προεδρεύουσα της Συνόδου Πρυτάνεων, Πρύτανης του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Χριστίνα Κουλούρη, σημείωσε: «Άκουσα με πολύ μεγάλη ευχαρίστηση τον κ. Πρωθυπουργό να αναφέρει ότι έχει διαπιστωθεί βελτίωση στα πανεπιστήμια και εμείς το επιβεβαιώνουμε. Υπάρχει πράγματι. Έχουμε διανύσει, νομίζω, μια πολύ σημαντική και επιτυχημένη πορεία, κάτι που αναγνωρίζεται και από την κοινωνία.
Και εδώ θα πρέπει να το πούμε ότι το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο είναι ένας θεσμός που χαίρει της εμπιστοσύνης της πολιτείας. Άρα, χαιρετίζουμε την πρόθεσή σας να το στηρίξετε και θα σας στηρίξουμε και εμείς σε αυτή σας την προσπάθεια».
Στη σύσκεψη έλαβαν μέρος ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Κωστής Χατζηδάκης, η Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού Σοφία Ζαχαράκη, ο Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, ο Υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος και ο Υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού αρμόδιος για την τριτοβάθμια εκπαίδευση, Νίκος Παπαϊωάννου
