Η Ευρώπη βιώνει έναν από τους πιο δύσκολους καύσωνες. Οι θερμοκρασίες ξεπερνούν τους 40 βαθμούς Κελσίου σε πολλές χώρες. Η Πορτογαλία και η Ισπανία δοκιμάζονται ιδιαίτερα, με το θερμόμετρο να φτάνει έως και τους 46°C, ενώ η Ιταλία, η Γερμανία και η Βρετανία βιώνουν επίσης έντονα κύματα ζέστης
Οι ειδικοί κάνουν λόγο για τον «θερμικό θόλο», ένα ατμοσφαιρικό φαινόμενο που αποτελείται από μια μάζα ξηρού και θερμού αέρα που εμφανίζεται και εγκαθίσταται σε μια περιοχή για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργώντας κύμα καύσωνα.
Η θερμότητα αυξάνεται συνεχώς, ξηραίνοντας το έδαφος και ανεβάζοντας ακόμη περισσότερο τη θερμοκρασία.
Θερμοκρασίες ρεκόρ στην Ισπανία – Σε συναγερμό η Γαλλία
Ο καύσωνας που πλήττει τη Γαλλία θα φτάσει σήμερα στην κορύφωσή του, ενώ η θερμοκρασία στην Πορτογαλία και την Ισπανία αναμένεται να σημειώσει μικρή πτώση, καθώς η νότια Ευρώπη επηρεάζεται από ένα κύμα ζέστης που συνήθως δεν παρατηρείται τόσο νωρίς το καλοκαίρι.
Το Παρίσι έχει τεθεί σήμερα σε κόκκινο συναγερμό. Η προηγούμενη φορά που είχε κηρυχθεί ο ύψιστος συναγερμός στη γαλλική πρωτεύουσα ήταν πριν πέντε χρόνια, από τις 7 ως τις 12 Αυγούστου του 2020.
Λόγω των ακραίων θερμοκρασιών έχουν επιβληθεί αυστηροί περιορισμοί στην κίνηση των αυτοκινήτων, ενώ η κορυφή του Πύργου του Άιφελ θα παραμείνει κλειστή για τους τουρίστες ως την Τετάρτη.
Συνολικά 16 από τα 96 γαλλικά μητροπολιτικά διαμερίσματα, δηλαδή οι περιοχές που συνορεύουν με την πρωτεύουσα και άλλες που βρίσκονται κυρίως νοτιοδυτικά της πόλης, βρίσκονται σε κόκκινο συναγερμό την Τρίτη, με τη θερμοκρασία να αναμένεται να φτάσει ως τους 41° Κελσίου.
Ο κόκκινος συναγερμός για καύσωνα είναι το υψηλότερο επίπεδο υγειονομικού συναγερμού στη Γαλλία (μετά το κίτρινο και το πορτοκαλί) και επιτρέπει στις αρχές να ενεργήσουν και να περιορίσουν ορισμένες δραστηριότητες. Αντιστοιχεί σε έναν ακραίο καύσωνα, σπάνιο για τη διάρκειά του, την έντασή του, το γεωγραφικό εύρος του, ο οποίος έχει σοβαρές επιπτώσεις για την υγεία του συνόλου του πληθυσμού.
Γερμανία: Θερμοκρασίες έως 38 βαθμούς Κελσίου – Σε ισχύ ειδικά μέτρα
Την πιο ζεστή μέρα του έτους μέχρι τώρα διανύει σήμερα η Γερμανία, με θερμοκρασίες που φθάνουν έως και τους 38 βαθμούς Κελσίου στα δυτικά και στα νοτιοδυτικά της χώρας. Η αυριανή μέρα αναμένεται μάλιστα ακόμη πιο ζεστή.
Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Μετεωρολογική Υπηρεσία, ειδικά στην περιοχή του Ρήνου η θερμοκρασία αναμένεται σήμερα να φθάσει τους 36-38 βαθμούς Κελσίου. Στην υπόλοιπη χώρα οι μέγιστες θερμοκρασίες εκτιμάται ότι θα περιοριστούν μεταξύ 30 και 35 βαθμών και μόνο στα παράλια και στα ορεινά αναμένονται θερμοκρασίες κάτω των 30 βαθμών. Οι μετεωρολόγοι προειδοποιούν επίσης για υψηλά επίπεδα υγρασίας τη νύχτα, ενώ οι ανατολικές και νοτιοανατολικές περιοχές της χώρας έχουν κηρυχθεί στο υψηλότερο επίπεδο κινδύνου για δασικές πυρκαγιές, καθώς αναμένονται θυελλώδεις άνεμοι και τοπικά ακόμη και τυφώνες.
Η κορύφωση του καύσωνα ωστόσο αναμένεται αύριο, με την Μετεωρολογική Υπηρεσία να προβλέπει μέγιστες θερμοκρασίες μεταξύ 34 και 38 βαθμών. Ανεξάρτητοι μετεωρολόγοι δεν αποκλείουν ακόμη και το ενδεχόμενο να καταρριφθεί το ρεκόρ όλων των εποχών για την Γερμανία, οι 41,2 βαθμοί που καταγράφηκαν τον Ιούλιο του 2019 στην Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία.
Οι κατά τόπους Αρχές λαμβάνουν ειδικά μέτρα για τον καύσωνα, ανοίγοντας κλιματιζόμενες αίθουσες για τους πολίτες και καλώντας τις ευπαθείς ομάδες να παραμείνουν σε κλειστούς και δροσερούς χώρους.
Ειδικοί προειδοποιούν να αποφεύγεται η σωματική άσκηση σε εξωτερικούς χώρους, ενώ τα περισσότερα σχολεία περιορίζουν τις ώρες διδασκαλίας ώστε τα παιδιά να επιστρέφουν στο σπίτι πριν από τις θερμές ώρες της ημέρας.
Ο Κολυδάς αναλύει το φαινόμενο heat dome
Οι επιστήμονες αποκαλούν το heat dome «σιωπηλό δολοφόνο», καθώς αυξάνει δραματικά τους θανάτους, ειδικά μεταξύ των ηλικιωμένων, των μικρών παιδιών – των οποίων το σώμα υπερθερμαίνεται γρηγορότερα – και των εγκύων, όπου αυξάνεται ο κίνδυνος πρόωρου τοκετού. Παράλληλα, το φαινόμενο εντείνει τις συνθήκες ξηρασίας και πυρκαγιών, με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον.
Όπως εξηγεί ο Διευθυντής της ΕΜΥ, Θοδωρής Κολυδάς: «Τα τελευταία χρόνια, κυρίως τους θερινούς μήνες, ακούμε όλο και συχνότερα τον όρο #θερμικός_θόλος στα μέσα ενημέρωσης, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Η φράση αυτή, που προέρχεται από τον αγγλικό όρο #heat_dome, έχει γίνει ιδιαίτερα δημοφιλής, όχι απαραίτητα επειδή περιγράφει ένα καινούργιο φαινόμενο, αλλά επειδή λειτουργεί ως ελκυστικός τίτλος για τον αναγνώστη ή τον τηλεθεατή. Ωστόσο, πίσω από τη «μόδα» του όρου, υπάρχει μια πραγματική μετεωρολογική κατάσταση, την οποία γνωρίζουμε εδώ και δεκαετίες.
Ο θερμικός θόλος είναι μια κατάσταση στην οποία ένα ισχυρό και στάσιμο βαρομετρικό υψηλό εγκλωβίζει θερμές αέριες μάζες κοντά στην επιφάνεια της Γης, λειτουργώντας σαν καπάκι. Η ατμόσφαιρα σε τέτοιες περιπτώσεις δεν κυκλοφορεί επαρκώς, και η ζέστη παγιδεύεται στις χαμηλότερες στιβάδες, χωρίς να διαφεύγει. Έτσι, παρατηρείται συνεχής άνοδος της θερμοκρασίας, ιδίως όταν υπάρχει και η παράλληλη μεταφορά θερμών αερίων μαζών από περιοχές όπως η Βόρεια Αφρική προς την Ευρώπη.
Οι θερμοκρασίες σήμερα αλλά και το επόμενο τριήμερο στη δυτική Ευρώπη θα φτάνουν τους 36 με 39 βαθμούς, με αυξημένη υγρασία και απουσία ισχυρού πεδίου ανέμων.
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι καινούργιο. Στην Ελλάδα και σε άλλες μεσογειακές χώρες, η παρουσία σταθερών αντικυκλώνων το καλοκαίρι είναι ένα απόλυτα φυσιολογικό και επαναλαμβανόμενο γεγονός. Οι παλιοί μετεωρολόγοι και γεωργοί γνώριζαν καλά τις επιδράσεις αυτής της στασιμότητας, χωρίς όμως να χρησιμοποιούν τον όρο «θερμικός θόλος».
Παλαιότερα, μιλούσαμε απλώς για ισχυρά αντικυκλωνικά πεδία ή περίοδους καύσωνα λόγω εισβολής θερμών αερίων μαζών από την Αφρική.Η έντονη χρήση του όρου σήμερα οφείλεται κυρίως στην επιθυμία των μέσων να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού με έναν καινούργιο και πιο δραματικό όρο. Ωστόσο, είναι σημαντικό να διευκρινίζεται ότι το φαινόμενο δεν είναι νέο και ίσως αυτό που έχει αλλάξει είναι η ένταση και η διάρκεια τέτοιων επεισοδίων τα οποία περιγράφουμε δημόσια.
Συμπερασματικά, ο θερμικός θόλος είναι ένα παλιό, γνωστό μετεωρολογικό φαινόμενο που σήμερα επαναπροσδιορίζεται επικοινωνιακά. Αν και δεν αποτελεί νέο φαινόμενο, η κατανόηση του ρόλου του στην αύξηση των θερμοκρασιών είναι χρήσιμη, ιδιαίτερα καθώς οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών γίνονται ολοένα και πιο έντονες»
