Νέες πρωτοβουλίες στη μάχη κατά της ακρίβειας θα ανακοινώσει το υπουργείο Ανάπτυξης μέχρι το τέλος της εβδομάδας.
Όπως εκτιμά η αγορά τα μέτρα που εφαρμόζονται το τελευταίο δεκαήμερο λειτουργούν τόσο σταθεροποιητικά για τις τιμές και αποθαρρυντικά για ανατιμήσεις όσο και, σταδιακά, οδηγούν στις απαραίτητες μειώσεις στο ράφι για προϊόντα αναγκαία για την διαβίωση του νοικοκυριού. Ωστόσο, όπως έχει επισημάνει, πολλές φορές, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης, η μάχη κατά της ακρίβειας δεν σταματά.
Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Καταναλωτή, στις 15 Μαρτίου, σύμφωνα με πληροφορίες του αθηναϊκού πρακτορείου, αναμένεται να υπάρξουν ανακοινώσεις στο πλαίσιο της ενδυνάμωσης του ρόλου του καταναλωτή στη μάχη κατά της ακρίβειας. Οι αλλαγές που σχεδιάζονται αφορούν στην πλατφόρμα του Παρατηρητηρίου Αγοράς e-Καταναλωτής.
Η πλατφόρμα αναβαθμίζεται, γίνεται πιο χρηστική και ευέλικτη και δίνεται μεγαλύτερη σημασία στα ηλεκτρονικά σούπερ μάρκετ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, οι καταναλωτές θα μπορούν να ελέγχουν 3.000 με 3.500 κωδικούς προϊόντων, καινούργιους αλλά και επικαιροποιημένους ενώ η διαδικασία της ένταξης όσο το δυνατόν, περισσότερων κωδικών δεν σταματάει. Πάντως, για το αμέσως επόμενο διάστημα, στο πλαίσιο της αύξησης των κωδικών, έμφαση δίνεται στη δυνατότητα ανάγνωσής τους, απευθείας, από το web site του κάθε eshop, δηλαδή δεν θα χρειάζεται η διαδικασία την κατάθεσης τιμοκαταλόγων καθώς θα αξιοποιηθεί ο γραμμωτός κώδικας.
Σε αυτό το πλαίσιο, άμεσα, θα εκδοθεί η απαραίτητη υπουργική απόφαση για την υποχρεωτικότητα της ανάρτησης των κωδικών barcode από όλα τα eshop, είτε είναι grocery, είτε μόνο ηλεκτρονικά καταστήματα κτλ. στο πλαίσιο της διαφάνειας αλλά και της αυτοματοποίησης της συλλογής δεδομένων.
Επιπλέον, ο νέος e-Καταναλωτής θα έχει τη δυνατότητα σύγκριση του καλαθιού και εύρεσης της φτηνότερης αλυσίδας, που βρίσκεται πιο κοντά του, καθώς και τη δυνατότητα πρότασης χωριστών αγορών σε περισσότερες της μιας αλυσίδες για ακόμη μεγαλύτερη εξοικονόμηση.
Μετά την αναβάθμιση της εφαρμογής, θα ξεκινήσει και διαφημιστική εκστρατεία ώστε να ενημερωθούν οι καταναλωτές για τα οφέλη που μπορούν να έχουν από την αξιοποίηση της και τελικά να επιτευχθεί ο σκοπός της ως εύχρηστου και αξιόπιστου εργαλείου στην διαδικασία της σύγκρισης τιμών. Υπενθυμίζεται ότι η πλατφόρμα αυτή, στα χέρια του καταναλωτή είναι ήδη και ένα πολύτιμο εργαλείο για καταγγελίες όπου εντοπίζει παραβάσεις, καταστρατηγήσεις και αθέμιτες συμπεριφορές.
Ταυτόχρονα, ιδιαίτερη σημασία δίνεται και στην ενίσχυση του καταναλωτικού κινήματος και ήδη έχει ξεκινήσει η διαδικασία ξεκαθαρίσματος των στοιχείων των καταναλωτικών οργανώσεων που τηρούνται στο Μητρώο Ενώσεων Καταναλωτών (Μ.Ε.Κ.), των υποχρεώσεών τους για τα τηρούμενα βιβλία, των στοιχείων που απαιτούνται για την εγγραφή τους στο Μητρώο, των υποχρεώσεων επικαιροποίησης των στοιχείων τους και τη διαγραφή τους από το Μητρώο. Μία διαδικασία που προβλέπεται ότι θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 30 Απριλίου 2024.
Έρχονται νέες μειώσεις τιμών
Σε ό,τι αφορά στην πορεία των τιμών, τα μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας έχουν τεθεί, σε πλήρη εφαρμογή, από τις αρχές του μήνα και όπως έχει πει ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας, ήδη οι μεσοσταθμικές μειώσεις τιμών, σε συγκεκριμένα προϊόντα, κινούνται γύρω στο 15%. «Είχαμε αποκλιμάκωση των τιμών σε καθαριστικά σπιτιού, απορρυπαντικά, προϊόντα προσωπικής υγιεινής, βρεφικές πάνες, βρεφικό γάλα, σε 3.912 κωδικούς», δήλωσε πρόσφατα ο υπουργός και συμπλήρωσε: «Δεν εφησυχάζουμε, ούτε λέμε ότι λύσαμε το πρόβλημα της ακρίβειας, είναι διαρκής η μάχη κατά της ακρίβειας, αλλά η Ελλάδα έχει πάρει τα πιο πολλά, τα πιο δραστικά μέτρα για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα».
Στο ίδιο μήκος κύματος ο γενικός διευθυντής ΙΕΛΚΑ, Λευτέρης Κιοσσές, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, τονίζει η πολιτεία έχει προχωρήσει σε μία σειρά από νομοθετήματα που έχουν ως στόχο τον περιορισμό των πληθωριστικών πιέσεων, ειδικά στις κατηγορίες των ειδών παντοπωλείου. «Τα τελευταία 3,5 χρόνια καταγράφονται πάνω από 25 νομοθετήματα (νόμοι ή υπουργικές αποφάσεις) οι οποίες ρυθμίζουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο την αγορά, όπως το καλάθι του νοικοκυριού, τα προϊόντα με μόνιμη μείωση τιμής, το πλαφόν στο μεικτό περιθώριο κέρδους και τώρα τα νέα μέτρα κατά των προσφορών» επισημαίνει.
Εστιάζοντας στα μέτρα κατά των προσφορών, ο κ. Κιοσσές υπογραμμίζει ότι η τελευταία ρύθμιση αφορά σε δύο μέτρα που έχουν στόχο τη μείωση των προσφορών, προωθητικών ενεργειών και εκπτώσεων, θεωρώντας ότι κάτι τέτοιο θα οδηγήσει σε μείωση των αρχικών τιμών των προϊόντων. «Βέβαια δεν είναι σαφές αν θα επηρεαστούν οι τελικές τιμές των προϊόντων και γενικά η τελική δαπάνη των καταναλωτών, καθώς αυτό που εν τέλει ενδιαφέρει τον καταναλωτή είναι το πως επηρεάζεται το εισόδημα του» σημειώνει.
Το πρώτο μέτρο αφορά τη μείωση κατά 30% των εκπτώσεων. Με τη νομοθέτηση του μέτρου, η έκπτωση 50% στην οποία προχωρούσε ο προμηθευτής στο σούπερ μάρκετ θα πρέπει να μειωθεί κατά 30% και η τιμή τιμοκαταλόγου να πέσει στο 15%. Το μέτρο αυτό ενδεχομένως να μειώσει τις αρχικές τιμές των προϊόντων, αλλά ενδεχομένως να λειτουργήσει αποθαρρυντικά για τις επιχειρήσεις στο να συνεχίσουν με την ίδια ένταση τις προωθητικές ενέργειες.
Το δεύτερο μέτρο αφορά την απαγόρευση σε όσους προμηθευτές πραγματοποιούν ανατιμήσεις, στο να υλοποιούν προωθητικές ενέργειες για τρεις μήνες στα προϊόντα εκείνα στα οποία αυξήθηκε η τιμή τους. Σύμφωνα με τον κ. Κιοσσέ, αυτό το μέτρο επίσης αναμένεται ότι ίσως δράσει αποθαρρυντικά στην ανατιμήσεις, αλλά και στην ένταση των προωθητικών ενεργειών, ενώ παράλληλα ίσως οδηγήσει και σε άλλες αλλαγές στην αγορά, π.χ. σε περίπτωση που ένα προϊόν δεν έχει ικανοποιητικές πωλήσεις η επιχείρηση δεν θα έχει κάποιο εργαλείο για να διορθώσει την κατάσταση, ή ενδεχομένως να οδηγήσει σε μεγαλύτερες ανατιμήσεις προκειμένου να μπορεί να αντισταθμιστεί η δυνατότητα αύξησης του όγκου πωλήσεων μέσω προσφορών.
Κληθείς να σχολιάσει τα μέχρι τώρα αποτελέσματα των νέων μέτρων κατά της ακρίβειας ο πρόεδρος της Ένωσης Μικρών και Μεσαίων Σούπερ Μάρκετ, Γιάννης Πηλίδης, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ υπογραμμίζει ότι όπως προκύπτει από τους νέους τιμοκαταλόγους που αφορούν σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας, απορρυπαντικά και προϊόντα φροντίδας σπιτιού, οι τιμές είναι χαμηλότερες. Οι βασικοί τιμοκατάλογοι μειώθηκαν από 5 με 10% έως και 40% σε ορισμένα προϊόντα. Κατά μέσο όρο μειώθηκαν κατά 20%. Σε ό,τι αφορά τις παιδικές τροφές μειώθηκαν από 5% έως και 15%.
Εστιάζοντας στις προσφορές ο ίδιος σημειώνει σε προϊόντα προσωπικής φροντίδας, απορρυπαντικά και προϊόντα φροντίδας σπιτιού μειώθηκαν οι τιμές στους νέους τιμοκαταλόγους αλλά όλες οι εταιρείες δεν διατήρησαν τις ίδιες προσφορές με αποτέλεσμα να υπάρχουν διαφοροποιήσεις τις οποίες ο καταναλωτής θα εντοπίσει στο ράφι.
Σε κάθε περίπτωση, παραδέχεται ότι «η πλειοψηφία των επιχειρήσεων προϊόντων προσωπικής φροντίδας, απορρυπαντικών και προϊόντων φροντίδας σπιτιού έχουν μειώσει τους τιμοκαταλόγους τους. Ωστόσο, τον καταναλωτή δεν τον ενδιαφέρει αν μειώθηκαν οι τιμοκατάλογοι αλλά η τελική τιμή στο ράφι».
Ο πρόεδρος της Ένωσης Μικρών και Μεσαίων Σούπερ Μάρκετ μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ εκφράζει την ικανοποίησή του για το συγκεκριμένο μέτρο σημειώνοντας ότι είναι αυτό που ήθελε η αγορά. «Είναι ένα μέτρο που εμείς το ζητούσαμε εδώ και χρόνια. Είναι στη θετική κατεύθυνση και πιστεύουμε ότι θα αποδώσει στη διάρκεια του χρόνου» ανέφερε.
Σημειώνεται ότι στην Ελλάδα η πρακτική των προωθητικών ενεργειών είναι ιδιαίτερα έντονη και απόλυτα ενταγμένη στην αγοραστική συμπεριφορά των καταναλωτών. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα του ΙΕΛΚΑ, η μέση εξοικονόμηση του καταναλωτικού κοινού από τις προσφορές το 2023 ανέρχεται σε 13% επί της συνολικής δαπάνης, ποσοστό σταθερό σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, αλλά αυξημένο σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία. Πρακτικά, η συνολική αξία αυτών των ενεργειών αντιστοιχεί κατά μέσο όρο σε όφελος που πλησιάζει τα 400 ευρώ ετησίως, λόγω και της αύξησης της δαπάνης των νοικοκυριών εξαιτίας των πληθωριστικών πιέσεων. Συνολικά η μέση εξοικονόμηση ανά νοικοκυριό εκτιμάται σε πάνω από 3.000 ευρώ για την τελευταία 8ετία, ενώ η συνολική αξία που έχει δοθεί σε 10 χρόνια ξεπερνά τα 12 δισεκατομμύρια ευρώ.
‘Άλλωστε όπως καταγράφεται στην ίδια έρευνα, η πλειοψηφία των καταναλωτών σε ποσοστό 52% θεωρεί ότι οι προσφορές και οι εκπτώσεις στα καταστήματα του οργανωμένου λιανεμπορίου τους βοηθούν στην αντιμετώπιση των ανατιμήσεων. Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ το 2017 το 74% των ερωτώμενων κυνηγούσε τις προσφορές και τις εκπτώσεις στο σουπερμάρκετ, αυτό το ποσοστό το 2021 είχε διαμορφωθεί σε μόλις 58% για να αυξηθεί το 2023 στο 63%. Αυτή η εξέλιξη αντικατοπτρίζει την ανάγκη των καταναλωτών στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία για να εξοικονομήσουν χρήματα.
Το 43% του κοινού δηλώνει ότι προτιμάει περισσότερες προσφορές, παρά χαμηλές τιμές, φαίνεται δηλαδή ότι οι καταναλωτές έχουν ανάγκη τόσο τις χαμηλές τιμές, όσο και τις εκπτωτικές ενέργειες. Αυτό το 43% του κοινού θεωρεί ότι μέσω της αναζήτησης και επιλογής προσφορών και εκπτώσεων έχει τη δυνατότητα τόσο για μεγαλύτερες εξοικονομήσεις, όσο και για προσαρμογή στις δικές τους εξατομικευμένες ανάγκες της εξοικονόμησης χρημάτων. Από την άλλη πλευρά όμως, ένα σημαντικό κομμάτι των καταναλωτών δεν έχει ενδεχομένως την ενέργεια ή τον χρόνο για την πλήρη αξιοποίηση των εκπτωτικών δράσεων και ως εκ τούτου προτιμάει περισσότερο τις χαμηλότερες τιμές.
Όπως προκύπτει από την έρευνα καταναλωτών του ΙΕΛΚΑ, το μέτρο που θεωρεί το καταναλωτικό κοινό ότι θα βοηθήσει στην αντιμετώπιση της ακρίβειας περισσότερο, είναι η μείωση του ΦΠΑ σε βασικά είδη, από το 81% του κοινού. Είναι ένα μέτρο που σίγουρα θα αποφέρει βελτίωση στο επίπεδο των τιμών, αλλά σίγουρα με δημοσιονομικό κόστος.
