Στον Λευκό Οίκο για πέμπτη φορά τα τελευταία χρόνια, αυτή τη φορά όμως σε διαφορετικό πλαίσιο, έφτασε την Παρασκευή ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Γρήγορα όμως το κλίμα εκτραχύνθηκε και ούτε λίγο ούτε πολύ ο Αμερικανός πρόεδρος έδιωξε τον Ουκρανό πρόεδρο λέγοντας του να επιστρέψει όταν θα είναι έτοιμος για ειρήνη. Το ότι ακυρώθηκε η προγραμματισμένη συνέντευξη Τύπου ήταν το λιγότερο
Σκοπός ήταν να υπογραφεί η συμφωνία για τις σπάνιες γαίες και το μοίρασμα των τεράστιων προσδοκώμενων κερδών με τις ΗΠΑ, αλλά μετά τα καλά λόγια από τον πρόεδρο Τραμπ, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι άκουσε τον Αμερικανό ηγέτη να τον κατηγορεί
Του είπε ανοιχτά ότι «δεν έχεις αρκετούς στρατιώτες, δεν μπορείς να μας πεις αν θες κατάπαυση του πυρός ή όχι». Και έπειτα : «Τζογάρεις με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν έχεις στα χέρια σου χαρτιά».
«Σου έδωσα δύναμη για να είσαι σκληρός. Δεν νομίζω ότι θα ήσουν σκληρός χωρίς τις ΗΠΑ. Ο λαός σου είναι πολύ γενναίος, αλλά είτε θα κάνεις συμφωνία είτε εμείς είμαστε εκτός. Αν βγούμε, θα το παλέψεις, αλλά δεν έχεις τα χαρτιά», είπε ευθέως στον Ζελένσκι για να του τονίσει σε άλλο σημείο: «Να γυρίσεις όταν θα είσαι έτοιμος για ειρήνη».
President Trump: "The problem is I've empowered you to be a tough guy. I don't think you'd be a tough guy without the U.S. You're people are very brave. But, you're either going to make a deal or we're out. And if we're out, you'll fight it out…but you don't have the cards…" pic.twitter.com/vEGSVeQsg7
— CSPAN (@cspan) February 28, 2025
Τη σκυτάλη των επιθέσεων πήρε ο αντιπρόεδρος Τζ Ντ Βανς, μπροστά στον Ουκρανό ηγέτη και στους δημοσιογράφους. «Αυτό που κάνει την Αμερική καλή χώρα, είναι ότι εμπλέκεται σε διπλωματία», είπε.
«Τι είδους διπλωματία εννοείς, Τζέι Ντι», ρώτησε ο Ζελένσκι, κάνοντας τον Αμερικανό αντιπρόεδρο να εκραγεί και να τον κατηγορήσει ότι «οργανώνεις προπαγανδιστικά ταξίδια». «Έχεις πει μια φορά ευχαριστώ;», ρώτησε.
Όταν ο Ζελένσκι επιχείρησε να απαντήσει, παρενέβη ο Τραμπ και του είπε: «Μην μας πεις πώς θα νιώσεις, δεν είσαι σε θέση να το υπαγορεύσεις αυτό. Μπορείς να είσαι σε πολύ δύσκολη θέση. Τζογάρεις με τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, τζογάρεις με τον Τρίτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Αυτό που κάνεις προσβάλει τη χώρα σου».
Αυτή η πρωτοφανής μειωτική συμπεριφορά σόκαρε όσους ήταν παρόντες. Χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση της Ουκρανής πρεσβευτού στις ΗΠΑ, της Οκσάνα Μαρκάροβα που σχεδόν έβαλε τα κλάματα.
Ukraine's ambassador to the US Oksana Markarova's reaction to the clash between Trump and Zelensky. pic.twitter.com/jva0QWJnHB
— KyivPost (@KyivPost) February 28, 2025
Κλείνοντας ο Τραμπ, πάντα με το θέαμα στην πίσω πλευρά του μυαλού του, είπε και αυτός ότι ο Ζελένσκι «δεν είναι και πολύ ευγνώμων» αλλά και ότι όλο αυτό που συνέβη στο Οβάλ Γραφείο «θα είναι πολύ καλό τηλεοπτικά».
Watch live: Trump calls Zelenskyy 'disrespectful' in fiery exchange at the White House's Oval Office as scheduled news conference is cancelled https://t.co/l6cfCWwZlr https://t.co/d6cmzPCNDW
— Sky News (@SkyNews) February 28, 2025
Στην ανάρτησή του μετά τα γεγονότα, ο Τραμπ είδε μια… «πολύ ουσιώδη συνάντηση» από την οποία «βγήκαν πολλά μέσα από τα συναισθήματα». Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο Ουκρανός πρόεδρος δεν είναι έτοιμος για ειρήνη αν εμπλέκονται και οι ΗΠΑ, «γιατί αισθάνεται ότι η δική μας εμπλοκή του δίνει μεγάλο πλεονέκτημα στις συνομιλίες». «Μπορεί να γυρίσει όταν είναι έτοιμος για ειρήνη».
Η αποχώρηση του Ζελένσκι από τον Λευκό Οίκο ήταν, όπως ήταν φυσικό, βιαστική.
Ukrainian President Zelenskyy departs the White House. pic.twitter.com/OK2TIOzLZg
— CSPAN (@cspan) February 28, 2025
Νωρίτερα ο Τραμπ έλεγε στον ομόλογό του ότι η κατάπαυση του πυρός είναι αναπόφευκτη και ότι «πάντα πρέπει να κάνεις συμβιβασμούς και ο Ζελένσκι πρέπει να κάνει και αυτός». Και όπως εξήγησε, αυτοί οι συμβιβασμοί δεν είναι τόσο μεγάλοι όσοι νομίζει κανένας. Αλλά αυτή η συζήτηση δεν άρεσε ιδιαίτερα στον Ουκρανό πρόεδρο που προέτρεψε τον Τραμπ «να μην κάνει συμβιβασμούς με έναν φονιά», δηλαδή τον Πούτιν.
Για τις σπάνιες γαίες ο Αμερικανός πρόεδρος είπε ότι «θα τις χρησιμοποιήσουμε για όλα όσα κάνουμε, όπως την τεχνητή νοημοσύνη και τα όπλα».
Σχετικά με τον ρόλο του για τις διαπραγματεύσεις σχετικά με το Ουκρανικό, ο Τραμπ είπε ότι ο ίδιος είναι στη μέση. «Είμαι και με την Ουκρανία και με τη Ρωσία, θέλω να λυθεί το θέμα».
Trump:
I am in the middle, I am for both Ukraine and Russia. pic.twitter.com/TkrDp93yYN
— Clash Report (@clashreport) February 28, 2025
Παράλληλα, ο Τραμπ επανέφερε το ζήτημα των αμυντικών δαπανών των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ. Μίλησε για την Πολωνία με θερμά λόγια, χαρακτηρίζοντάς της «σύμμαχο-μοντέλο».
Σε ερώτημα δημοσιογράφου αν οι ΗΠΑ θα στείλουν περισσότερα όπλα στην Ουκρανία, ο Τραμπ είπε ότι στόχος τους είναι να τελειώσει ο πόλεμος, όχι να στείλουν νέους εξοπλισμούς. Αλλά στη συνέχεια δεν το απέκλεισε εντελώς: «Η ελπίδα είναι να μην χρειαστεί να στείλουμε πολλά, γιατί επιδιώκω να το τελειώσουμε γρήγορα».
Από την πλευρά του ο Ουκρανός πρόεδρος είπε ότι ο Τραμπ δεν θα σταματήσει ποτέ να υποστηρίζει την Ουκρανία. Έδειξε, ακόμη, στον Αμερικανό ομόλογό του φωτογραφίες Ουκρανών στρατιωτών που γύρισαν από την αιχμαλωσία.
Ukraine’s president Volodymyr Zelenskyy arrives at the White House
Ο Αμερικανός ομόλογός του, ο Ντόναλντ Τραμπ, τον περίμενε στο κατώφλι. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες τον είχε αποκαλέσει δικτάτορα, όσο και αν χθες έκανε ότι δεν το θυμόταν.
Η χειραψία ήταν θερμή αν και σύντομη, αλλά οι δύο ηγέτες δεν απάντησαν στα επίμονα ερωτήματα των δημοσιογράφων. «Καλοντυμένος σήμερα», ήταν το σχόλιο του Τραμπ για τον ομόλογό του.
«Γύρνα όταν είσαι έτοιμος για ειρήνη»- Ο Τραμπ έδιωξε τον Ζελένσκι
Τι αφορά η συμφωνία
Από όσα γνωρίζουμε ως σήμερα, η συμφωνία για τα ουκρανικά ορυκτά επιτρέπει στις ΗΠΑ να εκμεταλλευτούν τον μεγάλο ορυκτό πλούτο της Ουκρανίας, αλλά δεν περιλαμβάνει εγγυήσεις ασφαλείας προς το Κίεβο, κάτι που ζητούσε επίμονα η Ουκρανία, αλλά από το οποίο φαίνεται ότι υπαναχώρησε.
Ο πρόεδρος Τραμπ πιστεύει ότι η συμφωνία δείχνει τη δέσμευση των ΗΠΑ για την ασφάλεια της Ουκρανίας και χρησιμεύει ως μήνυμα προς τη Ρωσία ότι οι ΗΠΑ δεν σκοπεύουν να εγκαταλείψουν την περιοχή.
Το Fox, που λέει ότι έχει εξασφαλίσει αντίγραφο της συμφωνίας, αναφέρει ότι είναι δομημένη έτσι ώστε να αποδώσουν οι επενδύσεις των Αμερικανών φορολογουμένων μέσω του διαμοιρασμού των εσόδων από την ανάπτυξη σπάνιων γαιών, καθώς και ενεργειακών πόρων όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Προβλέπεται ακόμη ο διαμοιρασμός των εσόδων από έργα υποδομής και κέντρα δεδομένων.
Πληροφορίες σε μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η Ουκρανία θα καταβάλλει το 50% «όλων των εσόδων που θα προκύψουν από την μελλοντική εκμετάλλευση όλων των συναφών φυσικών πόρων που ανήκουν στην ουκρανική κυβέρνηση» στο ταμείο ανοικοδόμησης, το οποίο θα ανήκει και θα διαχειρίζονται από κοινού οι ΗΠΑ και η Ουκρανία. Στη συμφωνία δεν κατονομάζονται οι εν λόγω πόροι, αλλά περιγράφει ότι σε αυτούς περιλαμβάνονται μέταλλα, πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλα ορυκτά, αλλά και υποδομές, όπως τερματικοί σταθμοί υγροποιημένου φυσικού αερίου και λιμάνια.
Η Ουάσινγκτον θα πάρει πίσω μερικά από τα δισεκατομμύρια δολάρια που έχει κοστίσει ο εξοπλισμός που έχει προσφέρει στο Κίεβο μέσω ενός επενδυτικού ταμείου ανοικοδόμησης το οποίο θα συγκεντρώνει τα έσοδα από την πώληση των ουκρανικών σπάνιων γαιών. Και η Ουάσινγκτον φαίνεται ότι έκανε πίσω από την αρχική απαίτηση για τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια των κερδών.
Τα σημεία που μένουν αναπάντητα
Ο Guardian αναφέρεται σε πέντε ερωτήματα που είναι άγνωστα ή ασαφή σε ό,τι αφορά τη συμφωνία και γενικά την επόμενη ημέρα του Ουκρανικού.
Πρώτο είναι αν ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα τηρήσει την όποια συμφωνία, κάτι που στο Κίεβο (αλλά και πέρα από αυτό) δεν θεωρούν καθόλου βέβαιο.
Δεύτερον, τι θα γίνει με το 20% της επικράτειας της Ουκρανίας που κατέχει η Ρωσία από το 2014 συν τα εδάφη από τον πόλεμο που άρχισε το 2022. Ο Πούτιν έχει ζητήσει από το Κίεβο να αναγνωρίσει «την πραγματικότητα επί του εδάφους» και άρα να ξεχάσει τα εδάφη.
Τι θα γίνει με την ευρωπαϊκή ειρηνευτική δύναμη, είναι το τρίτο ερώτημα. Μόνο η Βρετανία, η Γαλλία και η Τουρκία έχουν δεσμευτεί ότι θα στείλουν στρατιώτες για την εκεχειρία, αλλά είναι προφανές ότι δεν θα αρκέσουν.
Με δεδομένο ότι η Ρωσία δεν θέλει ΝΑΤΟϊκά στρατεύματα κοντά στα σύνορά της και τη διστακτικότητα, είναι αμφίβολο ποιο θα είναι το μέλλον αυτής της πρωτοβουλίας.
Αρκούν, όμως, οι εγγυήσεις των ΗΠΑ, όπως τις είχε ζητήσει ο Βρετανός πρωθυπουργός, για να «σταθεί» η μελλοντική συμφωνία; Ο Τραμπ θέλει μόνο οικονομικές και όχι άλλες εγγυήσεις, οπότε και ως προς αυτό υπάρχει αβεβαιότητα.
Τέλος, ίσως το πιο μεγάλο ερώτημα: Θα υλοποιηθεί ποτέ η συμφωνία για τις σπάνιες γαίες; Και οι δύο πλευρές έκαναν πίσω από τα αρχικά τους αιτήματα, σήμερα όμως φτάσαμε να μιλάμε περισσότερο για μια επιστολή προθέσεων την οποία θα υπογράψουν οι δύο πρόεδροι, παρά για ένα δεσμευτικό έγγραφο. Αλλά όπως και αν έχει, το ταμείο που θα υποδεχτεί τα έσοδα θα κάνει χρόνια να λειτουργήσει και να αποδώσει αυτό που ζητούν και οι δύο πλευρές
