Στο τριήμερο συνέδριο με θέμα «ΜΕΤΑΠΟΛΙΤΕΥΣΗ: 50 Χρόνια μετά», που ξεκίνησε την Πέμπτη στην Εθνική Πινακοθήκη, μίλησε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός συζήτησε με τον διευθυντή της «Καθημερινής», Αλέξη Παπαχελά, και τον καθηγητή Οικονομικής και Κοινωνικής Ιστορίας του ΕΚΠΑ και διευθυντή του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τράπεζας, Κώστα Κωστή.
Μητσοτάκης: Σε βάθος 50ετίας, η οικονομική πρόοδός μας δεν ήταν η επιθυμητή
«Εχουμε μία ισχυρή δημοκρατία, με ισχυρά θεσμικά αντίβαρα. Το πολιτικό σύστημα, έτσι όπως έχει διαμορφωθεί, θεωρώ ότι δεν είναι η γενεσιουργός αιτία των προβλημάτων της χώρας.
Σε έναν απολογισμό 50ετίας, δεν θα εστίαζα στις πιθανές αδυναμίες του κοινοβουλευτικού μας συστήματος για να αναδείξω τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μιας περιόδου όπου η χώρα μας αναντίρρητα προόδευσε ως προς την ισχυροποίηση των θεσμών μέσα από μία σειρά και συνταγματικών παρεμβάσεων και σίγουρα έχει την καλύτερη δημοκρατία που είχε από συστάσεως ελληνικού κράτους.
Τα προβλήματα που πρέπει να αναδείξουμε είναι κυρίως στην οικονομική μας αδυναμία να εκμεταλλευτούμε σημαντικές ευκαιρίες προόδου, όπως η ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κάνοντας συνολικό απολογισμό της οικονομικής πορείας της χώρας, συγκρίνοντάς την με αντίστοιχες πορείες άλλων χωρών, διαπιστώνουμε πως η πρόοδός μας δεν ήταν επιθυμητή».
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, περιγράφοντας βιωματικά τη Μεταπολίτευση, υπενθύμισε πως ήταν 6 ετών όταν αποκαταστάθηκε η Δημοκρατία.
«Γυρίσαμε στην Ελλάδα από τη Γαλλία, ο πατέρας μου από τους τελευταίους πολιτικούς κρατούμενους, εκείνη την εποχή.
Τα προσωπικά μου βιώματα είναι βιώματα ενός παιδιού που μεγάλωσε μέσα από την πολιτική διαδρομή του πατέρα του».
«Ίσως είχα το πλεονέκτημα το 1986 να φύγω από την Ελλάδα και να μη ζυμωθώ με τη διαδικασία της Μεταπολίτευσης και να δω τα πράγματα καλύτερα, από μια απόσταση.
Στις εκλογές του 1993, όταν ο πατέρας μου έχασε τις εκλογές, πήρα την απόφαση να μην ασχοληθώ με την πολιτική και πέρασα 10 χρόνια στον ιδιωτικό τομέα μέχρι να πάρω τελικά την απόφαση να πολιτευτώ. Αυτά ίσως ήταν πλεονεκτήματα, γιατί μου επέτρεψαν για 10 χρόνια να δω την Ελλάδα από το εξωτερικό και για άλλα 10 να δω τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της οικονομίας μέσα από την ενασχόλησή μου με τον ιδιωτικό τομέα».
Ο Καραμανλής ο μεγαλύτερος πολιτικός της Μεταπολίτευσης
Ο κ. Μητσοτάκης επισήμανε πως ο ιδρυτής της ΝΔ, Κωνσταντίνος Καραμανλής, «αποκατέστησε τη Δημοκρατία και έβαλε την Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια. Αυτή και μόνο η παρακαταθήκη τον καθιστά, κατά τη γνώμη μου, τον μεγαλύτερο πολιτικό της Μεταπολίτευσης».
Χαρισματικός ο Ανδρέας, πρώιμα λαϊκιστής
«Ο Ανδρέας Παπανδρέου ήταν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα, χαρισματική αναμφίβολα. Εξέφρασε προσδοκίες, ευθύνεται όμως σε μεγάλο βαθμό για την επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας τη δεκαετία του ’80.
Και, βέβαια, πιστεύω ότι ευθύνεται και για το γεγονός ότι καλλιέργησε τη νοοτροπία που έδωσε πολύ μεγαλύτερη έμφαση στα δικαιώματα και όχι στις υποχρεώσεις.
Αυτή η βασική ανισορροπία μεταξύ δικαιωμάτων και υποχρεώσεων αποτελεί μία ατέλεια του πολιτικού μας συστήματος. Για αυτήν ευθύνεται, πιστεύω, σε αρκετό βαθμό μέσα από τον πρώιμο λαϊκισμό τον οποίο καλλιέργησε και από τον οποίο δεν μπορούμε ακόμη να απαλλαγούμε.
Σε επίπεδο κοινωνικών πολιτικών – οικογενειακό δίκαιο – αλλά και σε ζητήματα όπως η εγκαθίδρυση του ΕΣΥ, η παρακαταθήκη του Ανδρέα Παπανδρέου ήταν αναντίρρητα σημαντική».
Στα δύσκολα επικράτησε ο ρεαλισμός -Η πολύ έξυπνη «πιρουέτα» του Ανδρέα, η «κωλοτούμπα» Τσίπρα
«Συνολικά, η εξωτερική πολιτική της χώρας από το 1974 και μετά, με κάποιες διακυμάνσεις, επέδειξε μία βασική συνέπεια και συνέχεια και, όταν κληθήκαμε να πάρουμε δύσκολες αποφάσεις, επικράτησε ο ρεαλισμός τού λαϊκισμού. Και ο Ανδρέας Παπανδρέου εκλέχθηκε με το σύνθημα ”Εξω οι βάσεις του θανάτου” και τελικά κράτησε τις βάσεις, κάνοντας μία πολύ έξυπνη ”πιρουέτα”.
Μέχρι και το 2015, όταν φτάσαμε στα πρόθυρα της απόλυτης καταστροφής και ο Αλέξης Τσίπρας έκανε την περιβόητη ”κωλοτούμπα” και η Ελλάδα κρατήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Επομένως, συνολικά, ο ρεαλισμός και η προσήλωση στον δυτικό προσανατολισμό της χώρας τελικά επικράτησε.
»Ακόμα και με την Τουρκία, όπου καμία κυβέρνηση δεν μπόρεσε να λύσει τη βασική μας διαφορά, τη διευθέτηση των θαλασσίων ζωνών, υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, ο τρόπος που αντιμετωπίσαμε αυτή τη διαφορά δεν ήταν πολύ διαφορετικός.
Η κυβερνησιμότητα δηλαδή, αυτή από μόνη της, η αναμέτρηση με την ευθύνη της εξουσίας και της διαχείρισης σημαντικών εθνικών θεμάτων υποχρέωσε τους κυβερνώντες να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα με μία μεγάλη δόση ρεαλισμού».
Μητσοτάκης: Θα συνεχίσουμε τις μεταρρυθμίσεις με τον ίδιο ρυθμό
«Στη δεύτερη τετραετία δεν εκπλήσσουμε κανέναν όταν κάνουμε αυτό που είχαμε πει. Ότι θέλουμε να υλοποιήσουμε πολλές μεταρρυθμίσεις, ειδικά στην αρχή της τετραετίας. H παράμετρος των ευρωεκλογών ουδέποτε προσδιόρισε τον χρονισμό υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων. Θα συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό».
Μητσοτάκης: Η πιο δύσκολη στιγμή για μένα ήταν τα Τέμπη
«Πράγματι, εκεί συσσωρεύθηκε η κακή πλευρά του τρόπου λειτουργίας του κράτους. Τις απαντήσεις μπορεί να τις δώσει μόνο η Δικαιοσύνη. Μην έχουμε αυταπάτες γι’ αυτό. Από τη στιγμή που το ζήτημα μπαίνει στη μυλόπετρα της κομματικής αντιπαράθεσης.
Πολύ μεγάλη σημασία έχει, έστω και αν πάρει η Δικαιοσύνη λίγο παραπάνω χρόνο, να απαντηθούν και όλες οι φήμες που μπορεί να κυκλοφορούν σήμερα. Γιατί αυτές οι φήμες μπορεί να είναι και τοξικές, διαβρωτικές.
Στα Τέμπη συγκρούστηκαν ανθρώπινα λάθη με χρόνιες παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης.
Οι σιδηρόδρομοι ήταν το πιο προβληματικό κομμάτι των ελληνικών, δημόσιων οργανισμών.
Σκύβουμε το κεφάλι με σεβασμό απέναντι στον πόνο ανθρώπων που δεν ξαναείδαν ποτέ τα παιδιά τους.
Η κομματική εργαλειοποίηση αυτής της τραγωδίας είναι εξοργιστική. Είχαμε κι άλλες τραγωδίες στο παρελθόν. Με νεκρούς, με ευθύνες του κρατικού μηχανισμού. Δεν διανοήθηκα ποτέ να τις εργαλειοποιήσω για οποιαδήποτε πρόσκαιρα κομματικά οφέλη».
«Για εμένα το μεγαλύτερο πρόβλημα της Μεταπολίτευσης είναι οι χαμένες ευκαιρίες κατά τη διάρκεια μεταπολίτευσης. Τώρα πλέον τα άλματα πρέπει να γίνουν. Θα ήθελα να αφήσω πίσω μου αλλαγές που να μην μπορούν να ξεριζωθούν, αλλά και να καταστήσω μία σειρά από επιλογές περίπου αυτονόητες. Η κατεύθυνση θα πρέπει να είναι η γρήγορη σύγκλιση με την Ευρώπη, να καλύψουμε το χαμένο έδαφος» υπογράμμισε ο πρωθυπουργός.
Στα της oικονομίας ο κ. Μητσοτάκης επέμεινε ότι είναι μονόδρομος η μετατροπή της οικονομίας σε μία οικονομία εξωστρέφειας και υψηλά προστιθέμενων υπηρεσιών. «Η τελική κατάληξη αυτού του μετασχηματισμού θα είναι οι υψηλότεροι μισθοί, έχω θέσει ως απόλυτη προτεραιότητα της δεύτερης τετραετίας μας την αύξηση των μισθών» είπε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός.
Αναφερόμενος στα Ελληνοτουρκικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης σημείωσε ότι «είναι και προς όφελος της Τουρκίας να διερευνήσει σοβαρά, εάν μπορούμε να λύσουμε αυτή την μεγάλη διαφορά, γιατί αυτό θα απαιτήσει από την Τουρκία να υποχωρήσει από κάποιες μαξιμαλιστικές θέσεις, που έχει εκφράσει τα τελευταία χρόνια. Εμείς δεν έχουμε αλλάξει θέση, για εμάς παραμένει μπούσουλας μας το Διεθνές Δίκαιο» Μάλιστα, ο κ. Μητσοτάκης παρατήρησε ότι «η Τουρκία έχει επιδείξει στο παρελθόν μεγάλη ευελιξία, όταν η κατάσταση την υποχρέωνε να κάνει κάτι τέτοιο. Δείτε για παράδειγμα τα μεγάλα ανοίγματα, που κάνει τώρα στον Αραβικό κόσμο». Εν συνεχεία ο πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ότι «κρατώ μικρό καλάθι, αξιολογώ αυτόνομα ως σημαντική τη μείωση της έντασης, που μας απομακρύνει από τον κίνδυνο ενός θερμού επεισοδίου, αλλά μας επιτρέπει, επίσης, να δρομολογήσουμε κι άλλες πρωτοβουλίες όπως η συμφωνία για το μεταναστευτικό».
Σε ό,τι αφορά στην κατάσταση στα Πανεπιστήμια ο πρωθυπουργός τόνισε ότι «αυτή η κυβέρνηση επέτρεψε στην Αστυνομία να μπαίνει στα πανεπιστήμια, έχουν γίνει πολλές επιχειρήσεις, που οδήγησαν σε εκκενώσεις καταλήψεων. Είναι αλήθεια ότι συχνά δεν βρήκαμε από τους πρυτάνεις το πεδίο συνεργασίας που θα θέλαμε. Τους έχω πει ευθέως ότι χρειαζόμαστε την συνεργασία των πρυτανικών αρχών, αλλά και τους καθηγητές πιο ευαισθητοποιημένους. Νομίζω ότι είναι και ευθύνη των ίδιων των πανεπιστημίων να επιβάλουν το δικό τους εσωτερικό πειθαρχικό κανονισμό. Σε αυτό το σημείο ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι «μην κοροϊδευόμαστε, για πηγαίνετε να τα κάνετε αυτά σε ένα ξένο πανεπιστήμιο, θα σας είχαν πετάξει έξω θα σας είχαν διαγράψει.. Ποιο Ελληνικό πανεπιστήμιο και ποιος πρύτανης έχουν διαγράψει έναν φοιτητή, για να πούμε τα πράγματα με το όνομά τους. Τα πανεπιστήμια είναι χώρος, ζωντανός, χώρος για συζητήσεις και διάλογο ακόμη και χώρος για διαμαρτυρία δεν μπορεί όμως να είναι χώρος βίας».
Σε ερώτηση για το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών και την οργή της κοινωνίας ο πρωθυπουργός απάντησε ότι αυτή είναι πλήρως δικαιολογημένη και τόνισε: «Δεν υπήρξε για μένα προσωπικά πιο δύσκολη στιγμή από τα Τέμπη. Για λόγους που όλοι μπορείτε να αντιληφθείτε και γιατί πράγματι εκεί συσσωρεύτηκαν όλες οι κακές πλευρές του τρόπου λειτουργίας του κράτους. Και βέβαια τις τελικές απαντήσεις για την απόδοση ευθυνών μπορεί να δώσει μόνον η Δικαιοσύνη. Νομίζω ότι η δικαιοσύνη έχει μια βαριά ευθύνη και πιστεύω ότι θα σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Στα Τέμπη συγκρούστηκαν ανθρώπινα λάθη με χρονιές παθογένειες της ελληνικής δημόσιας διοίκησης και ιδίως των σιδηροδρόμων, που όλοι γνωρίζαμε ότι ήταν το πιο προβληματικό κομμάτι των ελληνικών παλιών δημόσιων οργανισμών». Εν συνεχεία ο Κυριάκος Μητσοτάκης επετέθη κατά όλων όσοι εννοούν να εργαλειοποιούν τη συγκεκριμένη τραγωδία λέγοντας χαρακτηριστικά: «η κομματική εργαλειοποίηση αυτής της τραγωδίας είναι εξοργιστική. Λυπάμαι που το λέω έτσι. Είχαμε κι άλλες τραγωδίες στο παρελθόν με νεκρούς και με ευθύνες του κρατικού μηχανισμού Δεν διανοήθηκα ποτέ να τις εργαλειοποιήσω με αυτόν τον τρόπο για πρόσκαιρα κομματικά οφέλη. Ας πάρουμε όλοι μία απόσταση από τα τεκταινόμενα για να αφήσουμε την Δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της και να της έχουμε εμπιστοσύνη».
Ο πρωθυπουργός υπογράμμισε, δε, ότι «έχουμε υποχρέωση ως κυβέρνηση να μειώσουμε το χρέος. Εάν έχουμε μία ευθύνη απέναντι στην νέα γενιά στο δημοσιονομικό επίπεδο είναι να υπηρετούμε με συνέπεια την πολιτική μείωσης του χρέους από την οποία αυτή η κυβέρνηση όσο εγώ είμαι πρωθυπουργός δεν πρόκειται να ξεφύγει. Είμαστε πολύ αυστηροί, όταν είμαστε αντιμέτωποι με αιτήματα που έχουν δημοσιονομικό αποτύπωμα που μπορεί να μας κάνει να ξεφύγω το στόχο». Ως προς την αντιπολίτευση, ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι «σε ένα βαθμό σίγουρα δυσκολεύουμε τους αντιπάλους μας, γιατί αυτοί εξακολουθούν να μας βλέπουν μέσα από τα παραμορφωτικά γυαλιά μιας άλλης εποχής. Ο ΣΥΡΙΖΑ προεκλογικά περιέγραφε μία νέα Δημοκρατία, η οποία απλά δεν υπήρχε. Δε βλέπω καμία αλλαγή σε αυτό. Τα ίδια εξακολουθεί να λέει η αντιπολίτευση και τώρα, εγώ να ευχηθώ από την πλευρά μου καλή τύχη, καλά μυαλά, αλλά δεν είναι δικό μου πρόβλημα. Η δική μου έννοια είναι να προχωρήσω στην πολύ γρήγορη υλοποίηση των μεγάλων αλλαγών για τις οποίες έχω πάρει εντολή»
