Η κυβέρνηση των ΗΠΑ κινδυνεύει με διακοπή λειτουργίας (shutdown) τα μεσάνυχτα της Τρίτης, εάν Ρεπουμπλικάνοι και Δημοκρατικοί δεν καταλήξουν σε συμφωνία για νέο νομοσχέδιο δαπανών
Όπως αναφέρει το BBC, το αδιέξοδο οφείλεται στις διαφορετικές προτεραιότητες των δύο κομμάτων: οι Ρεπουμπλικάνοι, υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, πιέζουν για περιορισμό του μεγέθους της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και περικοπές σε τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, ενώ οι Δημοκρατικοί ζητούν διατήρηση των φορολογικών ελαφρύνσεων που μειώνουν το κόστος ασφάλισης, ακύρωση περικοπών στο Medicaid και προστασία της χρηματοδότησης δημόσιων οργανισμών υγείας.
Αν και το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα ελέγχει και τα δύο σώματα του Κογκρέσου, στη Γερουσία δεν διαθέτει την απαιτούμενη πλειοψηφία των 60 ψήφων για την έγκριση του νομοσχεδίου. Έτσι, οι Δημοκρατικοί έχουν τη δυνατότητα να μπλοκάρουν τη διαδικασία και εμφανίζονται πρόθυμοι να το πράξουν, ιδίως μετά την κριτική που δέχθηκαν από προοδευτικούς ψηφοφόρους για προηγούμενες υποχωρήσεις.
Ο Τραμπ, που έχει ήδη συρρικνώσει τον κρατικό μηχανισμό τους τελευταίους μήνες, φαίνεται διατεθειμένος να αντέξει μια παρατεταμένη παύση λειτουργιών, ακόμη και χρησιμοποιώντας την ως εργαλείο για μόνιμες περικοπές προσωπικού. Σε δηλώσεις του, υποβάθμισε τις πιθανότητες εύκολης λύσης. Οι πιθανότητες αποφυγής του shutdown παραμένουν περιορισμένες.
Αν δεν υπάρξει συμφωνία, θα πρόκειται για το πρώτο κλείσιμο κυβέρνησης εδώ και επτά χρόνια. Η προηγούμενη μεγάλη κρίση σημειώθηκε το 2018-2019, όταν η αντιπαράθεση για το τείχος στα σύνορα με το Μεξικό οδήγησε σε παράλυση διάρκειας 36 ημερών, με κόστος 11 δισ. δολάρια στην οικονομία, εκ των οποίων 3 δισ. δεν ανακτήθηκαν ποτέ.
Οι συνέπειες ενός νέου shutdown δεν θα είναι ολικές: υπηρεσίες όπως η ασφάλεια συνόρων, η νοσοκομειακή περίθαλψη και ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας θα συνεχιστούν, όπως και οι πληρωμές Κοινωνικής Ασφάλισης.
Ωστόσο, μη απαραίτητοι δημόσιοι υπάλληλοι θα τεθούν σε αναστολή άνευ αποδοχών, ενώ προγράμματα όπως η επισιτιστική βοήθεια, τα φοιτητικά δάνεια, οι επιθεωρήσεις τροφίμων και η λειτουργία εθνικών πάρκων θα επηρεαστούν. Επίσης, αν το αδιέξοδο παραταθεί, θα μπορούσαν να υπάρξουν καθυστερήσεις στα ταξίδια και δευτερογενείς οικονομικές επιπτώσεις.
Οι διακοπές λειτουργίας είναι συχνό φαινόμενο στις ΗΠΑ, με δεκάδες περιστατικά τις τελευταίες δεκαετίες. Σε αντίθεση με άλλα πολιτικά συστήματα, όπου η ψήφιση προϋπολογισμού συνδέεται με ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση, το αμερικανικό μοντέλο, με χωριστές εξουσίες και συχνά πολωμένο Κογκρέσο, καθιστά τα shutdowns πιθανό και επαναλαμβανόμενο εργαλείο πολιτικής πίεσης.
The Hill: Το κυβερνητικό shutdown θα μπλοκάρει την ανακοίνωση στοιχείων για απασχόληση και οικονομία
Ωστόσο, όπως αναφέρει η αμερικανική εφημερίδα The Hill, η αμερικανική οικονομία απειλείται με σημαντικό κενό πληροφόρησης, καθώς η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ενδέχεται να διακόψει τη συλλογή και δημοσίευση βασικών δεδομένων, εάν δεν εγκριθεί νέα χρηματοδότηση έως την Τετάρτη.
Σε αυτή την περίπτωση, το Γραφείο Στατιστικών Εργασίας (BLS) θα κλείσει, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί η προγραμματισμένη δημοσίευση της έκθεσης για την απασχόληση του Σεπτεμβρίου και να καθυστερήσουν άλλοι κρίσιμοι δείκτες, όπως ο δείκτης τιμών καταναλωτή και τα στοιχεία μισθών.
Αυτή η εξέλιξη προκαλεί ανησυχία σε υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και επενδυτές, οι οποίοι ήδη δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις τάσεις της οικονομίας έπειτα από διαδοχικά σοκ.
Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), που βασίζει τις αποφάσεις της σε δεδομένα, θα κληθεί να λειτουργήσει με περιορισμένη πληροφόρηση. Η επικεφαλής στρατηγικής αγοράς της Ritholtz Wealth Management, Κάλι Κοξ, προειδοποίησε ότι χωρίς αυτές τις εκθέσεις, η οικονομία ουσιαστικά «πετάει στα τυφλά».
Ο συνδυασμός αυξανόμενου πληθωρισμού και ανεργίας επιτείνει την αβεβαιότητα. Από την αρχή της θητείας του Ντόναλντ Τραμπ, οι δασμοί έχουν αυξήσει τις τιμές, ενώ οι απελάσεις και οι περικοπές στο ομοσπονδιακό προσωπικό αποδυναμώνουν την αγορά εργασίας. Τον Αύγουστο, ο πληθωρισμός έφτασε στο 2,9%, ενώ η ανεργία ανέβηκε στο 4,3%. Η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας περιορίστηκε σε μόλις 29.000 τον μήνα.
Η Fed αντέδρασε με μείωση επιτοκίων, εκφράζοντας ανησυχία για την απροσδόκητη πτώση της απασχόλησης. Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, μίλησε για «περίεργη ισορροπία» όπου τόσο η ζήτηση όσο και η προσφορά εργασίας υποχωρούν, με τη μείωση της ζήτησης να οδηγεί σε αύξηση της ανεργίας. Ένα σύντομο κλείσιμο ίσως να έχει περιορισμένες συνέπειες και να δώσει χρόνο στη Fed να επανεκτιμήσει την κατάσταση πριν από τη συνεδρίαση του Νοεμβρίου.
Ιστορικά, τα κυβερνητικά λουκέτα δεν έχουν προκαλέσει ύφεση ή κατάρρευση αγορών, αν και οδηγούν σε βραχυπρόθεσμη αστάθεια και πιέσεις σε εργαζόμενους και εργολάβους. Ωστόσο, η τρέχουσα απειλή του Λευκού Οίκου να απολύσει – και όχι απλώς να θέσει σε άδεια άνευ αποδοχών – χιλιάδες υπαλλήλους κατά τη διάρκεια ενός κλεισίματος αυξάνει τον κίνδυνο. Όπως σημειώνει η Κοξ, ένα νέο σοκ θα ήταν δύσκολο να απορροφηθεί σε μια ήδη ευάλωτη οικονομία.
Politico: Τι σημαίνει το κλείσιμο της κυβέρνησης
Η ανθεκτικότητα της οικονομίας υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ θα εξαρτηθεί από την ανάκαμψη της αγοράς εργασίας, η οποία δοκιμάζεται από μια ανησυχητική επιβράδυνση των προσλήψεων που απειλεί τη μελλοντική ανάπτυξη. Το κλείσιμο της κυβέρνησης δεν θα βοηθήσει.
«Αν είμαστε τυχεροί, η επίδραση θα είναι μικρή», δήλωσε ο Γκάι Μπέργκερ, διευθυντής οικονομικής έρευνας στο Burning Glass Institute, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που διεξάγει μελέτες για την αγορά εργασίας.
Ο διευθυντής προϋπολογισμού του Λευκού Οίκου, Ρας Βόουτ, έχει δώσει εντολή στις ομοσπονδιακές υπηρεσίες να καταρτίσουν σχέδια για μαζικές απολύσεις σε περίπτωση διακοπής λειτουργίας. Η πρωτοβουλία εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική της κυβέρνησης Τραμπ να μειώσει μόνιμα το μέγεθος του ομοσπονδιακού προσωπικού.
Ο Βόουτ έχει διαδραματίσει καίριο ρόλο στην αποδόμηση γραφειοκρατικών δομών που αποτελούν διαχρονικό στόχο των Ρεπουμπλικανών. Το υπόμνημά του ενισχύει το ενδεχόμενο οι επιπτώσεις ενός πιθανού κλεισίματος να είναι σημαντικότερες και διαρκείας.
Σε σημείωμα προς πελάτες, ομάδα οικονομολόγων της Deutsche Bank με επικεφαλής τον Brett Ryan εκτίμησε ότι η άνευ αποδοχών εργασία 800.000 ομοσπονδιακών υπαλλήλων – αντίστοιχου μεγέθους με το 2013 – θα επιβράδυνε την ανάπτυξη κατά περίπου 0,2 ποσοστιαίες μονάδες για κάθε εβδομάδα που οι υπηρεσίες παραμένουν κλειστές. Τότε, το 16ήμερο shutdown αφαίρεσε 0,3 μονάδες από το ΑΕΠ.
Η Deutsche υπογράμμισε επίσης ότι οι περικοπές που εφαρμόστηκαν από την κυβέρνηση Τραμπ νωρίτερα φέτος έχουν ήδη πλήξει το ΑΕΠ. Ο Λευκός Οίκος είχε προβλέψει 300.000 απολύσεις το 2025, ενώ οι 154.000 που δέχθηκαν εξαγορά πρόκειται να βγουν από τη μισθοδοσία της κυβέρνησης την Τρίτη.
«Ένα νέο shutdown θα πρόσθετε κινδύνους στις βραχυπρόθεσμες προβλέψεις μας για την ανάπτυξη», ανέφερε η Deutsche, «ιδίως εάν το Γραφείο Διαχείρισης και Προϋπολογισμού υλοποιήσει την απειλή για νέες περικοπές στο ομοσπονδιακό εργατικό δυναμικό».
Η αγορά εργασίας βρίσκεται στο επίκεντρο. Ο Μπέργκερ τόνισε ότι οι επιπτώσεις θα εξαρτηθούν από το μέγεθος των περικοπών και από την ταχύτητα με την οποία οι απολυμένοι θα μπορέσουν να βρουν νέα εργασία. Η αύξηση της μισθοδοσίας στον ιδιωτικό τομέα παραμένει χλιαρή εδώ και μήνες. Αν χιλιάδες πρώην ομοσπονδιακοί υπάλληλοι εισέλθουν ταυτόχρονα στην αγορά, μπορεί να προκληθεί «σημείο συμφόρησης» στις προσλήψεις, με κίνδυνο ανόδου της ανεργίας
