Σε μία συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης στο «Βήμα», ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς τοποθετήθηκε εκτενώς για τη διαγραφή του από τη Νέα Δημοκρατία, επέκρινε σφοδρά τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την εξωτερική πολιτική της ΝΔ
Καταγγέλλει «αλαζονεία» και «πολιτικό θράσος» στην εξωτερική πολιτική, μιλά για «μετάλλαξη» της ΝΔ και επικρίνει έντονα τη διαχείριση του σκανδάλου στον ΟΠΕΚΕΠΕ. Παράλληλα, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να αναλάβει πρωτοβουλίες, χωρίς να αποκλείει την ίδρυση νέου κόμματος.
Ειδικότερα, ο κ. Σαμαράς δηλώνει ότι ανησυχεί «ακόμη περισσότερο» σε σχέση με το παρελθόν, υποστηρίζοντας ότι πλέον ακόμη και διεθνολόγοι και αναλυτές προσκείμενοι στην κυβέρνηση ασκούν δριμεία κριτική. Κατηγορεί τον Πρωθυπουργό και τον ΥΠΕΞ Γιώργο Γεραπετρίτη για «αμετανόητη και αλαζονική στάση» και για επιλογές που, όπως λέει, οδηγούν σε διεθνές «ξέπλυμα» της Τουρκίας.
Αναφερόμενος στο σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, ο κ. Σαμαράς μιλά για «πρωτόγνωρες μεθοδεύσεις» στη Βουλή και «κυκλώματα» που στερούν πόρους από τους έντιμους αγρότες και κτηνοτρόφους. Προτείνει τη δημιουργία νέου, σύγχρονου κρατικού φορέα που θα διανέμει με διαφάνεια τις κοινοτικές επιδοτήσεις και θα στηρίζει την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Για τη ΝΔ, ο πρώην πρωθυπουργός σημειώνει ότι έχει υποστεί «μετάλλαξη», μετατρεπόμενη από «κόμμα αρχών» σε «κόμμα ιδιοκτήτη», το οποίο πλέον συνδυάζει στοιχεία από το Ποτάμι και το Σημιτικό ΠΑΣΟΚ, «με ολίγη από ΝΔ».
Υποστηρίζει ότι μεγάλο μέρος της παραδοσιακής εκλογικής βάσης έχει εγκαταλείψει το κόμμα, όπως δείχνουν και τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Σχολιάζοντας τη διακήρυξη των «91» που καλεί τον ίδιο και τον Κώστα Καραμανλή να αναλάβουν πρωτοβουλία, ο κ. Σαμαράς εκφράζει τη συμφωνία του με τις διαπιστώσεις της και χαρακτηρίζει «ελπιδοφόρο» το γεγονός ότι ενώνει προσωπικότητες από διαφορετικούς πολιτικούς χώρους. Ερωτηθείς αν θα ιδρύσει νέο κόμμα, απαντά ότι «προς το παρόν δεν έχει κάτι άλλο να πει».
Τέλος με νόημα σημείωσε: «Ό,τι λέμε κατά καιρούς τόσο ο Κώστας Καραμανλής όσο κι εγώ , όλες οι ανησυχίες, οι αγωνίες και οι επισημάνσεις μας έχουν υιοθετηθεί σχεδόν πλήρως. Σε τέτοιες περιπτώσεις η κοινή πολιτική λογική θα επέβαλε τουλάχιστον έναν σκεπτικισμό.
Θα περίμενε δηλαδή ο κάθε σώφρων πολίτης ότι ο πρωθυπουργός θα αναρωτιόταν: “Μήπως κάνω κάτι λάθος; Μήπως όσα μου λένε όλοι οι άλλοι έχουν βάση;”. Αντί αυτού είδαμε τον πρωθυπουργό στην πρόσφατη συνέντευξή του, αλλά και τον κ. Γεραπετρίτη αμέσως μετά, όχι μόνο αμετανόητους και «αλάνθαστους», όχι μόνο αλαζόνες αλλά και πολιτικά θρασείς».
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Αντώνη Σαμαρά:
ΕΡΩΤΗΣΗ: Σήμερα, λοιπόν, καταλογίζετε «αλαζονεία» και «πολιτικό θράσος» στον Πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών. Πώς θα στοιχειοθετούσατε αυτούς τους χαρακτηρισμούς;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Οταν με όλα αυτά που συμβαίνουν τριγύρω μας, η δική σου θέση είναι ότι…φταίνε οι πρώην πρωθυπουργοί και πρόεδροι της δικής σου παράταξης, με συγχωρείτε, αυτή είναι μια στάση επιεικώς απαράδεκτη!
Σου φταίει… ο Βαληνάκης για τα τουρκολυβικά μνημόνια, την επιβολή νέων τετελεσμένων από την Τουρκία έξω από την Κάσο, τα επανειλημμένα χαστούκια κατά της Ελλάδας από την Τουρκία, από την Λιβύη, από την Αλβανία, από τα Σκόπια, από την Αίγυπτο, κι από το Ισραήλ ακόμα;
Σού φταίνε οι πρώην πρωθυπουργοί για τους θερμούς χαριεντισμούς τού -κατά δήλωσή του-“φιλέλληνα” Γεραπετρίτη με τον Τατάρ του ψευδοκράτους; Κι ακόμη, τι είναι αυτά που λες;
“Δεν θυμάσαι”, ισχυρίζεσαι, πρωτοβουλίες στην εξωτερική μας πολιτική στο παρελθόν; Να σου “θυμίσω” εγώ λοιπόν ποιοι αντιστάθηκαν στο σχέδιο Ανάν από κοινού με τον Τάσο Παπαδόπουλο, ποιοι έκαναν το Βουκουρέστι, ποιοι προώθησαν τις τριμερείς με Κύπρο-Αίγυπτο και Κύπρο-Ισραήλ, ποιοι προσκάλεσαν κι έφεραν Αμερικανικές εταιρείες για εξορύξεις σε οικόπεδα που άπτονται της ΑΟΖ, και τόσα άλλα;
Ο Καραμανλής και ο Σαμαράς, μήπως; Για να μιλήσω για εμένα, καλό είναι να μην επιχειρεί συγκρίσεις… Γιατί στην πτωχευμένη Ελλάδα που παρέλαβα, δίχως ευρώ τσακιστό, την αξιοπρέπεια της πατρίδας την κράτησα στο ακέραιο! Υπεύθυνα και χωρίς υποχωρήσεις.
Αντί λοιπόν ο σημερινός πρωθυπουργός να προτάξει το εθνικό συμφέρον, αντί να προβληματιστεί, επέλεξε το να συνεχίσει την επιχείρηση μετατροπής της Νέας Δημοκρατίας από κόμμα αρχών, σε κόμμα ιδιοκτήτη. Κρίμα, για τη χώρα αλλά και για την παράταξη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Δεν αναγνωρίζετε τίποτε στην ασκούμενη εξωτερική πολιτική;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Τίποτε απολύτως! Το μόνο “επιχείρημα” που επικαλέστηκαν είναι το περί υποτιθέμενης “κινητικότητας”. Δηλαδή παλιά υπήρχε δήθεν “ακινησία” στα εθνικά θέματα, ενώ τώρα υπάρχει, λέει, “κινητικότητα¨… Είναι “κινητικότητα” όταν ο Γεραπετρίτης θυμήθηκε τον Χαφτάρ, αφού ο Λίβυος προσέγγισε τις Τουρκικές θέσεις; Τόσο καιρό τι έκανε η χώρα μας;
Όταν ο Ερντογάν δηλώνει ότι η κατεχόμενη Κύπρος θα είναι παντοτινή ιδιοκτησία της Τουρκίας, λίγες ώρες μετά τη συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν. Τι συζητάει επιτέλους με τον Φιντάν; Όταν η Αίγυπτος μας προκαλεί με τη Μονή Σινά; Όταν απουσιάζουμε παντελώς από τη Συρία;
Τώρα που συζητιέται στο παρασκήνιο ο ρόλος Κούρδων και Δρούζων. Όταν ακόμα περιμένουν το Ισραήλ και η Κύπρος την Ελλάδα να ενδυναμώσει τη συνεργασία τη λεγόμενη 3+1, που συμπεριλαμβάνει τις ΗΠΑ. Με ότι αυτό συνεπάγεται… Όταν , όταν, όταν…
Τι να πρωτοθυμηθούμε από την “κινητικότητα” της κυβέρνησης; Είμαι εξαιρετικά πιο ανήσυχος. Ο πρωθυπουργός δήλωσε με στόμφο ότι η Ελλάδα δεν συζητά με την Τουρκία για την εθνική της κυριαρχία. Δηλαδή τα 6 μίλια! Αυτό έλειπε να συζητούσε δηλαδή πρωθυπουργός για την ..εθνική κυριαρχία. Με τα κυριαρχικά όμως δικαιώματα, δηλαδή μετά τα 6 μίλια, τι γίνεται;Την Τουρκία με την “κινητικότητα” την ξεπλένουμε διεθνώς.
Αρετή στην εξωτερική πολιτική είναι η αξιοπιστία έναντι φίλων και εχθρών, η οικοδόμηση συντελεστών ισχύος, η εξουδετέρωση προκλήσεων, η εκμετάλλευση ευκαιριών και η δημιουργία συμμαχιών κατά κοινού εχθρού.
Όχι ο κατευνασμός που ονομάζεται… “κινητικότητα”! Με δυο λόγια, με τον κατευνασμό θα καταφέρεις τελικά το ακριβώς αντίθετο από εκείνο που θέλεις. Διότι όλοι σε θεωρούν αδύνατο, κι ενώ εσύ ονειρεύεσαι “ήρεμα νερά” θα έχεις μόνιμες φουρτούνες..
ΕΡΩΤΗΣΗ: Τι εννοείτε όταν λέτε ότι “ξεπλένουμε την Τουρκία”;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Εννοώ πως όταν έχει ανοιχτά προβλήματα με μια γειτονική χώρα, δεν μπορείς να διακηρύσσεις τη … “φιλία” σου μαζί της!Όταν μια χώρα σε απειλεί ανοιχτά με Πόλεμο- αυτό σημαίνει casus belli, πράγμα που απαγορεύει και η Χάρτα του ΟΗΕ – δε μπορείς,πριν λύσεις τα προβλήματα αυτά, να διακηρύσσεις τη φιλία σου μαζί της. Γιατί είναι σαν να λες προς όλους τους τρίτους, ότι τα προβλήματά μας δεν είναι σοβαρά, είμαστε φίλοι και θα τα λύσουμε.
Οπότε κανείς δεν δίνει σημασία στις κλιμακούμενες προκλήσεις της άλλης πλευράς. Δηλαδή μένεις μόνος σου! Με τον … “φίλο” σου που σε απειλεί και κλιμακώνει συνεχώς…
Πως να πάμε να πούμε στους εταίρους μας, μη πουλάτε Eurofighters στην Τουρκία όταν έχουμε διακηρύξει ότι είναι “φίλη μας” η Τουρκία; Πως να πάμε να πούμε στη Γαλλία, μη πουλάς πυραύλους meteor στην Τουρκία, όταν έχουμε διακηρύξει ότι είναι φίλη μας.
Θα μας πούνε από την πλευρά τους: αφού είναι “φίλη” σας η Τουρκία, τι πρόβλημα έχετε να την εξοπλίσουμε; Ξεπλένουμε την Τουρκία σημαίνει απενοχοποιούμε την Τουρκία για όσα εξακολουθεί να κάνει σε βάρος μας. Έτσι χάνουμε υποστηρικτές – και κυρίως χάνουμε συμμάχους από χώρες που έχουν κι αυτές πρόβλημα με την Τουρκία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Να πάμε λίγο στην εσωτερική επικαιρότητα. Εχουμε ένα σκάνδαλο, του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά και μια ψηφοφορία που προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Πώς τοποθετείστε;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Όσα συνέβησαν στη Βουλή εκθέτουν την παράταξή μας. Η οποία πάντοτε λειτουργούσε με σεβασμό στους θεσμούς. Αυτά που έγιναν τα ξημερώματα της Πέμπτης ήταν πρωτοφανής προσβολή κι απρέπεια έναντι των βουλευτών της ΝΔ, αλλά και της Βουλής συνολικά. Προχώρησαν σε πρωτόγνωρες μεθοδεύσεις, “μαγείρεψαν” καταστάσεις που προκαλούν βαθιά απογοήτευση!
Πολύ φοβάμαι ότι αυτή η κυβέρνηση λίγο-λίγο ακυρώνει τη θεσμική ομαλότητα της Μεταπολίτευσης. Τώρα, επί της ουσίας. Πάντα υπήρχαν προβλήματα με τις κοινοτικές επιδοτήσεις στον Πρωτογενή Τομέα.
Και όχι μόνο στην Ελλάδα. Αλλά παλιές παθογένειες δεν εξηγούν αυτά που αποκαλύφθηκαν τώρα. Εδώ μοιάζει να πέρασαν σε… άλλη πίστα! Τέτοιες καταστάσεις, αυτά τα κυκλώματα που υπάρχουν στη δικογραφία, εκθέτουν την Ελλάδα και τους τίμιους αγρότες και κτηνοτρόφους οι οποίοι δεν πήραν τους πόρους που τους αναλογούσαν επειδή τα χρήματα διοχετεύτηκαν ακόμα και σε ύποπτα κυκλώματα.
Απαιτείται ένας νέος σύγχρονος κρατικός φορέας που θα διανέμει με διαφάνεια τους ευρωπαϊκούς πόρους και ταυτόχρονα θα καθοδηγεί τον αγροτικό κόσμο στην παραγωγή προϊόντων με προστιθέμενη κυρίως εξαγωγική αξία.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Μπαίνει στον πειρασμό να σας θυμίσει κανείς ότι η ΝΔ είναι ένα κόμμα του οποίου υπήρξατε αρχηγός και πρωθυπουργός…
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Και ακριβώς γι’ αυτό με στεναχωρεί ακόμα περισσότερο: Γιατί τώρα, πέραν όλων των άλλων, μοιάζει να βρίσκεται στο επίκεντρο όλο και περισσότερων σκανδάλων.Η ΝΔ έχει υποστεί μετάλλαξη.
Έχει μετατραπεί σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Να σας το πω λαϊκά: “παραγγέλνεις” ΝΔ και σου έρχεται στο “πιάτο” Ποτάμι, Σημιτικό ΠΑΣΟΚ και …“ολίγη από ΝΔ”! Και γι’ αυτό προκαλεί απογοήτευση σε μεγάλη μάζα στελεχών και ψηφοφόρων της.
Ήδη απ’ ότι δείχνουν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών – αλλά και οι πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις – την έχουν εγκαταλείψει τουλάχιστον οι μισοί ψηφοφόροι της μέχρι πριν από δύο χρόνια! Κι από αυτούς που περιμένουν, πολλοί την επιλέγουν ακόμα με εμφανή δυσφορία. Άρα μάλλον δεν εκπροσωπεί πλέον πολύ μεγάλο κομμάτι της παράταξης…
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ο Πρωθυπουργός είπε ότι «πολύ λυπάται που βρίσκεστε εκτός ΝΔ, αλλά δεν φταίει αυτός».
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Λέτε ..να “μην γνώριζε”; Όπως “δεν γνώριζε” απολύτως τίποτα σε όλα τα θέματα, από τα Τέμπη μέχρι και τον ΟΠΕΚΕΠΕ; Όπως εξάλλου δεν γνώριζε και πόσα είναι τα φύλα των ανθρώπων, στην αρχή νόμιζε ότι ήταν 62, αλλά μετά έμαθε ότι τελικά είναι ..2! Για να σοβαρευτούμε, ο πρωθυπουργός οφείλει κάποια στιγμή να αναλάβει τις ευθύνες των αποφάσεών του, σε όλα τα θέματα.
Αποφάσισε τη διαγραφή μου. Ήταν η πρώτη φορά που η ΝΔ διέγραψε έναν πρώην πρωθυπουργό και πρόεδρό της. Το έκανε συνειδητά, το είχε προαποφασίσει. Όπως συνειδητά επιτίθεται στην πολιτική μου αλλά και στα πεπραγμένα της κυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή. Βεβαίως, βουλευτής ήταν όλα αυτά τα χρόνια. Κι εγώ τον έκανα και υπουργό. Δεν θυμάμαι ποτέ να είχε εκφράσει αντιρρήσεις…
Εκτός από μια φορά, στην ψήφο για Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όπου ήταν ο μόνος από το κόμμα που είχε καταψηφίσει τον Παυλόπουλο. Το σεβάστηκα. Δεν τον διέγραψα. Προφανώς και δεν “λυπάται” λοιπόν. Αντίθετα, εγώ λυπάμαι.
Ειλικρινώς. Όχι, ασφαλώς, για την “διαγραφή” μου. Διότι η ιστορία, η προσφορά και η παρουσία του καθενός μας δεν διαγράφονται. Λυπάμαι όμως για το ότι δεν έχει συνειδητοποιήσει το που οδηγεί την παράταξή μας. Λυπάμαι που δεν σέβεται τους εκατοντάδες χιλιάδες Νεοδημοκράτες και τους αγώνες τους. Λυπάμαι, γιατί έχει την αντίληψη ιδιοκτήτη και όχι προέδρου. Δεν τον “λυπάμαι”, την παράταξη μας λυπάμαι.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πρόσφατα πάντως είδαμε μια δημόσια έκκληση με τη μορφή διακήρυξης από 91 πρόσωπα προς εσάς και τον Κώστα Καραμανλή να «αναλάβετε πρωτοβουλία». Σας εκφράζει η κίνηση αυτή;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Διακήρυξη των 91, που όπως έχω πληροφορηθεί υπογράφεται πια από χιλιάδες επώνυμους πολίτες, δεν κατονομάζει εμένα ή τον Κώστα Καραμανλή. Το σημαντικό σε αυτήν είναι ότι συνυπάρχουν προσωπικότητες απ’ όλο τον πολιτικό κόσμο.
Που τους ενώνει η αγάπη για την πατρίδα. Αποδεικνύοντας ότι ο πατριωτισμός ενώνει, δεν διχάζει. Κι είναι πολύ ελπιδοφόρο ότι πνευματικοί άνθρωποι διατύπωσαν δημόσια και θαρρετά τη γνώμη τους.
Τη διάβασα με προσοχή και πρέπει να σας πω ότι συμφωνώ σχεδόν σε όλα στις διαπιστώσεις τους. Πράγματι εντοπίζουν αληθινό πρόβλημα, αληθινό πολιτικό κενό και προτείνουν σαφείς κατευθύνσεις για το πως να καλυφθεί. Από κει και ύστερα, πρέπει όλοι να σκεφτούμε σοβαρά τι πρέπει να γίνει.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Να σας ρωτήσω ευθέως λοιπόν. Θα ιδρύσετε κόμμα, όπως πολλοί προεξοφλούν;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Για την ώρα δεν έχω κάτι άλλο να σας πω.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Να πάμε, κλείνοντας, στην οικονομία. Πώς σχολιάζετε τη Συμφωνία πλαίσιο ΗΠΑ – ΕΕ που υπέγραψαν πριν λίγες μέρες ο Ντόναλντ Τράμπ με την Ούρσουλα Φον Ντερ Λάϊεν;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Ευρώπη απέφυγε τα χειρότερα, γιατί απειλούνταν διπλάσιοι δασμοί στα Ευρωπαϊκά προϊόντα από τις ΗΠΑ. Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη βρέθηκε να υποχωρεί και να αναδιπλώνεται.
Γλίτωσε τα χειρότερα, αλλά ο συμβιβασμός ήταν επώδυνος για την Ευρώπη: Και στους δασμούς –που αποδέχτηκαν μικρότεροι απ’ ό,τι φοβόταν αλλά υψηλότεροι απ’ ό,τι μέχρι τώρα – και στην υποχρέωσή της να αγοράζει ενέργεια από τις ΗΠΑ και να επενδύει στις ΗΠΑ όλα τα επόμενα χρόνια.
Νομίζω αποφεύχθηκε για την ώρα μεγαλύτερο ρήγμα στις διατλαντικές σχέσεις, αλλά για την Ευρώπη η αναδίπλωση ήταν οδυνηρή. Που πιθανόν να έχει πολιτικές συνέπειες μέσα στην Ευρώπη.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Πιστεύετε ότι θα υπάρχουν οικονομικές επιπτώσεις και για την Ελλάδα; Δεδομένης και της ακρίβειας που επιμένει…
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Κοιτάξτε, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα έχουμε επιπτώσεις, για τις οποίες πρέπει να προετοιμαστούμε και να δράσουμε. Αλλά πώς μπορεί να δράσει η χώρα μας σε σχέση με τις ΗΠΑ, όταν δεν υπάρχει δίαυλος επικοινωνίας έτσι όπως τα έκανε ο πρωθυπουργός;
Η ακρίβεια στην Ευρώπη, και πρωτίστως στην Ελλάδα, όπως έχω τονίσει δεκάδες φορές είναι αποτέλεσμα της ανόητης και αδιανόητης πολιτικής στην ενέργεια. Η βάση όλων, της παραγωγής, της μεταφοράς των προϊόντων, της κατανάλωσης, την διαμόρφωσης των τιμών είναι το κόστος της ενέργειας.
Η σημερινή ακρίβεια δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί εάν δεν αλλάξει πλήρως η ενεργειακή πολιτική, συμπεριλαμβανομένου του “χρηματιστηρίου ενέργειας”. Το λέω ξεκάθαρα στους Έλληνες πολίτες: να μην έχουν ψευδαισθήσεις, δεν θα πέσουν οι τιμές εάν συνεχιστεί αυτή η ενεργειακή πολιτική.
Πολύ απλά, δεν γίνεται! Μόνο η ριζική αλλαγή, ένα άλλο μείγμα, θα έχει αποτελέσματα, χειροπιαστά. Και δεν θα πέσουν οι τιμές εάν δεν υπάρξει και μείωση του ΦΠΑ, σε βασικά προϊόντα όπως ορίζει εξάλλου η Κοινοτική Οδηγία που η Ελλάδα δεν εφαρμόζει.
Δεν μπορούν να επιβιώσουν οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις με τέτοιο κόστος. Όταν μάλιστα είναι αφύσικα μεγάλο και το τραπεζικό κόστος.Σήμερα είναι πολλοί οι πολίτες που δεν τα φέρνουν βόλτα. Πάρα πολλοί! Όλη η μεσαία τάξη δοκιμάζεται.
Πολύ περισσότερο που τα λεφτά που μας δίνει η Ευρώπη δεν φτάνουν στους μικρομεσαίους επιχειρηματίες. Δεν συζητώ καν για τη χαμηλότερη τάξη, υποφέρει! Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Η οικονομία χρειάζεται νέο σχεδιασμό.
Και το λέω καθαρά, με το κράτος παρόν σε αρκετούς τομείς. Όχι με επιδόματα. Με μεταρρυθμίσεις, βαθιές κι ουσιαστικές όμως. Όχι επικοινωνιακές. Με ισχυρό πρωτογενή τομέα και βιομηχανία. Πρέπει να χτίσουμε από την αρχή την οικονομία μας!
