Η σημερινή 8η μέρα της σύγκρουσης Ισραήλ-Ιράν σημαδεύτηκε από τις εξελίξεις στο μέτωπο της διπλωματίας και για ακόμη μια φορά τις δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ
Η σύγκρουση στη Μ. Ανατολή δεν φαίνεται να οδηγείται σε αποκλιμάκωση παρά την ελπίδα όλων, ή τουλάχιστον των περισσότερων οικονομικών και πολιτικών κύκλων στη διεθνή σκηνή.
Κάθε μέρα, το μέτωπο που έχουν ανοίξει το Ισραήλ με το Ιράν με αιχμή το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης και για πολλούς ως πραγματικό διακύβευμα την αναδιαμόρφωση του χάρτη της περιοχής με ανατροπή του καθεστώτος του Αλί Χαμενεΐ, φαίνεται να οδηγείται σε πορεία γενίκευσης της σύγκρουσης.
Γενεύη: «Το Ιράν δεν μπορεί να αποκτήσει πυρηνικά» είπαν οι Ευρωπαίοι -Ιρανός ΥΠΕΞ: Δεν διαπραγματευόμαστε τις αμυντικές μας δυνατότητες
Η «μπηχτή» του Τραμπ στην Ευρώπη για τη συνάντηση της Γενεύης
Σε μια τελευταία εξέλιξη σήμερα, που προκάλεσε προβληματισμό, ο Τραμπ σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους επισήμανε ότι είναι «πολύ δύσκολο» να ζητηθεί από το Ισραήλ να σταματήσει τις επιθέσεις, ενώ υποστήριξε πως το Ιράν «δεν θέλει να μιλήσει με την Ευρώπη», υπονομεύοντας με έναν τρόπο όσα συζητήθηκαν σήμερα στη Γενεύη και τον ρόλο που διεκδικούν ως διαμεσολαβητές οι Ευρωπαίοι.
Ο Αμερικανός πρόεδρος υποστήριξε ότι το Ιράν θέλει να συνομιλήσει με τις ΗΠΑ και όχι με την Ευρώπη.
«Η Ευρώπη δεν θα μπορούσε να βοηθήσει πολύ στον πόλεμο» είπε χαρακτηριστικά, στηλιτεύοντας οποιαδήποτε πρωτοβουλία δεν περιλαμβάνει τον ίδιο, υποστηρίζοντας παράλληλα ότι οι Ευρωπαίοι δεν θα είναι χρήσιμοι στην επίλυση της κρίσης του πολέμου μεταξύ Ιράν και Ισραήλ, μετά τη συνάντηση στη Γενεύη μεταξύ Ευρωπαίων υπουργών Εξωτερικών και του Ιρανού ομολόγου τους.
«Το Ιράν δεν θέλει να μιλήσει με την Ευρώπη. Θέλουν να μιλήσουν με εμάς. Η Ευρώπη δεν θα μπορεί να βοηθήσει σε αυτό το θέμα», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατά την άφιξή του στο Μόρισταουν του Νιου Τζέρσεϊ.
Ο Ντόναλντ Τραμπ πρόσθεσε ότι η προθεσμία των δύο εβδομάδων για να λάβει μια απόφαση σε σχέση με την άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ στο Ιράν είναι «η μέγιστη».
Ωστόσο, οι επαφές και συνομιλίες ακολουθούν παράλληλη πορεία με τις στρατιωτικές εξελίξεις, δεν σταματούν, δίνοντας ελπίδες για μια ειρηνική διευθέτηση, χωρίς όμως να διαφαίνεται ένα κοντινό χρονικά σενάριο κατάπαυσης του πυρός.
Οι «δύο εβδομάδες περιθώριο»
Νωρίτερα, ο Αμερικανός πρόεδρος φάνηκε να κάνει ένα βήμα πίσω στην πολεμική ρητορική απέναντι στο Ιράν, υπαινισσόμενος πως θα δώσει χρόνο στη διπλωματία, πριν αποφασίσει για ενδεχόμενη στρατιωτική εμπλοκή των ΗΠΑ στη σύγκρουση.
Σε δήλωσή του, μέσω της εκπροσώπου του Καρολίν Λέβιτ, τόνισε πως υπάρχει «σημαντική πιθανότητα διαπραγματεύσεων» με το Ιράν και ότι θα λάβει την τελική απόφαση «εντός των επόμενων δύο εβδομάδων».
Η δήλωση αυτή έρχεται σε μια ιδιαίτερα τεταμένη συγκυρία. Το Ιράν έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να διαπραγματευτεί με τις ΗΠΑ όσο συνεχίζονται οι ισραηλινές επιθέσεις. Ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν δήλωσε ότι ο μόνος τρόπος για να τερματιστεί ο πόλεμος είναι η άνευ όρων παύση της ισραηλινής επιθετικότητας.
Παρ’ όλα αυτά, σύμφωνα με δημοσίευμα του Reuters, το Ιράν εμφανίζεται διατεθειμένο να συζητήσει περιορισμούς στο πρόγραμμα πυρηνικού εμπλουτισμού, απορρίπτοντας όμως την πλήρη παύση του, θέση που έρχεται σε αντίθεση με την απαίτηση του Τραμπ για μηδενικό εμπλουτισμό.
Με σημερινή δήλωση Αμερικανού αξιωματούχου, η Ουάσιγκτον φέρεται να διατηρεί -έστω ανεπίσημα- κάποιες επαφές με την Τεχεράνη.
«Παράθυρο» για τη διπλωματία στη Γενεύη;
Την ίδια στιγμή, στη Γενεύη φάνηκε να υπάρχει ένα παράθυρο για διπλωματία, καθώς οι συνομιλίες εξελίχθηκαν με «σεβασμό και σοβαρότητα», όπως παραδέχθηκε ο Ιρανός ΥΠΕΞ, Αμπάς Αραγτσί, οποίος συναντήθηκε με τον Γερμανό, τον Γάλλο, τον Βρετανό ομόλογό του, καθώς και με την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας.
Σε μια άλλη χρονική συγκυρία, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι δεν οδήγησαν και σε κάποια ουσιαστική εξέλιξη οι συνομιλίες, αλλά στην εποχή των επεισοδιακών διπλωματικών εντάσεων και ανέξοδων συζητήσεων και πόσο μάλλον των ενόπλων συγκρούσεων, έστω και η κοινή παραδοχή ότι μπορεί και πρέπει να συνεχιστεί ο διάλογος αποτελεί βήμα για πολλούς.
Ο Βρετανός ΥΠΕΞ, Ντέιβιντ Λάμι, δήλωσε με το πέρας της συνάντησης:
«Ήμασταν ξεκάθαροι ότι το Ιράν δεν μπορεί να αποκτήσει πυρηνικό όπλο, και η ομάδα Ε3 (σ.σ.: Γαλλία, Γερμανία, Ην. Βασίλειο) και η Ευρώπη έχουν ξεκαθαρίσει εδώ και πολλά χρόνια ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί. Είμαστε πρόθυμοι να συνεχίσουμε τις τρέχουσες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις με το Ιράν και παροτρύνουμε το Ιράν να συνεχίσει τις συνομιλίες του με τις Ηνωμένες Πολιτείες».
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε, μεταξύ άλλων: «Υποστηρίζουμε τη συνέχιση των συζητήσεων με την Ε3 και την ΕΕ και εκφράσαμε την ετοιμότητά μας να συναντηθούμε ξανά στο εγγύς μέλλον».
Και επανέλαβε: «Το Ιράν είναι έτοιμο να εξετάσει και πάλι τη διπλωματία μόλις σταματήσει η επίθεση και ο επιτιθέμενος λογοδοτήσει για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν».
Η Γερμανία, η Γαλλία και η Βρετανία προέτρεψαν σήμερα το Ιράν να ακολουθήσει τη διπλωματική οδό «χωρίς να περιμένει να τελειώσει η σύγκρουση», για να επιλυθεί το ακανθώδες θέμα του πυρηνικού του προγράμματος, μετέδωσε το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
«Το θετικό αποτέλεσμα σήμερα είναι ότι φεύγουμε από την αίθουσα με την αίσθηση ότι το Ιράν είναι ουσιαστικά έτοιμο να συνεχίσει τις συνομιλίες για όλα τα σημαντικά θέματα για εμάς, τους Ευρωπαίους» δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών, Γιόχαν Βάντεφουλ.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών, Ζαν Νοέλ Μπαρό, δήλωσε από την πλευρά του ότι δεν μπορεί να υπάρξει «οριστική λύση μέσω της στρατιωτικής οδού στο πρόβλημα του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος».
Η στρατιωτική σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν σε πορεία έντασης
Στο στρατιωτικό μέτωπο η κατάσταση συνεχίζει να βρίσκεται σε φάση κλιμάκωσης.
Από την έναρξη της σύγκρουσης την περασμένη Παρασκευή με την επιχείρηση του Ισραήλ, το Ιράν έχει απαντήσει με κύματα βαλλιστικών πυραύλων και drone, ενώ απώλειες και ζημιές υπάρχουν και για τις δύο πλευρές.
Στο Ισραήλ, ο υπουργός Άμυνας Ισραέλ Κατζ έχει δώσει εντολή για συνέχιση των επιθέσεων, εστιάζοντας σε πυρηνικές εγκαταστάσεις και επιστήμονες, ενώ ζήτησε μαζική εκκένωση της Τεχεράνης.
Παράλληλα, οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας ανέφεραν ότι έπληξαν δεκάδες στόχους στην Τεχεράνη, περιλαμβανομένων εγκαταστάσεων πυραύλων και ερευνητικών κέντρων.
Μια νεκρή και 23 τραυματίες, εκ των οποίων τρεις σοβαρά, είναι ο απολογισμός από το νέο κύμα ιρανικών πυραυλικών επιθέσεων κατά του Ισραήλ νωρίτερα σήμερα το απόγευμα, ενώ το Ισραήλ απάντησε εξαπολύοντας νέες επιδρομές στο νοτιοδυτικό Ιράν και στοχεύοντας εκ νέου την Τεχεράνη.
Η οικονομική διάσταση της σύρραξης
Όσον αφορά την οικονομική διάσταση της σύγκρουσης, η δυναμική είναι επίσης ανησυχητική, επισημαίνει σε δημοσίευμά του το Bloomberg.
Οι τιμές του πετρελαίου μειώθηκαν κατά 3% μετά τις ενδείξεις περί διαπραγματεύσεων, αν και συνολικά η διεθνής τιμή αναφοράς Brent έχει αυξηθεί κατά 10% από την έναρξη των συγκρούσεων. Εταιρείες όπως η Maersk ανέστειλαν τις δραστηριότητές τους στο Ισραήλ, ενώ αμερικανικές αεροπορικές εταιρείες διέκοψαν πτήσεις προς τον Περσικό Κόλπο.
Η επιλογή του Τραμπ να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο παρέμβασης, αλλά χωρίς άμεση απόφαση, αναβιώνει τη γνώριμη για τον ίδιο φράση «εντός δύο εβδομάδων», που συχνά παραπέμπει σε εκκρεμότητες χωρίς σαφές χρονοδιάγραμμα, ανάλογη με τον εμπορικό πόλεμό του και τους δασμούς.
Αναλυτές, όπως η Μπάρμπαρα Λιφ, εκφράζουν ανησυχία ότι το Ισραήλ ίσως επιδιώκει αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, κάτι που θα σήμαινε κλιμάκωση χωρίς επιστροφή, καταλήγει το διεθνές ΜΜΕ
