Ένα ενδιαφέρον μπρα ντε φερ ανάμεσα στον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διεμείφθη την ώρα των κοινών τους δηλώσεων στην Άγκυρα
Κυριάκος Μητσοτάκης και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν συμφώνησαν ότι διαφωνούν σε τρία ζητήματα: Στη μειονότητα της Θράκης, στη μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί και η διαφωνία κορυφώθηκε στο θέμα της Μέσης Ανατολής.
Ακόμα κι έτσι όμως και οι δυο ηγέτες δεν ξέφυγαν από το φιλικό κλίμα και έδειξαν την πρόθεση να διατηρηθούν τα ήρεμα νερά στον ελληνοτουρκικό διάλογο.
Συμφώνησαν πάντως ότι πρέπει να υπάρξει άμεση κατάπαυση του πυρός, ενώ ανακοίνωσαν συμφωνίες στους τομείς της Οικονομίας, της Πολιτικής Προστασίας και της μεταναστευτικής πολιτικής. Επιπλέον, προανήγγειλαν νέο «διπλό ραντεβού» σε Αθήνα και Άγκυρα.
Η θρησκευτική μειονότητα
Το θέμα της θρησκευτικής μειονότητας της Θράκης είναι ψηλά στην ατζέντα του Ερντογάν, ο οποίος επιμένει να την αποκαλεί τουρκική, και ο Έλληνας πρωθυπουργός πήρε ξεκάθαρη θέση.
Στην τοποθέτησή του ο Ταγίπ Ερντογάν είχε πει: «Βλέπουμε το θέμα της μειονότητας ως θέμα ανθρώπινης φιλίας μεταξύ των λαών. Προσβλέπουμε στην εκπλήρωση των δικαιωμάτων της τουρκικής μειονότητας στην Ελλάδα».
«Οι μειονότητες στις χώρες μας που προσδιορίζονται από τη Συνθήκη της Λωζάνης, αποτελούν -και το πιστεύω βαθιά αυτό- μια γέφυρα φιλίας μεταξύ των δύο λαών μας. Από τη μια πλευρά, η ελληνική μειονότητα, έστω και δραστικά μειωμένη πληθυσμιακά, εμπλουτίζει την κοινωνική και την πολιτιστική ζωή της Τουρκίας. Χρειάζεται όμως και τη στήριξη της τουρκικής πολιτείας για να συνεχίσει να το πράττει», είπε απαντώντας ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Και συνέχισε: «Ενώ στη Θράκη, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι συμπολίτες μας διαβιούν αρμονικά με την ευρωπαϊκή αλλά και την ελληνική έννομη τάξη να τους εγγυάται ένα καθεστώς ίσων ευκαιριών. Πρέπει να σας διαβεβαιώσω ότι σε αυτόν τον στόχο είμαι προσωπικά προσηλωμένος. Όπως έχω ήδη τονίσει, ο χαρακτηρισμός τής μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη Συνθήκη της Λωζάνης, ενώ το έμπρακτο ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας για την ευημερία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη εκδηλώνεται με την αυτονόητη τήρηση των αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας για τα μέλη της, όπως και για όλους τους Έλληνες πολίτες, αλλά -και θέλω να το τονίσω αυτό- και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας. Και θεωρούμε επιτυχία μας την ενεργό παρουσία της μειονότητας στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή και θα ήταν ευχής έργον αν την ίδια άνθιση γνώριζε και ο, δυστυχώς, διαρκώς συρρικνούμενος ελληνισμός στην Τουρκία».
Η Μονή της Χώρας
Ο Τούρκος Πρόεδρος στις δηλώσεις του έκανε αναφορά και στη Μονή της Χώρας λέγοντας: «Κρατούμε ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας και η Τουρκία είναι υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Μονή της Χώρας άνοιξε ξανά σε λατρεία και επίσκεψη μετά από απόφαση του 2020 και αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ. Το Καριέ τζαμί είναι ανοικτό για όλους», είπε.
Και αυτή η τοποθέτησε δεν έμεινε αναπάντητη από τον Κυριάκο Μητσοτάκη ο οποίος είπε: «Στο πνεύμα της αρμονικής συνύπαρξης εντάσσεται και ο σεβασμός των διεθνών κανόνων προστασίας της θρησκευτικής και της πολιτιστικής κληρονομιάς, ιδίως όταν μιλάμε για μνημεία τα οποία αποτελούν πανανθρώπινη περιουσία υπό την ομπρέλα της UNESCO. Είχαμε την ευκαιρία με ειλικρίνεια να συζητήσουμε με τον Πρόεδρο Ερντογάν τη στεναχώρια μας, τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας άλλαξε χαρακτήρα και θα λειτουργήσει πια ως τέμενος».
Και πρόσθεσε: «Άκουσα αυτά τα οποία είπε ο κ. Πρόεδρος και πιστεύω ότι κατ’ ελάχιστον είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιτιστική αξία αυτού του μνημείου έτσι ώστε να μπορεί να είναι επισκέψιμο από όλους και να μπορούν όλοι να απολαμβάνουν αυτόν τον πολύ σημαντικό πολιτιστικό θησαυρό, που πιστεύω ότι αποτελεί και ένα σημείο αναφοράς στην ιστορία της ίδιας της Κωνσταντινούπολης».
Η μεγαλύτερη διαφωνία για την Χαμάς
Όμως, λίγο πριν την ολοκλήρωση των κοινών δηλώσεων του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ενώ οι δυο ηγέτες είχαν ήδη διαφωνήσει για την Θράκη αλλά και τη Μονή της Χώρας, η θέση που πήρε ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης για την Μέση Ανατολή ενόχλησε τον Τούρκο Πρόεδρο ο οποίος πήρε τον λόγο. Ήταν ίσως το σημείο το οποίο ανέβηκαν περισσότερο οι τόνοι χωρίς όμως να ξεφύγουν.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε για την Μέση Ανατολή αλλά και για την Ουκρανία ότι αυτά τα δυο μέτωπα πρέπει να σταματήσουν με έναν τρόπο: με την καταδίκη της δεσποτικής επιθετικότητας αλλά και της ωμής τρομοκρατίας. «Με την Τουρκία δεν συμφωνούμε πάντα στα θέματα που αφορούν τη Μέση Ανατολή. Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μια αιματηρή και προκλητική εισβολή τρομοκρατών στο έδαφός της, Με μια επίθεση με θύματα αθώους οι οποίοι δολοφονήθηκαν, απήχθησαν , βασανίστηκαν και μάλιστα μια τρομοκρατική οργάνωση που δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό. Μέχρι εδώ δεν συμφωνούμε. Όμως, συμφωνούμε σε άλλα στο ότι πρέπει να σταματήσει η ασύμμετρη χρήση βίας και το αιματοκύλισμα στην περιοχή και να οδηγηθούμε σε μια ανακωχή διαρκείας, συμφωνούμε να προστατευθούν οι άμαχοι της Γάζας και να απελευθερωθούν οι όμηροι. Συμφωνούμε ότι οι παλαιστίνιοι πρέπει να αποκτήσουν πρόσβαση σε ανθρωπιστική βοήθεια και ότι θα ήταν κολοσσιαίο λάθος να εκδηλωθεί μια χερσαία επίθεση στη Ράφα. Μόνη βιώσιμη προοπτική είναι η επιστροφή στην πολιτική διαδικασία και η λύση των δύο κρατών θέση την οποία υποστηρίζουμε απόλυτα και ενεργά ως μέλη της διεθνούς κοινότητας».
Στο ίδιο πλαίσιο είπε ο πρωθυπουργός συζητήσαμε για το Κυπριακό υψίστης σημασίας για εμάς όπου διαφωνούμε το αντίδοτο σε οποιοδήποτε αδιέξοδο δεν μπορεί να είναι άλλο από τον διάλογο. Χαίρομαι για τον ορισμό της κας Ολγκίν και θεωρώ ότι πρέπει να την δοθεί χρόνο για λύση στο πλαίσιο του ΟΗΕ. Εγώ θα επαναλάβω ότι η Ελλάδα υποστηρίζει την ενταξιακή διαδρομή της Τουρκίας με την προϋπόθεση ενσωμάτωσής της στο ευρωπαϊκό κεκτημένο».
«Δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση η Χαμάς»
«Υπάρχει ένα σημαντικό θέμα στο οποίο δεν είμαστε σύμφωνοι. Δεν θεωρώ τρομοκρατική οργάνωση τη Χαμάς -αντιθέτως έχει ιδρυθεί για να προστατεύσει τα εδάφη, είναι αντιστασιακή οργάνωση που δυστυχώς απέναντι στην απώλεια ανθρώπινων ζωών που φτάνει τις 45.000 προσπαθεί να δώσει αγώνα προστασίας», είπε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Και συνέχισε: «Είναι αντιστασιακή οργάνωση, θα πρέπει να το δούμε αυτό το πράγμα. Θα ήταν βάναυση προσέγγιση να την ονομάσουμε τρομοκρατική οργάνωση, τη θεωρώ οργάνωση που δίνει αγώνα για να προστατεύσει τα εδάφη και τον λαό τους. Θα ήθελα και εσείς, άλλωστε και εσείς είχατε δώσει θετική ψήφο στα ΗΕ και δεν γίνατε συνεργοί σε αυτό και σας ευχαρίστησα αλλά αν την πείτε τρομοκρατική οργάνωση αυτό θα μας λυπούσε. Εγώ δεν τη θεωρώ και από εδω και πέρα παρακολουθώ τη Χαμάς και στη χώρα μου υπάρχουν πάνω από 1000 μέλη που νοσηλεύονται και συνεχίζω και πιστεύω ότι με εσάς έχουμε μια λανθασμένη προσέγγιση που δεν μπορώ να συμφωνήσω, θα ήταν αδικία, διότι σκοτώνονται τόσα μέλη της Χαμάς αλλά όλη η Δύση τους επιτίθεται με κάθε όπλο, με κάθε πυρομαχικό. Αυτοί έχουν εκτοπιστεί συνέχεια από αυτά τα εδάφη, αν την ονομάστε τρομοκρατική αυτό θα με λυπούσε».
Παίρνοντας τον λόγο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης απάντησε: «Ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε σε αυτό, αλλά να συμφωνήσουμε ότι συμφωνούμε στην ανάγκη για κατάπαυση του πυρός και για να προστατευτούν οι Παλαιστίνιοι που είναι τα θύματα».
Κλείνοντας ο Ερντογάν είπε: «Αυτό μπορεί να γίνει, σας ευχαριστώ».
