Η επίσημη «διαρροή» (αντιθετικές έννοιες, που κι όμως ισχύουν) είναι ότι ο Ελληνας Πρωθυπουργούς θα δει μάλλον τον βασιλιά Κάρολο με θέμα το Τατόι. Πόσο χρυσή μπορεί να είναι αυτή η ευκαιρία για την Ελλάδα και για την υπόθεση των Γλυπτών, όμως;
Θα ήταν ιδανικό να υπάρχει ένας δεινός σκακιστής στην ομάδα του Πρωθυπουργού που ετοιμάζει την επίσκεψη του στο Λονδίνο και την σχεδόν βέβαιη συνάντησή του με τον Βασιλιά Κάρολο στις 28 Νοεμβρίου. Χρειάζεται στρατηγική σκέψη, προτεραιοποίηση, να ξέρεις ποια πιόνια είσαι έτοιμος να θυσιάσεις και τι πλάνο να αναπτύξεις για να πετύχεις την «αιχμαλωσία» του βασιλιά. Διότι η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στον βασιλιά Κάρολο, δεν είναι προφανώς -ή τουλάχιστον, δεν πρέπει να είναι- μια τυπική ευκαιρία για φωτογραφίσεις και ευφρόσυνα παραπολιτικά.
Η επανένωση των Γλυπτών, η ανάπτυξη του Τατοΐου
Ο βασιλιάς Κάρολος, θα μπορούσε να είναι το πρόσωπο-κλειδί όχι για ένα, αλλά για δύο ζητήματα που αφορούν στην Ελλάδα, στον πολιτισμό και στην κοινωνία. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αλλά και το Τατόι. Ναι, στην δεύτερη περίπτωση το έδαφος φαίνεται ότι είναι καλύτερα στρωμένο, ο βασιλιάς είναι πρόθυμος να ασχοληθεί και να στηρίξει την προσπάθεια αποκατάστασης, αναμόρφωσης και κοινωνικοποίησης του πρώην βασιλικού κτήματος, στα πρότυπα του δικού του Dumfries House στη Σκωτία. Aυτή η στήριξη θα είναι όμως ένα «πατ πατ» στην πλάτη, ή κάτι παραπάνω, πιο χειροπιαστό;
Tον κατάλογο του νέου Αρχαιολογικού Μουσείου στα Χανιά προσέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, στον τεότε ακόμα πρίγκιπα Κάρολο, στη συνάντησή τους στο Dumfries House τον Απρίλιο / Eurokinissi
Εχει προηγηθεί επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σκωτία όταν ο Κάρολος ήταν ακόμα πρίγκιπας τον Απρίλιο του 2022 και λίγο μετά, τον Αύγουστο του 2022, επίσκεψη στο Dumfries House της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και ομάδας υπηρεσιακών του υπουργείου Πολιτισμού. Πληροφορίες δε, αναφέρουν ότι όταν βρέθηκε στην Ελλάδα ο Κάρολος για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, στις 25 Μαρτίου του 2021, ζήτησε να ενημερωθεί για τα σχέδια που αφορούν το Τατόι, σε ιδιωτική συνάντηση που είχε στην Πρεσβεία του Ηνωμένου Βασιλείου. Μάλιστα οι πρώτες «διαρροές» για την συνάντηση της 28ης Νοεμβρίου, ανέφεραν ότι το Τατόι είναι ο βασικός λόγος της συνάντησης.
Και εδώ μπαίνει το ζήτημα της στρατηγικής: προφανώς η υπόθεση των Γλυπτών του Παρθενώνα είναι η πλέον σημαντική. Ενα νεύμα, μια δήλωση, μια πρωτοβουλία του Βασιλιά θα άλλαζε άρδην τα δεδομένα. Αν και τυπικά παραμένει υπόθεση που πρέπει να λύσει η Downing Street, το Κοινοβούλιο και η διεύθυνση του Βρετανικού Μουσείου. Πραγματικά όμως, σκεφτείτε τι θα πυροδοτούσε μια δήλωση του βασιλιά: μια έκρηξη που θα οδηγούσε με μαθηματική ακρίβεια στο πιο θετικό σενάριο για την Ελλάδα.
Το 1998, όταν τέθηκε εντόνως ξανά το ζήτημα των Γλυπτών από την κυβέρνηση Σημίτη, με αφορμή για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004, ο τότε πρίγκιπας Κάρολος δεν δίστασε να ανέβει στον Παρθενώνα μαζί με τον υπουργό Ευάγγελο Βενιζέλο. Για κάποιους θεωρήθηκε η φωτογραφία μια σαφή θέση του για το ζήτημα. Θεωρήθηκε τολμηρό εκ μέρους του πρίγκιπα. Αλλα, τέλος πάντων, ήταν ο πρίγκιπας. Τώρα όμως είναι -επιτέλους- ο βασιλιάς.
Aπρίλιο έγινε η συνάντηση των δυο ανδρών και Αύγουστο ακολούθησε η επίσκεψη της Λίνας Μενδώνη και υπηρεσιακών παραγόντων του ΥΠΠΟΑ στο Dumfries House /
Μπορεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης να κατορθώσει την πλήρη «αιχμαλωσία» του βασιλιά Καρόλου (μιλώντας πάντα με σκακιστικούς όρους); Να στηρίξει την υπόθεση των Γλυπτών και να στηρίξει την ανάπτυξη του Τατοϊου; Πώς μπαίνουν στην ζυγαριά αυτά τα δύο, όμως; Τι θα σήμαινε αυτό και για τα δυο στοιχήματα του Ελληνα Πρωθυπουργού; Και κατά πόσο τίθεται εδώ το δίλλημα του πιονιού που πρέπει να θυσιαστεί;
Το πείραμα του μαρουλιού, η Τρας, ο Παρθενώνας
Θυμίζουμε ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από την Λίζ Τρας, είχε σπεύσει να δηλώσει στους Sunday Times, ότι θα ήταν μια σπάνια ευκαιρία για την διάδοχο του Μπόρις Τζόνσον να προωθήσει την επιστροφή των Γλυπτών, ώστε να τονώσει τη δημοτικότητά της, το κύρος της, τη διεθνή της επιρροή. «Α,χμ,α, δεν συμφωνώ», είχε περιοριστεί να δηλώσει η ίδια σε μια γενικά αμήχανη τηλεοπτική συνέντευξη.
Η δήλωση του Πρωθυπουργού αποδείχθηκε παρορμητική και πρόωρη, αφού ήταν προφανές ότι η Τρας δεν θα μακροημερεύσει -έγινε μάλιστα το πολιτικό ανέκδοτο της σύγχρονης εποχής, επαληθεύοντας το πείραμα του μαρουλιού. Ηταν αποφασισμένος όμως ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην επίσκεψή του τον Νοέμβριο στο Λονδίνο να σηκώσει το θέμα ξανά ψηλά.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης στα εργαστήρια ξυλογλυπτιής του Dumfries House / Eurokinissi
Πώς αλλιώς; Στην φάση που έχουμε μπει μετά και την ιστορική απόφαση της UNESCO που ανήγαγε την επίλυση του ζητήματος των Γλυπτών σε υπόθεση των κυβερνήσεων και όχι των διευθύνσεων των μουσείων, είναι δυνατόν ένας Ελληνας Πρωθυπουργός να πατήσει το πόδι του στο Λονδίνο και να μην εγείρει το ζήτημα; Σαφώς όχι. Από τη στιγμή που ως τώρα συνάντηση με τον πρωθυπουργό Σούνακ δεν υπάρχει στην ατζέντα, ο βασιλιάς Κάρολος είναι ο ιδανικός -ίσως και ιδανικότερος από τον Ρίσι Σούνακ- για μια τέτοια συζήτηση.
«Εχω καλή προσωπική σχέση με τον Κάρολο», έλεγε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην περίφημη συνέντευξη στους Sunday Times πριν λίγους μήνες. «Τιμά την ελληνική κληρονομιά του». Το Τατόι είναι μέρος της κληρονομιάς του, αλλά και ο Παρθενώνας είναι μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς και έμβλημα της ηθικής για την προστασία της. Όμως για τα πρώην βασιλικά κτήματα, ο Κάρολος έχει δείξει ήδη έντονο ενδιαφέρον. Ετοιμος να μεταλαμπαδεύσει γνώσεις, τακτικές, πρακτικές, να δώσει συμβουλές. Aρκούν αυτά, όμως;
Καλές προθέσεις για το Τατόι, ή κάτι παραπάνω;
Μια συνάντηση τέτοιου επιπέδου, θα πρέπει να κρύβει κάτι πιο ουσιαστικό, βαθύ. Ένα αποτέλεσμα, σωστά; Πώς μπορεί να βοηθηθεί πέραν του θεωρητικού υπόβαθρου το Τατόι από τον βασιλιά Κάρολο και το Dumfries House; Και με ποιο αντίτιμο; Είναι έτοιμος ο βασιλιάς να συμβάλει με τη μορφή δωρεών που ξεπερνούν την συμβουλευτική; Υπενθυμίζουμε ότι ο τότε πρίγκιπας Κάρολος έσωσε την ύστατη ώρα το περίφημο Dumfries House, λίγο πριν βγει σε δημοπρασία και περάσει σε χέρια ιδιωτών ή ξένων.
Συγκέντρωσε υπέρογκα ποσά (υπήρξαν δημοσιεύματα και έρευνες σχετικά με την προέλευση κάποιων εξ αυτών) τα οποία μαζί με την προσωπική του εποπτεία είχαν ως αποτέλεσμα να γίνουν με εντατικούς ρυθμούς οι εργασίες για το σχέδιο ανάπτυξης του κτήματος και ένα χρόνο μετά να ανοίξει για το διεθνές κοινό, για πρώτη φορά στην ιστορία του Dumfries House εδώ και 250 χρόνια.
Η συμβουλή του Γκάρι Κασπάροφ
Εγινε η κορωνίδα της κληρονομιάς της Σκωτίας, χώρος διαρκούς εκπαίδευσης με έμφαση στην πράσινη ανάπτυξη και μια χρυσή μηχανή εσόδων. Μπορεί και πώς το Τατόι να έχει την τύχη του Dumfries House -χωρίς τα συνοδευτικά σκάνδαλα- και να βρει μια ισχυρή ταυτότητα και αναπτυξιακή δομή;
Σε κάθε περίπτωση, αν όντως γίνει η συνάντηση της 28ης Νοεμβρίου, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα θέσει στην ατζέντα ο Ελληνας Πρωθυπουργός. Ποια στρατηγική θα επιλέξει;
Την περασμένη Πέμπτη, στους Δελφούς, στο συνέδριο της UNESCO για τα 50 χρόνια από την υπογραφή της Σύμβασης για την Πολιτιστική Κληρονομιά, ο Ελληνας πρωθυπουργός έθεσε αιφνιδίως το ζήτημα της Αγίας Σοφίας και του τρόπου το μνημείο λεηλατείται από την Τουρκία. Δεν έθεσε όμως το θέμα των Γλυπτών του Παρθενώνα, μπροστά στην γενική διευθύντρια του οργανισμού κ. Αζουλέ, που καθόταν στην πρώτη σειρά. Είναι θέμα στρατηγικής αυτή η επιλογή θέματος και επιλογής«μάχης», είναι προφανές. Ένα ένα τα μηνύματα…
Ας περιμένουμε να δούμε πώς θα κινήσει τα πιόνια στη συνάντηση με τον βασιλιά Κάρολο στις 28 Νοεμβρίου. Oπως λέει ο Γκάρι Κασπάροφ «πρέπει να ξέρεις τα όριά σου και τις δυνατότητές σου».
