Του Θανάση Κ.
Είναι πολύ νωρίς για να σχολιάσει κανείς τις δημοσκοπήσεις.
Έχουμε μπροστά μας τέσσερις βδομάδες. Όλα μπορούν να συμβούν – κι όλα μπορούν να ανατραπούν.
Ήδη όμως μας λένε πολύ σημαντικά πράγματα. Αν θέλουμε να τα ακούσουμε…
Για να έχουμε μιαν εικόνα πώς διαμορφώνεται το αποτέλεσμα, κάποιες φορές (ιδιαίτερα όταν υποβόσκει “αντισυστημικό ρεύμα”) είναι χρήσιμο να ξεκινάμε από τις μετρήσεις για τα ποσοστά των μικρότερων κομμάτων:
Έχουμε λοιπόν:
— Μη εκπροσωπούμενα μικρά κομματίδια (που δεν θα περάσουν το “κατώφλι” του 3%), όλα μαζί, γύρω στο 8% – όσο και την προηγούμενη φορά.
(Αυτή είναι και η συνηθέστερη υπόθεση των δημοσκόπων. Κάποιοι εξετάζουν και σενάρια που ανεβάζουν αυτό το “άθροισμα” στο 10%).
— “Μέρα25”, και δύο μικρά “ακροδεξιά” Κόμματα (που θα περάσουν, όπως φαίνεται ως τώρα, το όριο του 3%), προβλέπεται να πάρουν από 4% το καθένα περίπου. Σύνολο των “μικρών κομμάτων”: (3Χ4=) 12% περίπου.
— ΚΚΕ γύρω στο 6%.
— ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ γύρω στο 10%.
Σύνολο μέχρι στιγμής, (8+12+6+10=) 36%.
Συν ένα με δύο ποσοστιαίες μονάδες “λευκά” και “στρογγυλοποιήσεις ποσοστών” τελικό σύνολο: 37-38%.
Επομένως το υπόλοιπο 62%-63% μένει να το “μοιραστούν” μεταξύ τους τα δύο μεγαλύτερα κόμματα, δηλαδή ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ. Επί των εγκύρων φυσικά…
Κρατείστε το αυτό…
* Το επόμενο ερώτημα είναι πώς θα μοιραστούν τα δύο μεγάλα κόμματα αυτό το 62-63%;
Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται να προηγείται καθαρά, με διαφορά, αυτή τη στιγμή, γύρω στις 6 ποσοστιαίες μονάδες.
Πράγμα που θα μπορούσε να σημαίνει 34% για τη ΝΔ και 28% για το ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως, όμως δείχνει η πιο πρόσφατη μέτρηση της ΑLCO, η “γκρίζα περιοχή”, δηλαδή όσοι δηλώνουν “αναποφάσιστοι” – η κατανομή των οποίων θα κρίνει το τελικό αποτέλεσμα – έχει ως εξής:
“Δεξιοί” και “κεντροδεξιοί” 10,2%/
“Κεντροαριστεροί” και “Αριστεροί” 22,7%
“Κεντρώοι” 26,2%
Το πιο σημαντικό, όμως: “Χωρίς ταύτιση”, δηλαδή χωρίς συγκεκριμένο ιδεολογικό πρόσημο, δηλώνον 40,3%!
— Αν υπάρξουν “εκπλήξεις” (που είναι πιθανό να υπάρξουν), αυτό είναι μια πρώτη πηγή: Ότι ένα σημαντικό μέρος των “αναποφάσιστων”, πάνω από 4 στους 10, ΔΕΝ εκφράζονται από τη συμβατική διάκριση “Αριστερά”- “Κέντρο”- “Δεξιά”.
— Μια δεύτερη πηγή πιθανών “εκπλήξεων” βρίσκεται στο γεγονός που δεν καταγράφουν οι δημοσκοπήσεις – αλλά ομολογούν όλοι οι δημοσκόποι – ότι δηλαδή μεγάλο μέρος των ερωτωμένων αρνούνται πλήρως να απαντήσουν!
Έτσι στην καλύτερη περίπτωση για τη ΝΔ, στο τελικό αποτέλεσμα θα είναι μπροστά με 34% έναντι 28% του ΣΥΡΙΖΑ (προβάδισμα 6 μονάδων και άθροισμα 62%).
Αλλά υπάρχει και η πολύ λιγότερο ευνοϊκή για τη ΝΔ περίπτωση να δούμε 32% -30% (με διαφορά πλέον στις δύο ποσοστιαίες μονάδες – και άθροισμα των δύο πρώτων επίσης 62%).
Όσο το άθροισμα των δύο πρώτων παραμένει 62%, μπορούμε να δούμε όλους τους πιθανούς συνδυασμούς. Και τη διαφορά να διακυμαίνεται από 6 ποσοστιαίες μονάδες έως 2 μονάδες (ή και λιγότερο…)
* Για παράδειγμα, η χθεσινή δημοσκόπηση της ΜRB δίνει περιθώριο τελικού αποτελέσματος (πέρα από τις τωρινές μετρήσεις), για τη ΝΔ: 32.1 με 36,1 (με μέση τιμή το 34).
Και για το ΣΥΡΙΖΑ δίνει περιθώριο 26,6 με 30,6. (Με μέση τιμή 28, 6)
Το άθροισμα όμως του δικομματισμού (και με την υπόθεση ότι τα υπόλοιπα κόμματα, μικρότερα, πολύ μικρά και ανεκροσώπητοι είναι “ασυμπίεστα”), παραμένει ακριβώς το ίδιο!
Αν δηλαδή προσθέσουμε το ανώτατο όριο της ΝΔ με το κατώτατο του ΣΥΡΙΖΑ έχουμε (36,2+26,6=) 62,7%! (με διαφορά 7,5 μονάδων υπέρ της ΝΔ)
Αν προσθέσουμε το κατώτατο όριο της ΝΔ με το ανώτατο του ΣΥΡΙΖΑ έχουμε (32,1+30,6=) 62,6%. Και πάλι! (με διαφορά, μεταξύ τους, αυτή τη φορά μόλις 1,5 ποσοστιαία μονάδα).
Άρα ο μόνος τρόπος με βάση αυτές τις μετρήσεις να ανέβη αισθητά το ποσοστό του δικομματισμού – και κυρίως της ΝΔ που είναι το πιο “συστημικό” κόμμα – είναι με τη συμπίεση των “υπολοίπων“. Πράγμα που ούτε οι ίδιες οι μετρήσεις δείχνουν ούτε τα ποιοτικά τους στοιχεία υποστηρίζουν. Χώρια που το “αντισυστημικό ρεύμα” που υπάρχει στην κοινωνία πιθανολογεί μάλλον το αντίθετο…
Και η μέση τιμή της διαφοράς ανάμεσα στους δύο μεγάλους είναι ήδη (ελαφρώς) μικρότερη από τις 6 μονάδες! Άσε που σε ακραία περίπτωση μπορεί – με βάση αυτά τα αποτελέσματα – να πέσει στη μιάμιση μονάδα! Πράγμα, βέβαια, που αν συνέβαινε, θα άλλαζε εντελώς τη δυναμική του δεύτερου γύρου.
Συμπέρασμα: ΔΕΝ είναι “σοφό” εκ μέρους της ΝΔ να διαλαλεί το πλεονέκτημα των 6 μονάδων.
Γιατί αυτό αυξάνει τον εφησυχασμό των δικών της “δυσαρεστημένων” ψηφοφόρων, αφού η “πρωτιά δεν κινδυνεύει”…
Είναι που είναι η απλή αναλογική σύστημα που καλλιεργεί την “χαλαρότερη” ψήφο (αφού δεν βγάζει άμεσα κυβέρνηση από την επόμενη μέρα). Όταν δημιουργείται και αίσθηση ασφαλούς “πρωτιάς”, αυτό ενθαρρύνει κάποιους να μην ψηφίσουν ΝΔ (τουλάχιστον στον πρώτο γύρο).
Μ’ άλλα λόγια, το να παρουσιάζει η ΝΔ τη μεγαλύτερη δυνατή διαφορά της από το ΣΥΡΙΖΑ ως σχεδόν… “βεβαιότητα” ΔΕΝ της κάνει καλό…
Αυτά είναι για την ώρα τα συμβατικά αποτελέσματα (οι ίδιες οι μετρήσεις μαζί με τις “σταθμίσεις” τους). Ας δούμε τώρα τα μη συμβατικά.
Τα “ποιοτικά”…
* Πρώτον: Υπάρχει μια βασική ασυμμετρία ανάμεσα στους ψηφοφόρους των δύο μεγάλων κομμάτων.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει συνήθως τη δυνατότητα να “μαζεύει” τις τελευταίες μέρες μεγάλο μέρος από τις “σκόρπιες” δυνάμεις του. Κυρίως με ένα θολό αντιδεξιό ιδεολογικό πρόταγμα.
Το έκανε το 2019, όταν (σε δυσμενείς συνθήκες και μετά από μεγάλη ήττα στις Ευρωεκλογές) το τελικό του αποτέλεσμα ήταν αισθητά υψηλότερο απ’ όσο του έδιναν οι “σταθμισμένες” μετρήσεις τότε.
Πολλοί από τους μονίμους “δυσαρεστημένους” της Αριστεράς δεν πείθονται από “κεντρώα ανοίγματα”!
Απλώς θέλουν “να… ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα”! Η απλώς να χάσει η ΝΔ…
Δεν είναι πολλοί πια. Δεν είναι “κεντρώοι”. Αλλά είναι πιθανότερο να γείρουν προς το ΣΥΡΙΖΑ. Κι ας μη το λένε τώρα…
Υπάρχουν λοιπόν άνθρωποι που δεν δηλώνουν τώρα ότι θα ψηφίσουν ΣΥΡΙΖΑ, αλλά τελικά θα πάνε να τον ψηφίζουν.
Από την άλλη πλευρά στο χώρο της ΝΔ υπάρχει το αντίθετο: Άνθρωποι που δηλώνουν ότι θα ψηφίσουν ΝΔ (“για να μη βγει ο Τσίπρας”), αλλά τελικά είναι πιθανό να μην ψηφίσουν (γιατί θέλουν να “στείλουν μήνυμα στον Κυριάκο”)!
Οι ψηφοφόροι της ΝΔ είναι πιο “επιρρεπείς” να εκφράζουν την όποια δυσφορία τους (προς την κυβέρνησή τους) και να της “στέλνουν μηνύματα”…
Κι αυτό ισχύει ιδιαίτερα όταν υπάρχει πραγματική και διάχυτη δυσφορία στο εκλογικό σώμα της ΝΔ για τις ιδεολογικές σημαίες που “υπεστάλησαν” και για το γεγονός ότι οι “δεξιοί” άνθρωποι στην Ελλάδα – όχι οι ακροδεξιοί, αλλά ακόμα και οι απλοί δεξιοί – νοιώθουν πως κανείς δεν τους εκπροσωπεί πια!
Κανείς δεν τους καλύπτει! Κανείς δεν υπερασπίζεται τις δικές τους ιδέες και τα δικά τους προτάγματα. Που παντού στην Ευρώπη βρίσκονται σε εντυπωσιακή άνοδο, αλλά εδώ μένουν παντελώς ανεκπροσώπητοι…
Κι αυτός είναι ένας πρόσθετος λόγος, που δεν είναι εύκολες πια οι στατιστικές αναγωγές και οι σταθμίσεις των “ευρημάτων”.
Η ΝΔ συχνά κάνει το σφάλμα να προσπαθεί να “κερδίσει” όσους (όλο και λιγότερους) είναι απογοητευμένοι από το ΣΥΡΙΖΑ αλλά δεν θα ψηφίσουν ποτέ ΝΔ! Και να παραμελεί όσους (όλο και περισσότερους) δικούς της είναι απογοητευμένοι από τη ΝΔ και σκέπτονται να της…”στείλουν μήνυμα” (ιδιαίτερα όταν αυτό το ευνοεί πια η απλή αναλογική).
Δεν δίνει τη μάχη του “Κέντρου” η ΝΔ, όπως νομίζει. Απλά εγκαταλείπει τους δικούς της (που τους θεωρεί “δεδομένους” – αλλά πια δεν είναι), προσπαθώντας να προσελκύσει όσους δεν πρόκειται ποτέ να γίνουν “δικοί της”.
Αυτό το σφάλμα δεν πρέπει να το κάνει κι αυτή τη φορά…
* Ύστερα υπάρχει η διευρυνόμενη ομάδα των ανθρώπων που ΔΕΝ απαντάνε στις δημοσκοπήσεις. Κι η επίσης διευρυνόμενη ομάδα όσων απαντάνε, αλλά δηλώνουν ότι δεν τους εκφράζουν οι παραδοσιακοί διαχωρισμοί “αριστερά” – “κέντρο” – “δεξιά”. Αυτό το πιστοποιεί, όπως είδαμε, η πρόσφατη δημοσκόπηση της ΑLCO.
Η τελευταία της MRB το πάει ακόμα μακρύτερα.
Με βάση τα δικά της ποιοτικά στοιχεία, τα δύο ισχυρότερα συναισθήματα στο εκλογικό σώμα σήμερα είναι η “Απογοήτευση- Παραίτηση”, που φτάνει το 42,7% και η “Οργή” που βρίσκεται στο 40,7%!
Το πρώτο προϊδεάζει (όπως και πολλά άλλα) ουσιαστική διεύρυνση της Αποχής.
Το δεύτερο, ενισχυμένη ψήφο κατά των δύο μεγάλων κομμάτων (και μείωση του αθροίσματος του δικομματισμού).
Πρόκειται για σημαντικότατη ομάδα ανθρώπων που δεν ενδιαφέρονται για τους… ΛΟΑΤΚΙ, δεν συγκινούνται από τα κηρύγματα της “Γκρέτας”, δεν τους αγγίζουν τα “ευρωπαϊκά προγράμματα”, δεν τους αρκεί ότι υπάρχει – όντως – “βελτίωση”, γιατί βρίσκονται οι ίδιοι ακόμα “κάτω από το νερό”. Είναι το κομμάτι της κοινωνίας που δεν βλέπει μπροστά του άμεση προοπτική.
Είναι αρκετοί. Και λειτουργούν πλέον “εξωσυστημικά”.
Κι αυτοί – είτε δεν πάνε να ψηφίσουν είτε ψηφίσουν “τρελά” – μπορούν να κάνουν τη “μεγάλη έκπληξη”. Σε βάρος και των δύο μεγάλων κομμάτων. Αλλά κυρίως σε βάρος του πιο “συστημικού”. Δηλαδή της ΝΔ.
Ο Βαρουφάκης σε αυτούς αποκλειστικά ποντάρει ρίχνοντας πυροτεχνήματα για… “Δήμητρες” και κλείσιμο των τραπεζών.
Ο ΣΥΡΙΖΑ απ’ αυτούς δεν θέλει να αποκοπεί, χωρίς να ξέρει πώς ακριβώς θα τους προσεγγίσει.
Η ΝΔ δεν ασχολείται καθόλου με αυτούς…
Κι όμως, θα μπορούσε να τους πλησιάσει γιατί μπορεί να είναι “αντισυστημικοί” αλλά… ΔΕΝ θέλουν να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα!
Θέλουν πραγματικές λύσεις σε πραγματικά προβλήματα, όχι ξύλινους λόγους, όχι ομολογίες πίστεως στην λεγόμενη “Πολιτικής Ορθότητα”.
Όχι θεατρινισμούς MeToo!
Όχι συστηματική προβολή των Drag-queens στα… Δημοτικά σχολεία!
Όχι ενοχικά πλέγματα απέναντι σε διάφορες φωνασκούσες μειοψηφίες – και εισαγόμενες ιδεοληψίες.
Θέλουν Ασφάλεια, θέλουν Δικαιοσύνη που λειτουργεί, θέλουν θωρακισμένα σύνορα κι όχι “όργια” χρηματοδοτήσεων από ασύδοτες ΜΚΟ.
Θέλουν Ανάπτυξη με πραγματική στήριξη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και πραγματικές μεταρρυθμίσεις – κι όχι μόνο με διανομή κονδυλίων ΕΣΠΑ.
Θέλουν φθηνότερη Ενέργεια κι όχι… “πράσινα άλογα”!
Και κυρίως ΔΕΝ θέλουν “Πρέσπες του Αιγαίου” και φοβούνται ότι εκεί πάει το πράγμα.
Όλοι αυτοί δεν έχουν τι να ψηφίσουν.
Σε άλλες χώρες έχουν ήδη πάει σε ακροδεξιά κόμματα (κυρίως). ‘Η έχουν μεταστρέψει τα “συστημικά κόμματα” υπέρ των απόψεών τους!
Εδώ δεν υπάρχει (ακόμα) κανείς να τους εκφράσει.
Η Αριστερά προσπαθεί να τους δελεάσει, αλλά δεν μπορεί.
Το ΠΑΣΟΚ δεν ασχολείται.
Και παραμένουν πολλοί, συνεχώς αυξανόμενοι και για την ώρα ΑΝΕΚΠΡΟΣΩΠΗΤΟΙ !
Στην τελευταία δημοσκόπηση της MRB πολύ μεγάλα ποσοστά του συνόλου των ερωτηθέντων αξιολογούν ΑΡΝΗΤΙΚΑ τα πολιτικά προγράμματα και του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και της ΝΔ!
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ποσοστό απόρριψης (Αρνητικά και Μάλλον Αρνητικά) 52,3%! Η ΝΔ έχει ποσοστό απόρριψης του Προγράμματός της λίγο μικρότερο (Αρνητικά και μάλλον Αρνητικά 47%). Αλλά κι αυτή μάλλον δεν πείθει.
Η Θετική αξιολόγηση του Προγράμματος είναι 11% για το ΣΥΡΙΖΑ και μόλις ελάχιστα παραπάνω (13,9%) για τη ΝΔ! Ουσιαστικά κανένας τους δεν πείθει ακόμα. Ούτε καν τους ήδη “δηλωμένους” ψηφοφόρους τους…
* Τέλος υπάρχουν και οι “νέοι”, όσοι ψηφίζουν για πρώτη φορά – πάνω από 400 χιλιάδες (8% του εκλογικού σώματος!) Αυτών η εκλογική συμπεριφορά ΔΕΝ είναι εύκολο ούτε να “μετρηθεί” ούτε να “σταθμιστεί”. Το μόνο βέβαιο, είναι ότι σε αυτούς η απήχηση των δύο μεγάλων κομμάτων είναι ιδιαίτερα χαμηλή – και της ΝΔ αισθητά χαμηλότερη από ό,τι του ΣΥΡΙΖΑ.
Μ’ άλλα λόγια η διαφορά των 6 μονάδων που εμφανίζεται σήμερα δημοσκοπικά, κινδυνεύει στο τελικό αποτέλεσμα να είναι αισθητά μικρότερη.
Συμπέρασμα: Το αντισυστημικό ρεύμα που μεγαλώνει σε όλες τις κοινωνίες πλέον, είναι ο κύριος λόγος που όλο και συχνότερα οι δημοσκοπήσεις πέφτουν έξω.
Και το αντισυστημικό ρεύμα είναι ιδιαίτερα ενισχυμένο πια και στην Ελλάδα σήμερα.
Ενισχυμένο, αλλά αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει σχεδόν παντού αλλού, εδώ παραμένει ΧΩΡΙΣ ουσιαστική εκπροσώπηση.
Κι αυτό, πέρα που κυοφορεί δυσάρεστες “εκπλήξεις” (για τους δύο μεγάλους)
είναι και εξαιρετικά επικίνδυνο (για όλους).
