Τροπολογία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, που δίδει δυνατότητα τριετούς άδειας διαμονής για να εργαστούν, σε μη νομίμως εισελθόντες, οι οποίοι όμως ζουν και αποδεδειγμένα έχουν εργαστεί στην Ελλάδα επί τριετία, κατατέθηκε στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την «αναμόρφωση της επαγγελματικής ασφάλισης», το οποίο βρίσκεται σε φάση επεξεργασίας στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή.
Όπως αναφέρεται στην ανάλυση συνεπειών ρύθμισης της τροπολογίας, με την αξιολογούμενη ρύθμιση εισάγεται η δυνατότητα και καθορίζεται η διαδικασία χορήγησης άδειας διαμονής με δικαίωμα πρόσβασης σε εξαρτημένη εργασία ή παροχή υπηρεσιών ή έργου σε πολίτες τρίτων χωρών οι οποίο πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις και:
α) διαθέτουν δήλωση προσφοράς εργασίας από εργοδότη στην Ελλάδα για την απασχόλησή τους με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας ή παροχής υπηρεσιών ή έργου,
β) διέμεναν στην Ελλάδα έως και την 30ή Νοεμβρίου 2023 χωρίς άδεια διαμονής,
γ) συνεχίζουν να διαμένουν στη χώρα και
δ) συμπληρώνουν τουλάχιστον τρία (3) συνεχή έτη παραμονής στη χώρα πριν από την υποβολή αίτησης, σύμφωνα με έγγραφα βέβαιης χρονολογίας.
Επιπλέον, προβλέπεται η υπό προϋποθέσεις χορήγηση της άδειας διαμονής και στον ή στη σύζυγο-γονέα και τα ανήλικα τέκνα των πολιτών τρίτων χωρών.
Οι πολίτες τρίτων χωρών που πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης της άδειας διαμονής δύνανται να υποβάλουν αίτηση έως την 31η Δεκεμβρίου 2024. Η άδεια διαμονής χορηγείται άπαξ, έχει διάρκεια ισχύος τρία (3) έτη και ο κάτοχός της κατά τη λήξη της δύναται να αιτηθεί αλλαγή κατηγορίας άδειας διαμονής σύμφωνα με το άρθρο 12 του v. 5038/2023.
Πολίτες τρίτων χωρών που διαμένουν παρανόμως στη χώρα και δεν έχουν υπαχθεί στη ρύθμιση της προτεινόμενης διάταξης, υπάγονται στη διαδικασία επιστροφής κατά τις διατάξεις του v. 3907/2011 (Α’ 7).
Η αξιολογούμενη ρύθμιση αφορά σε έναν, κατ’ εκτίμηση, αριθμό ωφελουμένων που ενδέχεται να ανέλθει στις 30.000 μετανάστες και προκύπτει με αναγωγή στον αριθμό των αιτήσεων που υποβλήθηκαν για τη χορήγηση αδειών διαμονής για εξαιρετικούς λόγους, κατά τη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας. Ωστόσο, προβλέπεται ανάκληση της άδειας διαμονής προς αποφυγή καταστρατήγησης του σκοπού τής ρύθμισης και καταχρηστικής άσκησης του δικαιώματος υποβολής αίτησης για χορήγησή της όταν οι κάτοχοι άδειας διαμονής δεν απασχολούνται επί μακρό χρονικό διάστημα.
Με το συγκεκριμένο άρθρο «αντιμετωπίζεται το πρόβλημα αφενός μεν καταγραφής των παράτυπα διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών που διέμεναν στην Ελλάδα έως και την 30ή Νοεμβρίου 2023 και πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης της νέου τύπου άδειας διαμονής, αφετέρου δε της παράνομης εργασίας, καθώς παρέχεται δυνατότητα ένταξης σε καθεστώς νόμιμης διαμονής, αλλά και στην αγορά εργασίας, προσώπων που διαμένουν και απασχολούνται παράτυπα στη χώρα».
Συγκεκριμένα, «αφορά σε πολίτες τρίτων χωρών οι οποίοι:
α) διαθέτουν δήλωση προσφοράς εργασίας από εργοδότη στην Ελλάδα για την απασχόλησή τους με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας ή παροχής υπηρεσιών ή έργου,
β) διέμεναν στην Ελλάδα έως και την 30ή Νοεμβρίου 2023 χωρίς άδεια διαμονής,
γ) συνεχίζουν να διαμένουν στη χώρα και
δ) συμπληρώνουν τουλάχιστον τρία (3) συνεχή έτη παραμονής στη χώρα πριν από την υποβολή αίτησης, σύμφωνα με έγγραφα βέβαιης χρονολογίας και πληρούν ορισμένες επιπλέον προϋποθέσεις.
Επίσης αφορά στους παρανόμως διαμένοντες πολίτες τρίτων χωρών καθώς και στις αρμόδιες αρχές του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής, του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη καθώς και κάθε άλλη αρχή που εμπλέκεται στη διαδικασία καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών.
Αφορά επίσης, τους πολίτες τρίτων χωρών που είναι θύματα δικτύων παράνομης διακίνησης».
Παρουσιάζοντας την τροπολογία ο αρμόδιος υπουργός Μετανάστευσης και Ασύλου, Δημήτρης Καιρίδης είπε ότι σε καμία περίπτωση δεν νομιμοποιούμε παράνομους μετανάστες. Όπως είπε, με τη συγκεκριμένη ρύθμιση δεν παρέχεται κανένα άλλο δικαίωμα στους ωφελούμενους, ούτε αυτό της οικογενειακής επανένωσης, ούτε της μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα, ούτε βεβαίως της ιθαγένειας. Επίσης, ανέφερε ότι οι δικαιούχοι που καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς θα πληρώνουν φόρους και ασφαλιστικές εισφορές για μία τριετία.
Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ
Στην τροπολογία για το καθεστώς χορήγησης άδειας διαμονής στους αλλοδαπούς εργαζόμενους αναφέρθηκε ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Άδωνις Γεωργιάδης, σε παρέμβασή του στην ολομέλεια της Βουλής.
«Ας μην κοροϊδευόμαστε μεταξύ μας. Η χώρα δεν έχει χρόνο για χάσιμο. Να το ξεκαθαρίσω. Δεν ισχυρίζομαι ότι η συγκεκριμένη διάταξη θα λύσει το πρόβλημα των εργατικών χειρών. Μια μικρή ασπιρίνη είναι. Το πρόβλημα της ελλείψεως εργατικών χειρών, κυρίως σε αγροτικές εργασίας και στην κατασκευή, όπου είναι τα μεγάλα προβλήματα και ναι, στη βιομηχανία, θα λυθεί μόνο με νόμιμες μετακλήσεις εργαζομένων από το εξωτερικό, και κυρίως με χώρες που θα συνάψουμε διακρατικές συμφωνίες», είπε ο υπουργός Εργασίας και πρόσθεσε: «Ήδη, τέτοιες συμφωνίες ετοιμάζονται με χώρες όπως η Γεωργία, η Ινδία, το Βιετνάμ, οι Φιλιππίνες, η Αρμενία – είχα συνάντηση με τον υπουργό Αρμενίας χθες στο Ριάντ και είπαμε να έρθει και στην Αθήνα, για να δούμε αν μπορούμε να φέρουμε εργάτες από την Αρμενία, από τους πρόσφυγες από το Ναγκόρνο Καραμπάχ, και το είδε ως μια πολύ ενδιαφέρουσα ιδέα και θα έρθει σε μερικές εβδομάδες γι΄αυτό».
Η ίδια τροπολογία, είπε ο κ. Γεωργιάδης, δίνει άδεια εργασίας σε 25.000 Ουκρανούς, οι οποίοι είναι σήμερα στην Ελλάδα με ειδικό καθεστώς εργασίας, μένουν στην Ελλάδα με ειδικό καθεστώς εργασίας, αλλά δεν μπορούν να εργαστούν. «Δεν θέλουμε αυτοί οι 25.000 Ουκρανοί να δουλέψουνε; Μας πειράζει να πληρώνουν ένσημα στον ΕΦΚΑ; Πιστεύω λοιπόν ότι οι ανησυχίες ότι η διάταξη αυτή αλλάζει τη μεταναστευτική πολιτική της χώρας δεν είναι αληθινές και δεν είναι πραγματικές και δεν έχουν σχέση με τη διάταξη», είπε ο κ. Γεωργιάδης και πρόσθεσε: «Είναι άδικο, κυρίες και κύριοι της Νέας Δημοκρατίας, για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και για τον Κυριάκο Μητσοτάκη προσωπικά, να εμφανίζεται στην κοινή γνώμη ως δήθεν οπαδός της πολιτικής των ανοιχτών συνόρων. Η κυβέρνηση αυτή, στα τέσσερα χρόνια που είναι κυβέρνηση, έχει μειώσει δραστικά τις μεταναστευτικές ροές, έχει κλείσει τα σύνορα, με αποτέλεσμα όλη η αριστερά πτέρυγα του ευρωκοινοβουλίου και τα αριστερά κόμματα της Ευρώπης, να κατηγορούν την κυβέρνηση και προσωπικά τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ως τον ιθύνοντα νου των pushbacks και των καταπατήσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Αιγαίο και αλλού. Είναι δυνατόν ο ίδιος πρωθυπουργός που κατηγορείται από όλη την Αριστερά της Ευρώπης, ως ο ιθύνων νους των pushbacks, να είναι ο πρωθυπουργός των ανοιχτών συνόρων; Είναι δυνατόν να είναι ο ίδιος άνθρωπος ταυτόχρονα και τα δύο;».
«Είναι απολύτως προφανές ότι όσοι παρουσιάζουν την κυβέρνησή μας, ως μια κυβέρνηση που υποστηρίζει την πολιτική των ανοιχτών συνόρων, κάνουν λάθος. Η συγκεκριμένη τροπολογία, το μόνο που κάνει είναι να προσπαθεί να βάλει τάξη σε ένα πραγματικό χάος των παρανόμως διαμενόντων μεταναστών στην Ελλάδα, που δουλεύουν σε καθεστώς μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας και ζουν σε ένα γκρίζο και σκοτεινό καθεστώς», είπε ο υπουργός Εργασίας και εξήγησε: «Αυτοί που θα κάνουν αίτηση, θα ελεγχθεί το ποινικό τους μητρώο και θα μπορέσουν να πάρουν την άδεια διαμονής μόνο αν έχουν λευκό ποινικό μητρώο και αν δεν έχουν απασχολήσει τις αρχές. Θα χάνουν την άδεια διαμονής αν δεν έχουν εργασία και το κυριότερο, η άδεια διαμονής, όπως προβλέπεται στην τροπολογία, δεν τους δημιουργεί επιπλέον δικαιώματα επανένωσης οικογενειών, και το να φέρουν συγγενείς στην Ελλάδα. Είναι αυστηρά και μόνο γι΄αυτούς και για κανέναν άλλο».
Ο κ. Γεωργιάδης υπογράμμισε ότι η διάταξη αυτή είναι από τις πιο αυστηρές που ισχύουν σήμερα στην ΕΕ και την Ελλάδα, όχι μόνο πόλο έλξης δεν μπορεί να την καταστήσει, αλλά η Ελλάδα παραμένει μια χώρα με αυστηρή μεταναστευτική πολιτική και έλεγχο των συνόρων.
«Ασφαλώς και με προβληματίζει η δήλωση του σεβαστού σε εμένα Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος έχει ιδιαίτερη ευαισθησία σε θέματα εθνικής ταυτότητας και είναι λογικό να εκφράζει την ανησυχία και την άποψή του, όπως κι εμείς είναι λογικό να νομοθετούμε γι’ αυτό που πιστεύουμε ότι είναι προς το καλό του ελληνικού λαού», είπε ο κ. Γεωργιάδης και δήλωσε ότι είναι στη διάθεση του πρώην πρωθυπουργού, προκειμένου να συζητήσουν για τη ρύθμιση.
Ως προς την βασική διάταξη που προκάλεσε και την δήλωση του Αντώνη Σαμαρά, ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης είπε ότι «δεν αλλάζει τα κριτήρια για την αυτόματη άδεια διαμονής στην Ελλάδα. Τα επτά χρόνια παραμένουν. Η διάταξη αυτή δεν αλλάζει το όριο από τα 3 στα 7 χρόνια. Δίνει μια άπαξ ευκαιρία, σε όσους έχουν συμπληρώσει τρία χρόνια στην Ελλάδα, έχουν λευκό ποινικό μητρώο και διατηρούν εργασία στη χώρα, όσοι διατηρούν εργασία στη χώρα, να το κάνουν νόμιμα και να πληρώνουν και ασφαλιστικές εισφορές και φόρους». Είπε επίσης, ότι η κυβέρνηση δεν προσδοκά με τη διάταξη αυτή να λύσει το πρόβλημα των εργατικών χειρών στη χώρα, παρά μόνο κατά ένα μικρό κομμάτι. Προσδοκά με τη διάταξη αυτή, να χτυπήσει σε ένα κάποιο βαθμό τη μαύρη και ανασφάλιστη εργασία που στον τομέα των ανθρώπων που κατοικούν παρανόμως στην Ελλάδα, είναι πάρα πολύ μεγάλη και πρέπει αυτό το πρόβλημα να θεραπευτεί.
Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ
«Δεν αλλάζει το καθεστώς απονομής άδειας διαμονής, δεν αλλάζει η επταετία και συνολικά το πλαίσιο πολιτικής. Έρχεται μία διάταξη, η οποία, μάλιστα, δεν έρχεται νύχτα. Είναι μία διάταξη η οποία εισήχθη στην αρμόδια επιτροπή και συζητήθηκε, η οποία είναι αυτό που λέμε μία one off, μία εφάπαξ ρύθμιση για ανθρώπους οι οποίοι βρίσκονται μέχρι την 30ή Νοεμβρίου του ’23 στην χώρα μας για τουλάχιστον τρία χρόνια και παίρνουν, υπό την προϋπόθεση λήψης βεβαίωσης από τον εργοδότη, άδεια διαμονής για εργασία, η οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανακληθεί, αν παύσει αυτή η σχέση εξαρτημένης εργασίας» τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης σε συνέντευξή του στο δελτίο ειδήσεων του ALPHA, απαντώντας σε σχετική ερώτηση με αφορμή την δήλωση του πρώην πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά.
«Η ρύθμιση αυτή δεν ισχύει για το διηνεκές. Δηλαδή, δεν θα ισχύει από δω και πέρα, πρώτον. Δεύτερον, έχει πάρα πολύ αυστηρά κριτήρια μιας βεβαίωσης εργασίας» πρόσθεσε.
Επίσης, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος ανέφερε ότι η τροπολογία δεν αφορά αυτούς οι οποίοι έρχονται από εδώ και πέρα. «Αφορά συγκεκριμένους ανθρώπους. Έχει υπολογιστεί ότι είναι μέχρι 28.000 και αυτό δεν βγαίνει αόριστα, γιατί τον χρόνο οι άνθρωποι που λαμβάνουν αυτή την άδεια είναι 7.000. ‘Αρα, αυτή η διαφορά στα τρία χρόνια που είναι για one off, μια εφάπαξ δηλαδή ρύθμιση, υπολογίζεται ότι είναι επί τέσσερα, 4Χ7= 28. Και το ξαναλέω, είναι κάτι το οποίο έχει πάρα πολύ σημαντικά οφέλη για τη χώρα. Κυρίως δύο. Πρώτον, ρυθμίζεται μια κατάσταση, καταγράφονται και ταυτοποιούνται άνθρωποι οι οποίοι δουλεύουν στη χώρα μας, βρίσκονται στη χώρα μας, δεν είναι καταγεγραμμένοι. ‘Αρα, αυτό βοηθάει στην ασφάλεια της χώρας, τη δημόσια τάξη. Αντιμετωπίζεται η μαύρη εργασία και βέβαια έρχονται έσοδα στη χώρα. Γίνεται σε πολλές άλλες χώρες στην Ευρώπη. Έχει γίνει πολλές φορές στο παρελθόν στη χώρα για πολλούς περισσότερους και με όχι τόσο αυστηρά κριτήρια» ανέφερε, υπογραμμίζοντας ότι δεν αλλάζει το καθεστώς λήψης άδειας διαμονής στην χώρα, παραμένουν τα εφτά έτη.
Για το ζήτημα της οπαδικής βίας ο κ. Μαρινάκης υπογράμμισε ότι αυτή τη φορά αυτά τα οποία είπαμε θα γίνουν, γιατί αν δεν γίνουν δεν θα ανοίξουν τα γήπεδα. «Με λίγα λόγια, όποιο γήπεδο δεν έχει τις κάμερες με τις προδιαγραφές ευκρίνειας της UEFA, ορατές από τις αρχές και δεν κάνει η ομάδα, η ΠΑΕ, γιατί αυτή έχει υποχρέωση, ταυτοποίηση αυτού που εισέρχεται με το ονομαστικό εισιτήριο και την ταυτότητά του, το γήπεδο αυτό δεν θα ανοίξει» είπε.
«Όσο καλά και να εφαρμοστούν όλα αυτά τα μέτρα στα γήπεδα, εάν δεν αντιμετωπιστούν, δεν συλληφθούν και δεν οδηγηθούν στη δικαιοσύνη και δεν εκτελέσουν την ποινή τους όσοι καταδικαστούν, τότε μπορεί να φύγουν από τα γήπεδα και να συνεχίσουν να δρουν στις πλατείες, στο βόλεϊ, στο μπάσκετ, οπουδήποτε» πρόσθεσε.
Για το ζήτηση του γάμου των ομόφυλων ζευγαριών και την τεκνοθεσία αφού σημείωσε ότι οι συζητήσεις πριν την ώρα τους, αυτή τη στιγμή, δεν ωφελούν σε κάτι, είπε «και δεν αναφέρομαι στον αρχιεπίσκοπο – με απόλυτο σεβασμό ακούμε τις απόψεις του. Υπάρχουν πάρα πολύ σημαντικά ζητήματα και αυτά που συζητήσαμε κι αυτά που θα συζητήσουμε. Η εισαγόμενη ακρίβεια, οι αυξήσεις των μισθών, όλα όσα νομοθετούμε. Θεωρώ, λοιπόν, πάρα πολύ σημαντικό να συζητάμε τα πράγματα στην ώρα τους και ως προς τον γάμο και ως προς την αναγνώριση της υιοθεσίας, δεδομένου του γεγονότος ότι αυτή τη στιγμή ένας μόνο γονέας, είτε είναι άντρας είτε είναι γυναίκα μπορεί να υιοθετήσει ένα παιδί κατά μόνας και ουσιαστικά υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά που αυτή τη στιγμή στη χώρα μας μπορεί να είναι παιδιά νομίμως υιοθετημένα από έναν πολίτη, από έναν άντρα, από μία γυναίκα και να μην μπορούν ενώ συγκατοικεί αυτός ο άνθρωπος με κάποιον άλλον, να έχει αυτή την επέκταση των δικαιωμάτων και στον δεύτερο».
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μιλήσατε για την εισαγόμενη ακρίβεια. Είναι η φράση την οποία έχω ακούσει τόσες χιλιάδες φορές αυτό το διάστημα. Υπάρχει ένα παράδοξο που δεν έχει απαντήσει κανείς στην κυβέρνηση. Γιατί σε αυτή τη ρημάδα την εισαγόμενη ακρίβεια, στο εξωτερικό, σε άλλες χώρες που εισπράττουν την ίδια εισαγόμενη ακρίβεια, οι τιμές στα περισσότερα προϊόντα είναι πιο χαμηλές απ’ ό,τι είναι στη χώρα μας. Και το εντυπωσιακότερο όλων, οι τιμές σε προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα είναι πιο φτηνές στο εξωτερικό απ’ ό,τι είναι στη χώρα μας.
Π. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ: Αν δεν ήταν εισαγόμενη ακρίβεια και ήταν δική μας ακρίβεια, μέχρι και «ακρίβεια Μητσοτάκη», όπως την είχε χαρακτηρίσει πολλές φορές και τη χαρακτηρίζει η Αντιπολίτευση, τότε δεν θα βάζαμε σε έναν πίνακα το σύνολο των χωρών της Ευρώπης και όχι μόνο – η χώρα μας μάλιστα τα τελευταία δύο χρόνια είναι λίγο κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο – θα συζητούσαμε για την δική μας την ακρίβεια, όπως κάποτε συζητούσαμε για την δική μας την οικονομική κρίση. Πάμε, λοιπόν. Σε κάποια προϊόντα είμαστε πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, αν και συνολικά είμαστε κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, σε κάποια άλλα όπως το κρέας την ενέργεια, στα φρούτα, στα λαχανικά και στην εστίαση είμαστε κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ούτε είναι λόγος το ένα να λέμε ότι δεν έχουμε κάνει τίποτα ούτε είναι λόγος το δεύτερο να πανηγυρίζουμε. Ποια είναι η πραγματικότητα; Είναι το πιο δύσκολο, το πιο έντονο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και η κυβέρνηση το αντιμετωπίζει καθημερινά, όχι με μαγικές συνταγές, με δύο τρόπους: Ο ένας είναι με ελέγχους, που ήταν μια άγνωστη λέξη μέχρι το 2019-2020 στη χώρα μας.
Ο κ. Μαρινάκης απαντώντας σε ερώτηση για μέτρα της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, σημείωσε ότι από το 2019 μέχρι σήμερα, το ωρομίσθιο έχει αυξηθεί κατά 20% στην χώρα μας. «Από την προπροηγούμενη στην προηγούμενη χρονιά το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών αυξήθηκε 8%» είπε.
ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ
Το στίγμα των προθέσεων τους έναντι της τροπολογίας για τις άδειες διαμονής σε αλλοδαπούς εργαζόμενους διατύπωσαν, με παρέμβασή τους κατά τη διάρκεια της συζήτησης του προϋπολογισμού, οι εκπρόσωποι των κομμάτων.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Παππάς είπε ότι από την κατάθεση της τροπολογίας και μετά, «βλέπουμε στον δημόσιο λόγο έναν διαγκωνισμό ακραίων δεξιών αντιλήψεων». Στο κλίμα αυτό, ο Νίκος Παππάς είπε ότι «ο ΣΥΡΙΖΑ καλεί την κυβέρνηση να μην υποχωρήσει και να προχωρήσει με την τροπολογία», γιατί «είναι μια τροπολογία η οποία λύνει προβλήματα, θα συμβάλλει, ούτως ώστε να μην υπάρχει πολύ μαύρη εργασία και να πέφτουν και οι ασφαλιστικές εισφορές στους αγρότες και τους επαγγελματίες και είναι στη σωστή κατεύθυνση». Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ είπε επίσης: «έχουμε δει τις δηλώσεις του κ. Σαμαρά. Τις αξιολογούμε. Υπάρχει ερώτημα αν υπάρχει πλειοψηφία, εάν η Νέα Δημοκρατία θα επιμείνει και θα θέλαμε και μια δήλωση από τα κυβερνητικά έδρανα».
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Κατρίνης είπε ότι το όλο θέμα είναι ένα πολύ σοβαρό ζήτημα, πολύ πιο σοβαρό από τις εσωκομματικές διαστάσεις που προσλαμβάνει στην κυβερνητική παράταξη. «Προφανώς θα πρέπει να υπάρξουν ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να μην δοθεί το λάθος μήνυμα. Ταυτόχρονα όμως, θα πρέπει να δοθεί λύση σε ένα υπαρκτό ζήτημα που υπάρχει, που το ζητούν από όλη τη χώρα. Πρέπει όμως να ενισχυθούν οι μηχανισμοί και να υπάρχει μια διαδικασία με κανόνες και βεβαίως μαζί με το αίτημα των τοπικών κοινωνιών, ιδιαίτερα στις παραγωγικές περιοχές, που θέλει να δώσει λύση αυτή η τροπολογία, να δοθεί και το κατάλληλο μήνυμα με την ενίσχυση των δομών ώστε να γίνεται γρήγορα η εξέταση αιτήσεων και να μην δοθεί λάθος μήνυμα ότι η χώρα είναι χώρος ελεύθερος στον οποίο μπαίνει όποιος θέλει, χωρίς κανόνες», είπε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Παύλος Χρηστίδης ανέφερε ότι το ΠΑΣΟΚ έχει μάθει όλα αυτά τα χρόνια, σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, να τοποθετείται αξιακά στα πράγματα. «Και αν κάτι έχουμε κερδίσει από όλο αυτό, είναι ότι μπορούμε να βγαίνουμε και να υπερασπιζόμαστε πολιτικές τις οποίες πιστεύουμε, σε κάθε χρονική περίοδο, απέναντι σε οποιοδήποτε θέμα. Κάτι το οποίο δεν συμβαίνει με εσάς. Κάτι το οποίο βλέπουμε να προκύπτει τις τελευταίες ώρες, θα έλεγα τα τελευταία λεπτά στους κόλπους της Νέας Δημοκρατίας, με τρόπο ο οποίος είναι εκκωφαντικός. Διότι οι δηλώσεις του κ. Σαμαρά, για την τροπολογία την οποία έφερε η κυβέρνησή σας, δείχνει ότι σπείρατε ακροδεξιούς ανέμους και θερίζετε εσωκομματικές θύελλες. Καλά ξεμπερδέματα σας εύχομαι. Καλά ξεμπερδέματα, διότι αυτά τα οποία κάνατε, θα τα βρείτε μπροστά σας», είπε ο κ. Χρηστίδης.
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης Κωνταντίνος Χήτας ζήτησε από την κυβέρνηση να αποσύρει την «ντροπιαστική» τροπολογία γιατί «δίνει άδεια διαμονής σε όλους τους παρανόμως εισελθόντες μετανάστες, ακόμη και σε αυτούς των οποίων η αίτηση παραμονής έχει απορριφθεί». Ο κ. Χήτας είπε ότι «οι χορηγήσεις των αδειών να προχωρούν, ακόμη και αν οι αρμόδιες αρχές έχουν αντίθετη άποψη». Με άλλα λόγια, είπε ο κ. Χήτας, με αυτή την τροπολογία είναι σαν να λέμε «ανοίξαμε και σας περιμένουμε», «σε όλους τους παράνομους μετανάστες». Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Ελληνικής Λύσης επεφύλασσε και μια αιχμηρή αναφορά στους βουλευτές της ΝΔ: «Επειδή ο τζάμπα μάγκας πέθανε, κάποιοι που κάνουν τους τζάμπα μάγκες να μην δώσουν ψήφο εμπιστοσύνης στον προϋπολογισμό και να παραιτηθούν αφού δεν συμφωνούν. Στον κ. Σαμαρά απευθύνομαι».
Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Νίκης Νίκος Βρεττός χαρακτήρισε επίσης «ντροπιαστική» τη συγκεκριμένη τροπολογία. Ο κ. Βρεττός ανέγνωσε στην ολομέλεια τα ονόματα των υπουργών που συνυπογράφουν την τροπολογία, «για να ξέρει ο ελληνικός λαός ποιοι νομοθετούν νύχτα και για ποιους λόγους».
ΤΟ ΟΧΙ ΤΟΥ ΑΝΤΩΝΗ ΣΑΜΑΡΑ
Την αντίθεσή του εξέφρασε ο πρώην πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς στην τροπολογία του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου στο νομοσχέδιο για το ασφαλιστικό που δίνει το δικαίωμα νόμιμης άδειας διαμονής σε μετανάστες τρίτων χωρών που διέμεναν παρανόμως στην Ελλάδα μέχρι τις 30 Νοεμβρίου 2023.
Παρά τις διαβεβαιώσεις του υπουργείου Εργασίας και του υπουργείου Μετανάστευσης ότι η άδεια διαμονής αλλοδαπών εξαρτάται μόνον από την ύπαρξη και τη συνέχιση δηλωμένης εργασίας από τον δικαιούχο, ενώ δεν δίνει δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης ούτε μόνιμης διαμονής, αλλά ούτε και ιθαγένειας, ο πρώην πρωθυπουργός χαρακτηρίζει λανθασμένο το περιεχόμενο της τροπολογίας.
Η Ελλάδα «με αυτήν την τροπολογία γίνεται, επί της ουσίας, φάρος προσέλκυσης λαθρομεταναστών», τόνισε ο Αντώνης Σαμαράς, που κάλεσε την κυβέρνηση να την αποσύρει και να επενεξετάσει το όλο ζήτημα.
Η τροπολογία «στην πράξη νομιμοποιεί όλους τους λαθρομετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα εδώ και 3 χρόνια! Και μάλιστα, συλλήβδην, δίχως ουσιαστικό έλεγχο της ταυτότητας κάθε ενός από την Πολιτεία», επισημαίνει.
Στη δήλωσή του, ο πρώην πρωθυπουργός σημειώνει ότι η τροπολογία έρχεται σε μία στιγμή «που το μεταναστευτικό συγκλονίζει όλη την Ευρώπη, η οποία αναζητεί αυστηρότερη πολιτική».
«Αδυνατώ να καταλάβω γιατί η κυβέρνησή μας ελαστικοποιεί κι άλλο τη δυνατότητα παροχής άδειας διαμονής και εργασίας στους παράνομους μετανάστες. Ακόμα και σε αυτούς που έχει απορριφθεί η αίτηση ασύλου! Ακόμη και αν έχουν διαβατήριο, “έστω κι αν αυτό έχει λήξει”… Και οι χορηγήσεις των αδειών γίνονται υποχρεωτικές, και δεν είναι στην διακριτική ευχέρεια των αρμοδίων Αρχών, όπως ισχύει μέχρι σήμερα», αναφέρει, υπενθυμίζοντας ότι η κυβέρνηση Σαμαρά είχε θέσει ως προαπαιτούμενο για τη χορήγηση άδειας διαμονής την 7ετή παρουσία στη χώρα, ένα καθεστώς που «το διατήρησε ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ…».
Ο κ. Σαμαράς υποστηρίζει ότι το πρόβλημα των εργατικών χεριών μπορεί να λυθεί μέσω του εγχώριου δυναμικού, με τη νόμιμη μετανάστευση και τις διακρατικές συμφωνίες ορισμένου χρόνου.
«Είναι τελείως άστοχο να ακούγεται ότι η λύση του δημογραφικού προβλήματος μπορεί να είναι η νομιμοποίηση των λαθρομεταναστών! Η Ελλάδα είναι χώρα, κι όχι χώρος! Ζητώ από την κυβέρνηση να αποσύρει την εν λόγω τροπολογία και να επανεξετάσει το όλο ζήτημα», καταλήγει.
Αναλυτικά η δήλωση του Αντώνη Σαμαρά για την τροπολογία:
«Η αιφνιδιαστική κατάθεση τροπολογίας που χορηγεί «νέου τύπου άδεια διαμονής για εργασία σε πολίτες τρίτων χωρών”, είναι λανθασμένη. Στην πράξη νομιμοποιεί όλους τους λαθρομετανάστες που βρίσκονται στην Ελλάδα εδώ και 3 χρόνια! Και μάλιστα, συλλήβδην, δίχως ουσιαστικό έλεγχο της ταυτότητας κάθε ενός από την Πολιτεία! Κι αυτό την ώρα που το μεταναστευτικό συγκλονίζει όλη την Ευρώπη, η οποία αναζητεί αυστηρότερη πολιτική! Αδυνατώ να καταλάβω γιατί η κυβέρνησή μας ελαστικοποιεί κι άλλο τη δυνατότητα παροχής άδειας διαμονής και εργασίας στους παράνομους μετανάστες. Ακόμα και σε αυτούς που έχει απορριφθεί η αίτηση ασύλου! Ακόμη και αν έχουν διαβατήριο, «έστω κι αν αυτό έχει λήξει»… Και οι χορηγήσεις των αδειών γίνονται υποχρεωτικές, και δεν είναι στην διακριτική ευχέρεια των αρμοδίων Αρχών, όπως ισχύει μέχρι σήμερα. Υπενθυμίζω ότι η κυβέρνησή μας το 2012-2014 είχε θεσπίσει ένα νομικό πλαίσιο που προέβλεπε, κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις, τη χορήγηση της άδειας διαμονής μόνο εάν οι αιτούντες συμπλήρωναν 7 έτη συνεχούς παρουσίας στη χώρα. Κι αυτό το καθεστώς το διατήρησε ακόμη και ο ΣΥΡΙΖΑ…
Η χώρα μας, με αυτήν την τροπολογία, γίνεται, επί της ουσίας, φάρος προσέλκυσης λαθρομεταναστών.
Η ανάγκη λύσης του προβλήματος εργατικών χεριών μπορεί να γίνει μέσω του εγχώριου δυναμικού. Κι ασφαλώς με τη νόμιμη μετανάστευση και τις διακρατικές συμφωνίες ορισμένου χρόνου όπου οι μετανάστες θα επιστρέφουν στις χώρες τους. Και είναι τελείως άστοχο ν ακούγεται ότι η λύση του δημογραφικού προβλήματος μπορεί να είναι η νομιμοποίηση των λαθρομεταναστών! Η Ελλάδα είναι χώρα, κι όχι χώρος! Ζητώ από την κυβέρνηση να αποσύρει την εν λόγω τροπολογία και να επανεξετάσει το όλο ζήτημα».
Η άδεια θα δίνεται μόνον σε όσους έχουν προσφορά εργασίας, ξεκαθαρίζουν τα αρμόδια υπουργεία
Η επίμαχη τροπολογία του υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Δημήτρη Καιρίδη, προβλέπει πως μετανάστες τρίτων χωρών που διέμεναν μέχρι 30 Νοεμβρίου του 2023 χωρίς άδεια στην Ελλάδα, εδώ και τρία χρόνια, τώρα έχουν το δικαίωμα να τους χορηγηθεί νόμιμη άδειας διαμονής από την Γραμματεία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης.
Όπως έχει ξεκαθαριστεί από τα συναρμόδια υπουργεία Μετανάστευσης και Ασύλου, η τροπολογία δεν νομιμοποιεί και δεν δίνει κανένα δικαίωμα σε μη νόμιμα διαμένοντες, πλην της πρόσβασης στην αγορά εργασίας, για όσους διαμένουν επί μακρόν εδώ πριν από τις 30 Νοεμβρίου 2023 υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις. Επίσης, η τροπολογία δεν παρέχει δικαίωμα σε οικογενειακή επανένωση ούτε σε μόνιμη διαμονή ή περισσότερο με ιθαγένεια, καθώς η άδεια εξαρτάται από την ύπαρξη και τη συνέχιση δηλωμένης εργασίας από τον δικαιούχο.
Η τροπολογία κατατέθηκε στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης και πλέον, με το άρθρο 4 απλοποιούνται οι προϋποθέσεις και όσοι έχουν μπει παράνομα έως 30.11.23 και έχουν 3 αντί για 7 έτη αποκτούν ειδική άδεια διαμονής τόσο αυτοί όσο και οι οικογένειες τους. Άρα μειώνονται οι προϋποθέσεις κατά 4 έτη.
Η εξέλιξη αυτή φαίνεται να συνδέεται με το γεγονός ότι υπάρχει πίεση για εργατικά χέρια, κυρίως για εργάτες γης, με την κυβέρνηση να έρχεται να παρέμβει καταλυτικά στο θέμα αυτό. Υπολογίζεται ότι το μέτρο αυτό αφορά περί τους 28.000 εργαζόμενους.
Δείτε αναλυτικά την τροπολογια ΕΔΩ
Για το θέμα εξέδωσαν κοινό Δελτίο Τύπου τα υπουργεία Εργασίας και Μετανάστευσης και Ασύλου:
Κατατέθηκε στη Βουλή η υπ’ αριθμόν 56/7 14.12.2023 τροπολογία στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με τίτλο «Αναμόρφωση επαγγελματικής ασφάλισης, εξορθολογισμός ασφαλιστικής νομοθεσίας, συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, σύστημα διορισμού και προσλήψεων των εκπαιδευτικών της δημόσιας υπηρεσίας απασχόλησης και λοιπές διατάξεις», η οποία αφορά ρυθμίσεις θεμάτων αρμοδιότητας του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου.
Η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Εργασίας & Κοινωνικής Ασφάλισης και του Υπουργείου Μετανάστευσης & Ασύλου βάζει τάξη στην αταξία και στρέφεται ενάντια στην ανομία και την αδήλωτη εργασία, καθώς για πρώτη φορά εισάγεται η σύνδεση της άδειας διαμονής με την προσφορά εργασίας. Η άδεια θα δίνεται ΜΟΝΟΝ σε όσους έχουν προσφορά εργασίας και αποδεικνύουν ότι εργάζονται και θα ανακαλείται όταν για οποιοδήποτε λόγο διακόπτεται η απασχόληση.
Σημειώνεται ότι η εν λόγω ρύθμιση:
• Δεν νομιμοποιεί και δεν δίνει κανένα δικαίωμα σε μη νόμιμα διαμένοντες στην Ελλάδα πέρα από την πρόσβαση στην αγορά εργασίας για όσους διαμένουν επί μακρόν εδώ πριν από τις 30 Νοεμβρίου 2023 υπό αυστηρούς όρους και προϋποθέσεις.
• Δεν δίνει καν δικαίωμα σε οικογενειακή επανένωση ούτε βέβαια σε μόνιμη διαμονή ή ακόμα περισσότερο σε ιθαγένεια, όπως συμβαίνει στη Γερμανία. Η συγκεκριμένη δε άδεια εξαρτάται από την ύπαρξη και τη συνέχιση δηλωμένης εργασίας από τον δικαιούχο.
Η ρύθμιση αφορά περίπου 30 χιλιάδες δικαιούχους σύμφωνα με συγκεκριμένους υπολογισμούς. Τέλος, η ρύθμιση απαντά στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας αλλά και στον έντονο ανταγωνισμό που έχει προκύψει από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ιταλία, για τους εργάτες γης αλλά και γενικότερα για εργαζόμενους χαμηλής και μέσης ειδίκευσης.
Η πολιτική της κυβέρνησης βασίζεται στην αυστηρή φύλαξη των συνόρων ενάντια στην παράνομη διακίνηση μεταναστών. Η νόμιμη μετανάστευση, με όρους και κανόνες, διευκολύνεται μέσα από τη σύναψη διμερών συμφωνιών εργασιακής κινητικότητας, με χώρες όπως η Γεωργία και η Μολδαβία. Ταυτόχρονα, προχωρά ο διοικητικός ανασχεδιασμός και αναβάθμιση του συστήματος νόμιμης μετανάστευσης.
Δεκαεπτά ερωτήσεις και απαντήσεις για την τροπολογία/προσθήκη στο σχέδιο νόμου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
1)Τι προβλέπει η ρύθμιση;
Η ρύθμιση επιβάλλει αυξημένες κυρώσεις σε εργοδότες και μετακλητούς αλλοδαπούς εργαζόμενους που παραβιάζουν τους όρους της μετάκλησης και οργανώνει καλύτερα, επιταχύνοντας, τις επιστροφές όσων αλλοδαπών δεν δικαιούνται διεθνούς προστασίας και ενισχύει την πάταξη της παράνομης διακίνησης μεταναστών.
Ταυτόχρονα, η ρύθμιση βάζει τάξη στο καθεστώς όσων αλλοδαπών διαμένουν στην Ελλάδα, για μεγάλο χρονικό διάστημα, και εργάζονται και ενισχύει τη δημόσια ασφάλεια.
Πιο συγκεκριμένα, η ρύθμιση παρέχει τη δυνατότητα χορήγησης άδειας διαμονής για εξαρτημένη εργασία και παροχή υπηρεσιών ή έργου σε πολίτες τρίτων χωρών που:
α) διαθέτουν προσφορά εργασίας από εργοδότη στην Ελλάδα για την απασχόλησή τους με καθεστώς εξαρτημένης εργασίας και υπηρεσιών ή έργου και, αποδεδειγμένα, στη συνέχεια, εργάζονται,
β) διέμεναν στην Ελλάδα έως και την 30η Νοεμβρίου 2023,
γ) συνεχίζουν να διαμένουν στη χώρα, και
δ) συμπληρώνουν τρία (3) τουλάχιστον συνεχή έτη παραμονής πριν την υποβολή αίτησης, σύμφωνα με δημόσια έγγραφα βέβαιης χρονολογίας.
Σημειώνεται ότι η άδεια διαμονής εκδίδεται εάν και εφόσον, εντός αποκλειστικής προθεσμίας μετά την υποβολή της αίτησης, ο αλλοδαπός υποβάλλει στοιχεία που θα αποδεικνύουν ότι έχει ξεκινήσει πραγματικά να εργάζεται και θα ανακαλείται αν αυτός/ή δεν εργάζεται. Η άδεια δεν παρέχει κανένα άλλο δικαίωμα.
2) Ποιος ο στόχος της ρύθμισης;
Η ρύθμιση συνεισφέρει στη διαδικασία ενίσχυσης του εργατικού δυναμικού στη χώρα μας και διασφαλίζει τη δημόσια τάξη και ασφάλεια.
Ειδικότερα:
α) η ρύθμιση εισάγει μια διαδικασία που επιτρέπει στις ελληνικές αρχές να προχωρήσουν στην πλήρη καταγραφή και ταυτοποίηση των πολιτών τρίτων χωρών, οι οποίοι ευρίσκονται σε καθεστώς παρανομίας για πολλά έτη στην Ελλάδα, διαδικασία που θα ενισχύσει την εσωτερική ασφάλεια της χώρας. Άλλωστε, για όλους τους αλλοδαπούς, οι οποίοι θα εισέλθουν σε διαδικασία υποβολής αιτήματος για άδεια διαμονής, οι αρμόδιες υπηρεσίες θα προβούν σε όλους τους απαιτούμενους ελέγχους ασφαλείας πριν την έκδοση της άδειας διαμονής,
β) η διάταξη προβλέπει τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της πολιτικής επιστροφών και της καταπολέμησης της παράνομης διακίνησης μεταναστών, μέσω του διορισμού εθνικών συντονιστών για τα ζητήματα αυτά. Σημειώνεται ότι στόχος της θέσπισης των δύο αυτών θέσεων είναι ο συντονισμός των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων των αρχών ασφαλείας και επιβολής του νόμου, και η προώθηση της συνεργασίας στους τομείς αυτούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψη, αφενός την έναρξη της επιχειρησιακής λειτουργίας του Ευρωπαίου Συντονιστή Επιστροφών, αφετέρου τις πρόσφατες προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την καταπολέμηση της διακίνησης μεταναστών,
γ) η παρέμβαση θεσπίζει μια διαδικασία αξιοποίησης του υφιστάμενου στην Ελλάδα εργατικού δυναμικού αλλοδαπών πολιτών που βρίσκονται για πολλά έτη στην Ελλάδα και απασχολείται σήμερα, σε πολλές περιπτώσεις, με μαύρη, αδήλωτη εργασία. Στόχος της διάταξης είναι αυτοί οι εργαζόμενοι να βγουν από την ανωνυμία και να τους παρασχεθεί η δυνατότητα νόμιμης απασχόλησης, δεδομένων των αυξημένων αναγκών για εργατικό δυναμικό σε όλους τους τομείς της χαμηλής και μέσης ειδίκευσης της ελληνικής οικονομίας.
Η διάταξη ικανοποιεί το αίτημα των παραγωγικών φορέων της ελληνικής οικονομίας προς την κατεύθυνση της εισδοχής πρόσθετου εργατικού δυναμικού. Ταυτόχρονα, διασφαλίζεται ότι η ρύθμιση των για πολλά χρόνια διαμενόντων αλλοδαπών καταλήγει σε πραγματική απασχόληση, καθώς η άδεια διαμονής θα εκδίδεται μόνον εφόσον και αφότου ο πολίτης τρίτης χώρας αποδείξει ότι έχει ξεκινήσει να εργάζεται νόμιμα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις του εργατικού δικαίου και θα ανακαλείται αν διακοπεί η απασχόληση,
δ) η διάταξη παρέχει τη δυνατότητα σε πολίτες τρίτων χωρών, οι οποίοι ευρίσκονται στη χώρα άνευ ισχύουσας άδειας διαμονής, για μεγάλη χρονική περίοδο (τουλάχιστον τρία έτη), να εργαστούν και να αυτοσυντηρηθούν, προσφέροντας τη δυνατότητα στα τέκνα και τις συζύγους των αιτούντων να εξομαλύνουν και αυτοί το καθεστώς διαμονής τους, εφόσον μένουν στη χώρα πριν την έναρξη εφαρμογής της ρύθμισης.. Στόχος είναι η διασφάλιση της οικογενειακής ενότητας καθώς και της κοινωνικής ασφάλειας, καθώς έχει αποδειχθεί ότι η παρουσία της οικογένειας ενός πολίτη τρίτης χώρας διευκολύνει την ενσωμάτωση και καταπολεμά την παραβατικότητα.
ε) η διάταξη ενισχύει τα δημόσια έσοδα, σε φόρους και ασφαλιστικές εισφορές, και μειώνει τη δαπάνη των μηνιαίων επιδομάτων που σήμερα χορηγούνται στους αιτούντες άσυλο, σε όλη τη διάρκεια εξέτασης της αίτησής τους.
3) Ποια τα χαρακτηριστικά της ρύθμισης;
Η ρύθμιση είναι άπαξ, με ισχύ ενός έτους, και δεν αλλάζει σε τίποτα τις πάγιες διατάξεις περί νόμιμης μετανάστευσης, όπως αυτές ισχύουν σήμερα ή διαμορφώνονται με τον νέο Κώδικα Μετανάστευσης. Είναι μια ρύθμιση που βάζει τάξη στην αταξία, φέρνει τον νόμο εκεί που επικρατεί η ανομία και αφορά ανθρώπους που αποδεδειγμένα έχουν αποκτήσει κάποιες ρίζες εδώ, αφού προϋπόθεση είναι να διαμένουν στην Ελλάδα πάνω από τρία χρόνια πριν τις 30 Νοεμβρίου 2023 και να έχουν συγκεκριμένη και πιστοποιήσιμη εργασία. Εάν δεν την αξιοποιήσουν ή αν απορριφθούν καθίστανται εκ νέου παράνομα διαμένοντες και αυτόματα επιστρεπτέοι. Η ρύθμιση σχετίζεται και συνδέεται άμεσα με την πολιτική της αυστηρής φύλαξης των συνόρων, που ενισχύεται, σιγά-σιγά και με τη συνεργασία των γειτονικών χωρών, αλλά και με μια ευρύτερη στρατηγική νόμιμης μετανάστευσης, όπως αναλύεται στο σημείο 12.
4) Είναι η πρώτη φορά μιας τέτοιας ρύθμισης;
Η ελληνική πολιτεία, κατά το παρελθόν, έχει προβεί σε ρυθμίσεις του καθεστώτος διαμονής πολιτών τρίτων χωρών, ως εξής:
α) 1997 – 1998: τακτοποίηση μέσω της πράσινης κάρτας του ΟΑΕΔ (συνιστά την πρώτη μαζική τακτοποίηση, η οποία ουσιαστικά είχε γνώμονα καταγραφής των παρανόμως διαμενόντων μεταναστών στην Ελλάδα με πράσινη κάρτα 220.000 άδειες),
β) 2001: τακτοποίηση σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2910/2001 (συνιστά τη δεύτερη μαζική τακτοποίηση, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά την υιοθέτηση του πρώτου ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για τη νόμιμη μετανάστευση, ν. 2910/2001, 228.000 άδειες), και,
γ) 2005 – 2007: τακτοποίηση σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3386/2005 (συνιστά την τρίτη μαζική τακτοποίηση, η οποία πραγματοποιήθηκε μετά την υιοθέτηση του δεύτερου ολοκληρωμένου θεσμικού πλαισίου για τη νόμιμη μετανάστευση, ν. 3386/2005 – η διαδικασία τακτοποίησης περιλάμβανε σειρά περιπτώσεων προς τακτοποίηση, 95.800 άδειες με τον 3386/2005 + 20.000 άδειες το 2007).
Καμία, ωστόσο, από τις ως άνω παρεμβάσεις δεν προϋπέθετε την εργασία του δικαιούχου άδειας διαμονής, όπως προβλέπει η παρούσα ρύθμιση.
5) Πως αξιολογείται η προηγούμενη πολιτική;
Οι τρεις προηγούμενες ρυθμίσεις επέτρεψαν την εξομάλυνση της διαβίωσης σημαντικού αριθμού μεταναστών, κατά κύριο λόγο, από την Αλβανία στην Ελλάδα. Η περίπτωσή της παρουσίας των Αλβανών πολιτών στην ελληνική κοινωνία, μετά το 1990, θεωρείται μια από τις πιο επιτυχημένες διαδικασίες ένταξης και ενσωμάτωσης διεθνώς και, σίγουρα, στην Ευρώπη.
6) Τι γίνεται στην Ευρώπη και αλλού;
Η πολιτική ρύθμισης ή τακτοποίησης (regularization διεθνώς) συνιστά ένα εργαλείο πολιτικής, το οποίο τα κ-μ της ΕΕ, αλλά και διεθνώς, αξιοποιούν στο πλαίσιο διαχείρισης του μεταναστευτικού πληθυσμού που ευρίσκεται στην επικράτειά τους, αλλά και ικανοποίησης των αναγκών των εθνικών αγορών εργασίας σε, ανειδίκευτο, κυρίως, εργατικό δυναμικό.
Πιο συγκεκριμένα:
Στην Ιταλία οι αντίστοιχες ρυθμίσες άπαξ υπήρξαν πολυάριθμες:
1986 (105.000 τακτοποιήσεις)
1990 (220.000 τακτοποιήσεις)
1995-6 (245.000 τακτοποιήσεις)
1998 (περί τις 210.000 τακτοποιήσεις)
2002 (650.000 τακτοποιήσεις)
2009 (υπεβλήθησαν 295.000 αιτήσεις)
2012 (υπεβλήθησαν 135.000 αιτήσεις)
Η τελευταία ρύθμιση έγινε το 2020 (πέραν των 83.000 τακτοποιήσεων μέχρι τον Οκτώβριο του 2022), όταν η ιταλική κυβέρνηση εισήγαγε ειδική άδεια διαμονής για σκοπούς αγροτικής κυρίως εργασίας 6μηνης ή και μεγαλύτερης διάρκειας. Υπεβλήθησαν πλέον των 230.000 αιτήσεων. Σήμερα στην Ιταλία όσοι νεοεισερχόμενοι παράνομα δεν παίρνουν άσυλο μπορούν να αιτηθούν υπαγωγή σε ειδικό καθεστώς προστασίας υπό προϋποθέσεις, με πρόσβαση στην αγορά εργασίας για δυο καταρχήν χρόνια, χωρίς χρονικό περιορισμό πρότερης διαμονής.
Στη Γαλλία, ανεξαρτήτως της τύχης του νομοσχεδίου Νταρμανέν, τακτοποιείται η διαμονή 30.000 αλλοδαπών ετησίως επί τη βάσει της εγκυκλίου Βαλς (Valls) του 2012.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στη Γερμανία προβλέπεται πλέον η χορήγηση ιθαγένειας με τη συμπλήρωση πενταετούς ή και τριετούς διαμονής (υπό προϋποθέσεις).
7) Είναι η συγκεκριμένη ρύθμιση νομιμοποίηση; Κάνετε τους παράνομους νόμιμους;
Όχι. Ρυθμίζεται η παρουσία στη χώρα των ωφελούμενων και επιτρέπεται η εργασία τους. Οι δικαιούχοι ανταποκρίνονται στην προσφορά εργασίας και καλύπτουν συγκεκριμένες ανάγκες της αγοράς, πληρώνοντας φόρους και ασφαλιστικές εισφορές για μια τριετία.
Η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν παρέχει κανένα άλλο δικαίωμα. Ούτε καν αυτό της οικογενειακής επανένωσης. Ούτε οδηγεί σε μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα και, σε καμία περίπτωση, στην ελληνική ιθαγένεια. Το μόνο δικαίωμα που έχουν οι ωφελούμενοι είναι η πρόσβαση στην αγορά εργασίας για όσο εργάζονται. Αν σταματήσουν να εργάζονται, επιστρέφουν στο προηγούμενο καθεστώς, με τη διαφορά ότι η Πολιτεία διαθέτει όλα τα στοιχεία τους και είναι πλήρως καταγεγραμμένοι και ταυτοποιημένοι.
Και, βέβαια, σε καμία περίπτωση η ρύθμιση δεν επιβραβεύει παραβατικές συμπεριφορές και δεν αθωώνει εγκληματίες. Τουναντίον, ασκείται ενδελεχής έλεγχος και η αίτηση μπορεί να ευδοκιμήσει μόνον αν ο αλλοδαπός έχει καθαρό ποινικό μητρώο. Σε κάθε περίπτωση, ο απορριφθείς και όποιος δεν αιτηθεί εμπίπτει στην αυστηροποιημένη διαδικασία απέλασης υπό τον νέο Εθνικό Συντονιστή Επιστροφών.
8) Επί της αρχής, ωστόσο, εισάγεται μια εξαίρεση. Σωστά;
Λάθος. Η ισχύουσα νομοθεσία, από το 2014 (αλλά και παλαιότερα), προβλέπει τη χορήγηση άδειας διαμονής σε αλλοδαπούς για εξαιρετικούς λόγους, όταν συμπληρώσουν επτά (7) χρόνια διαμονής στην Ελλάδα. Η ρύθμιση του 2014 εισάγει μια μόνιμη και πάγια εξαίρεση που ισχύει και σήμερα. Κάθε χρόνο χορηγούνται περίπου 6-8.000 τέτοιες άδειες σε αλλοδαπούς.
9) Πώς αποδεικνύεται ο χρόνος διαμονής στην Ελλάδα;
Η ισχύουσα νομοθεσία προβλέπει συγκεκριμένες διαδικασίες και οι αρμόδιες αρχές διαθέτουν μεγάλη σχετική πείρα στη διαπίστωση του χρόνου διαμονής ενός αλλοδαπού στην Ελλάδα μέσω δημοσίων εγγράφων βέβαιης χρονολογίας, όπως διαβατήριο, τραπεζικό έμβασμα, εισαγωγή σε νοσοκομείο, λογαριασμό κοινής ωφέλειας κλπ. Προς τούτο, οι υπηρεσίες θα εφαρμόσουν την ισχύουσα απόφαση για τα έγγραφα βέβαιης χρονολογίας, μέσω των οποίων οι αλλοδαποί θα έχουν τη δυνατότητα να αποδείξουν την τριετή διαμονή τους στη χώρα. Η απόφαση παρέχει διασφαλίσεις αναφορικά με τα έγγραφα που θα υποβληθούν και οι αρχές προβαίνουν σε όλους τους απαραίτητους ελέγχους γνησιότητας των υποβληθέντων εγγράφων.
10) Γιατί τώρα;
Τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί μια διαρροή νόμιμου αλλά και μη νόμιμου μεταναστευτικού πληθυσμού από την Ελλάδα προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι αλβανικής καταγωγής έχουν, για παράδειγμα, φύγει αυξάνοντας την πίεση στην ελληνική αγορά εργασίας, ιδίως σήμερα που η ανεργία μειώνεται και η οικονομία αναπτύσσεται. Πολλοί από τους μη νόμιμα διαμένοντες στην Ελλάδα, που απασχολούνται ως εργάτες γης, προτιμούν να φύγουν στην Ιταλία ή την Ισπανία, για παράδειγμα, όπου μπορούν πιο εύκολα να αποκτήσουν «χαρτιά» και να απασχοληθούν σε αγροτικές εργασίες.
11) Γιατί θέλουν «χαρτιά»;
Για να μπορούν να διαμένουν με ασφάλεια στη χώρα υποδοχής, να έχουν πρόσβαση στις κοινωνικές υπηρεσίες, όπως είναι ο εμβολιασμός υπέρ της δημόσιας υγείας και ασφάλειας, αλλά και να ταξιδεύουν με ασφάλεια στις πατρίδες τους, αν χρειαστεί και όταν το επιθυμούν. Σύμφωνα με μαρτυρίες, πολλοί εργάτες γης «χωρίς χαρτιά» έφυγαν για την Ιταλία, προκειμένου να εκμεταλλευτούν όχι μόνο τους υψηλότερους μισθούς αλλά και τις πρόσφατες ρυθμίσεις των ιταλικών αρχών που δίνουν «χαρτιά» σε αλλοδαπούς εργάτες γης πολύ πιο εύκολα.
12) Ποια είναι η στρατηγική;
Η συγκεκριμένη ρύθμιση είναι μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής πέντε βημάτων:
α) Το πρώτο βήμα έχει να κάνει με την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης και, ειδικότερα, την καταπολέμηση της παράνομης μετανάστευσης: αυστηρή φύλαξη συνόρων, επιτάχυνση των επιστροφών, απηνής καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και πρωτοβουλίες σε διεθνές, ευρωπαϊκό και διμερές επίπεδο. Σε αυτό το βήμα συμπεριλαμβάνεται και η θέσπιση, για πρώτη φορά, Εθνικού Συντονιστή Επιστροφών και Εθνικού Συντονιστή κατά της Διακίνησης Μεταναστών αλλά και η αυστηροποίηση των κυρώσεων εναντίον όσων παραβιάζουν τους όρους των μετακλήσεων εργαζομένων από το εξωτερικό.
β) Το δεύτερο βήμα περιλαμβάνει τη συγκεκριμένη ρύθμιση που δίνει μια ευκαιρία άπαξ σε όποιον μπορεί και θέλει να εργαστεί νόμιμα εδώ.
γ) Το τρίτο βήμα αφορά στην υπογραφή διμερών συμφωνιών εργασιακής κινητικότητας, με χώρες όπως η Μολδαβία, η Γεωργία και η Ινδία.
Η πρώτη τέτοια συμφωνία, με την Ινδία, αναμένεται να ολοκληρωθεί, να υπογραφεί και να κυρωθεί εντός του πρώτου εξαμήνου του 2024.
δ) Το τέταρτο βήμα αφορά στην πλήρη αναδιοργάνωση του διοικητικού μηχανισμού της νόμιμης μετανάστευσης ώστε να πάψουν οι καθυστερήσεις και οι γραφειοκρατικές εμπλοκές στη διαδικασία αδειοδοτήσεων. Μέχρι πρότινος, λόγω της σφοδρής οικονομικής κρίσης, οι ανάγκες σε εργατικό δυναμικό στην Ελλάδα ήταν περιορισμένες. Σήμερα, ωστόσο, οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της εθνικής οικονομίας έχουν αλλάξει άρδην τα δεδομένα και καταγράφονται σημαντικές ελλείψεις εργατικού δυναμικού. Οι δυσλειτουργίες του συστήματος της νόμιμης μετανάστευσης έχουν άμεσο οικονομικό αντίκτυπο και απειλούν να επηρεάσουν αρνητικά την ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας. Η μεταρρύθμιση και ο εκσυγχρονισμός του συστήματος είναι συνεπώς απαραίτητος.
ε) Τέλος, ο εκσυγχρονισμός του συστήματος νόμιμης μετανάστευσης πρέπει να συνοδεύεται με ένα πέμπτο βήμα που αφορά στις ενισχυμένες πολιτικές ένταξης, ώστε να αποφευχθεί κάθε φαινόμενο περιθωριοποίησης και παραβατικότητας.
13) Πόσοι θα ενταχθούν και ποιους θα αφορά η ρύθμιση;
Κανείς δεν μπορεί να το πει με ακρίβεια και αυτό είναι το πρόβλημα: οι μη νόμιμα διαμένοντες δεν έχουν καταγραφεί και η Πολιτεία δεν μπορεί συνεπώς να έχει ασφαλή εικόνα. Το ίδιο πρόβλημα υφίσταται και στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που προσπαθούν με διάφορες μεθόδους, με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, να υπολογίσουν τον μη νόμιμα διαμένοντα πληθυσμό, πάντοτε κατά προσέγγιση.
Ωστόσο, μπορεί να γίνει μια εκτίμηση για περίπου 30.000 αιτούντες συνολικά, βάση ενός απλού υπολογισμού. Αν κάθε χρόνο χορηγούνται 6-8.000 άδειες για εξαιρετικούς λόγους σε όσους έχουν συμπληρώσει την επταετία, τότε στα τέσσερα χρόνια μεταξύ της επταετίας και της τριετίας, που προβλέπει η παρούσα ρύθμιση, οι άδειες μπορεί να φθάσουν τις 30.000.
Από αυτόν τον αριθμό, στη ρύθμιση θα ενταχθούν όσοι μπορούν να απορροφηθούν από την αγορά εργασίας και όσοι χρειάζονται για να καλύψουν τις ανάγκες της εθνικής οικονομίας.
Προφανώς, ο αριθμός αυτός δεν αρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της αγοράς εργασίας. Πέρα από τη μείωση της ανεργίας, τις ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης και την αύξηση της συμμετοχής των νέων και των γυναικών στην αγορά εργασίας και την επιστροφή των Ελλήνων του εξωτερικού (brain gain), χρειάζονται και νέοι νόμιμοι οδοί μετανάστευσης, τις οποίες παρέχουν οι διμερείς συμφωνίες εργασιακής κινητικότητας που, σε συνδυασμό με τη διοικητική αναβάθμιση του συστήματος της νόμιμης μετανάστευσης, θα δώσουν πραγματική λύση στο σημερινό πρόβλημα έλλειψης εργατικών χεριών και εργαζομένων υψηλότερης ειδίκευσης.
14) Οι αιτούντες έχουν παρανομήσει και επιβραβεύονται;
Οι αιτούντες αναμένεται να είναι δυο κατηγοριών. Είτε άνθρωποι που ήρθαν νόμιμα στην Ελλάδα, ως επισκέπτες ή για να εργαστούν, και στην πορεία περιήλθαν σε καθεστώς παρανομίας γιατί δεν ανανέωσαν την άδεια παραμονής τους, για μια σειρά από λόγους, είτε άνθρωποι που ήρθαν εξαρχής παράνομα. Η συντριπτική πλειονότητα των αιτούντων αναμένεται ότι θα ανήκει στην πρώτη κατηγορία. Οι παράνομα εισερχόμενοι μετανάστες είτε αιτήθηκαν και πήραν άσυλο και ως πρόσφυγες, δεν εντάσσονται στη ρύθμιση, όταν, μάλιστα, οι περισσότεροι βρίσκονται εκτός Ελλάδος, είτε δεν πήραν άσυλο και, μετά από ένα διάστημα, και πάντως πριν την τριετία, έφυγαν παράτυπα προς τη βόρεια Ευρώπη. Άρα, η ρύθμιση αφορά, κυρίως, νόμιμα εισερχόμενους στην Ελλάδα που περιέπεσαν σε καθεστώς παρανομίας και, σήμερα, τους δίνεται μια δεύτερη ευκαιρία να συνεισφέρουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και να καλύψουν τις εργασιακές της ανάγκες. Σήμερα, η προέλευση της πλειοψηφίας όσων αιτούνται υπαγωγής στη ρύθμιση των εξαιρετικών λόγων της επταετίας είναι η Αλβανία. Με μεγάλη διαφορά ακολουθούν η Γεωργία, το Πακιστάν και οι Φιλιππίνες.
Όμως, αξίζει ίσως να σημειωθεί ότι στη χώρα μας καταργήθηκε και δεν υφίστανται κανένα καθεστώς ενδιάμεσης προστασίας, όπως αντίθετα συμβαίνει στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ του πρόσφυγα και του επιστρεπτέου, ακόμα κι αν δεν είναι δυνατή η απέλαση. Το αποτέλεσμα είναι το σύστημα ασύλου (που αφορά κατά βάση την παράνομη μετανάστευση) και το σύστημα της νόμιμης μετανάστευσης να μην συνομιλούν σε κανένα επίπεδο, όπως συμβαίνει αλλού, δημιουργώντας ένα περιθώριο ανομίας.
15) Έτσι όμως δεν δημιουργείται ένας μαγνήτης, δεν είναι η ρύθμιση pull factor;
Όχι. Πρώτον, γιατί δεν αφορά νεοεισερχόμενους αλλά όσους βρίσκονται ήδη εδώ και μάλιστα για πάνω από τρία χρόνια. Δεύτερον, ο μεγαλύτερος/πραγματικός μαγνήτης είναι η Γερμανία και όχι η Ελλάδα. Όσοι έρχονται παράνομα στην Ελλάδα δεν έχουν την πρόθεση να μείνουν στην Ελλάδα. Η Ελλάδα παραμένει χώρα διέλευσης και όχι χώρα τελικού προορισμού.
16) Γιατί δίνεται δικαίωμα εργασίας στους αιτούντες άσυλο;
Ο αιτών ασύλου προστατεύεται σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Φιλοξενείται και σιτίζεται με ευθύνη της χώρας υποδοχής. Μετά την παρέλευση 25 ημερών δικαιούται να κυκλοφορεί δημόσια ελεύθερος. Σε αυτό το διάστημα, η χώρα υποδοχής υποχρεούται να έχει ολοκληρώσει την καταγραφή, ταυτοποίηση και έλεγχο ασφαλείας του νεοεισερχόμενου.
Η ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι η χώρα υποδοχής μπορεί να επιλέξει αν θα επιτρέψει στον αιτούντα ασύλου να εργαστεί το πρώτο εννεάμηνο. Αν, δηλαδή, θα του επιτρέψει να εργαστεί αμέσως ή μετά από λίγους μήνες και πάντως δεν μπορεί να του το απαγορεύσει μετά την παρέλευση των εννέα μηνών.
Η Ελλάδα επιλέγει τους δυο μήνες που είναι αρκετοί για να ολοκληρωθεί ο έλεγχος ασφαλείας. Και ο λόγος είναι απλός: επιλέγουμε να δώσουμε τη δυνατότητα να εργαστεί και να αυτοσυντηρηθεί παρά να επιδοτείται με χρήματα του Έλληνα και του Ευρωπαίου φορολογούμενου. Εννοείται ότι το μηνιαίο χρηματικό επίδομα που σήμερα λαμβάνει θα διακόπτεται για τον εργαζόμενο αιτούντα άσυλο. Αν η αίτηση ασύλου του ευδοκιμήσει και καταστεί πρόσφυγας αποκτά πλήρη πρόσβαση στην αγορά εργασίας, άσχετα αν στη συντριπτική τους πλειοψηφία, οι αναγνωρισμένοι προσφύγες επιλέγουν να φύγουν για τη βόρεια Ευρώπη. Αν η αίτησή του απορριφθεί, η άδεια εργασίας ανακαλείται και καθίσταται επιστρεπτέος.
17) Γιατί δίνεται η δυνατότητα άδειας διαμονής σε αλλοδαπούς υπό προσωρινή προστασία;
Η ρύθμιση αφορά τους περίπου 25.000 Ουκρανούς που διαμένουν στην Ελλάδα, υπό το ειδικό καθεστώς προσωρινής προστασίας, σύμφωνα με τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Σε αυτούς δίνεται η δυνατότητα να ενταχθούν σε καθεστώς νόμιμης μετανάστευσης εάν το επιθυμούν και εφόσον πληρούν σε κάθε περίπτωση τις αντίστοιχες προϋποθέσεις της άδειας διαμονής που θα αιτηθούν.
