Του Θανάση Κ.
Τελικά πόσο “πιθανό” είναι να ξεσπάσει σύγκρουση μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας τους επόμενους μήνες;
Ο Πρωθυπουργός διαβεβαίωσε από το Νταβός πώς κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί. Αναλυτής του ΕΛΙΑΜΕΠ είπε κάτι παρόμοιο προχθές.
Άρα…
Τώρα είναι που πρέπει να προσέχουμε περισσότερο!
Όταν οι περισσότεροι πια το πιθανολογούν,
όλοι (εντός κι εκτός της χώρας) ανησυχούν και κάποιοι αρχίζουν να “καθησυχάζουν”
– και στο μεταξύ έχουμε πλέον καθημερινές τριβές με την Τουρκία ή απειλές εκ μέρους της –
τότε ο αληθινός κίνδυνος μεγαλώνει…
ΔΕΝ πρόκειται να “στοιχηματίσω” ότι θα γίνει ή ότι δεν θα γίνει σύγκρουση Ελλάδας-Τουρκίας.
Στις γραμμές που ακολουθούν απλώς θα δούμε:
πού ακριβώς οφείλεται η ένταση μεταξύ των δύο χωρών, γιατί κλιμακώνεται συνεχώς και γιατί ΔΕΝ πρόκειται να “εκτονωθεί” ανώδυνα, εύκολα ή γρήγορα…
* Πρώτον, η Τουρκία δεν “παραλογίζεται”! Απλά εφαρμόζει μιαν ΑΛΛΗ Πολιτική, απ’ αυτήν που φανταζόμαστε εμείς…
Έχει επιλέξει τον “Ευρασιατισμό”, δηλαδή τη στρατηγική της “ευθυγράμμιση” (alignment) με τις μεγάλες δυνάμεις της Ασίας, κυρίως με τη Ρωσία και την Κίνα.
Έχει ήδη αυτοπροταθεί για συμμετοχή στο “Σύμφωνο της Σαγκάης”! Και της απάντησε η Ρωσία, ότι αυτό για να συμβεί, πρέπει η ίδια να πάψει να είναι μέλος του ΝΑΤΟ…
Το ΝΑΤΟ ΔΕΝ λειτουργεί πλέον ως “χαλινάρι” που συγκρατεί την Τουρκία. Η ίδια παραμένει στο ΝΑΤΟ όσο την ανέχονται (ή δεν μπορούν να τη διώξουν), αλλά έχει ήδη συνδεθεί ενεργειακά και γεωπολιτικά και οικονομικά με τη Ρωσία, συνδέεται όλο και περισσότερο και με την Κίνα, προσπαθεί να δημιουργήσει τη δική της σφαίρα επιρροής στη Μέση Ανατολή και την Ανατολική Μεσόγειο, ως προέκταση της Ασιατικής επιρροής προς δυσμάς.
Δεν λειτουργεί πλέον ως “ισχυρό προπύργιο της Δύσης” στην Ασία…
Δεν έχει ως υπέρτατη φιλοδοξία της να μπει ως ισότιμο μέλος μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωσης. Θέλει να γίνει ισότιμος εταίρος της αναγεννημένης Ρωσικής Αυτοκρατορίας και της παγκόσμιας πλέον Κινεζικής ηγεμονίας (Road and Belt Initiative).
Δηλαδή φαντάζεται τον εαυτό της “ισότιμη με άλλους τρείς παγκόσμιους ηγεμόνες”, όχι ισότιμο μέλος μαζί με άλλα 27 κράτη σε μια δημοκρατική ευρωπαϊκή Ένωση…
Κι όποιος αυτό δεν το καταλαβαίνει, δεν καταλαβαίνει τίποτα!
* Δεύτερον, έτσι κι αλλιώς, η Τουρκία διαχρονικά ποτέ δεν είχε “υψίστη προτεραιότητα” να μπει στην Ευρώπη!
Οι κυβερνήσεις Ερντογάν χρησιμοποίησαν την ευρωπαϊκή προοπτική (που επισήμως ξεκίνησε όταν η Άγκυρα πήρε στάτους υποψηφίου μέλους το 2004), ως μοχλό για να αποδομήσουν το Κεμαλικό καθεστώς! Δηλαδή τον ρυθμιστικό ρόλο και τη θεσμική υπεροχή του στρατού στις πολιτικές εξελίξεις.
Με πρόσχημα την “πλήρη ένταξη στην Ευρώπη” και με σύνθημα τον “εκδημοκρατισμό”, ο Ερντογάν κατάργησε την κυριαρχία του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας. Κι ύστερα χρησιμοποίησε την αυξημένη εσωτερική επιρροή του, για να “ξηλώσει” τα δυτικά δίκτυα μέσα στην Τουρκία. Όχι για να εκδημοκρατίσει τη χώρα.
Τώρα οι αντίπαλοι του Ερντογάν – ανάμεσά τους παλαιοί Κεμαλικοί, αλλά και η πρώην “Γκρίζα Λύκαινα” Μεράλ Ακσενέρ – επιχειρούν κάτι παρόμοιο: επικαλούνται, κι αυτοί, την “επιστροφή στην ευρωπαϊκή προοπτική”, για να αποδομήσουν, με τη σειρά τους, το “Προεδρικό καθεστώς Ερντογάν.
Όχι γιατί ενστερνίζονται το (ή επανέρχονται στο) “Ευρωπαϊκό ιδεώδες”. Είναι το ίδιο ξένοι προς τις αρχές της Ευρώπης όσο και ο Ερντογάν. Ενίοτε και περισσότερο…
Και ο Ερντογάν στο παρελθόν και οι τωρινοί αντίπαλοί του τώρα επικαλούνται όλοι τους, την ευρωπαϊκή προοπτική και τον “εκδημοκρατισμό”, για να επιτύχουν καθεστωτική ανατροπή μέσα στη χώρα τους. Όχι γιατί πιστεύουν στην Ευρώπη…
Τις μεγάλες γεωπολιτικές επιλογές του Ερντογάν, ιδιαίτερα τον Ευρασιατισμό, την επιστροφή στα “σύνορα της καρδιάς τους” και την αναγέννηση της Οθωμανικής επιρροής τα ασπάζονται πλήρως.
Οι περισσότεροι τουλάχιστον…
* Τρίτον, η σύγκρουση Ρωσίας-Δύσης στη (γειτονική προς την Τουρκία) Ουκρανία, σύγκρουση που θα κορυφωθεί τις επόμενες εβδομάδες όπως φαίνεται, θα παίξει επίσης καταλυτικό ρόλο, εν όψει και των κρίσιμων Προεδρικών εκλογών στην Τουρκία…
Αν εκδηλωθεί η μεγάλη Ρωσική επίθεση (που όλοι πλέον στη Δύση περιμένουν), κι αν η επίθεση αυτή ανατρέψει τα δεδομένα στο πεδίο, κι αρχίσει να φαίνεται πλέον ότι η Ρωσία “κερδίζει τον Πόλεμο” (όπως πολλοί πια στη Δύση φοβούνται η προεξοφλούν), αυτό θα φανεί ως “δικαίωση” του Ερντογάν μέσα στη χώρα του – αλλά και θα προεξοφλήσει την συνέχιση την πολιτικής Ερντογάν, ακόμα κι αν αυτός έχανε την Προεδρία τελικά.
Το πιο σημαντικό: Αν υπάρξει τέτοια εξέλιξη, τότε το τελευταίο που θα ήθελε το ΝΑΤΟ θα ήταν μια “σύγκρουση” Ελλάδας – Τουρκίας. Γιατί κάτι τέτοιο θα διέλυε εκ των πραγμάτων την Ατλαντική Συμμαχία, την ώρα που το ΝΑΤΟ “χάνει” την αναμέτρηση στην Ουκρανία.
Ταυτόχρονα όμως, αυτό θα ήταν και πολύτιμο “δώρο” για την ίδια τη Ρωσία!
Η οποία θα κέρδιζε την σύγκρουση με τους “αντιπροσώπους” του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία (έτσι βλέπει την Ουκρανική κυβέρνηση η Μόσχα), και ταυτόχρονα θα διέλυε την ΝΑΤΟϊκή συμμαχία πολύ πέραν της Ουκρανίας – στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
Εμείς συχνά ακούμε διάφορους να “επιχειρηματολογούν” εδώ, πως το ΝΑΤΟ δεν θα άφηνε ποτέ, δύο κράτη μέλη του να συγκρουστούν.
“Λογική” ακούγεται αυτή η διαπίστωση. Αλλά όσοι στηρίζουν σε αυτή τη βεβαιότητα ότι “άρα δεν θα υπάρξει τώρα Ελληνοτουρκική σύγκρουση” – ξεχνούν πως αυτό που δεν θα ήθελε να συμβεί το ΝΑΤΟ, είναι ό,τι ακριβώς επιθυμεί και επιδιώκει η Ρωσία.
Κι επειδή η Τουρκία είναι πια πολύ κοντά στη Ρωσία, αλλά ταυτόχρονα δεν ελέγχεται από την Ουάσιγκτον, αυτό που επιδιώκει η Ρωσία και απεύχεται η Ουάσιγκτον είναι πια πολύ πιο ΠΙΘΑΝΟ να συμβεί!
* Τέταρτον, όλα αυτά που ήδη αναφέραμε αφορούν τάσεις και διαμορφώθηκαν από χρόνια ή είναι ανεξάρτητα από τις επερχόμενες εκλογές στην Τουρκία. Αλλά κορυφώνονται επικίνδυνα εν όψει και των εκλογών!
Η επιθετικότητα της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας ΔΕΝ είναι “προεκλογικό θέατρο” που θα “ξεφουσκώσει” μετά τις εκλογές.
Αλλά σήμερα ο εκλογικός πυρετός στην Τουρκία πυροδοτεί ΚΑΙ για εσωτερικούς λόγους αυτή την επιθετικότητα.
Ο Ερντογάν βλέπει ότι για να κερδίσει χρειάζεται ένα “μεγάλο ταρακούνημα” της κοινωνίας του. Χρειάζεται μια επιτυχία, μια “νίκη”…
Ταυτόχρονα χρειάζεται να “εκθέσει” τους αντιπάλους τους στα μάτια του εκλογικού σώματος.
Του χρειάζεται λοιπόν, μια στιγμιαία “εθνική επιτυχία”, που θα εμφανίσει τους εσωτερικούς αντιπάλους του είτε να υστερούν απέναντί του, ή να ταυτίζονται με τους “εχθρούς” της Τουρκίας. Είτε και να διασπώνται μεταξύ τους…
Τέτοια στιγμιαία εθνική επιτυχία θα μπορούσε να είναι είτε στη Συρία προς νότον είτε έναντι της Ελλάδας προς δυσμάς.
Κίνηση εναντίον της Συρίας έχει πλέον απομακρυνθεί, αφού με μεσολάβηση του Πούτιν ο Ερντογάν πάει να τα βρει με το καθεστώς Άσαντ (και να αναδιπλωθεί από τη Συρία).
Μένει λοιπόν μια στιγμιαία “σύγκρουση” με την Ελλάδα. Στην οποία οι ΝΑΤΟϊκοί θα κρατήσουν στάση μάλλον “εχθρική” έναντι της Άγκυρας, πράγμα που θα εκθέσει στα μάτια του εκλογικού σώματος τους εσωτερικούς αντιπάλους του, κάποιοι των οποίων εισηγούνται “επαναπροσέγγιση” με το ΝΑΤΟ…
Όλα αυτά διευκολύνονται δεδομένου του εκνευρισμού που έχει προκαλέσει στο ΝΑΤΟ η άρνηση Ερντογάν να προσυπογράψει την ένταξη της Σουηδίας. Και από την “αγανάκτηση” που έχει προκαλέσει μέσα στην Τουρκία η συμβολική καύση του Κορανίου από διαδηλωτές στη Σουηδία.
Εδώ βλέπουμε να στήνεται μέρα με τη μέρα το “τέλειο σκηνικό”, που διευκολύνει μια μείζονα Τουρκική πρόκληση στα ελληνοτουρκικά και που μπορεί να αποδειχθεί “σωτήρια” για τις εκλογικές φιλοδοξίες του Ερντογάν.
Βέβαια για να αποδειχθεί μια τέτοια πρόκληση “θρίαμβος” για τον Ερντογάν, πρέπει και η Ελλάδα να υποχωρήσει ξανά!
Αντίθετα, η μόνη περίπτωση αυτό να γυρίσει μπούμεραγνκ σε βάρος του Ερντογάν, είναι αν η Ελλάδα ΔΕΝ απαντήσει “ως συνήθως”. Δηλαδή, αν δεν κάνει αυτό που κάνει πάντα τα τελευταία χρόνια (μετά τα Ίμια): Αν δεν υποχωρήσει, για να “αποφύγει τα χειρότερα”…
Γιατί αν η Ελλάδα απαντούσε στα ίσα, τότε ο Ερντογάν θα βρισκόταν να έχει ξεκινήσει μια “περιπέτεια” στην οποία οι παραδοσιακοί (ατλαντικοί) σύμμαχοί της χώρας του ΔΕΝ θα ήταν με το μέρος του, ενώ οι νέοι “σύμμαχοι” στους οποίους προσβλέπει (η Ρωσία), θα είναι, έτσι κι αλλιώς, ακόμα αλλού απασχολημένοι (στην Ουκρανία).
Τότε (και μόνο τότε) μια τέτοια πολεμική πρόκληση (σε βάρος της Ελλάδος), είναι πιθανό να γυρίσει “μπούμερανγκ” εναντίον του!
Άρα το πιο “φρόνιμο” που έχει να κάνει η Ελλάδα σήμερα για να αποτρέψει μια τέτοια πρόκληση, είναι το ακριβώς ΑΝΤΙΘΕΤΟ απ’ αυτό που φαίνεται να κάνει.
Το πιο “φρόνιμο” για την Ελλάδα τώρα είναι να προειδοποιεί ότι αυτή τη φορά θα αντιδράσει! Όχι να καθησυχάζει ότι… “δεν θα γίνει τίποτα”!
Μ’ άλλα λόγια, με τις καθησυχαστικές μας διαβεβαιώσεις μοιάζουμε να ευνοούμε και να φέρνουμε πιο κοντά αυτό ακριβώς που απευχόμαστε!
(Κι όποιοι “συμβουλεύουν” τον Πρωθυπουργό με βάση, λέει, τη …μαθηματική “Θεωρία των Παιγνίων” δεν έχουν ιδέα από “Θεωρία Παιγνίων”!
Όπως δεν είχε ιδέα και ο Γιάν(ν)ης Βαρουφάκης το 2015. Κι αυτός τη Θεωρία Παιγνίων, επικαλούνταν τότε! Θυμάστε;
Η “Θεωρία Παιγνίων”, ΔΕΝ “εκλογικεύει” τις φοβίες μας!
Ούτε τους “ευσεβείς πόθους” μας.
Η Θεωρία Παιγνίων εξηγεί με ορθολογικό τρόπο, φαινομενικά ΜΗ ορθολογικές συμπεριφορές – και οδηγεί ορθολογικά σε ΜΗ φοβικές αντιδράσεις!
Και, εν πάση περιπτώσει, όταν καταλήγουμε σε φοβικές αντιδράσεις αυτό μπορεί να είναι πολλά πράγματα – αλλά σίγουρα ΔΕΝ είναι “Θεωρία Παιγνίων”).
* Πέμπτο και τελευταίο: η “καλύτερη περίοδος” για μια μείζονα τουρκική πρόκληση, είναι η περίοδος που στην Ελλάδα είτε θα είμαστε σε προεκλογική εσωστρέφεια, είτε θα βρισκόμαστε σε ακυβερνησία μετά τις εκλογές, χωρίς δυνατότητα άμεσου σχηματισμού κυβέρνησης (λόγω απλής αναλογικής). Ή ακόμα χειρότερα, αν η χώρα αναγκαστεί να πάει σε δεύτερη εκλογική αναμέτρηση με υπηρεσιακή κυβέρνηση. Δηλαδή, αν βρεθούμε σε παρατεταμένη ακυβερνησία!
Κι αυτός είναι ο λόγος που θα ήταν ολέθριο λάθος να γίνουν οι πρώτες εκλογές στην Ελλάδα πριν τις τουρκικές Προεδρικές εκλογές, δηλαδή πριν την 14η Μαΐου. Κι όταν ο Τσίπρας ζητάει εκλογές τώρα, ουσιαστικά διευκολύνει την μεγάλη τουρκική πρόκληση. Δηλαδή παίζει το παιγνίδι της Τουρκίας. Και δεν είναι, βέβαια, η πρώτη φορά…
Κι όσοι (στην κυβέρνηση κι όχι μόνο) εφησυχάζουν, λόγω παρουσίας αμερικανικού αεροπλανοφόρου στην περιοχή μας, είναι “μακριά νυχτωμένοι”!
Γιατί η παρουσία ενός αεροπλανοφόρου, δεν αποτρέπει τον Ερντογάν να αποτολμήσει τη στιγμιαία πρόκληση (θερμό επεισόδιο). Έτσι κι αλλιώς ο Ερντογάν δεν επιδιώκει τίποτα παραπάνω από στιγμιαία πρόκληση, και θεωρεί ότι η παρουσία ενός αμερικανικού αεροπλανοφόρου “κάπου στην ευρύτερη περιοχή” είναι λόγος η Ελλάδα να ΜΗΝ κλιμακώσει.
Άρα, η παρουσία του αμερικανικού αεροπλανοφόρου αποτελεί για τον Ερντογάν “εγγύηση” ότι η Ελλάδα δεν θα κλιμακώσει. Κι αυτό τον ενθαρρύνει να το αποτολμήσει! ΔΕΝ τον αποτρέπει…
–Συμπέρασμα πρώτο: Εκλογές ΔΕΝ πρέπει να γίνουν στην Ελλάδα πριν τις τουρκικές, δηλαδή ΠΡΙΝ τη 14η Μαϊου…
— Συμπέρασμα δεύτερο: Και η Ελλάδα, στο μεταξύ, δεν πρέπει να στέλνει “καθησυχαστικά” μηνύματα. Πρέπει αντίθετα να στέλνει ΑΠΟΤΡΕΠΤΙΚΑ μηνύματα…
Όπως είναι τα πράγματα τώρα, “καθησυχαστικά μηνύματα” ενθαρρύνουν τον Ερντογάν να κάνει αυτό που όλοι απεύχονται…
ΥΓ. Και μια παρατήρηση για την απλή αναλογική και τις κυβερνήσεις συνεργασίας. Χώρες που αντιμετωπίζουν εθνικές απειλές αποφεύγουν εκλογικά συστήματα που παράγουν ακυβερνησία, δηλαδή συστήματα απλής αναλογικής.
Και αντιστρόφως, χώρες που έχουν αναλογικά συστήματα και παίρνουν χρόνο για να σχηματίσουν “κυβερνήσεις συνασπισμού”, είναι συνήθως χώρες που ΔΕΝ αντιμετωπίζουν μείζονες και άμεσες εθνικές απειλές.
Με μοναδική εξαίρεση βέβαια το Ισραήλ. Το οποίο, όμως, έχει αμυντική διάρθρωση εντελώς διαφορετική από τα “δικά μας”, εδώ στην Ευρώπη.
Γιατί στο Ισραήλ, οι Ένοπλες δυνάμεις και οι μυστικές υπηρεσίες έχουν υψηλό βαθμό ανεξαρτησίας από τους πολιτικούς,
οι στρατιωτικοί είναι συνήθως άτομα που έχουν διεξάγει κι έχουν νικήσει σε πολέμους,
οι πολιτικοί είναι συχνά πιο “εθνικιστές” από τους στρατιωτικούς που πολιτεύονται,
ενώ οι πιο “φιλειρηνικοί” πολιτικοί του Ισραήλ,
στην Ευρώπη θα θεωρούνταν απαράδεκτοι εθνικιστές!
Και όπου βέβαια τα σύνορά φυλάγονται παντού με τους πιο δρακόντειους νόμους. Που τους σέβονται άπαντες και δεν τους παραβιάζει κανείς!
Όσοι δέχονται να γίνει η Ελλάδα Ισραήλ, μπορούν να σκέπτονται και την απλή αναλογική. Οι υπόλοιποι, να βρουν κάτι άλλο να “πειραματίζονται”…
