ΕΚΛΟΓΕΣ 2023: Είναι κάτι «ξένο» για τα ελληνικά δεδομένα, πλην όμως μπορεί να υπάρξει στη χώρα κυβέρνηση μειοψηφίας, ένα κυβερνητικό σχήμα δηλαδή το οποίο δεν στηρίζεται στη θετική ψήφο τουλάχιστον 151 εκ των 300 βουλευτών.
Διαβάστε όλες τις ειδήσεις από το tilegrafimanews.gr
Πρόκειται για τη λεγόμενη «κυβέρνηση ανοχής», για την οποία πολύς λόγος έγινε κάποια στιγμή κατά την διάρκεια της της προεκλογικής περιόδου, με αφορμή σχετική αναφορά του κ. Αλ. Τσίπρα. Τόσο το Σύνταγμα, όσο και ο Κανονισμός της Βουλής ορίζουν με σαφήνεια το πλαίσιο εντός του οποίου υπάρχει η δυνατότητα να κυβερνηθεί από ένα κυβερνητικό σχήμα που απαρτίζεται από ένα ή περισσότερα κόμματα, ακόμα και αν δεν διαθέτουν κοινοβουλευτικές ομάδες που τα μέλη της να αποτελούν αθροιστικά την απόλυτη πλειοψηφία της εθνικής αντιπροσωπείας.
Ως γνωστόν, στην Ελλάδα έχουν ασκήσει την διακυβέρνηση μονοκομματικές ή κυβερνήσεις συνεργασίας με υποστήριξη τουλάχιστον 151 «ναι». Καμία πολιτική δύναμη, ωστόσο, δεν επιχείρησε σε περιόδους όπου χρειάστηκε και δεύτερη κάλπη, να επιδιώξει μετά από τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου εκλογών να ζητήσει εμπιστοσύνη χωρίς να διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία: είτε μόνο του, είτε και σε συνεργασία με κάποιο άλλο κόμμα. Αν πετύχαινε κάτι τέτοιο, αυτό θα σήμαινε πως θα είχαμε τη λεγόμενη κυβέρνηση «ανοχής».
Πώς θα μπορούσε ένα τέτοιο κυβερνητικό σχήμα μειοψηφίας να συγκροτηθεί και να είναι βιώσιμο, έστω για ένα μικρό χρονικό διάστημα; Οι προϋποθέσεις ορίζονται ουσιαστικά και τυπικά μέσω του άρθρου 84 του Συντάγματος (για την «Εμπιστοσύνη της Βουλής»), εμμέσως και διά του άρθρου 37 αναφορικά με τον διορισμό του πρωθυπουργού μετά από διερευνητικές εντολές, καθώς και με το άρθρο 141 του Κανονισμού της Βουλής.
Διαδικαστικά, αυτή η δυνατότητα μπορεί να εξασφαλιστεί μέσω της πρόβλεψης σχετικά με το πώς μπορεί μια κυβέρνηση να λάβει «ψήφο εμπιστοσύνης». Αρχικώς, χρειάζεται να διαχωριστεί η συγκεκριμένη διαδικασία με εκείνη η οποία αφορά την «πρόταση δυσπιστίας». Αν από το χώρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης -όπως συχνά έχει συμβεί- κατατεθεί πρόταση δυσπιστίας προς μια κυβέρνηση (αυτό που συνηθίζουμε να αποκαλούμε πρόταση μομφής), κατά την ψηφοφορία για τη λήψη απόφασης θα χρειάζονται τουλάχιστον 151 θετικές ψήφους.
Αντιθέτως, όταν μια κυβέρνηση, είτε μονοκομματική, είτε συνεργασίας, ζητήσει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή, τότε αυτή η παροχή «εμπιστοσύνης» διαπιστώνεται στη βάση της πλειοψηφίας επί των παρόντων κατά την διάρκεια της ψηφοφορίας βουλευτών, υπό έναν όρο: οι θετικές ψήφοι να μην είναι λιγότεροι «από τα δύο πέμπτα του όλου αριθμού των βουλευτών», δηλαδή θα πρέπει να είναι τουλάχιστον 120 θετικές ψήφοι και οι αρνητικές να είναι έστω και κατά μία λιγότερες. Εάν τέτοιο αποτέλεσμα σημαίνει πως την κρίσιμη ώρα της λήψης απόφασης κάποια κόμματα ή και μεμονωμένοι βουλευτές που δεν συμμετέχουν ενεργά στο κυβερνητικό σχήμα, θα απουσιάζουν από την αίθουσα της Ολομέλειας. Στην πιο ακραία περίπτωση, για να θεωρηθεί το αποτέλεσμα ως παροχή ψήφου εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση, δηλαδή τα «Ναι» να είναι 120 και τα «Όχι» 119, τότε την ώρα της ψηφοφορίας θα χρειάζεται να απουσιάζουν 61 βουλευτές: με την απουσία τους αυτή ουσιαστικά θα δηλώνουν όχι την πλήρη στήριξη τους στο κυβερνητικό σχήμα, αλλά την ανοχή τους προς αυτό, για κάποιους λόγους. Και είναι η στάση αποχής αυτή που καταχρηστικά λέγεται «ψήφος ανοχής».
Ενδεικτικό παράδειγμα: Λαμβάνοντας ως υπόθεση εργασίας τα ευρήματα της πρόσφατης δημοσκόπησης της εταιρείας Pulse για τον Σκάι, με βάση την πρόθεση ψήφου, σε μια εξακομματική Βουλή η οποία θα προκύψει από τις εκλογές της απλής αναλογικής στις 21ης Μαΐου, οι έδρες πιθανώς να κατανεμηθούν ως εξής: ΝΔ 120 έδρες, ΣΥΡΙΖΑ 97, ΠΑΣΟΚ 34, ΚΚΕ 23, Ελλ.Λύση 11 και ΜέΡΑ25 15 έδρες.
Σύμφωνα με όσα έχει πει ο κ. Τσίπρας περί «ανοχής», αν επιδιώξει μόνο με το ΠΑΣΟΚ κυβερνητική συνεργασία, τα δύο κόμματα θα έχουν αθροιστικά 131 έδρες. Η πρώτη προϋπόθεση (περί τουλάχιστον 120) ικανοποιείται. Για να μην καταψηφιστεί, όμως, την ημέρα της ψηφοφορίας επί της προτάσεως για να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, θα πρέπει να απουσιάζουν από την διαδικασία το ΚΚΕ, η Ελλ. Λύση και το ΜέΡΑ25, ούτως ώστε οι αναμενόμενες σε μια τέτοια περίπτωση αρνητικές γαλάζιες ψήφοι να μην επαρκούν για να ακυρώσουν το σενάριο.
ADVERTISEMENT
Ακόμα και στην περίπτωση που όπως έχει υποστηρίξει ο κ. Τσίπρας, ο ΣΥΡΙΖΑ εξασφαλίσει την πρωτιά, αλλά με κοινοβουλευτική ομάδα που δεν θα μπορεί να έχει την απόλυτη πλειοψηφία ακόμα και συνεργαζόμενο με το ΠΑΣΟΚ, πάλι θα χρειαστεί τα μικρότερα κόμματα να απέχουν της ψηφοφορίας, ώστε οι βουλευτές της ΝΔ που είναι δεδομένο πως θα καταψηφίσουν, να μην μπορούν να αποτρέψουν την εξέλιξη. Σημειώνεται, βεβαίως, ότι ήδη και με κατηγορηματικό τρόπο, οι κ. Δ.Κουτσούμπας και Ι.Βαρουφάκης έχουν καταστήσει σαφές πως δεν θα απουσιάζουν, αλλά θα καταψηφίσουν.
Στο παρασκήνιο, τέλος έχει σύμφωνα με πληροφορίες συζητηθεί και ένα «plan B» εκ μέρους του ΣΥΡΙΖΑ προκειμένου να ασκήσει μεγάλη πίεση στον λεγόμενο κεντροαριστερό και αριστερό χώρο που τώρα στέκεται απέναντι στον κ. Τσίπρα. Το εν λόγω σχέδιο, δεν θα αφορά «προγραμματικές συγκλίσεις», αλλά την επίτευξη συμφωνίας για μια κυβέρνηση συνεργασίας, περιορισμένης διάρκειας και «ειδικού σκοπού», ακόμα και με ανοχή: ένας τέτοιος «ειδικός σκοπός» εικάζεται ότι μπορεί να είναι η συγκρότηση εξεταστικών ή και προανακριτικών Επιτροπών για υποθέσεις όπως οι υποκλοπές και το πολύνεκρο δυστύχημα των Τεμπών.
Γιώργος Μπουρδάρας/kathimerini.gr
