«Ακολουθούμε εξωτερική πολιτική Αρχών βασισμένη με σθένος στο Διεθνές Δίκαιο. Ασκούμε με συνέπεια μια πολύτροπη ενεργητική, εξωστρεφή πολιτική».
Αυτό τόνισε μεταξύ άλλων ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης κατά την τοποθέτησή του στην Ολομέλεια κατά τη συζήτηση του Προϋπολογισμού για το 2024.
Ο υπουργός Εξωτερικών, επισήμανε πως σε μια εποχή αστάθειας και πολλαπλών κρίσεων αυτό που απαιτείται και ακολουθούμε είναι μια πολιτική αρχών βασισμένη συστηματικά με σθένος στο Διεθνές Δίκαιο, στην Δικαιοσύνη, στην Αλληλεγγύη , στην Δημοκρατία και στον διάλογο και δεν είναι συγκυριακή και ωφελιμιστική
Ο κ. Γεραπετρίτης, υπογράμμισε πως η εξωτερική μας πολιτική είναι ενεργητική, εξωστρεφής και «από το 2019 έχουμε δημιουργήσει ένα σημαντικό διπλωματικό κεφάλαιο ώστε να μπορεί να περνάει τις θέσεις της στα διεθνή φόρα αλλά και διμερώς». Η εξωτερική μας πολιτική, είπε ο υπουργός «έχει χαρακτήρα πολύτροπο και δεν στηρίζεται μόνο στις παραδοσιακές μορφές της διπλωματίας αλλά υιοθετεί στοιχεία και άλλων μορφών όπως οι ήπιες μορφές διπλωματίας και της δημόσιας διπλωματίας». Είναι μια πολιτική «συνεπής σε Αρχές που τις εφαρμόζουμε με τον ίδιο τρόπο, ώστε να είμαστε αξιόπιστοι. Σε όλα τα επίπεδα κρίσεων είτε πρόκειται για τη Μέση Ανατολή είτε για τον Νότιο Καύκασο, είτε πρόκειται για την Ουκρανία. Σε κάθε κρίση η ελληνική εξωτερική πολιτική ακολουθεί τα ίδια χαρακτηριστικά».
Για τα Δυτικά Βαλκάνια
Ο υπουργός, αναφερόμενος στα Δυτικά Βαλκάνια και την ευρωπαϊκή τους ένταξη, είπε πως «η Ελλάδα ήταν που πριν 20 χρόνια στην Θεσσαλονίκη ήταν η επισπεύδουσα και εξακολουθούμε να έχουμε ένα ηγετικό ρόλο. Υπό αυτή την εκδοχή είναι σημαντικό να μπορέσουμε να δώσουμε την πολιτική κατεύθυνση της ασφάλειας, της ευημερίας και κυρίως προοπτικής στους λαούς αυτούς για την ένταξή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια με βάση τις αρχές και τις αξίες της ΕΕ».
Για την Αλβανία
Ο κ. Γεραπετρίτης αναφερόμενος στην Αλβανία και την ευρωπαϊκή της ένταξη ανέφερε ότι «το ζήτημα του Φρέντι Μπελέρι, εξακολουθεί να αποτελεί ένα εμπόδιο στην ευρωπαϊκή της πορεία». Τόνισε πως η υπόθεση Μπελέρι «δεν αποτελεί ένα διμερές ζήτημα αλλά πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο ανάγεται στο Κράτος Δικαίου, στην προστασία των πολιτικών δικαιωμάτων, στην διεθνή προστασία των μειονοτήτων. Και σε κάθε περίπτωση αυτό το οποίο ισχύει είναι ότι η ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας περνάει μέσα από την ανάληψη καθηκόντων του Φρέντι Μπελέρι, έτσι ώστε να υλοποιηθεί το ευρωπαϊκό κεκτημένο αλλά παράλληλα να υλοποιηθεί και η πολιτική βούληση των πολιτών της Χειμάρας».
Απαντώντας σε σχόλια της αντιπολίτευσης, ο υπουργός διαφώνησε ότι «δεν είναι σκληρή στάση, αυτή της επίκλησης του δικαιώματος της αρνησικυρίας (βέτο) που έχει ένα Κράτος- μέλος της ΕΕ για την πρόοδο των ενταξιακών εργασιών. Είναι η στάση εκείνη (εν. το βέτο) που πονάει περισσότερο από οτιδήποτε» και η αίσθησή μου είπε ο κ. Γεραπετρίτης ότι «είναι αυτή η στάση (εν. βέτο) που θα φέρει αποτελέσματα» και συμπλήρωσε «πως είναι σημαντικό οποιαδήποτε χώρα να γνωρίζει ότι ένα ζήτημα γίνεται αντιληπτό ως παραβίαση Κράτους Δικαίου όταν αφορά παραβίαση των πολιτικών δικαιωμάτων». Χαρακτήρισε «εντελώς εσφαλμένη την αντίληψη που θέλει το θέμα Μπελέρι να είναι ένα διμερές ζήτημα και είπε «για μας όσο υπάρχει ζήτημα προστασίας των μειονοτήτων, προστασίας των πολιτικών δικαιωμάτων ενός μέλους της ελληνικής μειονότητας, είναι προφανές ότι θα έχουμε την πιο αυστηρή στάση».
Για τα ελληνοτουρκικά
Ο υπουργός, ανέφερε πως «η δική μας θέση είναι ότι θα πρέπει να υπάρχει στην πραγματικότητα μια καλή σχέση γειτονίας που θα στηρίζεται στο Διεθνές Δίκαιο».
Για τη Διακήρυξη Αθηνών
Ο κ. Γεραπετρίτης, σχετικά με τον διάλογο που έχει ανοίξει είπε πως «είναι προφανές ότι στην συζήτηση αυτή υπάρχουν συγκεκριμένες πάντα παράμετροι οι οποίοι είναι απαράβατες» Ξεκαθάρισε πως «τα ζητήματα Κυριαρχίας, δεν εντάσσονται σε αυτόν τον διάλογο» και πρόσθεσε πως «είναι σημαντικό ότι θα πρέπει να αποτυπώνεται διαρκώς η ειλικρίνεια και των δύο μερών έτσι ώστε να μπορέσουμε να προχωρήσουμε βήμα- βήμα». Ο κ. Γεραπετρίτης είπε ότι «νομίζω, πως είναι κοινή παραδοχή ότι θα πρέπει να προχωρήσουμε με νηνεμία, να διαιωνίσουμε το κλίμα ησυχίας που επικρατεί στην γειτονιά μας, χωρίς αερομαχίες και χωρίς επιθετική ρητορική». Ο υπουργός χαρακτήρισε «ιστορική» την Διακήρυξη Φιλίας Καλής Γειτονίας που υπογράφηκε στην Αθήνα λέγοντας πως «σηματοδοτεί τη νέα εποχή που μεταβαίνουν οι σχέσεις Ελλάδας – Τουρκίας όπως βεβαίως και οι 15 συμφωνίες, μνημόνια και κοινές δηλώσεις που υπεγράφησαν» και πρόσθεσε «βήμα – βήμα θα προχωρήσουμε στην σχέση μας με την γείτονα».
Απαντώντας στις παρεμβάσεις και τα σχόλια των εκπροσώπων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ο κ. Γεραπετρίτης τους επισήμανε ότι η Διακήρυξη «είναι ένα κείμενο μη δεσμευτικό. Συνιστά πολιτική Διακήρυξη που βεβαίως συνιστά μια πολιτική δέσμευση, έχει ένα υψηλότατο πολιτικό συμβολισμό και έρχεται 100 χρόνια μετά την Συνθήκη της Λοζάνης και 93 χρόνια μετά το Ιστορικό Σύμφωνο Φιλίας μεταξύ Βενιζέλου – Ινονού. Και κατά τούτο έχει μια ιδιαίτερη σημασία να δηλώνουν οι ηγέτες που εκπροσωπούν τις χώρες, έστω και σε κείμενο μη δεσμευτικό την πολιτική τους βούληση στο υψηλότερο επίπεδο να υπάρχει μια σχέση καλή κατανόησης, αποφυγής της εχθροπάθειας και αποσυμπίεσης των κρίσεων». Ο υπουργός απέναντι στις επιφυλάξεις κομμάτων της αντιπολίτευσης για την Διακήρυξη είπε πως «νομίζω ότι δεν έχουν βάση διότι το να αναφέρεται στο κείμενο πως “τα μέρη θα αποφεύγουν ενέργειες, είτε λόγου ή έργου, που θα υποβαθμίζουν τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, είναι αυτονόητο ότι δεν αναιρούν τις βασικές θέσεις των δύο χωρών” και κάλεσε τα κόμματα να προσέξουν στο κείμενο της Διακήρυξης ότι σε αυτό «αναφέρεται ρητά ότι “τα μέρη διατηρούν τις θέσεις τους”»
Ερωτηθείς ποια είναι η πρόσθετη αξίας αυτή της Διακήρυξης, ο υπουργός απάντησε πως «θέλω να είμαι σαφής. Το γεγονός ότι το τελευταίο δεκάμηνο έχουμε αποχή από παραβάσεις εναέριου χώρου, πλην ελαχίστων σημειακών περιπτώσεων, ότι έχουμε αποχή από εχθροπαθή λόγο που ήταν ο κανόνας το προηγούμενο διάστημα, ότι έχουμε μια καλύτερη φύλαξη των συνόρων από την πλευρά της Τουρκίας κατά τρόπο ώστε να μειώνονται οι ροές και να ελέγχονται καλύτερα τα κυκλώματα των διακινητών, όλα αυτά είναι σημαντικά επιτεύγματα και διατήρηση αυτών είναι σημαντικά για την χώρα μας» Ο κ. Γεραπετρίτης τόνισε στους βουλευτές της Αντιπολίτευσης ότι «βεβαίως δεν απεμπολούμε, οτιδήποτε. Δεν πρόκειται να συζητήσουμε θέματα Κυριαρχίας. Το ζήτημα της επέκτασης των χωρικών υδάτων δεν είναι ένα ζήτημα διαλόγου με την Τουρκία για αυτό – όπως λέτε- δεν ακούσατε κάτι. Αυτό είναι ένα ζήτημα απολύτως, μονομερώς Κυριαρχικό της Ελληνικής Πολιτείας. Στον χρόνο που η Ελληνική Πολιτεία κρίνει ότι είναι σκόπιμο να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα θα το πράξει. Μην περιμένετε αυτό να τεθεί στο επίπεδο του διαλόγου με την Τουρκία γιατί δεν την αφορά καθόλου. Όπως δεν την αφορά το πως διαχειριζόμαστε την δομή των Ενόπλων Δυνάμεων είτε στην ηπειρωτική χώρα είτε στα νησιά. Αυτά είναι ζητήματα αμιγώς της Ελληνικής Πολιτείας » είπε ο υπουργός.
Απαντώντας σε σχόλια περί κινδύνου από την διευκόλυνση επισκέψεων Τούρκων σε ελληνικά νησιά, ο κ. Γεραπετρίτης είπε πως «αυτό δεν συνιστά απαλλαγή από θεώρηση, αλλά στην πραγματικότητα αποτελεί μια διευκόλυνση σε ότι αφορά την θεώρηση. Ο έλεγχος γίνεται πάντοτε, άρα μην ανησυχείτε» και πρόσθεσε «πως ίδιοι οι νησιώτες μας επιθυμούν να έχουν αυτού του τύπου την αλληλεπίδραση και είναι ένα ζήτημα ανάπτυξης και εδραίωσης μιας καλύτερης δυνατότητας επικοινωνίας μεταξύ των δύο λαών και καλύτερης κατανόησης»
Για το Κυπριακό
Ο υπουργός, τόνισε ότι στο επίπεδο Αρχών της εξωτερικής μας πολιτικής, εξακολουθούμε να στηρίζουμε ως θεμελιώδη Αρχή μας την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος στις αρχές και τις αποφάσεις του ΣΑ του ΟΗΕ». Είμαστε είπε «σε απόλυτη συνέργεια με την Κυπριακή Κυβέρνηση, θεωρούμε ότι πρέπει να επανεκκινήσει ο άμεσος διάλογος ιδίως από εκεί που σταμάτησε και βεβαίως να υπάρχει λύση που θα στηρίζεται στις αποφάσεις του ΣΑ του ΟΗΕ.
Ερωτηθείς από την Αντιπολίτευση γιατί κατά την επίσκεψη Ερντογάν στην Αθήνα δεν τέθηκε το Κυπριακό, ο υπουργός είπε ότι «η Ελληνική και η Κυπριακή Κυβέρνηση θεωρεί ότι η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων συμβάλλει παραγωγικά και στην πρόοδο του Κυπριακού. Είμαστε σε απόλυτη συνεννόηση με την Κυπριακή Κυβέρνηση, έχει υπάρξει μια σχετική εξέλιξη – το πρώτο είναι τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Ιουνίου όπου ρητώς κατεγράφη ότι η ΕΕ θα συμμετέχει ενεργά σε όλα τα στάδια των συζητήσεων για το Κυπριακό (μια αναβάθμιση που είναι πολύ σημαντική) και επιπλέον το τελευταίο διάστημα έχει υπάρξει μια σημαντική κινητικότητα ώστε να τοποθετηθεί ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ με το σκεπτικό ότι θα πρέπει να επανεκτιμήσουν οι διαπραγματεύσεις από το σημείο που ήταν και με μια προοπτικής βεβαίως να υπάρξει λύση στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας – και αυτά είναι πολύ σημαντικά»
Για τα Γλυπτά του Παρθενώνα
Ο υπουργός ανέφερε πως η κυβέρνηση από την προηγούμενη της θητεία της έχει αναβαθμίσει σημαντικά την διεκδίκηση των Γλυπτών του Παρθενώνα και το έχουμε αναδείξει όχι μόνο διμερώς αλλά και σε διεθνή φόρα. Ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στην απόφαση της Διεθνούς Επιτροπής της ΟΥΝΕΣΚΟ – που θα αναλάβουμε την Προεδρεία της – εξέδωσε ψήφισμα καταδίκης της Μ. Βρετανίας για την παράνομη διακράτηση. Την προηγούμενη εβδομάδα, είπε ο υπουργός, υπήρξε επιστολή βουλευτών της Αμερικανικής Βουλής των Αντιπροσώπων προς τον Βρετανό Πρωθυπουργό που ζητεί την επιστροφή των Γλυπτών. Αυτή την στιγμή, πρόσθεσε ο κ. Γεραπετρίτης, βρίσκονται σε εξέλιξη πολλές και ποικίλες ομάδες πίεσης σε επίπεδο επικοινωνίας αλλά και σε επίπεδο ουσίας. Αυτά όλα είπε ο υπουργός δείχνουν ότι το ζήτημα το έχουμε αναβαθμίσει και υπογράμμισε πως η Ελλάδα θα συνεχίσει την πολιτική της ανάδειξης του ζητήματος γιατί δεν είναι ένα ζήτημα πολιτιστικής ταυτότητας αλλά είναι πρώτιστα ζήτημα οικουμενικού πολιτιστικού πλούτου.
Για την Ουκρανία
Ο κ. Γεραπετρίτης είπε ότι «από την πρώτη στιγμή σταθήκαμε κατά του αναθεωρητισμού και αυτή την στάση τηρούμε» και χαιρέτησε την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η Ουκρανία να ξεκινήσει τις διαπραγματεύσεις για την ένταξή της στην ΕΕ»
Για την οικονομία της εξωτερική πολιτικής
Ο κ. Γεραπετρίτης, χαρακτήρισε πυλώνα της εξωτερικής πολιτικής την οικονομική διπλωματία και την εξωστρέφεια, λέγοντας «πως έχουμε κάνει πολύ σημαντικά βήματα στο τμήμα των εμπορικών συμφωνιών για τις ελληνικές επιχειρήσεις στο εξωτερικό, όπως και της παρουσίας των ελληνικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές». Επισήμανε ότι οι ελληνικές εξαγωγές έχουν φτάσει στον μέσο όροι της ΕΕ κάτι που καταδεικνύει την ανθεκτικότητα και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας. Σημείωσε ότι είναι σημαντικό ότι έχουν αυξηθεί κατά 50% οι άμεσες ξένες επενδύσεις σε σχέση με το 2022 και κατά 80% σε σχέση με την προ covid εποχή φτάνοντας σε ιστορικά υψηλά.
Ο υπουργός ανέφερε ότι το επόμενο διάστημα σχετικά με την οικονομική μας διπλωματία είναι εξαιρετικά σημαντικό να στρέφεται στις μεγάλες χώρες και τις μεγάλες αγορές και ήδη έχουμε αναπτύξει ένα συγκεκριμένο σχέδιο για την Ινδία και τον οικονομικό διάδρομο Ινδίας- Μέση Ανατολή – Ευρώπη που θα περάσει μέσα από την χώρα μας. Τους πρώτους μήνες του 2024 είναι ο 5ος γύρος στρατηγικού διαλόγου με τις ΗΠΑ ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει η ενεργειακή πολιτική καθώς η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο.
Ο κ. Γεραπετρίτης είπε ότι σε ότι αφορά τον Απόδημο Ελληνισμό έχουμε τα ψηφιακά εργαλεία που επιτρέπουν στους Έλληνες της διασποράς να έρθουν όσο πιο κοντά στην μητροπολιτική Ελλάδα, σημειώνοντας ότι όλες οι προξενικές παροχές θα γίνονται κατά βάση ψηφιακά καθώς είμαστε σε δοκιμαστική φάση και από τις αρχές του 2024 θα λειτουργούν σε μόνιμη βάση. Στο επόμενο Υπουργικό Συμβούλιο είπε ο υπουργός θα εισηγηθούμε το Στρατηγικό Σχέδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό 2024- 2027 που θα στηρίζεται στους θεσμούς της ελληνικής διασποράς με κύρια χαρακτηριστικά την ελληνική γλώσσα, την προσέλκυση των νέων ομογενών, την καταπολέμηση της φυγής στο εξωτερικό, την βελτίωση των υπηρεσιών και ταυτόχρονα την δημιουργία ενός Στρατηγικού Σχεδίου της Δημόσιας Διπλωματίας.
Για τους Διεθνείς Οργανισμούς
Αιχμή του δόρατός μας είπε ο υπουργός είναι η υποψηφιότητά μας για μόνιμο μέλος στο ΣΑ του ΟΗΕ το 2025- 2026. Έχει γίνει είπε ο κ. Γεραπετρίτης «μια πολύ συστηματική εργασία τα τελευταία χρόνια και αυτή την στιγμή μπορούμε να πούμε ότι έχουμε εξασφαλίσει τον αναγκαίο αριθμό για να εκλεγούμε και προσπαθούμε να διευρύνουμε αυτή την βάση υποστήριξης». Επίσης, είπε «σημαντική είναι η υποψηφιότητα της Ελλάδας στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2028- 2030 και θα είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα θα συμμετέχει, όπως επίσης και η υποψηφιότητά μας για την Προεδρεία της ΓΣ του ΟΗΕ το 2035. Η Ελλάδα είπε ο υπουργός «έχει πετύχει 100% των στόχων που θέσαμε για τους διεθνείς Οργανισμούς».
Ο υπουργός Εξωτερικών, μιλώντας επί προσωπικού, ανέφερε πως «η άσκηση εξωτερικής πολιτικής δεν μπορεί κατά την άποψή μου να στηρίζεται σε διαίσθηση, ούτε σε μια πολιτική πλειοδοσία, ούτε σε υπερ- απλουστευμένους βερμπαλισμούς. Η άσκηση εξωτερικής πολιτικής προϋποθέτει βαθιά γνώση της Ιστορίας, των Θεσμών και των Διεθνών Σχέσεων» και σημείωσε πως «γενναιότητα δεν είναι να λες τα “ευχάριστα” αλλά είναι να πράττεις τα ωφέλημα για την χώρα».
