Ηταν μια ωραία… στρουθοκάμηλος!
Του Θανάση Κ.
Τους επόμενους μήνες – όχι χρόνια, ΜΗΝΕΣ – το ρευστό διεθνές σκηνικό εισέρχεται σε μια κρίσιμη φάση αποκρυστάλλωσης.
Ο κόσμος βρίσκεται σε μεταβατική φάση, παραδοσιακές ισορροπίες ρευστοποιούνται και τώρα πλησιάζει η στιγμή να γίνουν ανατροπές και μετατοπίσεις που κυοφορούνται για καιρό. Πλησιάζουμε το σημείο όπου θα πάρει σάρκα και οστά το γνωστό εκείνο – όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος…
Κι όχι μόνο σε ένα μεγάλο ζήτημα. Σε όλα! Σχεδόν ταυτόχρονα…
Από Σεπτέμβριο ως Δεκέμβριο θα ξεκαθαριστούν μεγάλες “εκκρεμότητες” που παραμένουν ανοιχτές εδώ και χρόνια:
— Το Ουκρανικό.
— Οι Σχέσεις της Δύσης με τον Ευρασιατισμό
— Οι Σχέσεις ΗΠΑ-Ευρώπης μέσα στη Δύση
— Η νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας στην Μέση Ανατολή.
— Η ίδια η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς η Γαλλία πλησιάζει μια κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση που μπορεί να ανατρέψει τα πάντα. Ενώ αντίστοιχα αναμένονται και στην γειτονική Ολλανδία.
Σε έξη μήνες από τώρα οι πολιτικοί συσχετισμοί μέσα στην Ευρώπη είναι πιθανό να είναι εντελώς διαφορετικοί απ’ ό,τι ήταν όλες τις τελευταίες δεκαετίες…
* Η διεθνής ρευστότητα – οικονομική και πολιτική – θα οδηγήσει σε μεγάλες ανακατατάξεις. Η Τουρκία – που επί χρόνια ακολουθεί «διπλή γραμμή» – θα αναγκαστεί να πάρει τις μεγάλες αποφάσεις που αναβάλλει εδώ και χρόνια.
Πράγμα που θα έχει δραματικές επιπτώσεις σε όλους τους γύρω της.
— Η πτώση της τουρκικής λίρας και η οικονομική ασφυξία:
Η τουρκική λίρα καταρρέει αδιάκοπα.
Από περίπου 1,3 λίρες ανά δολάριο το 2008, στα 1 προς 3,5 το 2017, και τα 1 προς 14 το 2021, φτάσαμε σήμερα (μέσα 2025) στο περίπου 1 προς 40 — η πιο δραματική νομισματική κατάρρευση διαρκείας μεταξύ των μεγάλων οικονομιών.
Μια πτώση αξίας άνω του 97% σε 17 χρόνια!
Και επιταχυνόμενη πτώση: 40% μόνο το τελευταίο 12μηνο…
Αυτή η κατολίσθηση έχει ήδη ισοπεδώσει το βιοτικό επίπεδο, έχει σμπαραλιάσει τις επιχειρήσεις, και έχει οδηγήσει σε εκρηκτική κοινωνική και πολιτική αστάθεια. Με το επιτόκιο της Κεντρικής Τράπεζας στο 50%, με επιχειρήσεις και νοικοκυριά υπερδανεισμένα σε συνάλλαγμα, με 50% του πληθυσμού ήδη κάτω από το όριο της φτώχειας.
— Ταυτόχρονα, η ενεργειακή εξάρτηση από τη Ρωσία βαθαίνει:
Με το ρωσικό πυρηνικό εργοστάσιο στο Άκουγιου να λειτουργεί και να αποκαλύπτονται σχέδια για δεύτερη ρωσική πυρηνική μονάδα, η Τουρκία δεσμεύεται σε έναν ενεργειακό άξονα που τη συνδέει ακόμα πιο στενά με τη Μόσχα.
Και με την Τουρκία όχι μόνο να εισάγει το μεγαλύτερο μέρος της συμβατικής ενέργειας (αέριο) επίσης από τη Ρωσία, αλλά να φιλοδοξεί να φέρει το ρωσικό αέριο στην Ευρώπη όταν θα λυθεί το Ουκρανικό και θα αποκατασταθούν ξανά οι σχέσεις Ρωσίας – Ευρώπης.
— Κι ερχόμαστε τώρα στην επόμενη αχίλλειο πτέρνα της Τουρκίας τα συναλλαγματικά της αποθέματα:
Η Τουρκία εμφανίζει ακαθάριστα συναλλαγματικά αποθέματα περίπου στα 145 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αλλά:
Το 70% αυτών είναι δεσμευμένο ή τοποθετημένο σε βραχυχρόνιες συμφωνίες (swap agreements) με τη Ρωσία, την Κίνα, το Κατάρ.
Τα καθαρά διαθέσιμα αποθεματικά για την κεντρική τράπεζα, που μπορεί να χρησιμοποιήσει στην κρίση, υπολογίζονται μάλλον κάτω από 30 δισεκατομμύρια, πολλές φορές πολύ λιγότερα.
Αν οι Ρωσοκινεζικές τοποθετήσεις ή οι αραβικές αποσυρθούν μαζικά, τότε:
Τα επιτόκια στην Τουρκία θα εκτιναχθούν στα ύψη.
Η τουρκική λίρα θα καταγράψει νέα, ακόμα πιο καταστροφική πτώση.
Η οικονομική ασφυξία και η πολιτική κρίση θα γιγαντωθούν, ανοίγοντας τον δρόμο για κοινωνική έκρηξη και αναταραχές.
Διλήμματα στρατηγικής: το τέλος της διπλής γραμμής
Η Τουρκία έχει παγιδευτεί σε μια στρατηγική ασυνέπεια:
Από τη μια, βρίσκεται εξαρτημένη – ενεργειακά και χρηματοοικονομικά – από τη Ρωσία και την Κίνα.
Από την άλλη, θέλει να παραμείνει στη Δύση και να ηγηθεί του σουνιτικού κόσμου — μέσα από αμφιλεγόμενες συμμαχίες με τζιχαντιστικά δίκτυα.
Αυτή η διπλή γραμμή ΔΕΝ είναι βιώσιμη πια.
Γιατί στους επόμενους μήνες οι ΗΠΑ και η Ρωσία υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να έλθουν μεταξύ τους σε ιστορικό συμβιβασμό – σε νέα γεωπολιτική συνεννόηση.
Αυτό το επιθυμεί πολύ η Μόσχα (τη στιγμή που κερδίζει συνεχώς εδάφη στην Ουκρανία), αλλά το έχει ανάγκη και η κυβέρνηση Τράμπ, για να επιβάλει την ηγεμονία του στη Δύση, αποσύροντας στρατεύματα από τον υπόλοιπο κόσμο.
Οι ΗΠΑ δεν μπορούν να μείνουν ηγεμονική δύναμη στο δυτικό κόσμο, αν δεν έλθουν σε νέα γεωπολιτική συνεννόηση με τη Ρωσία. Επικεντρώνοντας πλέον στην αντιμετώπιση της ανερχόμενης Κίνας…
Κι από αυτή την ανάγκη και των δύο αρχίζουν να ξεδιπλώνονται όλα τα υπόλοιπα:
— Αν η Ουάσιγκτον και η Μόσχα δεν τα βρουν, οι ΗΠΑ θα επιβάλουν “δευτερογενείς κυρώσεις” που θα χτυπήσουν την Τουρκία καίρια.
— Αν τα βρουν, τότε η Ρωσία θα γίνει εγγυητής της Ειρήνης στη Μέση Ανατολή – πράγμα που το επιθυμούν και το Ιράν και το Ισραήλ και οι ΗΠΑ – αποκλείοντας την Τουρκία από τον Ευρασιατικό άξονα.
Σε κάθε περίπτωση, η Τουρκία θα χάσει το στρατηγικό της ρόλο.
Γιατί η Τουρκία προσπαθεί να καλύψει ένα τεράστιο γεωπολιτικό κενό.
Αν τα βρουν ΗΠΑ Ρωσία, το κενό αυτό εξαλείφεται!.
Στο μεταξύ, η ένταση Τουρκίας – Ισραήλ, με επίκεντρο τη Συρία και το Κουρδικό, θα οξυνθεί ξανά.
Το Ισραήλ, με την ισχυρή στήριξη των ΗΠΑ και τη συνεργασία με τα περισσότερα αραβικά κράτη, δεν αφήνει περιθώρια για περαιτέρω τουρκική διείσδυση.
Οι «Συνθήκες του Αβραάμ» που είχαν παγώσει, τώρα ενεργοποιούνται ξανά – διαμορφώνοντας μια νέα ισορροπία δυνάμεων, στην οποία η Τουρκία μένει εκτός παιχνιδιού.
Ό,τι ήταν το Ιράν για τα Σιιτικά δίκτυα που εξουδετερώθηκαν ήδη, είναι η Τουρκία για τα σουνιτικά δίκτυα των τζιχαντιστών που παίρνουν σειρά πλέον…
Κι όπως μπήκε στο στόχαστρο και εξουδετερώθηκε το Ιράν, είναι πολύ πιθανό να μπεί στο στόχαστρο τώρα και η Τουρκία. Ιδιαίτερα αν προχωρήσουν οι “Συνθήκες του Αβραάμ”, πράγμα που ήδη προετοιμάζεται απ’ όλες τις πλευρές…
Αν υπάρξει γεωπολιτική συνεννόηση ΗΠΑ-Ρωσίας, η Τουρκία έχει μόνο μια επιλογή για να αποφύγει την γεωπολιτική της περιθωριοποίηση: Να χρησιμοποιήσει τα τζιχαντιστικά δίκτυα των σουνιτών ισλαμιστών, για να επιβάλλει τον ρόλο της.
Μόνο που οι τζιχαντιστές είναι πια υπαρξιακή απειλή για το Ισραήλ, για όλα τα κοσμικά Αραβικά καθεστώτα, αλλά και για την Ευρώπη, στις μεγαλουπόλεις της οποίας δρουν αποσταθεροποιητικά, καθοδηγούνται και καλύπτονται από την Άγκυρα.
Αν η Άγκυρα χρησιμοποιήσει τα δίκτυα αυτά, έρχεται σε σύγκρουση με όλους…
Από την άλλη, αν η Ρωσία δεν έλθει σε γεωπολιτική συνεννόηση με τις ΗΠΑ και συνεχιστεί η αντιπαράθεση τους, τότε η Τουρκία θα υποχρεωθεί να διαλέξει στρατόπεδο. Την ώρα που είναι συναλλαγματικά και ενεργειακά εξαρτημένη από Ρωσία-Κίνα, ενώ θα πιέζεται ασφυκτικά από τις ΗΠΑ να κόψει τους δεσμούς της με τον Ευρωασιατισμό.
— Όταν οι εντάσεις αυξάνονται, οι επιτήδειοι ουδέτεροι συνήθως συνθλίβονται ανάμεσά σε αντίρροπες δυνάμεις.
— Κι όταν οι κρίσεις εκτονώνονται, οι επιτήδειοι ουδέτεροι που πατάνε σε δύο βάρκες και κερδοσκοπούν με όλους, συνήθως βρίσκονται στο νερό…
Για την Τουρκία η στιγμή της αλήθειας πλησιάζει…
Τα εντεινόμενα στρατηγικά αδιέξοδα της Τουρκία δεν είναι μόνο πρόβλημα της Άγκυρας.
Είναι και απειλή για την Ελλάδα.
Γιατί η Τουρκία, μπροστά στα αδιέξοδα αυτά, θα έχει τον πειρασμό να εξάγει την κρίση – κυρίως σε βάρος μας – με όποιον τρόπο βρει:
Στρατιωτικές προκλήσεις.
Πολιτικά παζάρια.
Διεθνείς πιέσεις και εκβιασμούς.
Ταυτόχρονα, οι διεθνείς παίκτες μπορεί να προσφέρουν στην Τουρκία «αντίδωρα» εις βάρος της Ελλάδας…
Η Ελλάδα πρέπει να αντιληφθεί τον άμεσο κίνδυνο που πλησιάζει με μεγάλες δρασκελιές.
Η απάντηση βρίσκεται σε:
Στοχευμένη ενίσχυση αποτρεπτικής ισχύος και συμμαχιών (Ισραήλ, Αίγυπτος, Κύπρος). Κι εδώ μιλάμε για τοπικές συμμαχίες έναντι κοινού εχθρού. Γιατί σε τέτοιες στιγμές αυτές μετράνε…
Τη συνειδητοποίηση ότι το αναξιοποίητο αναπτυξιακό δυναμικό μας απαιτεί τομές και μεταρρυθμίσεις – όχι αυταπάτες για «ανάπτυξη» με επιδόματα και… ΟΠΕΚΕΠΕ.
Και κυρίως, να αναγνωρίσει η ίδια και να διακηρύξει σε όλους τους άλλους ότι η Τουρκία αποτελεί υπαρξιακό κίνδυνο για την ίδια την Ελλάδα και για την ασφάλεια ολόκληρης της περιοχής:
Ό,τι κι αν κάνει η Ελλάδα για να αποφύγει τα χειρότερα, δεν μπορεί να ξεπλένει πια την Τουρκία.
Δεν χωρούν αυταπάτες ή εφησυχασμοί.
Η Τουρκία είναι σε κρίση, αλλά αυτή η κρίση είναι ταυτόχρονα και προειδοποίηση για εμάς.
Η Τουρκία δεν έχει άλλο περιθώριο να παίζει με όλους τους μεγάλους αποσταθεροποιώντας τους πάντες γύρω της.
Και η Ελλάδα δεν έχει το δικαίωμα να στρουθοκαμηλιζει
— Η “φίλη” μας Τουρκία μόλις χθες υπέγραψε συμφωνία “ενεργειακής συνεργασίας” με τη Λιβύη για έρευνες στη θάλασσα.
— Η Λιβύη πριν ένα μήνα έστειλε ανακοίνωση στα Ηνωμένα Έθνη αμφισβητώντας πλήρως τα ελληνική κυριαρχικά δικαιώματα νοτίως της Κρήτης.
Για μας η Τουρκία παραμένει “φίλη”…!
Ο Γεραπετρίτης βεβαιώνει ότι Ελλάδα και Λιβύη τις ενώνει “η προσήλωση στο Διεθνές Δίκαιο” – το οποίο η Λιβύη παραβιάζει πολλαπλά πλέον σε βάρος της Ελλάδας!
Μητσοτάκης και Γεραπετρίτης “ανακάλυψαν” εσχάτως,
ότι όταν δεν βλέπεις τον κίνδυνο – κίνδυνος δεν υπάρχει!
Αυτό οι παλαιοί το έλεγαν στρουθοκαμηλισμό.
Σήμερα ο στρουθοκαμηλισμός αναδείχθηκε σε… “πρότυπο” Εξωτερικής Πολιτικής.
Αυτό το μακάβριο καλαμπούρι πρέπει να τελειώνει.
