✍️ ο Θανάσης Κ.
Όλοι στην Ελλάδα ασχολούνται με τι θα γίνει στις εκλογές. Και πολύ φυσιολογικά. Πολλώ μάλλον που έχουμε μπροστά μας, όχι μια αλλά δύο – «απανωτές» – εκλογικές αναμετρήσεις.
Υπάρχουν όμως και πολλά άλλα, που μας αφορούν άμεσα, που συμβαίνουν γύρω μας, που αλλάζουν τον κόσμο και – ενδεχομένως και τη μοίρα μας στον κόσμο που έρχεται – και εμείς δεν παίρνουμε χαμπάρι.
Κι αυτό είναι όχι απλώς σύμπτωμα βαθύτερης “νοσηρότητας“.
Είναι κατάντημα….
* Για παράδειγμα ο ΟΠΕΚ+0 (δηλαδή το διεθνές καρτέλ πετρελαίου) αποφάσισε να μειώσει κι άλλο την παραγωγή κατά 1,66 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα! Για την ακρίβεια η περικοπή περιλαμβάνει 1,16 εκατομμύρια βαρέλια από τον ίδιο τον ΟΠΕΚ κι άλλα 500 εκατομμύρια βαρέλια ημερήσια περικοπή από την Ρωσία (που περιλαμβάνεται στον ΟΠΕΚ plus).
Κι έτσι η τιμή του πετρελαίου ανεβαίνει πάλι – τώρα που τελειώνει ο χειμώνας.
Κι ενώ η Αμερική, που “φρέναρε” ως τώρα την άνοδο του πετρελαίου, ρίχνοντας στην αγορά τα στρατηγικά της αποθέματα, δεν μπορεί να το κάνει πια.
Πράγμα που σημαίνει ότι το ωθούν στα 90 δολάρια το βαρέλι! Κάποιοι μιλάνε και για 100 δολάρια…
Προσέξτε όμως, αυτή είναι η (μέση) διεθνώς, αλλά στην πραγματικότητα η παγκόσμια αγορά έχει αρχίσει να τεμαχίζεται (fragmentation λέγεται αυτό).
Δηλαδή η τιμή στη Δύση θα σταθεροποιηθεί πιο πάνω, λόγω των κυρώσεων που έχει επιβάλλει η Δύση στη Ρωσία – τον δεύτερο παγκόσμιο παραγωγό διεθνώς – κυρώσεις όμως τις οποίες ΔΕΝ τις υποστηρίζουν οι υπόλοιποι πετρελαιοπαραγωγοί.
Κι έτσι το ρωσικό πετρέλαιο, φτάνει στη Δύση, αλλά «ξεπλυμένο» από άλλες χώρες, με premium, δηλαδή με υψηλότερη τιμή που παίρνουν οι «μεσάζοντες» (οι οποίοι το “ξεπλένουν”).
Τα διεθνή ενημερωτικά δίκτυα μιλάνε, ανοικτά πια για στόλους από shadow tankers, δηλαδή από «σκιώδη πετρελαιοφόρα πλοία» που μεταφέρουν ρωσικό πετρέλαιο σε λιμάνια των δυτικών χωρών, μεταφορτώνοντάς το μεσοπέλαγα από άλλες προελεύσεις – και εμφανίζοντάς το ως ΜΗ ρωσικό!
Δηλαδή ο ΟΠΕΚ μειώνει την παραγωγή και αυξάνει την τιμή, ώστε στα δυτικά λιμάνια να φτάνει το ρωσικό πετρέλαιο ακριβότερο, ώστε να παρέχει αρκετά έσοδα για την ίδια τη Ρωσία και με περισσότερο κέρδος για τους “ενδιάμεσους” που ξεπλένουν το ρωσικό πετρέλαιο. Ενώ οι άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες πλην Ρωσίας, βάζουν στην τσέπη την πλήρη αύξηση για το δικό τους πετρέλαιο ΚΑΙ το premium για το ρωσικό πετρέλαιο που “ξεπλένουν”.
Και ταυτόχρονα οι μη δυτικές – τριτοκοσμικές χώρες – που ΔΕΝ έχουν επιβάλλει κυρώσεις στη Ρωσία, παίρνουν το ρωσικό πετρέλαιο φθηνότερα απ’ ό,τι οι δυτικές.
Κι έτσι όλοι κερδίζουν εκτός βέβαια από τις δυτικές οικονομίες, που έχουν επιβάλει κυρώσεις στο ρωσικό πετρέλαιο.
Και με την χειραγώγηση της τιμής προς τα πάνω από τον ΟΠΕΚ+, η Ρωσία δεν χάνει μακροχρόνια. Αλλά η ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας των δυτικών χωρών πλήττεται καίρια.
Και για όσους αμφιβάλλουν, στις πρόσφατες εκτιμήσεις του το ΔΝΤ διατυπώνει την άποψη ότι ολόκληρος ο κόσμος εισέρχεται στην χειρότερη πενταετία εδώ και 30 χρόνια! Ειδικά για φέτος η διευθύντρια του ΔΝΤ Κρισταλίνα Γκεοργκίεβα ανέφερε ότι προβλέπουν μεγέθυνση μικρότερη του 3% διεθνώς, από την οποία η μισή θα έλθει από την Ινδία και την Κίνα, ενώ το 90% των ανεπτυγμένων χωρών θα έχουν επιβράδυνση. Κι όλα αυτά λέγονταν ΠΡΙΝ ανακοινωθεί η νέα μείωση στην παγκόσμια προσφορά πετρελαίου (και η νέα αύξηση στις τιμές του)…
Το ενεργειακό θέτει κρίσιμα ερωτήματα που επίσης μας αφορούν – αλλά για τα οποία επίσης δεν συζητάει κανείς:
* Αν οι τιμές της ενέργειας αντί να υποχωρήσουν παραμείνουν υψηλά ή συνεχίσουν να ανεβαίνουν, τότε θα υπάρξει επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας. Και η επιβράδυνση μπορεί να οδηγήσει και σε ύφεση…
Πράγμα που εμποδίζει περαιτέρω αυξήσεις των επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες.
Από την άλλη πλευρά, όμως, αν οι τιμές ενέργειας παραμένουν υψηλές ή συνεχίζουν να ανεβαίνουν, τότε ο πληθωρισμός θα παραμείνει κι αυτός υψηλά, οπότε οι κεντρικές τράπεζες είναι υποχρεωμένες να συνεχίσουν να αυξάνουν τα επιτόκιά τους, για να “τιθασεύσουν” τον πληθωρισμό.
Δηλαδή η αύξηση της τιμής της ενεργείας υποχρεώνει τις Κεντρικές τράπεζες να κάνουν δυο ΑΝΤΙΘΕΤΑ πράγματα:
—ΚΑΙ να σταματήσουν την αύξηση των επιτοκίων (για να αποτρέψουν την επερχόμενη ύφεση)
—ΚΑΙ να συνεχίσουν την αύξηση των επιτοκίων (για να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό).
Όμως, όπως παρατηρούν όλο και περισσότεροι οικονομολόγοι διεθνώς, η αύξηση των επιτοκίων καταπολεμά αποτελεσματικά τον πληθωρισμό “ζήτησης“.
Ενώ αυτό που αντιμετωπίζουμε τώρα είναι άλλο πράγμα: Είναι κυρίως “πληθωρισμός κόστους” (από την ενέργεια, τα λιπάσματα, τα τρόφιμα και τις πρώτες ύλες).
Δηλαδή δίνουν το λάθος “φάρμακο” στη λάθος “αρρώστια“!
Και επιδεινώνουν τα πράγματα.
* Αυτό το πρόβλημα μας αφορά όχι απλώς γιατί είμαστε κι εμείς κομμάτι της Δύσης…
Αλλά και γιατί η Ελλάδα είναι υπερχρεωμένη χώρα και το δίλημμα ανάμεσα στον υψηλό πληθωρισμό και την ύφεση είναι πιο δραματικό ιδιαίτερα για τις πιο υπερχρεωμένες χώρες. Αυτές θα κληθούν να πάρουν πρώτες τα πιο επώδυνα “πρόσθετα μέτρα“…
Κι όλοι ξέρουμε τι θα πει “πρόσθετα μέτρα”…
Βέβαια από μια άποψη ο υψηλός πληθωρισμό απομειώνει το χρέος μας, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Κι αυτό είναι καλό…
Την ίδια στιγμή όμως, τα υψηλά επιτόκια (για την συγκράτηση του πληθωρισμού) επιτείνουν την ύφεση και επιβαρύνουν την εξυπηρέτηση του υψηλού χρέους. Κι έτσι οδηγούν σε νέες “μνημονιακές καταστάσεις”.
Το “παρήγορο” για μας είναι ότι αυτή τη φορά το πρόβλημα δεν είναι μόνο “ελληνικό”. Είναι πανευρωπαϊκό, τουλάχιστον.
Το ανησυχητικό όμως, είναι ότι αυτή τη φορά η Ευρώπη είναι διχασμένη στην αντιμετώπισή του. Άλλες χώρες “αντέχουν” μνημόνια, άλλες όχι. Κι αν επιταθεί το πρόβλημα η ίδια η ενότητα της ΕΕ αρχίζει να κάνει ρωγμές.
Αν δεν γίνει κάτι εντελώς “αναπάντεχο” – όπως άρση των κυρώσεων και απότομη αποκλιμάκωση στις τιμές του ενέργειας – η Ευρώπη δεν αντέχει τις δοκιμασίες που έρχονται από βίαιες προσαρμογές “μνημονιακού τύπου” – σε πανευρωπαϊκή βάση αυτή τη φορά…
Τα όσα συμβαίνουν στη Γαλλία σήμερα, είναι μια “προειδοποίηση“…
* Και μια που μιλάμε για Ευρώπη, μετά την Σουηδία (προπύργια της Σοσιαλδημοκρατίας για δεκαετίες) και την Ιταλία, τώρα και στη Φιλανδία κέρδισε η Δεξιά!
Στο μεταξύ και στην Ολλανδία έρχεται η Δεξιά μαζί με το Κόμμα των αγροτών που απορρίπτει τις “ευρωπαϊκές οδηγίες” για περιβαλλοντικές ανατροπές στη Γεωργία. Ήδη το Κεντροδεξιό Κόμμα που μετέχει στην τωρινή κυβέρνηση ζητάει να εγκαταλειφθεί το αναγκαστικό κλείσιμο των… μισών αγροτικών επιχειρήσεων της χώρας, προκειμένου να εκπληρωθούν οι “περιβαλλοντικοί στόχοι” που αποφάσισαν στην Βρυξέλλες!
Μ’ άλλα λόγια όσα συμβαίνουν ήδη σήμερα, την ώρα που μιλάμε, απειλούν να σαρώσουν όλη την “περιβαλλοντική πολιτική” που επιβλήθηκε από τις Βρυξέλλες.
Όχι μόνο στα ενεργειακά. όπου ο στόχος για πλήρη εγκατάλειψη των υδρογονανθράκων ως το 2050 αμφισβητείται όλο και περισσότερο. Αλλά και στη Πρωτογενή παραγωγή (όπου θέλουν να καταργήσουν και τα αζωτούχα). Και μάλιστα στην πιο ανταγωνιστική αγροτική οικονομία, την Ολλανδία! Και μάλιστα σε μια περίοδο όπου επέρχεται παγκόσμια επισιτιστική κρίση…
— Τελικά η Ευρώπη δυσκολεύεται να κρατήσει τη Βιομηχανία της γιατί έχει παγιδευτεί σε μακροχρόνια υψηλές τιμές ενέργειας,
— δυσκολεύεται να κρατήσει και την Πρωτογενή παραγωγή της (γιατί κυνηγάνε τα αζωτούχα)
— κινδυνεύει να χάσει και την Μεταποίησή της (γιατί χωρίς Πρωτογενή παραγωγή και χωρίς φθηνή ενέργεια, πώς μπορεί να επιβιώσει η Μεταποίηση).
Τι ακριβώς θα παράγει η Ευρώπη;
Και πώς θα αντέξει, όχι μόνο οικονομικά, αλλά και κοινωνικά;
Ιδιαίτερα αν την υποχρεώσουν – επί πλέον – μέσε σε τέτοιες συνθήκες διάλυσης ολόκληρων παραγωγικών κλάδων, να κάνει και μεγάλες “δημοσιονομικές προσαρμογές” για να αντιμετωπίσει το μεγάλο χρέος – δημόσιο και ιδιωτικό (που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια, λόγω πανδημίας).
Και με τα επιτόκια δανεισμού να παραμένουν σε δυσθεώρητα ύψη;
Όμως και γι’ αυτά δεν μιλάει κανείς. Ούτε προετοιμάζεται κανείς…
* Και για να έλθουμε τέλος, στα δικά μας:
Ακούσαμε τον υπουργό μας των Εξωτερικών, τον κ. Δένδια, να μας λέει, τι νομίζετε;
Ότι, “θα ήταν εγκληματικό να μην τείνουμε χείρα φιλίας, ανάλογη με την χείρα φιλίας που αυτή τη στιγμή μας τείνει η Τουρκία”!
Την ίδια μέρα που τα έλεγε αυτά ο υπουργός μας, ο κ. Ερντογάν εγκαινίαζε επισήμως το νέο απόκτημα το τουρκικού στόλου, το ελικοπτεροφόρο Anadolu! Το οποίο, όπως διακήρυξε ο ίδιος, θα υπερασπιστεί την “Γαλάζια Πατρίδα”, δηλαδή την προσπάθεια υφαρπαγής ελληνικής κυριαρχίας και ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο. Γιατί αυτό σημαίνει η “Γαλάζια Πατρίδα” της Άγκυρας…
Την ίδια μέρα ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών μίλαγε κι αυτός, πάλι, για “Γαλάζια Παρτίδα”.
Την ίδια μέρα το Τουρκικό Πολεμικό Ναυτικό ανήγγειλε γυμνάσια μέσα στην Κυπριακή ΑΟΖ νοτίως της Κύπρου.
Τελική η “χείρα φιλίας” της Τουρκίας ήταν μάλλον με… τα δάχτυλα ανοικτά. Αυτό που λέμε μούντζα!
Ή με τα δάχτυλα σφιγμένα, αυτό που λέμε γροθιά.
Μούντζα στην αβελτηρία του υπουργού μας. Και γροθιά στο κλίμα πλήρους συνθηκολόγησης που καλλιεργείται, διακομματικός, στην Ελλάδα!
Βεβαίως, για να είμαστε δίκαιοι ο κ. Δένδιας έσπευσε να πει, ότι “είναι λίγες οι πιθανότητες να τα καταφέρουμε, αλλά είναι εθνική υποχρέωση να το προσπαθήσουμε…”
Μ’ άλλα λόγια ο κ. Δένδιας υποστηρίζει ότι είναι “εθνική υποχρέωση” όταν μας “καλοπιάνουν”, ενώ συνεχίζουν να μας προκαλούν ανοικτά, εμείς να ανταποκρινόμαστε στα “καλοπιάσματα” και να κάνουμε ότι δεν βλέπουμε τις συνεχιζόμενες προκλήσεις…
Δηλαδή όταν μας φτύνουν εμείς να είμαστε… “ευτυχείς” που δεν μας δέρνουν!
Και να προσποιούμαστε πως, όχι δεν μας φτύνουν. Απλώς “βρέχει”.
Είπε ακόμα ότι «οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί κι όχι αφελείς».
Μια ερώτηση μόνο:
Αν έτσι είναι το “προσεκτικοί”, πώς ακριβώς είναι το επικίνδυνα “αφελείς”;
Μια συμβουλή για τον κ. Δένδια:
Κάποτε πρέπει να μάθει να ξεχωρίζει πότε του τείνουν “χείρα φιλίας” και πότε απλώς τον… μουντζώνουν μεγαλοπρεπώς.
Και μια τελευταία παρατήρηση:
Σε μιαν Ευρώπη που η πολιτική της ενότητας, η κοινωνική της σταθερότητα, η συνοχή της και η ευημερία της δοκιμάζονται σήμερα όσο ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες, οι υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου ίσως είναι Η λύση!
Για όλη την Ευρώπη!
Κι αυτή η λύση ανήκει σε ελληνική δικαιοδοσία (βάσει του Διεθνούς Δικαίου της Θαλάσσης), που όμως η Τουρκία θέλει να υφαρπάξει.
Κι αντί αυτό να βρίσκεται στο επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης μέσα στην Ελλάδα – εν όψει εκλογών και ανεξαρτήτως εκλογών – είναι το μόνο που ΔΕΝ συζητάμε!
Ε, αυτό πια είναι Κατάντημα!
