Στους 133 επισήμως οι νεκροί, για 143 κάνουν λόγο τα ρωσικά ΜΜΕ – Το χρονικό της τρομοκρατικής ενέργειας – Ποιοι είναι οι δράστες – Η ανάληψη της ευθύνης και η στάση της Μόσχας
Δύο μεγάλοι πόλεμοι. Ένας στην Ουκρανία και ένας στη Γάζα. Ένας κόσμος χωρισμένος στα δύο. Στη Δύση και στη Ρωσία με τους συμμάχους της (Κίνα, Ιράν, Βόρεια Κορέα κατά κύριο λόγο). Η τρομοκρατική επίθεση το βράδυ της 22ας Μαρτίου στον συναυλιακό χώρο στο προάστιο της Μόσχας ήταν η πλέον πολύνεκρη των τελευταίων χρόνων. Με 133 νεκρούς επισήμως (143 νεκρούς δίνουν οι πληροφορίες των ρωσικών ΜΜΕ), το μέγεθος της τραγωδίας ξεπερνά εκείνο του Μπατακλάν και του Παρισιού, όταν το ISIS είχε πραγματοποιήσει πολλαπλές επιθέσεις στη γαλλική πρωτεύουσα. Τότε, όμως, δεν είχε εκδηλωθεί η ρήξη στις σχέσεις Ρωσίας – Δύσης. Τότε, στις 13 Νοεμβρίου του 2015, δεν είχε ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία. Τότε, πριν από εννέα χρόνια, ο πλανήτης δεν κινδύνευε με έναν Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το πρωί της 23ης Μαρτίου, ξημέρωσε σε ένα ακόμη πιο πολύπλοκο σκηνικό. Η τρομοκρατική επίθεση στο προάστιο της Μόσχας αποτελεί πλήγμα για το κύρος της μεγάλης δύναμης, αλλά συνάμα, μπορεί να ανοίξει τον Ασκό του Αιόλου για θύελλες που ενδεχομένως η ανθρωπότητα να μην είναι σε θέση να διαχειριστεί.
Από την πρώτη στιγμή, η ρωσική πλευρά άφησε να εννοηθεί ότι θεωρεί υπεύθυνη για την τρομοκρατική επίθεση την Ουκρανία, ή έστω ότι σχετίζεται με κάποιον τρόπο με την πολυαίμακτη επιχείρηση των τεσσάρων συλληφθέντων. Την πληροφορία ότι οι τρομοκράτες συνελήφθησαν κοντά στα σύνορα με την Ουκρανία, όπου είχαν «σχεδιάσει παράθυρο διαφυγής», την επιβεβαιώνει κάθε πηγή στη Ρωσία και τη στηρίζει σθεναρά και ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντίμιρ Πούτιν.
Στο διάγγελμά του, ο Πούτιν άφησε σαφώς να εννοηθεί ότι η ρωσική πλευρά «βλέπει» την πηγή της τρομοκρατικής επίθεσης στην Ουκρανία, παρ’ ότι το ISIS έσπευσε να αναλάβει την ευθύνη. Η Μόσχα δεν αποδέχεται την ανάληψη ευθύνης από το Ισλαμιστικό Κράτος, δηλώνοντας ότι συνεχίζει την έρευνα και την ανάκριση των συλληφθέντων, ώστε να συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία και να αποφασίσει τις επόμενες κινήσεις της.
Το σκηνικό, ωστόσο, περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, καθώς διαρροές στα ρωσικά ΜΜΕ αφήνουν να εννοηθεί εμπλοκή και άλλων ξένων κρατών και δη μελών του ΝΑΤΟ. Ρωσικά ΜΜΕ μετέδωσαν πληροφορίες ότι η Εσθονία δεν καταδικάζει την επίθεση στο συναυλιακό κέντρο, κάτι που ενδεχομένως, σύμφωνα με τους Ρώσους, να «δείχνει» εμπλοκή της με κάποιον τρόπο.
Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντόναλντ Τουσκ, εξέφρασε ανοιχτά τον προβληματισμό του για τις επόμενες ενέργειες του Κρεμλίνου. Ο Τουσκ αναφέρθηκε στην πιθανότητα η Ρωσία να χρησιμοποιήσει ως πρόσχημα την τρομοκρατική επίθεση, προκειμένου να εντείνει την επιθετικότητά της.
Η ανησυχία είναι εύλογη. Αν η Ρωσία επιμείνει στο σενάριο της Ουκρανίας ή ακόμη χειρότερα, εμπλέξει άλλες χώρες, τότε η κλιμάκωση θα πρέπει να θεωρείται πολύ πιθανή. Και οι συνέπειες θα είναι απρόβλεπτες.
Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του Γκενάντι Ζιουγκάνοφ, μέλους της κρατικής Δούμας στη Ρωσία: «Το Κίεβο μπορεί να εμπλέκεται στην τρομοκρατική επίθεση».
Ηνωμένες Πολιτείες και Ουκρανία επιμένουν, η πρώτη πως δεν έχει ενδείξεις για εμπλοκή του Κιέβου, και η δεύτερη ότι δεν εμπλέκεται. Η επιμονή της Ουάσινγκτον και του Κιέβου, ωστόσο, δεν φαίνεται να κατευνάζει το Κρεμλίνο, το οποίο δηλώνει ξεκάθαρα ότι θα στηριχθεί απόλυτα στη δική του έρευνα και στις δικές του πληροφορίες, όπου και αν οδηγήσει αυτό.
Αναλυτές δεν αποκλείουν την «αξιοποίηση» της τρομοκρατικής επίθεσης ως πρόσχημα για κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, ακόμη και χρήση πιο βαρέων όπλων, τα οποία όλοι γνωρίζουμε ότι διαθέτει η Μόσχα. Μπορεί μία πιθανή κλιμάκωση στην Ουκρανία να επεκταθεί;
Η απάντηση είναι «ναι». Ήδη ο κόσμος κρέμεται σε μία κλωστή. Οποιοδήποτε γεγονός μπορεί να οδηγήσει στο χάος. Και μία τρομοκρατική ενέργεια με εκατόμβη νεκρών, είναι κάτι παραπάνω από ένα «οποιοδήποτε γεγονός». Αν η Μόσχα συνδέσει, με κάποιον τρόπο, την επίθεση στο προάστιο της Μόσχας με το Κίεβο, τότε οι εξελίξεις μπορεί να είναι αλυσιδωτές.
Τι γνωρίζουμε για την επίθεση
Οι τέσσερις άνδρες, οπλισμένοι με αυτόματα πυροβόλα όπλα Kalashnikov, έφθασαν στο Crocus City Hall περίπου στις 19.40 τοπική ώρα και ώρα Ελλάδας σε ένα μίνιβαν.
Οι άνδρες περπάτησαν ήρεμα προς τους ανιχνευτές μετάλλων στο Crocus City Hall, πυροβολώντας εξ επαφής με τα αυτόματα όπλα τους τρομοκρατημένους πολίτες που έπεσαν ουρλιάζοντας στο έδαφος υπό βροχή σφαιρών.
Τα ρωσικά ΜΜΕ άρχισαν να μεταδίδουν πληροφορίες γύρω στις 20.15 τοπική ώρα για την επίθεση στην αίθουσα συναυλιών στο Κρανσνογκόρσκ, στα βορειοδυτικά περίχωρα της ρωσικής πρωτεύουσας.
Οι υπηρεσίες διάσωσης, όπως μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων Interfax, ανέφεραν πως οι δράστες «άνοιξαν πυρ εναντίον των μελών της ασφάλειας στην είσοδο της αίθουσας συναυλιών», προτού «αρχίσουν να πυροβολούν εναντίον του πλήθους».
Σύμφωνα με έναν δημοσιογράφο του κρατικού πρακτορείου ειδήσεων Ria Novosti, άτομα με στολές παραλλαγής εισέβαλαν στην αίθουσα προτού ανοίξουν πυρ και εκτοξεύσουν «μία χειροβομβίδα ή μία εμπρηστική βόμβα, που προκάλεσε μια πυρκαγιά».
«Ο κόσμος που βρισκόταν στην αίθουσα έπεσε στο πάτωμα για να προστατευτεί από τα πυρά, για περίπου 15-20 λεπτά, αφότου άρχισαν να βγαίνουν τρέχοντας πανικόβλητοι», ανέφερε η ίδια πηγή.
Οι Ρώσοι ερευνητές περιέγραψαν πώς οι άνδρες άρχισαν να βάζουν φωτιά στο κτίριο. Ορισμένοι αυτόπτες μάρτυρες είπαν πως έριξαν ενός είδους εύφλεκτο υγρό στα καθίσματα και τις κουρτίνες προτού βάλουν φωτιά.
Ένας δημοσιογράφος του Γαλλικού Πρακτορείου που έφθασε στο σημείο λίγες ώρες μετά την επίθεση είδε τον μαύρο καπνό και τις φλόγες να υψώνονται πάνω από τη στέγη της αίθουσας συναυλιών, η οποία μπορεί να υποδεχθεί έως και 6000 ανθρώπους. Σύμφωνα με ΜΜΕ, ένα τμήμα της στέγης κατέρρευσε. Η πυρκαγιά στη συνέχεια τέθηκε υπό έλεγχο.
Ο απολογισμός των θυμάτων
Η ερευνητική επιτροπή της Ρωσίας ανακοίνωσε πως ο απολογισμός των νεκρών ανήλθε σε 133 όμως η Μαργκαρίτα Σιμόνιαν, μια δημοσιογράφος της ρωσικής κρατικής τηλεόρασης και επικεφαλής του Russia Today έκανε λόγο για 143 νεκρούς.
Σύμφωνα με ορισμένες πηγές 145 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί. Η περιφέρεια της Μόσχας έκανε γνωστό πως 121 άνθρωποι έχουν τραυματιστεί. Νωρίτερα, είχε αναφέρει πως 60 από τους τραυματίες βρίσκονται σε κρίσιμη κατάσταση.
Σύμφωνα με το υπουργείο Διαχείρισης Εκτάκτων Καταστάσεων, οι πυροσβέστες κατάφεραν να απομακρύνουν περίπου 100 άτομα που βρίσκονται στο υπόγειο της αίθουσας συναυλιών. Επιχειρήσεις που διεξήγαγαν οι αρχές επέτρεψαν επίσης να «σωθούν άνθρωποι που είχαν καταφύγει στη στέγη του κτιρίου με τη βοήθεια εξοπλισμών ανέλκυσης».
Η περίπλοκη υπόθεση της ανάληψης ευθύνης
Η τζιχαντιστική οργάνωση Ισλαμικό Κράτος ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση, σύμφωνα με ανάρτηση του προπαγανδιστικού μέσου της Amaq στο Telegram, τέσσερις ώρες περίπου μετά την έναρξη των πυροβολισμών.
«Η επίθεση διαπράχθηκε στο πλαίσιο του πολέμου που μαίνεται μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους και των χωρών που πολεμούν το Ισλάμ», πρόσθεσε το Amaq σε μια ανακοίνωση.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν πληροφορίες από τις υπηρεσίες πληροφοριών που επιβεβαίωναν τον ισχυρισμό του Ισλαμικού Κράτους για την ανάληψη ευθύνης για την πολύνεκρη επίθεση, όπως είπαν δύο Αμερικανοί αξιωματούχοι χθες.
Οι αξιωματούχοι είπαν ότι οι ΗΠΑ προειδοποίησαν τη Ρωσία τις τελευταίες εβδομάδες για το ενδεχόμενο μιας επίθεσης, μια κίνηση που λένε πως οδήγησε την αμερικανική πρεσβεία στη Μόσχα να εκδώσει προειδοποίηση στους Αμερικανούς.
Πριν από δύο εβδομάδες η αμερικανική πρεσβεία στη Ρωσία προειδοποίησε πως «εξτρεμιστές» είχαν επικείμενα σχέδια για μια επίθεση στη Μόσχα.
Ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε κατά τη διάρκεια ενός τηλεοπτικού διαγγέλματός του προς τον ρωσικό λαό ότι οι τέσσερις άνδρες που διέπραξαν την επίθεση κοντά στη Μόσχα κατευθύνονταν προς την Ουκρανία, όταν συνελήφθησαν και ήλπιζαν πως θα διέσχιζαν τα σύνορα.
«Προσπάθησαν να κρυφτούν και μετακινήθηκαν προς την Ουκρανία, όπου, σύμφωνα με προκαταρκτικά στοιχεία, είχε προετοιμαστεί ένα «παράθυρο» για εκείνους από την ουκρανική πλευρά για να διασχίσουν τα σύνορα», τόνισε ο Πούτιν.
Ο εκπρόσωπος των ουκρανικών στρατιωτικών υπηρεσιών ασφαλείας Αντρίι Γιούσοφ είπε στο Ρόιτερς: «Η Ουκρανία φυσικά δεν εμπλέκεται σε αυτήν την τρομοκρατική επίθεση».
Οι συλλήψεις και οι δράστες
Η Υπηρεσία Ομοσπονδιακής Ασφαλείας της Ρωσίας (FSB) ανακοίνωσε πως συνέλαβε 11 ανθρώπους μεταξύ αυτών τέσσερις άνδρες που διέπραξαν την επίθεση. Ρωσικά ΜΜΕ μεταδίδουν πως οι άνδρες διέφυγαν από το σημείο της επίθεσης με ένα λευκό όχημα και ότι συνελήφθησαν στην περιοχή Μπριάνσκ, σε απόσταση 340 χιλιομέτρων από τη Μόσχα.
Ορισμένοι από τους συλληφθέντες εμφανίζονται να ανακρίνονται στην άκρη του δρόμου σε βίντεο που έδωσαν στη δημοσιότητα ρωσικά ΜΜΕ και δίκτυα στο Telegram με στενή σχέση με το Κρεμλίνο.
«Πυροβόλησα ανθρώπους», λέει ένας από τους υπόπτους μιλώντας ρωσικά με έντονη προφορά, με τα χέρια δεμένα και τα μαλλιά του να τραβάει ένας ανακριτής, έχοντας μια μαύρη μπότα κάτω από το πηγούνι του. Είπε πως γεννήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου του 1998 και ότι το όνομά του είναι Σαμσούντιν Φαρίντουν.
Όταν τον ρωτάνε γιατί, εκείνος απαντάει: «Για τα χρήματα». Υποστηρίζει ότι του υποσχέθηκαν μισό εκατομμύριο ρούβλια (λίγο πάνω από 5000 δολάρια) στο Telegram, όπου άκουγε έναν ιεροκήρυκα.
Ο άνδρας ερωτάται εάν ήταν στην Τουρκία την 4η Μαρτίου και εκείνος απαντά καταφατικά. Τους είπαν που βρίσκονταν καταστήματα με όπλα και αγόρασε όπλα από εκεί, υποστήριξε.
Ένας από τους υπόπτους εμφανίζεται να μιλάει με τη βοήθεια διερμηνέα από το Τατζικιστάν. Ένας άλλος εμφανίζεται να μεταφέρεται από ένα δάσος, με το προσωπό του καλυμμένο με αίμα, όπως φαίνεται από ένα τραύμα στο αυτί.
Κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, απάντησε πως ονομάζεται Ρατζάμπ Αλιζάντεχ. Δυσκολεύτηκε να δώσει την ημερομηνία γέννησής του στα ρώσικα.
