Στη σημασία του πολιτισμού και των δράσεων της Lυβέρνησης με στόχο την διαφύλαξη και ανάδειξή του αναφέρθηκε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, εγκαινιάζοντας την έκθεση «Εκατόμπολις. Ο κόσμος της αρχαϊκής Κρήτης» στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείο
Υπογραμμίζοντας ότι η έκθεση είναι πρωτότυπη και καινοτόμα αναδεικνύει την Κρήτη και τον ρόλο της, πέρα από την περίοδο του Μινωικού πολιτισμού με την οποία είναι ταυτισμένη.
«Η Κρήτη στη συνείδηση όλων μας και σίγουρα και των επισκεπτών του μουσείου, είναι ταυτισμένη με το μεγαλείο του Μινωικού Πολιτισμού. Όμως στην Κρήτη κατά τη διάρκεια των αρχαϊκών χρόνων συντελέστηκαν πολύ σημαντικές πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και ιδεολογικές διεργασίες και πράγματι και εδώ η Κρήτη, βρέθηκε στην πρώτη γραμμή αυτών των πολιτικών μετεξελίξεων, που οδήγησαν τελικά στο μεγαλείο της κλασικής Ελλάδος που οικοδομήθηκε πάνω στην έννοια της πόλις-κράτος» ανέφερε ο Πρωθυπουργός.
Ακόμα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε και για τις πρώτες πόλεις με οργάνωση και νομοθεσία, όπως και στις ξεκάθαρες σχέσεις μεταξύ των πολιτών, που έχουν ως πρώτη αναφορά τους την Κρήτη, οι οποίες αναδεικνύονται στη συγκεκριμένη έκθεση.
«Αυτή η σταδιακή πορεία αυτοοργάνωσης των κοινωνιών, που οδήγησαν τελικά στο θαύμα της κλασικής Αθήνας και στη γέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, αποκτά πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε μία εποχή όπου οι συζητήσεις γύρω από την ανθεκτικότητα της Δημοκρατίας γίνονται πιο έντονες» συμπλήρωσε ο πρωθυπουργός ενώ πρόσθεσε ότι «στην έκθεση θα έχουμε την ευκαιρία να ανιχνεύσουμε τα πρώτα βήματα σε αυτή την εξαιρετικά περίπλοκη διαδρομή, που οδήγησε στο θαύμα της κλασικής Ελλάδας».
Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη αναφέρθηκε επίσης στο ρόλο των μουσείων, όπως και τη νέα δυναμική τους, ενώ σχετικά με την έκθεση σημείωσε ότι μέσα από τα ευρήματα ζωντανεύει η πορεία των ανθρώπων, που συνθέτουν τις ιστορίες των πόλεων της Κρήτης.
Η Λίνα Μενδώνη, σημείωσε: «έχουμε πλέον μία σταθερή και καταγεγραμμένη για πρώτη φορά νομοθεσία, με γραπτούς νόμους οι οποίοι είναι αυτοί που θα καθορίσουν πλέον όλη την πολιτική και τη φιλοσοφία των πόλεων κρατών». Είμαι βέβαιη ότι η έκθεση θα αφήσει ένα ισχυρό αποτύπωμα στη γνώση και τη μνήμη».
Το παρών στα εγκαίνια έδωσε και υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, η οποία ανέφερε ότι η έκθεση μέσα από τη συλλογή των 300 περίπου ευρημάτων, αναδεικνύει μία όχι τόσο γνωστή εποχή για την ιστορία της Κρήτης.
Όσο για την έκθεση «Εκατόμπολις. Ο κόσμος της αρχαϊκής Κρήτης» (έως Αύγουστος του 2025) περιλαμβάνει μία επιλογή περίπου 300 αρχαιολογικών ευρημάτων, κάποια από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό.
Μέσα από τα εκθέματα, «φωτίζεται» η συναρπαστική ιστορία της ίδρυσης και ανάπτυξης των πόλεων στην Κρήτη κατά την Αρχαϊκή περίοδο (7ος – 5ος αιώνας π.Χ.) οι οποίες αναδείχθηκαν ως κέντρα πολιτισμού και δύναμης, περίπου 500 χρόνια μετά το τέλος του μινωικού κόσμου. Όπως επισημαίνεται μάλιστα, πρόκειται για ένα σπουδαίο κοινωνικό και πολιτικό φαινόμενο, καθώς φαίνεται ότι στην Κρήτη αναπτύχθηκαν πρώιμα οι πολιτειακές δομές και οι θεσμοί που συνέβαλαν στη διαμόρφωση της αρχαίας ελληνικής πολιτικής ταυτότητας.
Ο τίτλος της έκθεσης, «Εκατόμπολις», αντλείται από την αναφορά της Κρήτης στην Ιλιάδα του Ομήρου ως «νησί των εκατό πόλεων», αντικατοπτρίζοντας την ποικιλομορφία και τη δυναμική των αρχαϊκών πόλεων, που διαμόρφωσαν την πορεία του νησιού στους ιστορικούς χρόνους.
Ο χαιρετισμός του Πρωθυπουργού στα εγκαίνια της έκθεσης: «Σεβασμιώτατε, κύριε Περιφερειάρχα, κύριοι Δήμαρχοι, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι στην κυβέρνηση και στη Βουλή, αγαπητέ Πρόεδρε, φίλε Μάκη, κυρίες και κύριοι,
Θα προσπαθήσω να είμαι σύντομος γιατί αναμένω με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον να ξεναγηθώ σε αυτή την πρωτότυπη και καθώς φαίνεται εξαιρετικά καινοτόμα έκθεση την οποία θα έχουμε την ευκαιρία να εγκαινιάσουμε σε λίγο. Και καθώς προσπάθησα να ενημερωθώ λίγο περισσότερο για το περιεχόμενό της, ακόμα περισσότερο μου κέντρισε την περιέργεια το αντικείμενο αυτής της έκθεσης “Εκατόμπολις” για την Κρήτη των αρχαϊκών χρόνων.
Διότι, πράγματι, η Κρήτη στη συνείδηση όλων μας και σίγουρα και των επισκεπτών του Μουσείου είναι πρωτίστως ταυτισμένη με το μεγαλείο του μινωικού πολιτισμού. Όμως, στην Κρήτη κατά τη διάρκεια των αρχαϊκών χρόνων συντελέστηκαν πολύ σημαντικές, πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και ιδεολογικές διεργασίες.
Πράγματι και εδώ, αγαπητέ μου κύριε Περιφερειάρχα, η Κρήτη βρέθηκε στην πρώτη γραμμή αυτών των πολιτικών μετεξελίξεων που οδήγησαν τελικά στο μεγαλείο της κλασικής Ελλάδος, το οποίο οικοδομήθηκε πάνω στην έννοια της πόλης-κράτους. Οι πρώτες πόλεις με οργάνωση, με νομοθεσία, με πιο ξεκάθαρες σχέσεις μεταξύ των πολιτών δημιουργήθηκαν ουσιαστικά εδώ, στην Κρήτη. Και ακριβώς αυτή την περίοδο επιχειρεί να ανιχνεύσει αυτή η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση, την οποία θα έχουμε την ευκαιρία να εγκαινιάσουμε σε λίγο.
Θα έλεγα ότι αυτή η πορεία, η σταδιακή πορεία αυτο-οργάνωσης των κοινωνιών που οδήγησαν τελικά στο θαύμα της κλασικής Αθήνας και στη γέννηση της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, αυτή η πορεία αποκτά ένα ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον σε μία εποχή όπου οι συζητήσεις γύρω από την ανθεκτικότητα της δημοκρατίας γίνονται ολοένα και πιο έντονες. Εδώ, λοιπόν, θα έχουμε την ευκαιρία να ανιχνεύσουμε τα πρώτα βήματα σε αυτή την εξαιρετικά περίπλοκη διαδρομή, που οδήγησαν τελικά στο θαύμα της κλασικής Ελλάδος.
Επιτρέψτε μου και μια δεύτερη σύντομη παρατήρηση σχετικά με τον χώρο στον οποίο βρισκόμαστε, το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, θέλω να θυμίσω, ο δεύτερος πιο επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος-μουσείο μαζί με την Κνωσό στην πατρίδα μας.
Και εδώ υιοθετήσαμε και δρομολογήσαμε μια σημαντική αλλαγή, η οποία και αυτή ευθυγραμμίστηκε με τις απαιτήσεις των καιρών, θα έλεγα, Σεβασμιώτατε, ότι και μάλλον είχε αργήσει: τη μετατροπή δηλαδή του Μουσείου από μια ουσιαστικά υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, σε ένα ανεξάρτητο Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου, με το Διοικητικό του Συμβούλιο, σε αγαστή συνεργασία με τα στελέχη του Μουσείου.
Αυτό το καινούργιο μοντέλο διακυβέρνησης πιστεύω ότι έχει ήδη δείξει σημαντικά δείγματα γραφής. Και όπως είπε και η κυρία Υπουργός, αυτός είναι ο τρόπος, θέλω να το τονίσω εδώ, στο Ηράκλειο, διότι πάντα κάθε φορά που επισκεπτόμαστε οποιοδήποτε αρχαιολογικό χώρο, οποιοδήποτε μουσείο, έχουμε τις επαναλαμβανόμενες διαμαρτυρίες κάποιων λίγων που βρίσκονται απέναντι σε αυτή την πορεία, αυτό όμως το μοντέλο διακυβέρνησης είναι το μοντέλο διακυβέρνησης το οποίο έχουν υιοθετήσει όλα τα μεγάλα μουσεία του κόσμου.
Άρα, δεν νομίζω ότι εμείς μπορούμε να είμαστε πίσω από τις εξελίξεις, πόσω μάλλον όταν το Μουσείο του Ηρακλείου και τα υπόλοιπα τέσσερα μουσεία τα οποία έχουν μετατραπεί σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου είναι θεματοφύλακες αυτής της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αγαπητέ μου Πρόεδρε, λοιπόν, αγαπητέ μου Μάκη, συγχαρητήρια για τη δουλειά η οποία έχει ήδη γίνει. Συγχαρητήρια για την εξωστρέφεια του Μουσείου, συγχαρητήρια για τις πρωτοβουλίες να οργανώνετε περιοδικές εκθέσεις, διότι τα μουσεία σήμερα δεν είναι μόνο οι θεματοφύλακες των μόνιμων συλλογών τους, κατ΄ εξοχήν πρέπει να είναι “χωνευτήρια” εξελίξεων, διαδράσεων, αναζητήσεων και συνδέσεων με τις αναζητήσεις των σημερινών καιρών.
Και βέβαια, συγχαρητήρια και για την εξωστρέφεια την οποία έχετε επιδείξει και τη συνεργασία την οποία ήδη έχετε δρομολογήσει με την Κίνα. Αυτό είναι το μοντέλο στο οποίο θέλουμε να κινηθούμε.
Και βέβαια, συγχαρητήρια και στην Υπουργό Τουρισμού, διότι πράγματι το Μουσείο χρειάζεται ένα μεγαλύτερο, ένα πιο σύγχρονο πωλητήριο και θα το αποκτήσει τώρα με την αξιοποίηση του κτιρίου για το οποίο σας μίλησε πριν και ο κύριος Πρόεδρος αλλά και η Υπουργός Τουρισμού, το οποίο ελπίζω να έχουμε σύντομα τη χαρά να μπορέσουμε να το εγκαινιάσουμε.
Σας ευχαριστώ, λοιπόν, και πάλι που βρεθήκατε σήμερα μαζί μας και σας ευχαριστώ που μου δίνετε την ευκαιρία να εγκαινιάσω αυτή την πολύ σημαντική έκθεση».
Μητσοτάκης: Η Κυβέρνηση και η Περιφέρεια επενδύουν στην ανάδειξη του τεράστιου πολιτιστικού αποθέματος του νησιού μας
Νωρίτερα, ο Πρωθυπουργός παρέστη στην υπογραφή της σύμβασης για τα έργα αποκατάστασης του Ιερού Μητροπολιτικού Ναού του Αγίου Μηνά και της προγραμματικής σύμβασης για το Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχανών, στην έδρα της Περιφέρειας Κρήτης.
«Κυρίες και κύριοι, πράγματι νομίζω ότι σας κάνουμε το καλύτερο δώρο με το να υπογράφουμε σήμερα μια πολύ σημαντική παρέμβαση συντήρησης του Αγίου Μηνά, ένα θέμα το οποίο μου είχατε θίξει επανειλημμένως. Χαίρομαι διότι μέσα από την εξαιρετική συνεργασία της Περιφέρειας και του Υπουργείου Πολιτισμού είμαστε σήμερα σε αυτό το ευτυχές σημείο, εντός του 2027 να μπορούμε πια να παραδώσουμε -τότε θα δώσετε το μεγάλο δώρο στην Υπουργό- τον Άγιο Μηνά τελείως διαφορετικό από ό,τι είναι σήμερα.
Και βέβαια θέλω να σταθώ ιδιαίτερα και στη δεύτερη προγραμματική η οποία θα υπογραφεί σήμερα, με την υποστήριξη του Πολυτεχνείου Κρήτης, η εκπόνηση μίας μελέτης προκειμένου όχι να κατασκευάσουμε αυτή τη φορά ένα καινούργιο κτίριο, αλλά ουσιαστικά να κάνουμε μία σημαντική παρέμβαση σε ένα υφιστάμενο κτίριο, να το αναδείξουμε, να το αναβαθμίσουμε και ταυτόχρονα να το αξιοποιήσουμε ως αρχαιολογικό μουσείο, για να στεγάσει πολύ σημαντικά ευρήματα από μία περιοχή που έχει ένα ιδιαίτερα μεγάλο αρχαιολογικό ενδιαφέρον.
Θα επαναλάβω αυτό το οποίο είχα την ευκαιρία να πω και το πρωί, η κυβέρνηση και η Περιφέρεια, σε μία εξαιρετική συνεργασία, επενδύουν στην ανάδειξη του τεράστιου πολιτιστικού αποθέματος του νησιού μας. Με σημαντικότατους πόρους, με μία προσήλωση στην προστασία και στην ανάδειξη αυτής της μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς. Έχουν ήδη γίνει πολλά πράγματα, θα γίνουν ακόμα περισσότερα.
Προσωπικά προσβλέπω και στην εγγραφή των Μινωικών Ανακτόρων στον Κατάλογο της UNESCO, που είναι μία υπόθεση με την οποία έχω ασχοληθεί και εγώ προσωπικά. Θέλω να θυμίσω ότι αυτό δίνει τεράστιο κύρος και τεράστια προβολή, αλλά ταυτόχρονα σημαίνει και υποχρεώσεις από πλευράς μας, οι οποίες, όπως γνωρίζετε, είναι πολύ αυστηρές, αλλά σαφέστατα θα είναι μία εξαιρετικά θετική εξέλιξη.
Οπότε εγώ χαίρομαι ιδιαίτερα, εγώ δεν κάνω τίποτα σήμερα, απλά παρευρίσκομαι, να σας δώσω λοιπόν τη δυνατότητα να υπογράψετε και να ευχηθούμε από τώρα χρόνια πολλά», ανέφερε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Το νέο αρχαιολογικό μουσείο Αρχανών θα στεγαστεί στο παλαιό εμφιαλωτήριο του πρώην Αγροτικού Συνεταιρισμού και θα λειτουργήσει ως πόλος έλξης επισκεπτών, συμβάλλοντας παράλληλα στην προβολή του πολιτιστικού πλούτου και των σημαντικών αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής.
Ο ιστορικός Ναός του Αγίου Μηνά αποτελεί έδρα του Αρχιεπισκόπου Κρήτης. Τα έργα, πέραν της λειτουργικής αποκατάστασης, θα επιτρέψουν την ανάδειξη της ιδιαίτερης ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας του μνημείου.
